روحانی از ادامه کاهش تعهدات ایران در برجام خبر داد

AFP
AFP
TT

روحانی از ادامه کاهش تعهدات ایران در برجام خبر داد

AFP
AFP

حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران گفته‌است که «در سایه نبود گام‌های مثبت از طرف‌های امضاء کننده توافق هسته ای» کشورش به کاهش تعهدات برجامی خود ادامه می‌دهد.
به گزارش الشرق الاوسط، روحانی روز شنبه ۲۵ خرداد در پنجمین نشست سران کنفرانس تعامل و اعتمادسازی در آسیا (سیکا) در دوشنبه پایتخت تاجیکستان گفت: ایران تصمیم گرفته‌است تا طبق بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام اجرای تعهداتش را برای بازگرداندن توازن در توافق مزبور کاهش دهد.
پیش از این ایران اعلام کرده بود که این کشور اجرای برخی اقدامات در چارچوب برجام را متوقف می‌کند.
شورای عالی امنیت ملی ایران روز ۱۸ اردیبهشت در سالگرد خروج آمریکا از برجام طی بیانیه‌ای اعلام کرد: «به کشورهای باقی‌مانده در برجام شصت روز فرصت داده می‌شود تا تعهدات خود به ویژه در حوزه‌های بانکی و نفتی را تأمین کنند؛ چنانچه در این مهلت کشورهای مزبور قادر نباشند مطالبات ایران را تأمین کنند، در مرحله بعدی ایران رعایت محدودیت‌های مربوط به سطح غنی سازی اورانیوم و اقدامات مربوط به مدرن‌سازی رآکتور آب سنگین اراک را نیز متوقف خواهد کرد.»
از ماه نوامبر گذشته ایالات متحده آمریکا تحریم‌های نفتی ایران را آغاز کرد. این تحریم‌ها در پی خروج آمریکا از توافق هسته‌ای ایران با گروه ۱+۵ که در سال ۲۰۱۵ امضا شده بود اعمال می‌شود.
گزارش نفت‌کش‌ها و منابعی در این بخش می‌گویند که صادرات نفت خام ایران در ماه مه به ۴۰۰ هزار بشکه در روز کاهش یافته‌است.
مورگان اورتاگوس سخنگوی دستگاه دیپلماسی آمریکا تهدید اخیر ایران مبنی بر توقف اجرای تعهدات مهم هسته‌ای‌اش در چارچوب برجام را گامی بزرگ در مسیری اشتباه عنوان کرد.
وی در ادامه تأکید کرد که کارزار فشار حداکثری ادامه دارد و خواهد داشت و گفت: ایران تنها یک انتخاب دارد؛ یا مانند کشوری عادی رفتار کند یا شاهد فرو ریختن اقتصادش باشد.
در همین حال، آمریکا با هدف گرفتن صنایع پتروشیمی ایران فهرستی از ۳۹ نهاد مرتبط با این صنایع را در فهرست تحریم‌ها قرار داد. اصلی‌ترین شرکت‌ها و صنایع وابسته به پتروشیمی ایران مطابق این فهرست خزانه‌داری آمریکا، تحریم شده‌اند.
طبق بیانیه‌ای که روز جمعه ۱۷ خرداد از سوی وزارت خزانه‌داری آمریکا منتشر شده‌است، شرکت صنایع پتروشیمی خلیج برای دادن حمایت مالی به قرارگاه خاتم الانبیاء که مرکز مهندسی و سازندگی سپاه پاسداران است، تحریم شده‌است.
اظهارات روحانی در حالی مطرح می‌شود که تنش‌های بی‌سابقه در منطقه خلیج به اوج خود رسیده و دیروز به دو نفکتش در دریای عمان حمله شده‌است و ایالات متحده و بریتانیا ایران را مسئول این حملات دانستند.
دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا در گفت‌وگو با شبکه تلویزیونی فاکس نیوز با اشاره به ویدئوی ستاد فرماندهی مرکزی ایالات متحده آمریکا (سنتکام)، ایران را مسئول حمله به نفتکش‌ها خواند.
در ویدئویی که سنتکام به‌طور رسمی منتشر کرد یک قایق سپاه پاسداران با شماری زیادی از نیروهای سپاه دیده می‌شود که تلاش می‌کنند یک مین منفجر نشده را از بدنه نفتکش کوکوکا کاریجس جدا کنند.
یک ماه پیش روز یکشنبه ۱۲ مه (۲۲ اردیبهشت)، دو نفتکش سعودی، یک نفتکش نروژی و یک کشتی باری اماراتی در سواحل الفجیره هدف خرابکاری قرار گرفتند.



مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
TT

مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)

با امضای توافقنامه «شراکت استراتژیک جامع» بین روسیه و ایران، روابط دو کشور وارد مرحله‌ای جدید شده است که در آن منافع طرفین به شکلی بی‌سابقه به هم نزدیک می‌شوند. با این حال، در مسکو تردیدهایی درباره تمایل تهران به بازگشایی به سوی غرب وجود دارد.

این توافقنامه پایه‌ای قانونی برای گسترش همکاری‌های وسیع بین دو کشور فراهم می‌کند و جایگزین توافقنامه همکاری سال ۲۰۰۱ می‌شود که پیش‌تر زمینه‌های محدودی برای همکاری ایجاد کرده بود.

در طول ۲۵ سال گذشته، روابط مسکو و تهران به شدت توسعه یافته و تحولات بزرگی در منطقه رخ داده است که دو کشور را وادار به بازنگری در اساس همکاری‌های خود کرده است. با این حال، مسیر رسیدن به این توافقنامه هموار نبوده و موانع زیادی بر سر راه آن وجود داشته است.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، پس از مذاکرات در مسکو، برای حضور در مراسم امضا آماده می‌شوند (عکس: آسوشیتدپرس)

موضع روسیه در قبال تحولات جنگ قره‌باغ و سوریه، که به منافع منطقه‌ای ایران آسیب زد، باعث ایجاد تردیدهایی در تهران درباره قابل اعتماد بودن مسکو به عنوان یک شریک استراتژیک شده است. از سوی دیگر، مسکو نیز همواره با نگرانی به تلاش‌های ایران برای بازگشایی کانال‌های ارتباطی با غرب نگاه کرده است.

انتخاب زمان امضای این توافقنامه جلب توجه می‌کند. این توافقنامه پس از چندین تأخیر و درست سه روز قبل از تحلیف رئیس‌جمهور جدید آمریکا، دونالد ترامپ، امضا شد. برخی تحلیل‌گران معتقدند که مسکو و تهران پس از تحولات سوریه و اوکراین، تصمیم گرفتند تا با تقویت مواضع خود، آماده مذاکرات آینده شوند.
این توافقنامه در ۴۷ بند، حوزه‌های مختلف همکاری از جمله تجارت، انرژی، آموزش و گردشگری را پوشش می‌دهد. بخش قابل توجهی از آن به همکاری در زمینه انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز اختصاص دارد، حوزه‌ای که ایران به زودی چالش‌های دیپلماتیک جدی در آن پیش رو خواهد داشت.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در کرملین، مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ (آسوشیتدپرس)

همکاری نظامی

توافقنامه بر همکاری‌های نظامی و امنیتی تأکید کرده است، اما از تبدیل این شراکت به یک اتحاد نظامی کامل جلوگیری می‌کند. این همکاری شامل تبادل هیئت‌های نظامی، آموزش پرسنل، انجام تمرینات مشترک و مشارکت در کنفرانس‌های بین‌المللی می‌شود.
دو کشور بر تقویت همکاری در مبارزه با تروریسم، تبادل اطلاعات امنیتی و هماهنگی بین وزارتخانه‌های داخلی تأکید کرده‌اند. همچنین، همکاری در زمینه‌های حقوقی، کنترل تسلیحات و خلع سلاح نیز در توافقنامه گنجانده شده است.
توافقنامه به توسعه روابط تجاری و اقتصادی، بهبود شبکه‌های حمل‌ونقل و تدارکات، و افزایش مبادلات تجاری بین دو کشور اشاره کرده است. همچنین، استفاده از ارزهای ملی در مبادلات و مقابله با تحریم‌های یکجانبه غرب نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
این توافقنامه تمامی جنبه‌های همکاری سیاسی، اقتصادی، امنیتی، نظامی و فرهنگی را پوشش می‌دهد. با این حال، نکته جالب توجه این است که در بند پایانی توافقنامه آمده است: «در صورت بروز اختلاف در تفسیر مفاد این توافقنامه، نسخه انگلیسی سند مرجع خواهد بود.»