تالاب‌های عراق؛ الهام بخش آثار جدید نمایشگاه لیلا در عمان

داستان لیلا کبه همانند میلیون‌ها عراقی است که کوله بارشان را چندین بار جمع کردند و آن را در چند خانه و کشور پهن کردند.

دختری که در ۱۳ سالگی زادگاه خود را به مقصد یک مدرسه شبانه‌روزی ترک کرد حس کرد که در یک زندان متروکه گرفتار شده‌است.

لیلا در آن زمان نمی‌دانست که سفر درازی در پیش دارد و به کشورهای فراوانی از جمله یونان و امارات و آمریکا و لبنان سفر می‌کند.

لیلا حالا نقاش شده؛ یک هنرمند پرآوازه که نمایشگاه‌های انفرادی برگزار می‌کند و تالار نقاشی اش در خیابان الحمرا در بیروت افتتاح شد. مدیریت تالار به عهده خود لیلا و دخترش است.

آخرین نمایشگاه آثار لیلا در پایتخت اردن بود. مجموعه ای از تابلوهای او دربارهٔ منطقه تالاب‌ها در عراق در آنجا به نمایش گذاشته شد. لیلا به هورهای عراق سفر کرده‌است.

مردم هورنشین شرایط دشواری را پشت سر گذاشتند. تالاب‌های عراق پدیده‌های طبیعی و زیبایی آبی زیبایی دارند اما آنها هم همچون مردمان این منطقه گرفتار سال‌های جنگ و خشکسالی بودند.

البته امروزه هورها در کانون توجه محافل بین‌المللی مثل یونسکو قرار گرفته‌است. برخی فعالان عراقی و نیز این نهاد بین‌المللی در راستای حفظ تالاب‌ها و اکوسیستم‌های تالابی تلاش می‌کنند و حمایت گسترده‌ای از صنعت قایق سازی ویژه تالاب‌ها (مشحوف) انجام می‌شود.

لیلا کبه که به گوشه و کنار دنیا سفر کرده حالا ضمن سفر به منطقه هورها نخل و نیزار و تالاب‌ها را به تصویر می‌کشد. او با واژگان هور آشنایی دارد. او با نگاه هنرمندانه و تجربه طولانی و استعداد درخشانش می‌داند که چطور رنگمایه‌های قوی هور را با یکدیگر ترکیب کند.

در واقع، لیلا نقاش طبیعت پویا و زنده است نه پرتره و طبیعت بی جان. او مهارت خاصی در ترکیب رنگ‌ها و ایجاد سایه روشن‌های بی نظیر و نورپردازی دارد.

او بعد از اینکه در نوجوانی خانه خود را ترک کرد برای ادامه تحصیل به بغداد بازگشت. لیلا دوباره به انگلیس بازگشت و از دانشکده هنرهای زیبا فارغ‌التحصیل شد. او در اواخر دهه هفتاد چندسالی در ابوظبی بود و نمایشگاه‌های انفرادی دربارهٔ محیط‌های بیابانی برگزار کرد. لیلا می‌گوید که کشوری که در آن اقامت می‌کند در نقاشی‌هایش تأثیر گذار است.

وقتی که لیلا و خانواده اش به یونان سفر کردند اساطیر یونان در تابلوهایش پدیدار شدند.

زن در آثار لیلا کبه نیز حضور متنوعی دارد؛ گاهی در نقش قهرمان یا یک الهه افسانه ای یا یک بانوی عراقی ظاهر می‌شود که گرفتار جنگ و محاصره است.

وقتی که آمریکا به عراق حمله کرد لیلا در واشنگتن بود. او می‌خواست که با نقاشی کمی از دلتنگی‌هایش بکاهد. او با مطالعه کتاب‌های تاریخی و تمدن سومریان و آشنایی با «اینانا» الهه باروری شروع کرد به کشیدن اسطوره‌های آن دوران. گویا لیلا با نقاشی این اسطوره‌ها می‌خواست از شرایط اندوهبار بگریزد.

اینانا با شکوه و عظمت وصف نشدنی در تابلوهای لیلا ظاهر می‌شود. اینانا با ترک عرش خود جایگاه خود را از دست می‌دهد.

زن عراقی امروزی و اینانا از نظر لیلا شباهت‌های متعددی با یکدیگر دارند. وضعیت معیشتی زنان به دلیل جنگ بدتر شده. آنها زمانی در رفاه و آسایش زندگی می‌کردند اما حالا شرایط دشواری دارند. زن عراقی در تابلوهای لیلا شبیه نخل‌های بلند است که گاهی بر اثر طوفان خم می‌شوند اما نمی‌شکنند. نخل در تابلوهای لیلی نماد عراق است.

لیلا در گفتگو با الشرق الاوسط گفت «تجربه سفر به هور برای من تنها نفس کشیدن و مشاهده پدیده‌های طبیعی و آبی نبود بلکه این منطقه می‌خواهد مثل گذشته شود. با برخی از ساکنان محلی هم صحبت کردم. شمار محدودی از آنان به منطقه بازگشته اند. مردم آب و برق ندارند و بچه‌ها مدرسه نمی‌روند. پسربچه ای را دیدم که گل بازی می‌کند و از گل چیزی شبیه گاومیش درست کرده‌است. به خودم گفتم که اگر امکانات فراهم بود شاید این پسربچه نیز مجسمه‌ساز مشهوری مثل جواد سلیم شود».