​​خط و نشان روحانی برای غربی‌ها؛ سپاه برای مقابله «فرمول سازی» می‌کند

​​خط و نشان روحانی برای غربی‌ها؛ سپاه برای مقابله «فرمول سازی» می‌کند
TT

​​خط و نشان روحانی برای غربی‌ها؛ سپاه برای مقابله «فرمول سازی» می‌کند

​​خط و نشان روحانی برای غربی‌ها؛ سپاه برای مقابله «فرمول سازی» می‌کند

تنش لفظی میان ایران و کشورهای غربی به ویژه آمریکا ادامه دارد و در تازه‌ترین موضع حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران علی‌رغم هشدارهای بین‌المللی، خطاب به کشورهای غربی گفت «از ۱۶ تیر به بعد ایران رآکتور اراک را به شرایط سابق برمی‌گرداند»، در همین راستا سرلشکر حسین سلامی فرمانده «سپاه پاسداران» از «فرمول‌سازی غلبه بر دشمن در همه سناریوها» سخن به میان آورده‌است.
به گزارش الشرق الاوسط، در حالی که آلمان، فرانسه و بریتانیا از ایران خواسته‌اند با کاهش سطح تعهدات خود در برجام، توافق هسته‌ای را به خطر نیندازد، روحانی تهدید کرد: از ۱۶ تیر هر قدر دلمان خواست غنی‌سازی می‌کنیم.
پس از عبور ذخایر اورانیوم غنی شده ۳٫۶۷ درصد از ۳۰۰ کیلوگرم از سوی ایران، پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست جمهوری ایران گزارش داد حسن روحانی روز چهارشنبه در جلسه هیئت دولت گفته‌است: «ایران از ۱۶ تیر اقدامات بعدی را انجام خواهد داد. در ۱۶ تیرماه سطح غنی‌سازی ایران دیگر ۳٫۶۷ نخواهد بود و این تعهد را کنار گذاشته و به هر مقداری که ضرورت و نیاز ما باشد، ارتقاء خواهیم داد».
وی همچنین گفت که اگر طرف غربی به تعهدات خود عمل نکند، ایران رآکتور اراک را نیز به «حالت سابق» بازخواهد گرداند.
روحانی همچنین به کشورهای غربی گفت: «اگر می‌خواهید [درباره اقدامات ایران] اظهار تاسف کنید، از هم‌اکنون اظهار تاسف کنید، اگر هم بنا است بیانیه بدهید، از هم‌اکنون بدهید.»
وی به اروپا و آمریکا «توصیه کرد» که «به میز مذاکره، تفاهم و احترام به مصوبات شورای امنیت سازمان ملل برگردید و در این شرایط همه ما به برجام عمل کنیم».
ایران روز ۱۸ اردیبهشت سال جاری رسماً خروج خود از «برخی» تعهداتش ذیل قرارداد اتمی موسوم به برجام را اعلام کرد.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز دوشنبه ۱۰ تیرماه تأیید کرد که میزان ذخیره اورانیوم غنی شده ایران از سقف تعیین شده در توافق هسته‌ای عبور کرده‌است.
بر اساس توافق اتمی ایران و گروه پنج به علاوه یک در تیرماه سال ۹۴ (برجام)، میزان ذخیره اورانیوم غنی‌شده در ایران نباید از سقف ۳۰۰ کیلوگرم بیشتر شود.
بریتانیا، فرانسه، آلمان و اتحادیه اروپا از تهران خواسته‌اند به همه تعهداتش در برجام پایبند باشد و گفته‌اند تهدید و ضرب‌الاجل را نمی‌پذیرند.

امروز دشمنان هستند که از وقوع جنگ نگرانند
کمتر از دو هفته پس از آنکه یک پهپاد آمریکایی با موشک سپاه پاسداران بر فراز تنگه هرمز سرنگون شد، حسین سلامی فرمانده این نیرو، با بیان اینکه «ما اجزای قدرت و سیاست دشمن را منفصل و آن‌ها را کم خاصیت یا خنثی کرده‌ایم»، گفت: «در وضعیت کنونی این دشمنان هستند که از وقوع جنگ نگرانند».
خبرگزاری امنیتی تسنیم گزارش داد، سلامی در جمع مسئولان و کارکنان قرارگاه خاتم‌الانبیاء سپاه ادعا کرد که ایران در تنش‌های اخیر با آمریکا در مسیر «شکست‌دادن دشمن» قرار دارد.
سلامی با بیان این‌که «ما اجزای قدرت و سیاست دشمن را منفصل و آن‌ها را کم‌خاصیت یا خنثی کرده‌ایم»، گفت: «در حوزه نظامی کاملاً راه را بر دشمن بسته‌ایم و موازنه را معکوس کرده‌ایم؛ شاید تا چندی پیش برخی تصور می‌کردند که اگر در مقابل دشمن به مذاکره روی نیاوریم، گزینه جنگ اجتناب‌ناپذیر است، اما شرایط به‌گونه‌ای رقم خورد که دشمن حتی در ذهن خود از موضوع جنگ به هراس افتاد و شرایط معکوس شد».
 او افزود: «در وضعیت کنونی این دشمنان هستند که از وقوع جنگ نگرانند و این نگرانی در رفتارهای فیزیکی و تاکتیکی آن‌ها نمایان است».
اشاره ضمنی سلامی به سرنگونی پهپاد آمریکایی در صبح پنجشنبه ۳۰ خرداد است که در پی آن دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا، گفت که دستور حمله متقابل به ایران را متوقف کرده‌است. ترامپ دلیل توقف حمله را احتمال کشته شدن یک صد و پنجاه تن در این حملات عنوان کرد.
 فرمانده سپاه دیدار شینزو آبه نخست‌وزیر ژاپن با علی خامنه‌ای رهبر ایران را «نقطه شکست سیاسی سنگین برای دشمن» نامید و گفت: «پس از این دیدار تراز قدرت سیاسی ما در جهان بالا رفت و داستان انزوای ایران موضوعی باطل تلقی شد».
 او بدون اشاره به وضعیت اقتصادی کشور و فشارهای ناشی از تحریم‌ها که بر بدی اوضاع افزوده‌است دربارهٔ نظام ایران چنین اظهارنظر کرد: «کشوری که در علم، اقتصاد، فرهنگ، اخلاق، معنویت و زیرساخت و فن‌آوری می‌درخشد ایمن شده و در معرض خطر قرار نمی‌گیرد؛ ما امروز از چنین ظرفیتی برخورداریم».
فرمانده کل سپاه پاسداران با بیان اینکه «ما مکلف به فرمول سازی غلبه بر دشمن در همه سناریوها هستیم»، گفت که «امروز قدرت جهانی ما معتبر، شناخته شده و دارای ظرفیت بازدارندگی فوق‌العاده‌ای است و در صحنه واقعی توانستیم هیمنه ساختگی و تصنعی آمریکا را که در فضای روانی دنیا به وجود آمده بود، بشکنیم».
علاوه بر این طی چند هفته گذشته دستکم دو سری از حملات به نفتکش‌ها ابتدا در بندر فجیره و سپس دریای عمان رخ داد.
آمریکا و بریتانیا ایران و سپاه پاسداران را مسئول این حملات دانستند اما مقام‌های تهران آن را رد کردند.
آمریکا پس از این رخدادها، اقدام به تحریم علی خامنه‌ای رهبر ایران، فرماندهان نیروهای هوافضا، دریایی و زمینی سپاه پاسداران و نیز فرماندهان پنج منطقه نیروی دریایی آن کرد.

سطح غنی‌سازی را خودمان تعیین می‌کنیم
همزمان با سخنان حسن روحانی مبنی بر افزایش میزان غنی‌سازی ایران از چهار روز دیگر، وزیر خارجه ایران گفت که ایران همان گونه به برجام متعهد خواهد ماند که اروپا «متعهد است».
به گزارش خبرگزاری دولتی ایرنا، محمدجواد ظریف روز چهارشنبه گفت: «ما به صراحت گفتیم اگر اروپا به برجام متعهد باشد ما هم به برجام متعهد خواهیم بود، منتها همان‌طور که اروپا تعهداتش را انجام می‌دهد ما انجام می‌دهیم.»
وی با اشاره به ۱۱ «تعهد» اروپا برای حفظ برجام از جمله فروش نفت ایران و بازگشت پول آن به کشور افزود که اگر اینس‌تکس عملیاتی شود «مقدمه‌ای برای اجرای آن ۱۱ تعهد است».
در همین زمینه عباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، نیز در صفحه توئیتر خود نوشت: «اینس‌تکس را نه تنها کافی نمی‌دانیم، بلکه این سازوکار را مقدمه اجرای تعهدات یازده‌گانه اروپایی‌ها می‌دانیم که تاکنون به آن عمل نکرده‌اند.»
وی تأکید کرد: «هنوز در برجام هستیم و فعلاً حقوق و مطالبات‌مان را از طریق همین توافق دنبال می‌کنیم.»

اروپایی‌ها چندان قابل اعتماد نیستند
از سوی دیگر، حسین نقوی‌حسینی سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ایران در گفت و گو با تسنیم با اشاره به اقدام اخیر ایران مبنی بر افزایش ذخایر اورانیوم، گفت: این تصمیم کاملاً منطقی، به‌موقع و در چارچوب مفاد برجام است.
وی با تأکید بر اینکه کشورهای اروپایی همواره تحت سلطه آمریکا هستند و هیچ اراده‌ای از خودشان ندارند، اظهار کرد: ممکن است اروپایی‌ها تحت فشار آمریکا هر اقدامی از جمله عدم اجرایی کردن این سازوکار مالی را انجام دهند، بنابراین باید گفت اروپایی‌ها چندان قابل اعتماد نیستند.
این اظهارات در حالی ایراد می‌شود که هلگا اشمید دبیرکل سرویس سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز جمعه پس از نشست کمیسیون مشترک برجام در وین اعلام کرده بود که اینستکس اکنون عملیاتی شده‌است.
وی همچنین گفته بود که اولین معاملات با اینستکس در حال پردازش است.



مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
TT

مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)

با امضای توافقنامه «شراکت استراتژیک جامع» بین روسیه و ایران، روابط دو کشور وارد مرحله‌ای جدید شده است که در آن منافع طرفین به شکلی بی‌سابقه به هم نزدیک می‌شوند. با این حال، در مسکو تردیدهایی درباره تمایل تهران به بازگشایی به سوی غرب وجود دارد.

این توافقنامه پایه‌ای قانونی برای گسترش همکاری‌های وسیع بین دو کشور فراهم می‌کند و جایگزین توافقنامه همکاری سال ۲۰۰۱ می‌شود که پیش‌تر زمینه‌های محدودی برای همکاری ایجاد کرده بود.

در طول ۲۵ سال گذشته، روابط مسکو و تهران به شدت توسعه یافته و تحولات بزرگی در منطقه رخ داده است که دو کشور را وادار به بازنگری در اساس همکاری‌های خود کرده است. با این حال، مسیر رسیدن به این توافقنامه هموار نبوده و موانع زیادی بر سر راه آن وجود داشته است.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، پس از مذاکرات در مسکو، برای حضور در مراسم امضا آماده می‌شوند (عکس: آسوشیتدپرس)

موضع روسیه در قبال تحولات جنگ قره‌باغ و سوریه، که به منافع منطقه‌ای ایران آسیب زد، باعث ایجاد تردیدهایی در تهران درباره قابل اعتماد بودن مسکو به عنوان یک شریک استراتژیک شده است. از سوی دیگر، مسکو نیز همواره با نگرانی به تلاش‌های ایران برای بازگشایی کانال‌های ارتباطی با غرب نگاه کرده است.

انتخاب زمان امضای این توافقنامه جلب توجه می‌کند. این توافقنامه پس از چندین تأخیر و درست سه روز قبل از تحلیف رئیس‌جمهور جدید آمریکا، دونالد ترامپ، امضا شد. برخی تحلیل‌گران معتقدند که مسکو و تهران پس از تحولات سوریه و اوکراین، تصمیم گرفتند تا با تقویت مواضع خود، آماده مذاکرات آینده شوند.
این توافقنامه در ۴۷ بند، حوزه‌های مختلف همکاری از جمله تجارت، انرژی، آموزش و گردشگری را پوشش می‌دهد. بخش قابل توجهی از آن به همکاری در زمینه انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز اختصاص دارد، حوزه‌ای که ایران به زودی چالش‌های دیپلماتیک جدی در آن پیش رو خواهد داشت.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در کرملین، مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ (آسوشیتدپرس)

همکاری نظامی

توافقنامه بر همکاری‌های نظامی و امنیتی تأکید کرده است، اما از تبدیل این شراکت به یک اتحاد نظامی کامل جلوگیری می‌کند. این همکاری شامل تبادل هیئت‌های نظامی، آموزش پرسنل، انجام تمرینات مشترک و مشارکت در کنفرانس‌های بین‌المللی می‌شود.
دو کشور بر تقویت همکاری در مبارزه با تروریسم، تبادل اطلاعات امنیتی و هماهنگی بین وزارتخانه‌های داخلی تأکید کرده‌اند. همچنین، همکاری در زمینه‌های حقوقی، کنترل تسلیحات و خلع سلاح نیز در توافقنامه گنجانده شده است.
توافقنامه به توسعه روابط تجاری و اقتصادی، بهبود شبکه‌های حمل‌ونقل و تدارکات، و افزایش مبادلات تجاری بین دو کشور اشاره کرده است. همچنین، استفاده از ارزهای ملی در مبادلات و مقابله با تحریم‌های یکجانبه غرب نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
این توافقنامه تمامی جنبه‌های همکاری سیاسی، اقتصادی، امنیتی، نظامی و فرهنگی را پوشش می‌دهد. با این حال، نکته جالب توجه این است که در بند پایانی توافقنامه آمده است: «در صورت بروز اختلاف در تفسیر مفاد این توافقنامه، نسخه انگلیسی سند مرجع خواهد بود.»