عبور ذخایر اورانیوم غنی شده ایران از حد مجاز

ظریف: اگر آمریکا قصد مذاکره دارد باید به ما احترام بگذارد

عبور ذخایر اورانیوم غنی شده ایران از حد مجاز
TT

عبور ذخایر اورانیوم غنی شده ایران از حد مجاز

عبور ذخایر اورانیوم غنی شده ایران از حد مجاز

خبرگزاری امنیتی فارس به نقل از یک منبع که اسمش را ذکر نکرده، گفته‌است «ذخایر اورانیوم غنی‌شده ۳٫۶۷ درصد ایران از ۳۰۰ کیلوگرم (حد مجاز در برجام) عبور کرد».
به گزارش الشرق الاوسط، این منبع ادامه داد: «امروز (دوشنبه) بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بعد از توزین روز چهارشنبه هفته گذشته، مجدداً وزن تولید مواد غنی شده ایران را اندازه‌گیری کردند و ذخایر ایران از سقف ۳۰۰ کیلوگرم عبور کرده‌است».
در همین راستا، محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران به خبرگزاری صدا و سیما گفت: «آنگونه که من مطلع شدم ایران طبق برنامه از مرز ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی شده عبور کرده‌است».
وی همچنین گفت که ایران این اقدام را «از حقوق خود در داخل برجام» می‌داند.
ظریف افزود: «دنیا را مجبور خواهیم کرد جز با زبان احترام با یک ایرانی صحبت نکنند؛ بنابراین اگر آمریکا قصد مذاکره را دارد باید به ما احترام بگذارد».
عباس موسوی سخنگوی وزارت خارجه ایران، هم در واکنش به این خبر گفت که جزئیات این مسئله را سازمان انرژی اتمی بهتر می‌تواند توضیح دهد و او از این امر اطلاع ندارد.
یک روز پیش از انتشار این خبر مجید تخت‌روانچی نماینده ایران در سازمان ملل متحد، گفته بود: «عبور جمهوری اسلامی از سقف تعیین شده در برجام، نقض این توافق محسوب نمی‌شود و تهران در ۱۰ روز آینده مذاکرات مهمی با سه کشور اروپایی در این زمینه خواهد داشت».
او در برنامه «جی پی اس» شبکه تلویزیونی سی‌ان‌ان و در پاسخ به پرسشی دربارهٔ افزایش ذخایر اورانیوم ایران و نقض برجام، گفت که این توافق به ایران اجازه را می‌دهد که برخی از تعهدات خود را متوقف کند.
در این حال، خبرگزاری امنیتی تسنیم نیز به نقل از منابع آگاه نوشت که با توجه به تأمین نشدن شرایط ایران و ناکافی بودن بسیار زیاد اینس‌تکس (سازوکار ویژه مالی سه کشور اروپایی برای تجارت با ایران)، تهران به‌طور قطع، گام دوم را در زمان تعیین شده که به احتمال بسیار زیاد روز ۱۶ تیر است عملیاتی خواهد کرد.
مقامات ایران پیش از این اعلام کرده بود که ششم تیر ماه بر اساس اعلام قبلی سازمان انرژی اتمی میزان ذخایر اورانیوم تولید شده ۳٫۶۷ درصد از مرز ۳۰۰ کیلوگرم عبور می‌کند و پس از آن تولید این محصول افزایش خواهد یافت.
آنها این اقدام را در واکنش به عدم پایبندی کشورهای امضاءکننده توافق هسته ای در حمایت از ایران در برابر تحریم‌های آمریکا عنوان کردند.
قبل از این، ایران در نامه‌ای به کشورهای باقی‌مانده در توافق هسته‌ای مهلتی ۶۰ روزه داده بود تا «تعهدات خود به ویژه در حوزه‌های بانکی و نفتی» را عملی کنند و تهدید کرده بود در صورتی که این اتفاق رخ ندهد جمهوری اقدام به متوقف کردن «رعایت محدودیت‌های مربوط به سطح غنی سازی اورانیوم و اقدامات مربوط به مدرن‌سازی رآکتور آب سنگین اراک» خواهد کرد.
سه کشور آلمان، فرانسه و بریتانیا پیشتر در بیانیه ای مشترک به ایران هشدار داده بودند در صورت نقض تعهدات برجامی با «عواقب» آن مواجه خواهد شد.
علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، در واکنش به بیانیه وزرای خارجه سه کشور اروپایی آن را «وقاحت سیاسی» عنوان کرده و گفته بود ایران از ۱۶ تیر گام دوم کاهش تعهدات برجامی خود را شروع خواهد کرد.
از زمان خروج ایالات متحده آمریکا از برجام، ایران همواره طرف‌های اروپایی را به «تعهد زبانی» و کم‌کاری برای اجرای این توافقنامه متهم کرده‌است.
در این میان، نیروی هوایی آمریکا همزمان با افزایش تنش‌ها بین این کشور و ایران چند جنگنده رادارگریز «اف-۲۲» را برای تقویت حضور نظامی خود در خاورمیانه به قطر اعزام کرد.
خبر اعزام این جنگنده‌های رادارگریز به قطر تنها یک هفته پس از تنش بین ایران و آمریکا بر سر سرنگونی پهپاد گلوبال هاوک در نزدیکی تنگه هرمز منتشر می‌شود.
 در حالی که ایران تأکید می‌کند که این هواپیمای بدون سرنشین وارد حریم هوایی این کشور شده بود آمریکا محل سرنگونی آن را محدوده هوایی بین‌المللی اعلام می‌کند.
ترامپ پیشتر اعلام کرد که آماده مذاکره بدون پیش شرط با ایران است، اما تهران تاکنون هرگونه مذاکره را رد کرده‌است.
رئیس‌جمهوری آمریکا دوشنبه ۲۴ ژوئن فرمانی اجرایی برای اعمال تحریم‌های سخت‌گیرانه جدیدی علیه ایران امضا و تأکید کرد که این دور از تحریم‌ها، علی خامنه‌ای رهبر ایران، وزیر امور خارجه و ۸ تن از فرماندهان سپاه پاسداران را هدف قرار می‌دهد.
حسن روحانی رئیس‌جمهوری ایران نیز در واکنش به این تحریم‌های اعلام شده آمریکا، این تصمیم جدید کاخ سفید را «وقیحانه» و «احمقانه» خواند.
پیش از آن سخنگوی جان بولتون مشاور امنیت ملی کاخ سفید، تهدید ایران به کاهش بیشتر در تعهداتش ذیل برجام را «باج‌خواهی هسته‌ای» خواند و خواستار افزایش فشارهای بین‌المللی بر تهران شد.
برایان هوک نماینده وزارت خارجه آمریکا در امور ایران نیز گفته بود: اگر ایران به باج خواهی هسته ای خود ادامه دهد واکنش ها به این اقدام بسیار بزرگ خواهد بود.



نشست پکن؛ هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های ایران


وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
TT

نشست پکن؛ هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های ایران


وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  

نتایج نشست پکن میان معاونان وزیران امور خارجه روسیه، چین و ایران، نشان‌دهنده آغاز یک حرکت مشترک با هدف «هماهنگی زمانی» در مرحله‌ای دشوار و پیچیده است. این موضوع را یک دیپلمات روسی تأیید کرده است.

شرکت‌کنندگان در این نشست که اولین دیدار از این نوع محسوب می‌شود، بر هماهنگی مواضع برای مقابله با تحریم‌ها، رد هرگونه اقدام نظامی علیه تأسیسات هسته‌ای و تلاش برای پیشبرد یک توافق سیاسی احتمالی با دولت آمریکا توافق کردند. این موضوع در چارچوب پیشنهاد مسکو برای میانجی‌گری در پرونده برنامه هسته‌ای ایران و در پی اعلام آمادگی واشنگتن برای آغاز روند مذاکرات مطرح شد.

به نظر می‌رسد مسکو که به طور فعال برای موفقیت این نشست سه‌جانبه تلاش کرده، قصد دارد موقعیت مذاکره‌ای خود با واشنگتن را تقویت کند. این تلاش در چارچوب گشایش به سوی یک گفت‌وگوی گسترده‌تر شامل پرونده اوکراین و سایر مسائل بین‌المللی و منطقه‌ای از جمله برنامه هسته‌ای ایران صورت می‌گیرد.

بیانیه وزارت امور خارجه روسیه حاکی از رضایت مسکو از نتایج این نشست بود. در این دیدار، سرگئی ریابکوف، دیپلمات ارشد روسیه که مسئول پرونده‌های امنیت استراتژیک و مدیریت گفت‌وگو با واشنگتن است، شرکت داشت.

بر اساس این بیانیه، در این نشست «هماهنگی اقدامات برای کاهش تنش‌ها حول برنامه هسته‌ای ایران مورد بحث قرار گرفت و بر غیرقابل قبول بودن تهدیدات و استفاده از نیروی نظامی علیه تأسیسات انرژی هسته‌ای ایران تأکید شد.»

وزارت امور خارجه روسیه همچنین اعلام کرد که «رایزنی‌ها میان معاونان وزیران امور خارجه روسیه، چین و ایران بر روی برنامه اقدام جامع مشترک و هماهنگی اقدامات برای کاهش تنش‌های مصنوعی حول برنامه هسته‌ای ایران متمرکز بود.»

روسیه، چین و ایران بر هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های علیه تهران توافق کردند (رویترز)

این بیانیه همچنین به ارزیابی دقیق سه طرف از «اقدامات غیرقانونی و نقض‌های متعدد قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت توسط ایالات متحده و کشورهای اروپایی» اشاره کرد و بر غیرقابل قبول بودن تهدید، ارعاب و استفاده از نیروی نظامی علیه زیرساخت‌های انرژی هسته‌ای ایران تأکید کرد.

به گفته وزارت امور خارجه روسیه، این نشست همچنین به بررسی چشم‌انداز «یافتن راه‌حل‌های مذاکره‌ای پایدار و بلندمدت بر اساس ملاحظات متقابل و تعادل مطمئن منافع طرفین» پرداخت.

نشستی «موفق و مهم»

محسن بختیار، سفیر ایران در چین، در پلتفرم «ایکس» این نشست را «کاملاً موفق» توصیف کرد و گفت که این نشست راه را برای مقابله با «یک‌جانبه‌گرایی شکست‌خورده» ایالات متحده هموار می‌کند.

چین، ایران و روسیه در روز جمعه در جریان مذاکرات پکن خواستار لغو تحریم‌های علیه تهران شدند. این در حالی است که تلاش‌های دیپلماتیک فشرده‌ای توسط قدرت‌های بزرگ برای احیای توافق سال ۲۰۱۵ در جریان است و واشنگتن فشارهای شدیدی بر برنامه هسته‌ای ایران اعمال می‌کند.

این مذاکرات در زمانی انجام شد که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، از زمان بازگشت به کاخ سفید در ژانویه ۲۰۲۵، تمایل خود را برای گفت‌وگو با تهران اعلام کرده است. ترامپ در سال ۲۰۱۸ و در دوره اول ریاست‌جمهوری خود به طور یک‌جانبه از این توافق خارج شد.

با این حال، ترامپ تحریم‌های شدیدی علیه ایران اعمال کرد و ایران نیز با محکوم کردن «دورویی» ایالات متحده، به این اقدامات واکنش نشان داد.

بخشی از نشست سه‌جانبه روسیه، چین و ایران در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)

ورود روسیه به این پرونده از طریق پیشنهاد میانجی‌گری برای پیشبرد مذاکرات هسته‌ای ایران، نشان‌دهنده تغییر مهمی است که بیانگر این باور در کرملین است که روابط جدید با دولت ترامپ می‌تواند به یک «توافق جامع» در مورد مسائل مورد اختلاف دو کشور منجر شود.

کرملین اعلام کرده است که پرونده ایران یکی از چندین مسیر مذاکره‌ای است که مسکو و واشنگتن آماده آغاز گفت‌وگو درباره آن‌ها هستند. این مسیرها شامل درگیری در اوکراین، مسائل امنیت استراتژیک و موضوعات منطقه‌ای داغ می‌شوند.

برخی محافل روسیه معتقدند که مسکو ممکن است آماده ترسیم چارچوب یک «توافق جامع» با واشنگتن باشد که بر اساس احترام به منافع طرفین در پرونده‌های مطرح شده استوار است.

در این چارچوب، به نظر می‌رسد نشست پکن موقعیت مذاکره‌ای مسکو را تقویت کرده است. این موضوع در اظهارات سه طرف که از از سرگیری برنامه هسته‌ای ایران، رد سیاست فشار حداکثری واشنگتن و مقابله با پیامدهای تحریم‌ها سخن گفتند، منعکس شده است.

وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف و کاظم غریب‌آبادی، هشدار داد که «وضعیت بار دیگر در یک تقاطع حساس قرار دارد.»

وی افزود: «توافق جامع در مورد مسئله هسته‌ای ایران دستاورد مهمی است که از طریق گفت‌وگو و مذاکره به دست آمده است.» او هشدار داد که «تحریم‌های یک‌جانبه تنها به تشدید اختلافات منجر خواهد شد. گفت‌وگو و مذاکره تنها گزینه‌های موجود هستند.»

ما چائو شیوی، معاون وزیر امور خارجه چین، گفت که روسیه، چین و ایران در نشست پکن بر ضرورت لغو همه تحریم‌های غیرقانونی تأکید کردند.

وی افزود: «ایران و روسیه از چین به خاطر نقش سازنده‌اش و سازماندهی این نشست در پکن تشکر کردند.»

گفت‌وگویی عمیق

نماینده ایران «برخی کشورها» را به ایجاد «یک بحران غیرضروری» متهم کرد و تأکید کرد که نشستی «بسیار سازنده و مثبت» با همتایان روس و چینی‌اش برگزار شده است.

ما چائو شیوی، معاون وزیر امور خارجه چین، در یک کنفرانس خبری با همتایان روس و ایرانی‌اش اعلام کرد: «ما تبادل نظر عمیقی در مورد مسئله هسته‌ای و لغو تحریم‌ها انجام دادیم.»

وی افزود: «ما بر ضرورت پایان دادن به همه تحریم‌های یک‌جانبه غیرقانونی تأکید کردیم.» این اظهارات در بیانیه مشترک سه کشور که توسط پکن منتشر شد، منعکس شده است.

توافق سال ۲۰۱۵ میان تهران و واشنگتن، پاریس، لندن، برلین، مسکو و پکن، به لغو تحریم‌ها علیه ایران در ازای کاهش فعالیت‌های هسته‌ای و تضمین صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران منجر شد.

با این حال، ایالات متحده در سال ۲۰۱۸ به تصمیم ترامپ به طور یک‌جانبه از این توافق خارج شد و تحریم‌های شدیدی را علیه ایران اعمال کرد که اقتصاد این کشور را تحت فشار قرار داد.

تهران تا یک سال پس از خروج آمریکا به تعهدات خود پایبند بود، اما پس از آن شروع به کاهش تعهدات خود کرد. از آن زمان تاکنون تمام تلاش‌ها برای احیای این توافق با شکست مواجه شده است.

پس از ۱۰ سال از اجرای این توافق، قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد که اجرای توافق ۲۰۱۵ را تضمین می‌کرد، در اکتبر ۲۰۲۵ منقضی می‌شود.

برخی کشورها احتمال اعمال مجدد تحریم‌ها علیه ایران پس از این تاریخ را رد نکرده‌اند.

ایران در ماه‌های اخیر چندین دور مذاکره با آلمان، فرانسه و بریتانیا در مورد برنامه هسته‌ای خود انجام داده است و همچنین سیاست‌های خود را با مسکو و پکن هماهنگ کرده تا با وضعیت موجود مقابله کند.

اولین واکنش اروپا به نشست پکن حاکی از برخورد مثبت اروپا با احتمال آغاز یک روند مذاکره‌ای برای حل اختلافات حول برنامه هسته‌ای ایران از طریق روش‌های صلح‌آمیز بود.

انور العنونی، سخنگوی خدمات خارجی اتحادیه اروپا، گفت که این اتحادیه از نشست سه‌جانبه روسیه، ایران و چین در مورد برنامه هسته‌ای ایران مطلع است و همچنان به ارتباطات در این زمینه باز است.

وی در یک نشست خبری در بروکسل افزود: «این سه کشور طرف‌های توافق هسته‌ای ایران هستند. هیچ جایگزین عملی‌ای برای حل دیپلماتیک وجود ندارد.»