عبور ذخایر اورانیوم غنی شده ایران از حد مجاز

ظریف: اگر آمریکا قصد مذاکره دارد باید به ما احترام بگذارد

عبور ذخایر اورانیوم غنی شده ایران از حد مجاز
TT

عبور ذخایر اورانیوم غنی شده ایران از حد مجاز

عبور ذخایر اورانیوم غنی شده ایران از حد مجاز

خبرگزاری امنیتی فارس به نقل از یک منبع که اسمش را ذکر نکرده، گفته‌است «ذخایر اورانیوم غنی‌شده ۳٫۶۷ درصد ایران از ۳۰۰ کیلوگرم (حد مجاز در برجام) عبور کرد».
به گزارش الشرق الاوسط، این منبع ادامه داد: «امروز (دوشنبه) بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بعد از توزین روز چهارشنبه هفته گذشته، مجدداً وزن تولید مواد غنی شده ایران را اندازه‌گیری کردند و ذخایر ایران از سقف ۳۰۰ کیلوگرم عبور کرده‌است».
در همین راستا، محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران به خبرگزاری صدا و سیما گفت: «آنگونه که من مطلع شدم ایران طبق برنامه از مرز ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی شده عبور کرده‌است».
وی همچنین گفت که ایران این اقدام را «از حقوق خود در داخل برجام» می‌داند.
ظریف افزود: «دنیا را مجبور خواهیم کرد جز با زبان احترام با یک ایرانی صحبت نکنند؛ بنابراین اگر آمریکا قصد مذاکره را دارد باید به ما احترام بگذارد».
عباس موسوی سخنگوی وزارت خارجه ایران، هم در واکنش به این خبر گفت که جزئیات این مسئله را سازمان انرژی اتمی بهتر می‌تواند توضیح دهد و او از این امر اطلاع ندارد.
یک روز پیش از انتشار این خبر مجید تخت‌روانچی نماینده ایران در سازمان ملل متحد، گفته بود: «عبور جمهوری اسلامی از سقف تعیین شده در برجام، نقض این توافق محسوب نمی‌شود و تهران در ۱۰ روز آینده مذاکرات مهمی با سه کشور اروپایی در این زمینه خواهد داشت».
او در برنامه «جی پی اس» شبکه تلویزیونی سی‌ان‌ان و در پاسخ به پرسشی دربارهٔ افزایش ذخایر اورانیوم ایران و نقض برجام، گفت که این توافق به ایران اجازه را می‌دهد که برخی از تعهدات خود را متوقف کند.
در این حال، خبرگزاری امنیتی تسنیم نیز به نقل از منابع آگاه نوشت که با توجه به تأمین نشدن شرایط ایران و ناکافی بودن بسیار زیاد اینس‌تکس (سازوکار ویژه مالی سه کشور اروپایی برای تجارت با ایران)، تهران به‌طور قطع، گام دوم را در زمان تعیین شده که به احتمال بسیار زیاد روز ۱۶ تیر است عملیاتی خواهد کرد.
مقامات ایران پیش از این اعلام کرده بود که ششم تیر ماه بر اساس اعلام قبلی سازمان انرژی اتمی میزان ذخایر اورانیوم تولید شده ۳٫۶۷ درصد از مرز ۳۰۰ کیلوگرم عبور می‌کند و پس از آن تولید این محصول افزایش خواهد یافت.
آنها این اقدام را در واکنش به عدم پایبندی کشورهای امضاءکننده توافق هسته ای در حمایت از ایران در برابر تحریم‌های آمریکا عنوان کردند.
قبل از این، ایران در نامه‌ای به کشورهای باقی‌مانده در توافق هسته‌ای مهلتی ۶۰ روزه داده بود تا «تعهدات خود به ویژه در حوزه‌های بانکی و نفتی» را عملی کنند و تهدید کرده بود در صورتی که این اتفاق رخ ندهد جمهوری اقدام به متوقف کردن «رعایت محدودیت‌های مربوط به سطح غنی سازی اورانیوم و اقدامات مربوط به مدرن‌سازی رآکتور آب سنگین اراک» خواهد کرد.
سه کشور آلمان، فرانسه و بریتانیا پیشتر در بیانیه ای مشترک به ایران هشدار داده بودند در صورت نقض تعهدات برجامی با «عواقب» آن مواجه خواهد شد.
علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، در واکنش به بیانیه وزرای خارجه سه کشور اروپایی آن را «وقاحت سیاسی» عنوان کرده و گفته بود ایران از ۱۶ تیر گام دوم کاهش تعهدات برجامی خود را شروع خواهد کرد.
از زمان خروج ایالات متحده آمریکا از برجام، ایران همواره طرف‌های اروپایی را به «تعهد زبانی» و کم‌کاری برای اجرای این توافقنامه متهم کرده‌است.
در این میان، نیروی هوایی آمریکا همزمان با افزایش تنش‌ها بین این کشور و ایران چند جنگنده رادارگریز «اف-۲۲» را برای تقویت حضور نظامی خود در خاورمیانه به قطر اعزام کرد.
خبر اعزام این جنگنده‌های رادارگریز به قطر تنها یک هفته پس از تنش بین ایران و آمریکا بر سر سرنگونی پهپاد گلوبال هاوک در نزدیکی تنگه هرمز منتشر می‌شود.
 در حالی که ایران تأکید می‌کند که این هواپیمای بدون سرنشین وارد حریم هوایی این کشور شده بود آمریکا محل سرنگونی آن را محدوده هوایی بین‌المللی اعلام می‌کند.
ترامپ پیشتر اعلام کرد که آماده مذاکره بدون پیش شرط با ایران است، اما تهران تاکنون هرگونه مذاکره را رد کرده‌است.
رئیس‌جمهوری آمریکا دوشنبه ۲۴ ژوئن فرمانی اجرایی برای اعمال تحریم‌های سخت‌گیرانه جدیدی علیه ایران امضا و تأکید کرد که این دور از تحریم‌ها، علی خامنه‌ای رهبر ایران، وزیر امور خارجه و ۸ تن از فرماندهان سپاه پاسداران را هدف قرار می‌دهد.
حسن روحانی رئیس‌جمهوری ایران نیز در واکنش به این تحریم‌های اعلام شده آمریکا، این تصمیم جدید کاخ سفید را «وقیحانه» و «احمقانه» خواند.
پیش از آن سخنگوی جان بولتون مشاور امنیت ملی کاخ سفید، تهدید ایران به کاهش بیشتر در تعهداتش ذیل برجام را «باج‌خواهی هسته‌ای» خواند و خواستار افزایش فشارهای بین‌المللی بر تهران شد.
برایان هوک نماینده وزارت خارجه آمریکا در امور ایران نیز گفته بود: اگر ایران به باج خواهی هسته ای خود ادامه دهد واکنش ها به این اقدام بسیار بزرگ خواهد بود.



نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
TT

نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)

با وجود هیاهوی پیش از مذاکرات اروپا و ایران در ژنو، این مذاکرات بدون ارائه طرح یا نقشه راه جدیدی برای پرونده هسته‌ای برگزار شد. برخلاف تبلیغات رسانه‌های نزدیک به حکومت ایران، مذاکرات نه تنها به مسائل هسته‌ای محدود نبود، بلکه به روابط نظامی ایران و روسیه نیز پرداخت. این موضوع را دو دیپلمات ارشد اروپایی به "الشرق الأوسط" تأیید کردند.

یکی از دیپلمات‌های اروپایی اذعان کرد که دیدار میان مقامات ایرانی و اروپایی در ژنو نشان داد که اختلافات میان طرفین در چندین زمینه رو به افزایش است.

دیپلمات دیگری پیش‌تر گفته بود که این دیدارها بخشی از تلاش برای حفظ کانال‌های گفت‌وگو با ایران است. وی افزود که این جلسات جامع خواهد بود و تصمیم‌گیری درباره نحوه برخورد با مسئله هسته‌ای ایران به پس از مشخص شدن سیاست‌های دولت ترامپ در آغاز سال آینده موکول خواهد شد.

ادامه نشست‌های نیویورک در ژنو

به گفته منابع "الشرق الأوسط"، این نشست‌ها از پیش برنامه‌ریزی شده بود و در ادامه گفت‌وگوهایی بود که در سپتامبر گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک انجام شد. در آن نشست‌ها، تمرکز بر موضوعات هسته‌ای ایران و همکاری نظامی ایران و روسیه بود.

روز جمعه، مدیران سیاسی وزارت‌خانه‌های خارجه فرانسه، بریتانیا و آلمان با مجید تخت روانچی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه ایران، دیدار کردند. این نشست‌ها پس از ملاقات مقامات ایرانی با انریکه مورا، میانجی اروپایی در مذاکرات هسته‌ای، برگزار شد.

مورا در پلتفرم «ایکس» (توییتر سابق) نوشت که این نشست «صریح» بوده و او از ایران خواسته است تا همکاری نظامی خود با روسیه را متوقف کند و همچنین بر ضرورت یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای و پایان دادن به مداخلات منطقه‌ای ایران تأکید کرده است.

در مقابل، غریب‌آبادی در واکنش به اتحادیه اروپا در توییتی نوشت: «اروپا به دلیل نبود اعتماد و مسئولیت‌پذیری، بازیکن جدی‌ای نیست.» او همچنین سیاست‌های عمومی اتحادیه اروپا را مورد انتقاد قرار داده و رفتار آن را «غیرمسئولانه» توصیف کرد.

غریب‌آبادی پس از دیدار با نمایندگان تروئیکای اروپایی، نوشت که گفت‌وگوها بر پرونده هسته‌ای و رفع تحریم‌ها متمرکز بوده و ایران به منافع مردم خود پایبند است و دیپلماسی و گفت‌وگو را ترجیح می‌دهد. او تأکید کرد که توافق شد کانال‌های دیپلماتیک در آینده نزدیک باز بماند.

 

فرصت مکانیزم ماشه؟

نشست‌های ژنو تنها چند روز پس از آن برگزار شد که فرانسه، بریتانیا و آلمان پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران را به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردند که به تصویب رسید. این قطعنامه، ایران را به دلیل عدم همکاری با آژانس و افزایش غنی‌سازی اورانیوم محکوم کرد.

ایران نیز با اعلام برنامه خود برای نصب هزاران سانتریفیوژ جدید، به این اقدام واکنش نشان داد.

با این حال، یک دیپلمات اروپایی به "الشرق الأوسط" گفت که بحث درباره فعال کردن مکانیزم ماشه یا «اسنپ‌بک» هنوز زود است.

بریتانیا نیز پیش‌تر اشاره کرده بود که ممکن است از این مکانیزم استفاده کند و در بیانیه‌ای گفت: «ما همچنان به استفاده از همه اقدامات دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای متعهدیم، از جمله استفاده از مکانیزم ماشه در صورت لزوم.»

مکانیزم ماشه امکان بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را به دلیل نقض تعهدات هسته‌ای در توافق 2015 فراهم می‌کند. این توافق توسط ایالات متحده در سال 2018، در دوره نخست ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ترک شد.

ایران از بازگشت ترامپ به استراتژی «فشار حداکثری» و تلاش برای فعال کردن مکانیزم ماشه نگران است. همچنین، تهران بیم آن دارد که قدرت‌های اروپایی نیز این مکانیزم را فعال کنند.

هیاهوی بی‌دلیل

با وجود همه این مباحث، نشست‌های ژنو تنها به پرونده هسته‌ای محدود نبود. یک دیپلمات اروپایی گفت که این جلسات طبق برنامه پیش رفته و او «هیاهوی رسانه‌ای اغراق‌آمیز» پیش از این نشست‌ها را درک نمی‌کند.

پیش‌تر، یکی از مقامات ایرانی به «رویترز» گفته بود که اگر ایران و تروئیکای اروپایی بتوانند «نقشه راه» توافق هسته‌ای را تدوین کنند، آمریکا تصمیم خواهد گرفت که توافق 2015 را احیا کند یا آن را کنار بگذارد.

این توافق در اکتبر سال آینده منقضی می‌شود و جامعه بین‌المللی باید مذاکراتی برای توافق جدید با ایران آغاز کند. دیپلمات‌های اروپایی گفته‌اند که توافق فعلی قابل احیا نیست اما می‌تواند مبنایی برای مذاکرات آتی باشد.