اروپا از ایران خواست از نقض توافق هسته‌ای دست بردارد

​روسیه آن را گامی قابل پیش‌بینی توصیف کرد.. و نتانیاهو از اروپایی‌ها خواست تا تحریم‌ها را بازگردانند

AP
AP
TT

اروپا از ایران خواست از نقض توافق هسته‌ای دست بردارد

AP
AP

طرف‌های امضاءکننده توافق هسته ای موسوم به برجام روز گذشته در اقدامی تکراری از ابتدای تشدید تحریم‌های نفتی علیه ایران در سالگرد خروج آمریکا از این توافق، تهران را به پایبندی به تعهدات هسته ای فراخواندند. 
به گزارش الشرق الاوسط، طرف‌های اروپایی توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ با ایران (بریتانیا، فرانسه، آلمان و اتحادیه اروپا) از ایران خواستند تا از نقض و تضعیف توافق هسته ای دست بردارد، در مقابل مسکو انجام این اقدام از سوی ایران را دور از انتظار ندانست، اسرائیل اما در اقدامی نشان گر تشدید نگرانی از بحران ایران، در خصوص کاهش سطح تعهدات در برجام از کشورهای اروپایی خواست تا تحریم‌ها علیه ایران را فعال کنند. 
سخنگوی وزارت خارجه بریتانیا در واکنش به اقدام ایران در کاهش تعهدات خود در برجام گفته‌است که لندن به توافق هسته‌ای کاملاً متعهد است اما افزوده‌است که تهران باید بلافاصله همه اقداماتی را که در تضاد با تعهداتش در برجام است، متوقف کند. دفتر کاخ ریاست جمهوری فرانسه هم روز یکشنبه ۷ ژوئیه در بیانیه‌ای اقدام ایران در خصوص افزایش سطح غنی‌سازی اورانیوم را محکوم کرد. 
به گزارش رویترز یکی از مقام‌های کاخ الیزه گفت که مکرون، اقدام ایران را «نقض» برجام خوانده‌است. 
این در حالی است که شب گذشته (شنبه) روسای جمهوری ایران و فرانسه با یکدیگر گفتگو کردند و مکرون به روحانی هشدار داده بود. 
در بیانیه کاخ الیزه همچنین به این نکته اشاره شده‌است که مکانیسم ماشه در قبال اقدام تازه ایران فعال نمی‌شود. 
مکانیسم ماشه به ساز و کاری در توافق هسته‌ای ایران و گروه کشورهای ۵+۱ اطلاق می‌شود که در آن عدول ایران از تعهداتش باعث می‌شود تحریم‌های سازمان ملل به صورت خودکار مجدداً علیه تهران فعال شوند. 
آلمان هم مانند دو متحد دیگر اروپایی‌اش (بریتانیا و فرانسه) به نقض برجام توسط ایران واکنش منفی نشان داد و از مقام‌های ایرانی خواست تا هر چه سریعتر، سطح غنی‌سازی اورانیوم را به میزانی که در برجام آمده، کاهش دهند. 
به گزارش رویترز، سخنگوی وزارت خارجه آلمان گفت که کشورش از تصمیمات اخیر تهران بسیار نگران است و خواستار اجرای کامل برجام است. 
این مقام آلمانی افزود که این کشور در حال مذاکره با بریتانیا و فرانسه است تا دربارهٔ گام بعدی کشورهای اروپایی در قبال تهران تصمیم‌گیری کنند. 
اتحادیه اروپا روز یکشنبه ۱۶ تیر اعلام کرد طرف‌های توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ با ایران در مورد امکان برگزاری یک جلسه اضطراری رایزنی می‌کنند. 
به گزارش آسوشیتدپرس، سخنگوی اتحادیه اروپا این مطلب را پس از آن گفت که ایران اعلام کرد سطح غنی سازی مقرر در برجام را رعایت نمی‌کند. 
به گفته مایا کوتسیانچیچ، اتحادیه اروپا از این تصمیم ایران «به شدت نگران» است و در مورد تبعات آن هشدار داده‌است. 
تاکنون نماینده روسیه در آژانس انرژی اتمی تنها کسی بوده که از این کشور در خصوص گام تازه ایران واکنش داشته‌است. 
میخائیل اولیانوف، اقدام ایران در جهت کاهش تعهدات را قابل درک توصیف کرد و افزود: «با توجه به روندی که مشاهده شده بود، انجام این اقدام از سوی ایران دور از انتظار نبود.» اولیانوف البته اشاره کرده کرد که همچنان راه مذاکرات میان طرفین باز است و گفتگوها باید در این خصوص ادامه یابد. 
به نقل از وی همچنین گزارش شده‌است «ما از ایران خواسته‌ایم تا اوضاع را پیچیده‌تر نکند».
و در اقدامی بیانگر بازگشتن سایه تنش منطقه ای، بنیامین نتانیاهو بلافاصله پس از پایان نشست خبری مقامات ایرانی در خصوص کاهش سطح تعهدات در برجام از کشورهای اروپایی خواست تا تحریم‌ها علیه ایران را فعال کنند. 
نخست‌وزیر اسرائیل گام دوم ایران را اقدامی بسیار خطرناک عنوان کرد و از آلمان، بریتانیا و فرانسه خواست تحریم‌ها علیه ایران را به صورت خودکار دوباره فعال کنند.
به گزارش رویترز، نتانیاهو در جلسه هفتگی کابینه اسرائیل از اروپا خواست که در مقابل ایران به اقداماتی دست بزند.
نتانیاهو سران بریتانیا، فرانسه و آلمان را خطاب قرار داد و گفت «شما این توافق را امضا کردید و گفتید که آن لحظه‌ای که آن‌ها (ایرانی‌ها) این گام را بردارند (افزایش سطح غنی‌سازی بیش از ۳٫۶۷ درصد)، تحریم‌های شدید در راه خواهد بود؛ حالا شما کجا هستید؟».
یووال اشتاینیتز وزیر انرژی اسرائیل، نیز که سال‌ها مسئول «پرونده ایران» در دولت اسرائیل بود، روز یک‌شنبه گفته‌است: «ایران با افزایش ملایم، محدودیت غنی‌سازی اورانیوم را شکسته اما هم‌زمان وارد مسیر تولید بمب هسته‌ای شده‌است». 
وی تأکید کرده که این کار ایران «اخاذی سیاسی از ما، آمریکا و همه جهان» است. 
وزیر انرژی اسرائیل در پاسخ به این پرسش وب‌سایت وای.نت که آیا در پی اقدام ایران در افزایش سطح غنی‌سازی اورانیوم وارد فاز تازه‌ای شده‌ایم که مردم اسرائیل باید از بابت آن (احتمال بروز جنگ) نگران باشند؟ گفت «پاسخ، آری است».



نشست پکن؛ هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های ایران


وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
TT

نشست پکن؛ هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های ایران


وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  

نتایج نشست پکن میان معاونان وزیران امور خارجه روسیه، چین و ایران، نشان‌دهنده آغاز یک حرکت مشترک با هدف «هماهنگی زمانی» در مرحله‌ای دشوار و پیچیده است. این موضوع را یک دیپلمات روسی تأیید کرده است.

شرکت‌کنندگان در این نشست که اولین دیدار از این نوع محسوب می‌شود، بر هماهنگی مواضع برای مقابله با تحریم‌ها، رد هرگونه اقدام نظامی علیه تأسیسات هسته‌ای و تلاش برای پیشبرد یک توافق سیاسی احتمالی با دولت آمریکا توافق کردند. این موضوع در چارچوب پیشنهاد مسکو برای میانجی‌گری در پرونده برنامه هسته‌ای ایران و در پی اعلام آمادگی واشنگتن برای آغاز روند مذاکرات مطرح شد.

به نظر می‌رسد مسکو که به طور فعال برای موفقیت این نشست سه‌جانبه تلاش کرده، قصد دارد موقعیت مذاکره‌ای خود با واشنگتن را تقویت کند. این تلاش در چارچوب گشایش به سوی یک گفت‌وگوی گسترده‌تر شامل پرونده اوکراین و سایر مسائل بین‌المللی و منطقه‌ای از جمله برنامه هسته‌ای ایران صورت می‌گیرد.

بیانیه وزارت امور خارجه روسیه حاکی از رضایت مسکو از نتایج این نشست بود. در این دیدار، سرگئی ریابکوف، دیپلمات ارشد روسیه که مسئول پرونده‌های امنیت استراتژیک و مدیریت گفت‌وگو با واشنگتن است، شرکت داشت.

بر اساس این بیانیه، در این نشست «هماهنگی اقدامات برای کاهش تنش‌ها حول برنامه هسته‌ای ایران مورد بحث قرار گرفت و بر غیرقابل قبول بودن تهدیدات و استفاده از نیروی نظامی علیه تأسیسات انرژی هسته‌ای ایران تأکید شد.»

وزارت امور خارجه روسیه همچنین اعلام کرد که «رایزنی‌ها میان معاونان وزیران امور خارجه روسیه، چین و ایران بر روی برنامه اقدام جامع مشترک و هماهنگی اقدامات برای کاهش تنش‌های مصنوعی حول برنامه هسته‌ای ایران متمرکز بود.»

روسیه، چین و ایران بر هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های علیه تهران توافق کردند (رویترز)

این بیانیه همچنین به ارزیابی دقیق سه طرف از «اقدامات غیرقانونی و نقض‌های متعدد قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت توسط ایالات متحده و کشورهای اروپایی» اشاره کرد و بر غیرقابل قبول بودن تهدید، ارعاب و استفاده از نیروی نظامی علیه زیرساخت‌های انرژی هسته‌ای ایران تأکید کرد.

به گفته وزارت امور خارجه روسیه، این نشست همچنین به بررسی چشم‌انداز «یافتن راه‌حل‌های مذاکره‌ای پایدار و بلندمدت بر اساس ملاحظات متقابل و تعادل مطمئن منافع طرفین» پرداخت.

نشستی «موفق و مهم»

محسن بختیار، سفیر ایران در چین، در پلتفرم «ایکس» این نشست را «کاملاً موفق» توصیف کرد و گفت که این نشست راه را برای مقابله با «یک‌جانبه‌گرایی شکست‌خورده» ایالات متحده هموار می‌کند.

چین، ایران و روسیه در روز جمعه در جریان مذاکرات پکن خواستار لغو تحریم‌های علیه تهران شدند. این در حالی است که تلاش‌های دیپلماتیک فشرده‌ای توسط قدرت‌های بزرگ برای احیای توافق سال ۲۰۱۵ در جریان است و واشنگتن فشارهای شدیدی بر برنامه هسته‌ای ایران اعمال می‌کند.

این مذاکرات در زمانی انجام شد که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، از زمان بازگشت به کاخ سفید در ژانویه ۲۰۲۵، تمایل خود را برای گفت‌وگو با تهران اعلام کرده است. ترامپ در سال ۲۰۱۸ و در دوره اول ریاست‌جمهوری خود به طور یک‌جانبه از این توافق خارج شد.

با این حال، ترامپ تحریم‌های شدیدی علیه ایران اعمال کرد و ایران نیز با محکوم کردن «دورویی» ایالات متحده، به این اقدامات واکنش نشان داد.

بخشی از نشست سه‌جانبه روسیه، چین و ایران در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)

ورود روسیه به این پرونده از طریق پیشنهاد میانجی‌گری برای پیشبرد مذاکرات هسته‌ای ایران، نشان‌دهنده تغییر مهمی است که بیانگر این باور در کرملین است که روابط جدید با دولت ترامپ می‌تواند به یک «توافق جامع» در مورد مسائل مورد اختلاف دو کشور منجر شود.

کرملین اعلام کرده است که پرونده ایران یکی از چندین مسیر مذاکره‌ای است که مسکو و واشنگتن آماده آغاز گفت‌وگو درباره آن‌ها هستند. این مسیرها شامل درگیری در اوکراین، مسائل امنیت استراتژیک و موضوعات منطقه‌ای داغ می‌شوند.

برخی محافل روسیه معتقدند که مسکو ممکن است آماده ترسیم چارچوب یک «توافق جامع» با واشنگتن باشد که بر اساس احترام به منافع طرفین در پرونده‌های مطرح شده استوار است.

در این چارچوب، به نظر می‌رسد نشست پکن موقعیت مذاکره‌ای مسکو را تقویت کرده است. این موضوع در اظهارات سه طرف که از از سرگیری برنامه هسته‌ای ایران، رد سیاست فشار حداکثری واشنگتن و مقابله با پیامدهای تحریم‌ها سخن گفتند، منعکس شده است.

وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف و کاظم غریب‌آبادی، هشدار داد که «وضعیت بار دیگر در یک تقاطع حساس قرار دارد.»

وی افزود: «توافق جامع در مورد مسئله هسته‌ای ایران دستاورد مهمی است که از طریق گفت‌وگو و مذاکره به دست آمده است.» او هشدار داد که «تحریم‌های یک‌جانبه تنها به تشدید اختلافات منجر خواهد شد. گفت‌وگو و مذاکره تنها گزینه‌های موجود هستند.»

ما چائو شیوی، معاون وزیر امور خارجه چین، گفت که روسیه، چین و ایران در نشست پکن بر ضرورت لغو همه تحریم‌های غیرقانونی تأکید کردند.

وی افزود: «ایران و روسیه از چین به خاطر نقش سازنده‌اش و سازماندهی این نشست در پکن تشکر کردند.»

گفت‌وگویی عمیق

نماینده ایران «برخی کشورها» را به ایجاد «یک بحران غیرضروری» متهم کرد و تأکید کرد که نشستی «بسیار سازنده و مثبت» با همتایان روس و چینی‌اش برگزار شده است.

ما چائو شیوی، معاون وزیر امور خارجه چین، در یک کنفرانس خبری با همتایان روس و ایرانی‌اش اعلام کرد: «ما تبادل نظر عمیقی در مورد مسئله هسته‌ای و لغو تحریم‌ها انجام دادیم.»

وی افزود: «ما بر ضرورت پایان دادن به همه تحریم‌های یک‌جانبه غیرقانونی تأکید کردیم.» این اظهارات در بیانیه مشترک سه کشور که توسط پکن منتشر شد، منعکس شده است.

توافق سال ۲۰۱۵ میان تهران و واشنگتن، پاریس، لندن، برلین، مسکو و پکن، به لغو تحریم‌ها علیه ایران در ازای کاهش فعالیت‌های هسته‌ای و تضمین صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران منجر شد.

با این حال، ایالات متحده در سال ۲۰۱۸ به تصمیم ترامپ به طور یک‌جانبه از این توافق خارج شد و تحریم‌های شدیدی را علیه ایران اعمال کرد که اقتصاد این کشور را تحت فشار قرار داد.

تهران تا یک سال پس از خروج آمریکا به تعهدات خود پایبند بود، اما پس از آن شروع به کاهش تعهدات خود کرد. از آن زمان تاکنون تمام تلاش‌ها برای احیای این توافق با شکست مواجه شده است.

پس از ۱۰ سال از اجرای این توافق، قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد که اجرای توافق ۲۰۱۵ را تضمین می‌کرد، در اکتبر ۲۰۲۵ منقضی می‌شود.

برخی کشورها احتمال اعمال مجدد تحریم‌ها علیه ایران پس از این تاریخ را رد نکرده‌اند.

ایران در ماه‌های اخیر چندین دور مذاکره با آلمان، فرانسه و بریتانیا در مورد برنامه هسته‌ای خود انجام داده است و همچنین سیاست‌های خود را با مسکو و پکن هماهنگ کرده تا با وضعیت موجود مقابله کند.

اولین واکنش اروپا به نشست پکن حاکی از برخورد مثبت اروپا با احتمال آغاز یک روند مذاکره‌ای برای حل اختلافات حول برنامه هسته‌ای ایران از طریق روش‌های صلح‌آمیز بود.

انور العنونی، سخنگوی خدمات خارجی اتحادیه اروپا، گفت که این اتحادیه از نشست سه‌جانبه روسیه، ایران و چین در مورد برنامه هسته‌ای ایران مطلع است و همچنان به ارتباطات در این زمینه باز است.

وی در یک نشست خبری در بروکسل افزود: «این سه کشور طرف‌های توافق هسته‌ای ایران هستند. هیچ جایگزین عملی‌ای برای حل دیپلماتیک وجود ندارد.»