​​خط و نشان روحانی برای غربی‌ها؛ سپاه برای مقابله «فرمول سازی» می‌کند

​​خط و نشان روحانی برای غربی‌ها؛ سپاه برای مقابله «فرمول سازی» می‌کند
TT

​​خط و نشان روحانی برای غربی‌ها؛ سپاه برای مقابله «فرمول سازی» می‌کند

​​خط و نشان روحانی برای غربی‌ها؛ سپاه برای مقابله «فرمول سازی» می‌کند

تنش لفظی میان ایران و کشورهای غربی به ویژه آمریکا ادامه دارد و در تازه‌ترین موضع حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران علی‌رغم هشدارهای بین‌المللی، خطاب به کشورهای غربی گفت «از ۱۶ تیر به بعد ایران رآکتور اراک را به شرایط سابق برمی‌گرداند»، در همین راستا سرلشکر حسین سلامی فرمانده «سپاه پاسداران» از «فرمول‌سازی غلبه بر دشمن در همه سناریوها» سخن به میان آورده‌است.
به گزارش الشرق الاوسط، در حالی که آلمان، فرانسه و بریتانیا از ایران خواسته‌اند با کاهش سطح تعهدات خود در برجام، توافق هسته‌ای را به خطر نیندازد، روحانی تهدید کرد: از ۱۶ تیر هر قدر دلمان خواست غنی‌سازی می‌کنیم.
پس از عبور ذخایر اورانیوم غنی شده ۳٫۶۷ درصد از ۳۰۰ کیلوگرم از سوی ایران، پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست جمهوری ایران گزارش داد حسن روحانی روز چهارشنبه در جلسه هیئت دولت گفته‌است: «ایران از ۱۶ تیر اقدامات بعدی را انجام خواهد داد. در ۱۶ تیرماه سطح غنی‌سازی ایران دیگر ۳٫۶۷ نخواهد بود و این تعهد را کنار گذاشته و به هر مقداری که ضرورت و نیاز ما باشد، ارتقاء خواهیم داد».
وی همچنین گفت که اگر طرف غربی به تعهدات خود عمل نکند، ایران رآکتور اراک را نیز به «حالت سابق» بازخواهد گرداند.
روحانی همچنین به کشورهای غربی گفت: «اگر می‌خواهید [درباره اقدامات ایران] اظهار تاسف کنید، از هم‌اکنون اظهار تاسف کنید، اگر هم بنا است بیانیه بدهید، از هم‌اکنون بدهید.»
وی به اروپا و آمریکا «توصیه کرد» که «به میز مذاکره، تفاهم و احترام به مصوبات شورای امنیت سازمان ملل برگردید و در این شرایط همه ما به برجام عمل کنیم».
ایران روز ۱۸ اردیبهشت سال جاری رسماً خروج خود از «برخی» تعهداتش ذیل قرارداد اتمی موسوم به برجام را اعلام کرد.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز دوشنبه ۱۰ تیرماه تأیید کرد که میزان ذخیره اورانیوم غنی شده ایران از سقف تعیین شده در توافق هسته‌ای عبور کرده‌است.
بر اساس توافق اتمی ایران و گروه پنج به علاوه یک در تیرماه سال ۹۴ (برجام)، میزان ذخیره اورانیوم غنی‌شده در ایران نباید از سقف ۳۰۰ کیلوگرم بیشتر شود.
بریتانیا، فرانسه، آلمان و اتحادیه اروپا از تهران خواسته‌اند به همه تعهداتش در برجام پایبند باشد و گفته‌اند تهدید و ضرب‌الاجل را نمی‌پذیرند.

امروز دشمنان هستند که از وقوع جنگ نگرانند
کمتر از دو هفته پس از آنکه یک پهپاد آمریکایی با موشک سپاه پاسداران بر فراز تنگه هرمز سرنگون شد، حسین سلامی فرمانده این نیرو، با بیان اینکه «ما اجزای قدرت و سیاست دشمن را منفصل و آن‌ها را کم خاصیت یا خنثی کرده‌ایم»، گفت: «در وضعیت کنونی این دشمنان هستند که از وقوع جنگ نگرانند».
خبرگزاری امنیتی تسنیم گزارش داد، سلامی در جمع مسئولان و کارکنان قرارگاه خاتم‌الانبیاء سپاه ادعا کرد که ایران در تنش‌های اخیر با آمریکا در مسیر «شکست‌دادن دشمن» قرار دارد.
سلامی با بیان این‌که «ما اجزای قدرت و سیاست دشمن را منفصل و آن‌ها را کم‌خاصیت یا خنثی کرده‌ایم»، گفت: «در حوزه نظامی کاملاً راه را بر دشمن بسته‌ایم و موازنه را معکوس کرده‌ایم؛ شاید تا چندی پیش برخی تصور می‌کردند که اگر در مقابل دشمن به مذاکره روی نیاوریم، گزینه جنگ اجتناب‌ناپذیر است، اما شرایط به‌گونه‌ای رقم خورد که دشمن حتی در ذهن خود از موضوع جنگ به هراس افتاد و شرایط معکوس شد».
 او افزود: «در وضعیت کنونی این دشمنان هستند که از وقوع جنگ نگرانند و این نگرانی در رفتارهای فیزیکی و تاکتیکی آن‌ها نمایان است».
اشاره ضمنی سلامی به سرنگونی پهپاد آمریکایی در صبح پنجشنبه ۳۰ خرداد است که در پی آن دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا، گفت که دستور حمله متقابل به ایران را متوقف کرده‌است. ترامپ دلیل توقف حمله را احتمال کشته شدن یک صد و پنجاه تن در این حملات عنوان کرد.
 فرمانده سپاه دیدار شینزو آبه نخست‌وزیر ژاپن با علی خامنه‌ای رهبر ایران را «نقطه شکست سیاسی سنگین برای دشمن» نامید و گفت: «پس از این دیدار تراز قدرت سیاسی ما در جهان بالا رفت و داستان انزوای ایران موضوعی باطل تلقی شد».
 او بدون اشاره به وضعیت اقتصادی کشور و فشارهای ناشی از تحریم‌ها که بر بدی اوضاع افزوده‌است دربارهٔ نظام ایران چنین اظهارنظر کرد: «کشوری که در علم، اقتصاد، فرهنگ، اخلاق، معنویت و زیرساخت و فن‌آوری می‌درخشد ایمن شده و در معرض خطر قرار نمی‌گیرد؛ ما امروز از چنین ظرفیتی برخورداریم».
فرمانده کل سپاه پاسداران با بیان اینکه «ما مکلف به فرمول سازی غلبه بر دشمن در همه سناریوها هستیم»، گفت که «امروز قدرت جهانی ما معتبر، شناخته شده و دارای ظرفیت بازدارندگی فوق‌العاده‌ای است و در صحنه واقعی توانستیم هیمنه ساختگی و تصنعی آمریکا را که در فضای روانی دنیا به وجود آمده بود، بشکنیم».
علاوه بر این طی چند هفته گذشته دستکم دو سری از حملات به نفتکش‌ها ابتدا در بندر فجیره و سپس دریای عمان رخ داد.
آمریکا و بریتانیا ایران و سپاه پاسداران را مسئول این حملات دانستند اما مقام‌های تهران آن را رد کردند.
آمریکا پس از این رخدادها، اقدام به تحریم علی خامنه‌ای رهبر ایران، فرماندهان نیروهای هوافضا، دریایی و زمینی سپاه پاسداران و نیز فرماندهان پنج منطقه نیروی دریایی آن کرد.

سطح غنی‌سازی را خودمان تعیین می‌کنیم
همزمان با سخنان حسن روحانی مبنی بر افزایش میزان غنی‌سازی ایران از چهار روز دیگر، وزیر خارجه ایران گفت که ایران همان گونه به برجام متعهد خواهد ماند که اروپا «متعهد است».
به گزارش خبرگزاری دولتی ایرنا، محمدجواد ظریف روز چهارشنبه گفت: «ما به صراحت گفتیم اگر اروپا به برجام متعهد باشد ما هم به برجام متعهد خواهیم بود، منتها همان‌طور که اروپا تعهداتش را انجام می‌دهد ما انجام می‌دهیم.»
وی با اشاره به ۱۱ «تعهد» اروپا برای حفظ برجام از جمله فروش نفت ایران و بازگشت پول آن به کشور افزود که اگر اینس‌تکس عملیاتی شود «مقدمه‌ای برای اجرای آن ۱۱ تعهد است».
در همین زمینه عباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، نیز در صفحه توئیتر خود نوشت: «اینس‌تکس را نه تنها کافی نمی‌دانیم، بلکه این سازوکار را مقدمه اجرای تعهدات یازده‌گانه اروپایی‌ها می‌دانیم که تاکنون به آن عمل نکرده‌اند.»
وی تأکید کرد: «هنوز در برجام هستیم و فعلاً حقوق و مطالبات‌مان را از طریق همین توافق دنبال می‌کنیم.»

اروپایی‌ها چندان قابل اعتماد نیستند
از سوی دیگر، حسین نقوی‌حسینی سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ایران در گفت و گو با تسنیم با اشاره به اقدام اخیر ایران مبنی بر افزایش ذخایر اورانیوم، گفت: این تصمیم کاملاً منطقی، به‌موقع و در چارچوب مفاد برجام است.
وی با تأکید بر اینکه کشورهای اروپایی همواره تحت سلطه آمریکا هستند و هیچ اراده‌ای از خودشان ندارند، اظهار کرد: ممکن است اروپایی‌ها تحت فشار آمریکا هر اقدامی از جمله عدم اجرایی کردن این سازوکار مالی را انجام دهند، بنابراین باید گفت اروپایی‌ها چندان قابل اعتماد نیستند.
این اظهارات در حالی ایراد می‌شود که هلگا اشمید دبیرکل سرویس سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز جمعه پس از نشست کمیسیون مشترک برجام در وین اعلام کرده بود که اینستکس اکنون عملیاتی شده‌است.
وی همچنین گفته بود که اولین معاملات با اینستکس در حال پردازش است.



نشست پکن؛ هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های ایران


وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
TT

نشست پکن؛ هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های ایران


وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  

نتایج نشست پکن میان معاونان وزیران امور خارجه روسیه، چین و ایران، نشان‌دهنده آغاز یک حرکت مشترک با هدف «هماهنگی زمانی» در مرحله‌ای دشوار و پیچیده است. این موضوع را یک دیپلمات روسی تأیید کرده است.

شرکت‌کنندگان در این نشست که اولین دیدار از این نوع محسوب می‌شود، بر هماهنگی مواضع برای مقابله با تحریم‌ها، رد هرگونه اقدام نظامی علیه تأسیسات هسته‌ای و تلاش برای پیشبرد یک توافق سیاسی احتمالی با دولت آمریکا توافق کردند. این موضوع در چارچوب پیشنهاد مسکو برای میانجی‌گری در پرونده برنامه هسته‌ای ایران و در پی اعلام آمادگی واشنگتن برای آغاز روند مذاکرات مطرح شد.

به نظر می‌رسد مسکو که به طور فعال برای موفقیت این نشست سه‌جانبه تلاش کرده، قصد دارد موقعیت مذاکره‌ای خود با واشنگتن را تقویت کند. این تلاش در چارچوب گشایش به سوی یک گفت‌وگوی گسترده‌تر شامل پرونده اوکراین و سایر مسائل بین‌المللی و منطقه‌ای از جمله برنامه هسته‌ای ایران صورت می‌گیرد.

بیانیه وزارت امور خارجه روسیه حاکی از رضایت مسکو از نتایج این نشست بود. در این دیدار، سرگئی ریابکوف، دیپلمات ارشد روسیه که مسئول پرونده‌های امنیت استراتژیک و مدیریت گفت‌وگو با واشنگتن است، شرکت داشت.

بر اساس این بیانیه، در این نشست «هماهنگی اقدامات برای کاهش تنش‌ها حول برنامه هسته‌ای ایران مورد بحث قرار گرفت و بر غیرقابل قبول بودن تهدیدات و استفاده از نیروی نظامی علیه تأسیسات انرژی هسته‌ای ایران تأکید شد.»

وزارت امور خارجه روسیه همچنین اعلام کرد که «رایزنی‌ها میان معاونان وزیران امور خارجه روسیه، چین و ایران بر روی برنامه اقدام جامع مشترک و هماهنگی اقدامات برای کاهش تنش‌های مصنوعی حول برنامه هسته‌ای ایران متمرکز بود.»

روسیه، چین و ایران بر هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های علیه تهران توافق کردند (رویترز)

این بیانیه همچنین به ارزیابی دقیق سه طرف از «اقدامات غیرقانونی و نقض‌های متعدد قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت توسط ایالات متحده و کشورهای اروپایی» اشاره کرد و بر غیرقابل قبول بودن تهدید، ارعاب و استفاده از نیروی نظامی علیه زیرساخت‌های انرژی هسته‌ای ایران تأکید کرد.

به گفته وزارت امور خارجه روسیه، این نشست همچنین به بررسی چشم‌انداز «یافتن راه‌حل‌های مذاکره‌ای پایدار و بلندمدت بر اساس ملاحظات متقابل و تعادل مطمئن منافع طرفین» پرداخت.

نشستی «موفق و مهم»

محسن بختیار، سفیر ایران در چین، در پلتفرم «ایکس» این نشست را «کاملاً موفق» توصیف کرد و گفت که این نشست راه را برای مقابله با «یک‌جانبه‌گرایی شکست‌خورده» ایالات متحده هموار می‌کند.

چین، ایران و روسیه در روز جمعه در جریان مذاکرات پکن خواستار لغو تحریم‌های علیه تهران شدند. این در حالی است که تلاش‌های دیپلماتیک فشرده‌ای توسط قدرت‌های بزرگ برای احیای توافق سال ۲۰۱۵ در جریان است و واشنگتن فشارهای شدیدی بر برنامه هسته‌ای ایران اعمال می‌کند.

این مذاکرات در زمانی انجام شد که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، از زمان بازگشت به کاخ سفید در ژانویه ۲۰۲۵، تمایل خود را برای گفت‌وگو با تهران اعلام کرده است. ترامپ در سال ۲۰۱۸ و در دوره اول ریاست‌جمهوری خود به طور یک‌جانبه از این توافق خارج شد.

با این حال، ترامپ تحریم‌های شدیدی علیه ایران اعمال کرد و ایران نیز با محکوم کردن «دورویی» ایالات متحده، به این اقدامات واکنش نشان داد.

بخشی از نشست سه‌جانبه روسیه، چین و ایران در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)

ورود روسیه به این پرونده از طریق پیشنهاد میانجی‌گری برای پیشبرد مذاکرات هسته‌ای ایران، نشان‌دهنده تغییر مهمی است که بیانگر این باور در کرملین است که روابط جدید با دولت ترامپ می‌تواند به یک «توافق جامع» در مورد مسائل مورد اختلاف دو کشور منجر شود.

کرملین اعلام کرده است که پرونده ایران یکی از چندین مسیر مذاکره‌ای است که مسکو و واشنگتن آماده آغاز گفت‌وگو درباره آن‌ها هستند. این مسیرها شامل درگیری در اوکراین، مسائل امنیت استراتژیک و موضوعات منطقه‌ای داغ می‌شوند.

برخی محافل روسیه معتقدند که مسکو ممکن است آماده ترسیم چارچوب یک «توافق جامع» با واشنگتن باشد که بر اساس احترام به منافع طرفین در پرونده‌های مطرح شده استوار است.

در این چارچوب، به نظر می‌رسد نشست پکن موقعیت مذاکره‌ای مسکو را تقویت کرده است. این موضوع در اظهارات سه طرف که از از سرگیری برنامه هسته‌ای ایران، رد سیاست فشار حداکثری واشنگتن و مقابله با پیامدهای تحریم‌ها سخن گفتند، منعکس شده است.

وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف و کاظم غریب‌آبادی، هشدار داد که «وضعیت بار دیگر در یک تقاطع حساس قرار دارد.»

وی افزود: «توافق جامع در مورد مسئله هسته‌ای ایران دستاورد مهمی است که از طریق گفت‌وگو و مذاکره به دست آمده است.» او هشدار داد که «تحریم‌های یک‌جانبه تنها به تشدید اختلافات منجر خواهد شد. گفت‌وگو و مذاکره تنها گزینه‌های موجود هستند.»

ما چائو شیوی، معاون وزیر امور خارجه چین، گفت که روسیه، چین و ایران در نشست پکن بر ضرورت لغو همه تحریم‌های غیرقانونی تأکید کردند.

وی افزود: «ایران و روسیه از چین به خاطر نقش سازنده‌اش و سازماندهی این نشست در پکن تشکر کردند.»

گفت‌وگویی عمیق

نماینده ایران «برخی کشورها» را به ایجاد «یک بحران غیرضروری» متهم کرد و تأکید کرد که نشستی «بسیار سازنده و مثبت» با همتایان روس و چینی‌اش برگزار شده است.

ما چائو شیوی، معاون وزیر امور خارجه چین، در یک کنفرانس خبری با همتایان روس و ایرانی‌اش اعلام کرد: «ما تبادل نظر عمیقی در مورد مسئله هسته‌ای و لغو تحریم‌ها انجام دادیم.»

وی افزود: «ما بر ضرورت پایان دادن به همه تحریم‌های یک‌جانبه غیرقانونی تأکید کردیم.» این اظهارات در بیانیه مشترک سه کشور که توسط پکن منتشر شد، منعکس شده است.

توافق سال ۲۰۱۵ میان تهران و واشنگتن، پاریس، لندن، برلین، مسکو و پکن، به لغو تحریم‌ها علیه ایران در ازای کاهش فعالیت‌های هسته‌ای و تضمین صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران منجر شد.

با این حال، ایالات متحده در سال ۲۰۱۸ به تصمیم ترامپ به طور یک‌جانبه از این توافق خارج شد و تحریم‌های شدیدی را علیه ایران اعمال کرد که اقتصاد این کشور را تحت فشار قرار داد.

تهران تا یک سال پس از خروج آمریکا به تعهدات خود پایبند بود، اما پس از آن شروع به کاهش تعهدات خود کرد. از آن زمان تاکنون تمام تلاش‌ها برای احیای این توافق با شکست مواجه شده است.

پس از ۱۰ سال از اجرای این توافق، قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد که اجرای توافق ۲۰۱۵ را تضمین می‌کرد، در اکتبر ۲۰۲۵ منقضی می‌شود.

برخی کشورها احتمال اعمال مجدد تحریم‌ها علیه ایران پس از این تاریخ را رد نکرده‌اند.

ایران در ماه‌های اخیر چندین دور مذاکره با آلمان، فرانسه و بریتانیا در مورد برنامه هسته‌ای خود انجام داده است و همچنین سیاست‌های خود را با مسکو و پکن هماهنگ کرده تا با وضعیت موجود مقابله کند.

اولین واکنش اروپا به نشست پکن حاکی از برخورد مثبت اروپا با احتمال آغاز یک روند مذاکره‌ای برای حل اختلافات حول برنامه هسته‌ای ایران از طریق روش‌های صلح‌آمیز بود.

انور العنونی، سخنگوی خدمات خارجی اتحادیه اروپا، گفت که این اتحادیه از نشست سه‌جانبه روسیه، ایران و چین در مورد برنامه هسته‌ای ایران مطلع است و همچنان به ارتباطات در این زمینه باز است.

وی در یک نشست خبری در بروکسل افزود: «این سه کشور طرف‌های توافق هسته‌ای ایران هستند. هیچ جایگزین عملی‌ای برای حل دیپلماتیک وجود ندارد.»