خامنه‌ای: آمادگی آمریکا برای مذاکرات صادقانه را اصلاً باور نمی‌کنیم

خامنه‌ای در دیدار با آبه: آمریکا مانعی برای ساخت سلاح هسته‌ای نیست

خامنه‌ای: آمادگی آمریکا برای مذاکرات صادقانه را اصلاً باور نمی‌کنیم
TT

خامنه‌ای: آمادگی آمریکا برای مذاکرات صادقانه را اصلاً باور نمی‌کنیم

خامنه‌ای: آمادگی آمریکا برای مذاکرات صادقانه را اصلاً باور نمی‌کنیم

علی خامنه ای رهبر ایران در دیدار امروز پنج شنبه با شینزو آبه نخست‌وزیر ژاپن گفته‌است اعلام آمادگی آمریکا برای مذاکرات صادقانه با ایران را اصلاً باور نمی‌کنیم.
به گزارش الشرق الاوسط، رهبر ایران همچنین گفته‌است «ایران هیچ اعتمادی به آمریکا ندارد و تجربه تلخ مذاکرات قبلی با آمریکا در چارچوب برجام را به هیچ وجه تکرار نخواهد کرد».
مقام‌های ایالات متحده پیشتر اعلام کرده بودند که آماده هستند بدون هیچ‌گونه پیش‌شرطی با ایران مذاکره کنند.
اظهارنظرهای متناقض در روزهای اخیر از طرف مسئولان ایران بیشتر شده به طوری که حسن روحانی رئیس‌جمهوری ایران گفته‌است اگر آمریکا تحریم‌ها را متوقف کند و به برجام برگردد، درهای مذاکره می‌تواند باز شود. همزمان عباس عراقچی معاون سیاسی وزارت خارجه این کشور اما گفته‌است هرگونه مذاکره با آمریکا منتفی است.
روحانی در سخنان دیگری نیز گفته بود بنای ما در توافق هسته ای در برابر ۱+۵ بر مبنای اعتماد صددرصدی نبود، بنابراین نمی‌توانیم به دیگران صددرصد اعتماد کنیم.
وب‌سایت رسمی رهبر ایران گزارش داد نخست‌وزیر ژاپن در ابتدای این دیدار از پیامی سخن به میان آورد که از جانب رئیس‌جمهوری آمریکا برای رهبر ایران فرستاده شده‌است. آبه به صراحت اعلام کرده‌است قصد دارد پیام دونالد ترامپ را به رهبر ایران بدهد.
 این درخواست اما بلافاصله با واکنش علی خامنه ای مواجه شد به نحوی که وی در پاسخ تأکید کرد: «ما در حسن نیت و جدی بودن شما تردیدی نداریم اما در خصوص آنچه از رئیس‌جمهور آمریکا نقل کردید، من شخص ترامپ را شایسته مبادله هیچ پیامی نمی‌دانم و هیچ پاسخی هم به او ندارم و نخواهم داد».
رهبر ایران با تأکید بر اینکه سخنانش صرفاً در چارچوب گفتگو با نخست‌وزیر ژاپن، به عنوان کشوری دوست مطرح می‌شود از وجود «گلایه‌هایی» نیز سخن گفته‌است.
او در حالی که اشاره ای به این گلایه‌ها نکرده اما به نظر می‌رسد عدم خرید نفت ایران از سوی ژاپن زمینه‌ساز این گلایه‌ها باشد به طوری که خبرگزاری رویترز پیشتر به نقل از منابعی در درون دولت ایران اعلام کرده بود که تهران از شینزو آبه خواهد خواست که برای لغو تحریم‌های نفتی یا اعطای معافیت برای برخی کشورها، تلاش کند.
رهبر ایران در ادامه در واکنش به بخشی دیگر از سخنان نخست‌وزیر ژاپن مبنی بر عزم آمریکا برای جلوگیری از ساخت سلاح از سوی ایران بار دیگر به حرام بودن سلاح‌های هسته ای و کشتار جمعی از دیدگاه شرعی اشاره و تأکید کرد: «اگر ما قصد ساخت سلاح هسته ای داشتیم، آمریکا هیچ کاری نمی‌توانست بکند و اجازه ندادن آمریکا، هیچ مانعی ایجاد نمی‌کرد».
سال گذشته احمد خاتمی امام جمعه تهران و عضو مجلس خبرگان رهبری با ذکر این‌که «داشتن انرژی هسته‌ای را برای خود حیاتی می‌دانیم»، گفت که «فرمول ساختن بمب اتم را داریم». 
در آذرماه ۱۳۹۴ یوکیا آمانو مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در گزارش خود از ابعاد نظامی احتمالی پیشین برنامه اتمی ایران یا «پی‌ام‌دی» اعلام کرد که ایران پیش از پایان سال ۲۰۰۳ میلادی طیف وسیعی از فعالیت‌های مربوط به ساخت وسیله انفجاری هسته‌ای را انجام داده‌است. 
نخست‌وزیر ژاپن که به تهران سفر کرده روز گذشته در دیدار با حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران گفته بود به هر قیمتی باید جلو درگیری و افزایش تنش در منطقه خاور میانه گرفته شود و ژاپن از ایران می‌خواهد تا نقش حداکثری را در این زمینه ایفا کند.



نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
TT

نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)

با وجود هیاهوی پیش از مذاکرات اروپا و ایران در ژنو، این مذاکرات بدون ارائه طرح یا نقشه راه جدیدی برای پرونده هسته‌ای برگزار شد. برخلاف تبلیغات رسانه‌های نزدیک به حکومت ایران، مذاکرات نه تنها به مسائل هسته‌ای محدود نبود، بلکه به روابط نظامی ایران و روسیه نیز پرداخت. این موضوع را دو دیپلمات ارشد اروپایی به "الشرق الأوسط" تأیید کردند.

یکی از دیپلمات‌های اروپایی اذعان کرد که دیدار میان مقامات ایرانی و اروپایی در ژنو نشان داد که اختلافات میان طرفین در چندین زمینه رو به افزایش است.

دیپلمات دیگری پیش‌تر گفته بود که این دیدارها بخشی از تلاش برای حفظ کانال‌های گفت‌وگو با ایران است. وی افزود که این جلسات جامع خواهد بود و تصمیم‌گیری درباره نحوه برخورد با مسئله هسته‌ای ایران به پس از مشخص شدن سیاست‌های دولت ترامپ در آغاز سال آینده موکول خواهد شد.

ادامه نشست‌های نیویورک در ژنو

به گفته منابع "الشرق الأوسط"، این نشست‌ها از پیش برنامه‌ریزی شده بود و در ادامه گفت‌وگوهایی بود که در سپتامبر گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک انجام شد. در آن نشست‌ها، تمرکز بر موضوعات هسته‌ای ایران و همکاری نظامی ایران و روسیه بود.

روز جمعه، مدیران سیاسی وزارت‌خانه‌های خارجه فرانسه، بریتانیا و آلمان با مجید تخت روانچی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه ایران، دیدار کردند. این نشست‌ها پس از ملاقات مقامات ایرانی با انریکه مورا، میانجی اروپایی در مذاکرات هسته‌ای، برگزار شد.

مورا در پلتفرم «ایکس» (توییتر سابق) نوشت که این نشست «صریح» بوده و او از ایران خواسته است تا همکاری نظامی خود با روسیه را متوقف کند و همچنین بر ضرورت یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای و پایان دادن به مداخلات منطقه‌ای ایران تأکید کرده است.

در مقابل، غریب‌آبادی در واکنش به اتحادیه اروپا در توییتی نوشت: «اروپا به دلیل نبود اعتماد و مسئولیت‌پذیری، بازیکن جدی‌ای نیست.» او همچنین سیاست‌های عمومی اتحادیه اروپا را مورد انتقاد قرار داده و رفتار آن را «غیرمسئولانه» توصیف کرد.

غریب‌آبادی پس از دیدار با نمایندگان تروئیکای اروپایی، نوشت که گفت‌وگوها بر پرونده هسته‌ای و رفع تحریم‌ها متمرکز بوده و ایران به منافع مردم خود پایبند است و دیپلماسی و گفت‌وگو را ترجیح می‌دهد. او تأکید کرد که توافق شد کانال‌های دیپلماتیک در آینده نزدیک باز بماند.

 

فرصت مکانیزم ماشه؟

نشست‌های ژنو تنها چند روز پس از آن برگزار شد که فرانسه، بریتانیا و آلمان پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران را به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردند که به تصویب رسید. این قطعنامه، ایران را به دلیل عدم همکاری با آژانس و افزایش غنی‌سازی اورانیوم محکوم کرد.

ایران نیز با اعلام برنامه خود برای نصب هزاران سانتریفیوژ جدید، به این اقدام واکنش نشان داد.

با این حال، یک دیپلمات اروپایی به "الشرق الأوسط" گفت که بحث درباره فعال کردن مکانیزم ماشه یا «اسنپ‌بک» هنوز زود است.

بریتانیا نیز پیش‌تر اشاره کرده بود که ممکن است از این مکانیزم استفاده کند و در بیانیه‌ای گفت: «ما همچنان به استفاده از همه اقدامات دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای متعهدیم، از جمله استفاده از مکانیزم ماشه در صورت لزوم.»

مکانیزم ماشه امکان بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را به دلیل نقض تعهدات هسته‌ای در توافق 2015 فراهم می‌کند. این توافق توسط ایالات متحده در سال 2018، در دوره نخست ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ترک شد.

ایران از بازگشت ترامپ به استراتژی «فشار حداکثری» و تلاش برای فعال کردن مکانیزم ماشه نگران است. همچنین، تهران بیم آن دارد که قدرت‌های اروپایی نیز این مکانیزم را فعال کنند.

هیاهوی بی‌دلیل

با وجود همه این مباحث، نشست‌های ژنو تنها به پرونده هسته‌ای محدود نبود. یک دیپلمات اروپایی گفت که این جلسات طبق برنامه پیش رفته و او «هیاهوی رسانه‌ای اغراق‌آمیز» پیش از این نشست‌ها را درک نمی‌کند.

پیش‌تر، یکی از مقامات ایرانی به «رویترز» گفته بود که اگر ایران و تروئیکای اروپایی بتوانند «نقشه راه» توافق هسته‌ای را تدوین کنند، آمریکا تصمیم خواهد گرفت که توافق 2015 را احیا کند یا آن را کنار بگذارد.

این توافق در اکتبر سال آینده منقضی می‌شود و جامعه بین‌المللی باید مذاکراتی برای توافق جدید با ایران آغاز کند. دیپلمات‌های اروپایی گفته‌اند که توافق فعلی قابل احیا نیست اما می‌تواند مبنایی برای مذاکرات آتی باشد.