​سپاه از سرنگونی پهپاد آمریکایی می‌گوید؛ هشدار تهران از «پاسخ سخت»

​سپاه از سرنگونی پهپاد آمریکایی می‌گوید؛ هشدار تهران از «پاسخ سخت»
TT

​سپاه از سرنگونی پهپاد آمریکایی می‌گوید؛ هشدار تهران از «پاسخ سخت»

​سپاه از سرنگونی پهپاد آمریکایی می‌گوید؛ هشدار تهران از «پاسخ سخت»

در تازه‌ترین تحول در تشدید تنش میان تهران و اشنگتن در منطقه، «سپاه پاسداران» ایران از «سرنگونی پهپاد جاسوسی آمریکا روز پنجشنبه ۳۰ خردادماه حین تجاوز به فضای سرزمینی ایران» خبر داد. 
به گزارش الشرق الاوسط، سپاه در بیانیه خود آورده‌است «نخستین ساعات بامداد امروز یک فروند هواپیمای جاسوسی آمریکا بعد از تجاوز به حریم سرزمینی جمهوری اسلامی ایران در استان هرمزگان، هدف آتش پدافند نیروی هوا فضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی قرار گرفت و سرنگون شد». 
طبق این بیانیه نوع پهپاد «گلوبال هاوک» است که در منطقه روبروی کوه مبارک سرنگون شده‌است. 
سپاه در اطلاعیه دیگری نیز توضیحات بیشتری را ذکر کرده‌است: «پهپاد جاسوسی گلوبال هاوک در ساعت ۱۴ دقیقه بامداد امروز از یکی از پایگاه‌های نیروهای آمریکایی در جنوب خلیج به هوا برخاسته و بر خلاف قوانین هوانوردی کلیه تجهیزات مربوط به معرفی خود را خاموش نموده و در نهایت پنهان‌کاری، از تنگه هرمز به سمت چابهار ادامه مسیر می‌دهد».
سپاه همچنین گفته‌است «این هواپیمای بدون سرنشین در زمان بازگشت به سمت غرب منطقه در محدوده تنگه هرمز با تجاوز به فضای سرزمینی جمهوری اسلامی ایران، مشغول جمع‌آوری اطلاعات و جاسوسی می‌شود. در ساعت ۴ و پنج دقیقه بامداد در حالی که هواپیمای متجاوز وارد فضای سرزمینی کشورمان شده بود، توسط پدافند نیروی هوا فضای سپاه مورد هدف قرار گرفت و سرنگون گردید». 
تلویزیون رسمی ایران تاکنون تصاویری از این پهپاد منتشر نکرده‌است. 
منطقه ای که این پهپاد به گفته ایران در آن سرنگون شده در مجاورت تنگه استراتژیک هرمز واقع شده‌است. 
ساعتی پس از انتشار خبر سرنگونی یک فروند پهپاد ایالات متحده، فرمانده کل «سپاه پاسداران» به واشنگتن نسبت به هرگونه تجاوزی به تهران هشدار داد.
تلویزیون رسمی ایران روز پنج‌شنبه از قول سردار حسین سلامی فرمانده کل سپاه پاسداران گزارش داد، که پهپاد آمریکایی سرنگون‌شده «در حال تعرض به حریم ایران» هدف قرار گرفته شده‌است. 
سلامی سرنگون کردن پهپاد را یک پیام آشکار به واشنگتن توصیف کرد و گفت: «مرزها خط قرمز ما است و هر دشمنی که به این مرزها تعرض کند برنخواهد گشت. ما اعلام می‌کنیم بنای جنگ با هیچ کشوری نداریم، اما برای جنگ کاملاً آماده‌ایم». 
در ادامه واکنش از ایران به سرنگونی یک فروند پهپاد آمریکایی، وزارت خارجه این کشور هم «تعرض به فضای سرزمینی جمهوری اسلامی» را محکوم کرد. 
ساعتی پس از انتشار خبر سرنگونی یک فروند پهپاد ایالات متحده، خبرگزاری رویترز در گزارشی دربارهٔ این خبر گفت که پهپاد مذکور در قلمرو هوایی بین‌المللی سرنگون شده‌است.
در همین راستا، خبرگزاری صدا و سیمای ایران از قول دریابان علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی این کشور آورده‌است: «پهپاد جاسوسی گلوبال هاوک آمریکا، بامداد امروز در سواحل استان هرمزگان، با پدافند نیروی هوا فضای سپاه پاسداران سرنگون شد». 
شمخانی که در اجلاس مقامات عالی امنیتی ۱۲۰ کشور جهان در روسیه به سر می‌برد، افزود: ما بارها تأکید کرده‌ایم که با همه قوا از خطوط هوایی کشورمان و مرزهای آبی سرزمین خود دفاع می‌کنیم. 
شمخانی گفت: «اف ای آر» (مرز هوایی) ما خط قرمز است و فرقی ندارد که هواپیمای کدام کشور از آن عبور کرده‌است به متجاوز همواره پاسخ سخت داده و خواهیم داد. 
رویترز خبر خود را به نقل از «منبعی آمریکایی» بدون ذکر نام او منتشر کرده‌است. 
به گفته منبع رویترز، پهپاد آمریکایی بر فراز تنگه هرمز در منطقه خلیج و توسط یک موشک زمین به هوای ایران هدف قرار گرفته‌است. 
در حالی که در بیانیه سپاه پاسداران نوع پهپاد آمریکایی پهپاد تجسسی «آر کیو ۴ گلوبال هاوک» قید شده بود، رویترز به نقل از منبع خود نوع این پهپاد را «ام کیو فور سی ترایتن» نوشته‌است. 
در این میان، ارتش آمریکا ادعای ایران دربارهٔ سرنگونی پهپاد جاسوسی آمریکا در منطقه خلیج را تکذیب کرد. 
ارتش آمریکا در واکنش به بیانیه «سپاه پاسداران» ایران در این دربارهٔ گفت که هیچ‌یک از پهپادهای این کشور در قلمرو آسمانی ایران نبوده‌اند. 
تنش در منطقه خلیج در روزهای اخیر پس از حمله به نفتکش‌ها و تأسیسات نفتی به اوج خود رسیده‌است.



نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
TT

نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)

با وجود هیاهوی پیش از مذاکرات اروپا و ایران در ژنو، این مذاکرات بدون ارائه طرح یا نقشه راه جدیدی برای پرونده هسته‌ای برگزار شد. برخلاف تبلیغات رسانه‌های نزدیک به حکومت ایران، مذاکرات نه تنها به مسائل هسته‌ای محدود نبود، بلکه به روابط نظامی ایران و روسیه نیز پرداخت. این موضوع را دو دیپلمات ارشد اروپایی به "الشرق الأوسط" تأیید کردند.

یکی از دیپلمات‌های اروپایی اذعان کرد که دیدار میان مقامات ایرانی و اروپایی در ژنو نشان داد که اختلافات میان طرفین در چندین زمینه رو به افزایش است.

دیپلمات دیگری پیش‌تر گفته بود که این دیدارها بخشی از تلاش برای حفظ کانال‌های گفت‌وگو با ایران است. وی افزود که این جلسات جامع خواهد بود و تصمیم‌گیری درباره نحوه برخورد با مسئله هسته‌ای ایران به پس از مشخص شدن سیاست‌های دولت ترامپ در آغاز سال آینده موکول خواهد شد.

ادامه نشست‌های نیویورک در ژنو

به گفته منابع "الشرق الأوسط"، این نشست‌ها از پیش برنامه‌ریزی شده بود و در ادامه گفت‌وگوهایی بود که در سپتامبر گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک انجام شد. در آن نشست‌ها، تمرکز بر موضوعات هسته‌ای ایران و همکاری نظامی ایران و روسیه بود.

روز جمعه، مدیران سیاسی وزارت‌خانه‌های خارجه فرانسه، بریتانیا و آلمان با مجید تخت روانچی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه ایران، دیدار کردند. این نشست‌ها پس از ملاقات مقامات ایرانی با انریکه مورا، میانجی اروپایی در مذاکرات هسته‌ای، برگزار شد.

مورا در پلتفرم «ایکس» (توییتر سابق) نوشت که این نشست «صریح» بوده و او از ایران خواسته است تا همکاری نظامی خود با روسیه را متوقف کند و همچنین بر ضرورت یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای و پایان دادن به مداخلات منطقه‌ای ایران تأکید کرده است.

در مقابل، غریب‌آبادی در واکنش به اتحادیه اروپا در توییتی نوشت: «اروپا به دلیل نبود اعتماد و مسئولیت‌پذیری، بازیکن جدی‌ای نیست.» او همچنین سیاست‌های عمومی اتحادیه اروپا را مورد انتقاد قرار داده و رفتار آن را «غیرمسئولانه» توصیف کرد.

غریب‌آبادی پس از دیدار با نمایندگان تروئیکای اروپایی، نوشت که گفت‌وگوها بر پرونده هسته‌ای و رفع تحریم‌ها متمرکز بوده و ایران به منافع مردم خود پایبند است و دیپلماسی و گفت‌وگو را ترجیح می‌دهد. او تأکید کرد که توافق شد کانال‌های دیپلماتیک در آینده نزدیک باز بماند.

 

فرصت مکانیزم ماشه؟

نشست‌های ژنو تنها چند روز پس از آن برگزار شد که فرانسه، بریتانیا و آلمان پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران را به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردند که به تصویب رسید. این قطعنامه، ایران را به دلیل عدم همکاری با آژانس و افزایش غنی‌سازی اورانیوم محکوم کرد.

ایران نیز با اعلام برنامه خود برای نصب هزاران سانتریفیوژ جدید، به این اقدام واکنش نشان داد.

با این حال، یک دیپلمات اروپایی به "الشرق الأوسط" گفت که بحث درباره فعال کردن مکانیزم ماشه یا «اسنپ‌بک» هنوز زود است.

بریتانیا نیز پیش‌تر اشاره کرده بود که ممکن است از این مکانیزم استفاده کند و در بیانیه‌ای گفت: «ما همچنان به استفاده از همه اقدامات دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای متعهدیم، از جمله استفاده از مکانیزم ماشه در صورت لزوم.»

مکانیزم ماشه امکان بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را به دلیل نقض تعهدات هسته‌ای در توافق 2015 فراهم می‌کند. این توافق توسط ایالات متحده در سال 2018، در دوره نخست ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ترک شد.

ایران از بازگشت ترامپ به استراتژی «فشار حداکثری» و تلاش برای فعال کردن مکانیزم ماشه نگران است. همچنین، تهران بیم آن دارد که قدرت‌های اروپایی نیز این مکانیزم را فعال کنند.

هیاهوی بی‌دلیل

با وجود همه این مباحث، نشست‌های ژنو تنها به پرونده هسته‌ای محدود نبود. یک دیپلمات اروپایی گفت که این جلسات طبق برنامه پیش رفته و او «هیاهوی رسانه‌ای اغراق‌آمیز» پیش از این نشست‌ها را درک نمی‌کند.

پیش‌تر، یکی از مقامات ایرانی به «رویترز» گفته بود که اگر ایران و تروئیکای اروپایی بتوانند «نقشه راه» توافق هسته‌ای را تدوین کنند، آمریکا تصمیم خواهد گرفت که توافق 2015 را احیا کند یا آن را کنار بگذارد.

این توافق در اکتبر سال آینده منقضی می‌شود و جامعه بین‌المللی باید مذاکراتی برای توافق جدید با ایران آغاز کند. دیپلمات‌های اروپایی گفته‌اند که توافق فعلی قابل احیا نیست اما می‌تواند مبنایی برای مذاکرات آتی باشد.