​​خط و نشان روحانی برای غربی‌ها؛ سپاه برای مقابله «فرمول سازی» می‌کند

​​خط و نشان روحانی برای غربی‌ها؛ سپاه برای مقابله «فرمول سازی» می‌کند
TT

​​خط و نشان روحانی برای غربی‌ها؛ سپاه برای مقابله «فرمول سازی» می‌کند

​​خط و نشان روحانی برای غربی‌ها؛ سپاه برای مقابله «فرمول سازی» می‌کند

تنش لفظی میان ایران و کشورهای غربی به ویژه آمریکا ادامه دارد و در تازه‌ترین موضع حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران علی‌رغم هشدارهای بین‌المللی، خطاب به کشورهای غربی گفت «از ۱۶ تیر به بعد ایران رآکتور اراک را به شرایط سابق برمی‌گرداند»، در همین راستا سرلشکر حسین سلامی فرمانده «سپاه پاسداران» از «فرمول‌سازی غلبه بر دشمن در همه سناریوها» سخن به میان آورده‌است.
به گزارش الشرق الاوسط، در حالی که آلمان، فرانسه و بریتانیا از ایران خواسته‌اند با کاهش سطح تعهدات خود در برجام، توافق هسته‌ای را به خطر نیندازد، روحانی تهدید کرد: از ۱۶ تیر هر قدر دلمان خواست غنی‌سازی می‌کنیم.
پس از عبور ذخایر اورانیوم غنی شده ۳٫۶۷ درصد از ۳۰۰ کیلوگرم از سوی ایران، پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست جمهوری ایران گزارش داد حسن روحانی روز چهارشنبه در جلسه هیئت دولت گفته‌است: «ایران از ۱۶ تیر اقدامات بعدی را انجام خواهد داد. در ۱۶ تیرماه سطح غنی‌سازی ایران دیگر ۳٫۶۷ نخواهد بود و این تعهد را کنار گذاشته و به هر مقداری که ضرورت و نیاز ما باشد، ارتقاء خواهیم داد».
وی همچنین گفت که اگر طرف غربی به تعهدات خود عمل نکند، ایران رآکتور اراک را نیز به «حالت سابق» بازخواهد گرداند.
روحانی همچنین به کشورهای غربی گفت: «اگر می‌خواهید [درباره اقدامات ایران] اظهار تاسف کنید، از هم‌اکنون اظهار تاسف کنید، اگر هم بنا است بیانیه بدهید، از هم‌اکنون بدهید.»
وی به اروپا و آمریکا «توصیه کرد» که «به میز مذاکره، تفاهم و احترام به مصوبات شورای امنیت سازمان ملل برگردید و در این شرایط همه ما به برجام عمل کنیم».
ایران روز ۱۸ اردیبهشت سال جاری رسماً خروج خود از «برخی» تعهداتش ذیل قرارداد اتمی موسوم به برجام را اعلام کرد.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز دوشنبه ۱۰ تیرماه تأیید کرد که میزان ذخیره اورانیوم غنی شده ایران از سقف تعیین شده در توافق هسته‌ای عبور کرده‌است.
بر اساس توافق اتمی ایران و گروه پنج به علاوه یک در تیرماه سال ۹۴ (برجام)، میزان ذخیره اورانیوم غنی‌شده در ایران نباید از سقف ۳۰۰ کیلوگرم بیشتر شود.
بریتانیا، فرانسه، آلمان و اتحادیه اروپا از تهران خواسته‌اند به همه تعهداتش در برجام پایبند باشد و گفته‌اند تهدید و ضرب‌الاجل را نمی‌پذیرند.

امروز دشمنان هستند که از وقوع جنگ نگرانند
کمتر از دو هفته پس از آنکه یک پهپاد آمریکایی با موشک سپاه پاسداران بر فراز تنگه هرمز سرنگون شد، حسین سلامی فرمانده این نیرو، با بیان اینکه «ما اجزای قدرت و سیاست دشمن را منفصل و آن‌ها را کم خاصیت یا خنثی کرده‌ایم»، گفت: «در وضعیت کنونی این دشمنان هستند که از وقوع جنگ نگرانند».
خبرگزاری امنیتی تسنیم گزارش داد، سلامی در جمع مسئولان و کارکنان قرارگاه خاتم‌الانبیاء سپاه ادعا کرد که ایران در تنش‌های اخیر با آمریکا در مسیر «شکست‌دادن دشمن» قرار دارد.
سلامی با بیان این‌که «ما اجزای قدرت و سیاست دشمن را منفصل و آن‌ها را کم‌خاصیت یا خنثی کرده‌ایم»، گفت: «در حوزه نظامی کاملاً راه را بر دشمن بسته‌ایم و موازنه را معکوس کرده‌ایم؛ شاید تا چندی پیش برخی تصور می‌کردند که اگر در مقابل دشمن به مذاکره روی نیاوریم، گزینه جنگ اجتناب‌ناپذیر است، اما شرایط به‌گونه‌ای رقم خورد که دشمن حتی در ذهن خود از موضوع جنگ به هراس افتاد و شرایط معکوس شد».
 او افزود: «در وضعیت کنونی این دشمنان هستند که از وقوع جنگ نگرانند و این نگرانی در رفتارهای فیزیکی و تاکتیکی آن‌ها نمایان است».
اشاره ضمنی سلامی به سرنگونی پهپاد آمریکایی در صبح پنجشنبه ۳۰ خرداد است که در پی آن دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا، گفت که دستور حمله متقابل به ایران را متوقف کرده‌است. ترامپ دلیل توقف حمله را احتمال کشته شدن یک صد و پنجاه تن در این حملات عنوان کرد.
 فرمانده سپاه دیدار شینزو آبه نخست‌وزیر ژاپن با علی خامنه‌ای رهبر ایران را «نقطه شکست سیاسی سنگین برای دشمن» نامید و گفت: «پس از این دیدار تراز قدرت سیاسی ما در جهان بالا رفت و داستان انزوای ایران موضوعی باطل تلقی شد».
 او بدون اشاره به وضعیت اقتصادی کشور و فشارهای ناشی از تحریم‌ها که بر بدی اوضاع افزوده‌است دربارهٔ نظام ایران چنین اظهارنظر کرد: «کشوری که در علم، اقتصاد، فرهنگ، اخلاق، معنویت و زیرساخت و فن‌آوری می‌درخشد ایمن شده و در معرض خطر قرار نمی‌گیرد؛ ما امروز از چنین ظرفیتی برخورداریم».
فرمانده کل سپاه پاسداران با بیان اینکه «ما مکلف به فرمول سازی غلبه بر دشمن در همه سناریوها هستیم»، گفت که «امروز قدرت جهانی ما معتبر، شناخته شده و دارای ظرفیت بازدارندگی فوق‌العاده‌ای است و در صحنه واقعی توانستیم هیمنه ساختگی و تصنعی آمریکا را که در فضای روانی دنیا به وجود آمده بود، بشکنیم».
علاوه بر این طی چند هفته گذشته دستکم دو سری از حملات به نفتکش‌ها ابتدا در بندر فجیره و سپس دریای عمان رخ داد.
آمریکا و بریتانیا ایران و سپاه پاسداران را مسئول این حملات دانستند اما مقام‌های تهران آن را رد کردند.
آمریکا پس از این رخدادها، اقدام به تحریم علی خامنه‌ای رهبر ایران، فرماندهان نیروهای هوافضا، دریایی و زمینی سپاه پاسداران و نیز فرماندهان پنج منطقه نیروی دریایی آن کرد.

سطح غنی‌سازی را خودمان تعیین می‌کنیم
همزمان با سخنان حسن روحانی مبنی بر افزایش میزان غنی‌سازی ایران از چهار روز دیگر، وزیر خارجه ایران گفت که ایران همان گونه به برجام متعهد خواهد ماند که اروپا «متعهد است».
به گزارش خبرگزاری دولتی ایرنا، محمدجواد ظریف روز چهارشنبه گفت: «ما به صراحت گفتیم اگر اروپا به برجام متعهد باشد ما هم به برجام متعهد خواهیم بود، منتها همان‌طور که اروپا تعهداتش را انجام می‌دهد ما انجام می‌دهیم.»
وی با اشاره به ۱۱ «تعهد» اروپا برای حفظ برجام از جمله فروش نفت ایران و بازگشت پول آن به کشور افزود که اگر اینس‌تکس عملیاتی شود «مقدمه‌ای برای اجرای آن ۱۱ تعهد است».
در همین زمینه عباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، نیز در صفحه توئیتر خود نوشت: «اینس‌تکس را نه تنها کافی نمی‌دانیم، بلکه این سازوکار را مقدمه اجرای تعهدات یازده‌گانه اروپایی‌ها می‌دانیم که تاکنون به آن عمل نکرده‌اند.»
وی تأکید کرد: «هنوز در برجام هستیم و فعلاً حقوق و مطالبات‌مان را از طریق همین توافق دنبال می‌کنیم.»

اروپایی‌ها چندان قابل اعتماد نیستند
از سوی دیگر، حسین نقوی‌حسینی سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ایران در گفت و گو با تسنیم با اشاره به اقدام اخیر ایران مبنی بر افزایش ذخایر اورانیوم، گفت: این تصمیم کاملاً منطقی، به‌موقع و در چارچوب مفاد برجام است.
وی با تأکید بر اینکه کشورهای اروپایی همواره تحت سلطه آمریکا هستند و هیچ اراده‌ای از خودشان ندارند، اظهار کرد: ممکن است اروپایی‌ها تحت فشار آمریکا هر اقدامی از جمله عدم اجرایی کردن این سازوکار مالی را انجام دهند، بنابراین باید گفت اروپایی‌ها چندان قابل اعتماد نیستند.
این اظهارات در حالی ایراد می‌شود که هلگا اشمید دبیرکل سرویس سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز جمعه پس از نشست کمیسیون مشترک برجام در وین اعلام کرده بود که اینستکس اکنون عملیاتی شده‌است.
وی همچنین گفته بود که اولین معاملات با اینستکس در حال پردازش است.



احتمال مذاکره واشنگتن و تهران پیش از اکتبر ۲۰۲۵

(AP)
(AP)
TT

احتمال مذاکره واشنگتن و تهران پیش از اکتبر ۲۰۲۵

(AP)
(AP)

یک دیپلمات ارشد اروپایی بر این باور است که دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، به دنبال مذاکره مستقیم و محرمانه با ایران درباره برنامه هسته‌ای این کشور است و احتمالاً پیش از اکتبر ۲۰۲۵ به یک توافق جدید دست خواهد یافت.

این دیپلمات که از مذاکرات هسته‌ای پیشین با ایران آگاهی گسترده‌ای دارد، در گفت‌وگو با روزنامه «الشرق الاوسط» اظهار کرد که ماه‌های آینده نقش تعیین‌کننده‌ای در دستیابی به توافقی جدید با تهران خواهد داشت؛ توافقی که جایگزین توافق کنونی می‌شود، توافقی که دولت اول ترامپ از آن خارج شد و اعتبار آن در اکتبر آینده به پایان می‌رسد.

وی تأکید کرد که واشنگتن احتمالاً مذاکرات را با ایران «به‌صورت محرمانه و در مکانی غیر از مکان‌های معمول» که میزبان مذاکرات مشابهی در گذشته بودند، انجام خواهد داد.

در گذشته، واشنگتن و تهران مذاکرات مستقیمی را پیش از توافق هسته‌ای سال ۲۰۰۵ در مسقط، پایتخت عمان، برگزار کردند. همچنین، پس از شکست مذاکرات وین، دور جدیدی از گفتگوها در دوحه انجام شد، جایی که اتحادیه اروپا نقش میانجی را بر عهده داشت.

دولت جو بایدن، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا، مذاکرات هسته‌ای را با ایران در قالب گروه ۱+۵ از سر گرفت تا این توافق را به‌طور کامل احیا کند.

در تابستان ۲۰۲۳، مذاکره‌کنندگان اروپایی پیش‌نویس یک توافق را به ایران ارائه دادند، آن‌هم پس از بیش از هفت دور مذاکرات غیرمستقیم بین ایران و ایالات متحده که در وین برگزار شد و در آن، سه کشور اروپایی (فرانسه، بریتانیا و آلمان) به همراه روسیه و چین حضور داشتند. اما ایران در آخرین لحظات از امضای توافق خودداری کرد و خواستار امتیازات بیشتری از دولت بایدن شد، امری که واشنگتن نپذیرفت.

ایران «ضعیف‌تر از گذشته» است

این دیپلمات اروپایی که در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ با «الشرق الاوسط» گفت‌وگو کرد، معتقد است که هر توافقی که اکنون میان واشنگتن و تهران حاصل شود، «بهتر از توافقی نخواهد بود که ایران دو سال پیش رد کرد».

با این حال، وی خوش‌بین است که توافقی تا پیش از اکتبر حاصل شود و افزود: «ایران در حال حاضر در موقعیتی ضعیف‌تر از گذشته قرار دارد» زیرا نفوذ نیروهای نیابتی آن در منطقه به شکلی بی‌سابقه تضعیف شده است.

وی تأکید کرد که «این موضوع به این معناست که هر توافق هسته‌ای جدیدی گسترده‌تر خواهد بود و فعالیت‌های منطقه‌ای ایران را نیز شامل خواهد شد»؛ مسئله‌ای که تا پیش از این حتی تصور آن نیز ممکن نبود.

برخی کشورهای منطقه‌ای همواره خواستار توافقی گسترده‌تر با ایران بوده‌اند که علاوه بر برنامه هسته‌ای، مداخله‌های منطقه‌ای تهران را نیز محدود کند، اما ایران تاکنون این درخواست را رد کرده است.

ترامپ پیشتر با صدور یک فرمان اجرایی، تحریم‌های ایران را تشدید کرد، اما همزمان اعلام نمود که دولت او «به دنبال مذاکره و دستیابی به توافقی جدید با تهران است».

این دیپلمات اروپایی اظهار کرد که تلاش‌های ترامپ در این زمینه «جدی» است، زیرا او «می‌خواهد نام خود را در تاریخ به‌عنوان یک توافق‌ساز ثبت کند».

بااین‌حال، وی به یک مانع کلیدی اشاره کرد که هنوز پابرجاست: «عدم وجود یک مذاکره‌کننده از سوی آمریکا». وی توضیح داد که دولت جدید ایالات متحده هنوز جانشینی برای رابرت مالی، نماینده ویژه سابق در امور ایران، تعیین نکرده است.

رابرت مالی به دلیل «انتقال اطلاعات محرمانه به طرف ایرانی در جریان مذاکرات غیرمستقیم در وین» از سمت خود تعلیق و مجوزهای امنیتی‌اش لغو شد.

این دیپلمات اظهار کرد که ایران در انتظار تعیین مذاکره‌کننده‌ای از سوی واشنگتن است و «بسیار مشتاق» مذاکره با ایالات متحده می‌باشد.

او حتی مدعی شد که «ایران حاضر است هر توافقی را بپذیرد تا تحریم‌ها علیه این کشور برداشته شود».

وی افزود که این بار «مشوق‌ها و تضمین‌های اقتصادی از سوی اروپا ارائه نخواهد شد»، زیرا اروپا پس از خروج ایالات متحده از توافق و کاهش سطح تجارت با ایران «دیگر مورد اعتماد تهران نیست».

مخاطرات عدم دستیابی به توافق

بااینکه این دیپلمات مطمئن نبود که توافقی تا پیش از اکتبر ۲۰۲۵ حاصل شود، اما گفت: «اگر دولتی در آمریکا قادر به دستیابی به توافقی هسته‌ای با ایران باشد، قطعاً دولت ترامپ خواهد بود» زیرا ایران اطمینان خواهد داشت که هیچ دولت آمریکایی دیگری پس از او، این توافق را لغو نخواهد کرد؛ همان‌طور که ترامپ توافق دوران اوباما را لغو کرد.

وی هشدار داد که اگر توافقی قبل از این تاریخ حاصل نشود، کشورهای اروپایی ممکن است مکانیسم «اسنپ‌بک» را فعال کنند، که منجر به بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران خواهد شد.

سه کشور اروپایی در آخرین نشست آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هشدار دادند که «همکاری ایران در پایین‌ترین سطح ممکن قرار دارد» و فعالیت‌های هسته‌ای این کشور «به‌طور مداوم در حال افزایش است» به‌گونه‌ای که دیگر نمی‌توان اطمینان داشت که این فعالیت‌ها صلح‌آمیز باقی مانده‌اند.

این دیپلمات اروپایی هشدار داد که در صورت عدم دستیابی به توافق با ایران تا پیش از اکتبر، «خاورمیانه با یک بحران واقعی مواجه خواهد شد» و این موضوع اسرائیل را به حمله نظامی علیه ایران سوق خواهد داد.