درصد غنی‌سازی اورانیوم ایران «به ۴٫۵ درصد رسید»

«نگرانی» روسیه، «تاسف» چین و «هشدار» آمریکا از نقض برجام توسط ایران

 درصد غنی‌سازی اورانیوم ایران «به ۴٫۵ درصد رسید»
TT

درصد غنی‌سازی اورانیوم ایران «به ۴٫۵ درصد رسید»

 درصد غنی‌سازی اورانیوم ایران «به ۴٫۵ درصد رسید»

سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران خبر داد که صبح روز دوشنبه درصد غنی‌سازی اورانیوم ایران به ۴٫۵ درصد رسید، در این میان، واکنش‌های بین‌المللی نسبت به افزایش سطح غنی‌سازی اورانیوم از سوی ایران ادامه دارد.
به گزارش الشرق الاوسط، بهروز کمالوندی گفت: «میزان دقیق غنای سوخت را آژانس بعد از آنالیز نمونه‌های برداشته شده اعلام خواهد کرد».
وی تأکید کرد: «این میزان غنا به‌طور کامل برای پاسخ به نیاز کشور در تأمین سوخت نیروگاه‌های قدرت کافی است».
مقام‌های ایران روز یکشنبه، ۱۶ تیر، در نشستی خبری اعلام کردند که ایران از این پس به محدودیت غنی‌سازی تعیین‌شده در برجام پایبند نیست و با عبور از سقف کمالوندی همچنین اعلام کرده که افزایش غنی‌سازی به ۲۰ درصد و «گزینه‌های بالاتر» در جلسات شورای عالی امنیت ملی ایران مطرح شده اما اکنون «این نیاز وجود ندارد».
غنی‌سازی ۳٫۶۷ درصدی، میزان غلظت اورانیوم را «بر اساس نیاز» افزایش خواهد داد.
در همین راستا، سخنگوی وزارت خارجه ایران دربارهٔ گام سوم ایران در جهت کاهش تعهدات برجامی نیز گفت: «هنوز هم در حال بررسی هستیم اما اگر کشورهای باقی‌مانده به ویژه اروپایی‌ها به تعهداتشان عمل نکنند و به گفتاردرمانی و حرف ادامه دهند، گام سوم را محکم‌تر عمل می‌کنیم».
عباس موسوی از سفر مشاور رئیس‌جمهور فرانسه به تهران در روزهای آینده خبر داد و در واکنش به درخواست اروپا برای توقف افزایش غنی‌سازی گفت که اروپا «در جایگاهی نیست» که به این اقدام واکنش نشان دهد.
به گزارش خبرگزاری ایسنا، سخنگوی وزارت خارجه ایران، روز دوشنبه، ۱۷ تیر، در واکنش به این درخواست‌ها و مواضع گفت: «ما آنها را با توجه به بی‌عملی‌شان در جایگاهی نمی‌دانیم که واکنش نشان دهند. اگر نگران هستند باید زودتر و پیش‌تر نگران بوده و جلوی تخلف آمریکا را می‌گرفتند تا از توافق خارج نشوند یا به تعهداتی که قول داده بودند، عمل می‌کردند».
سخنگوی وزارت خارجه ایران روز دوشنبه همچنین خبر داد که در رابطه با موضوع کاهش تعهدات برجامی ایران، امانوئل بن، مشاور رئیس‌جمهور فرانسه، به تهران سفر خواهد کرد.
اتحادیه اروپا و سه کشور عضو برجام از ایران خواسته‌اند که تصمیم به افزایش سطح غنی‌سازی را کنار بگذارد.
از سوی دیگر، روز دوشنبه ۸ ژوئیه کرملین با ابراز نگرانی از گام دوم ایران برای کاستن از تعهدات برجامی، تأکید کرد مسکو به تلاش‌های دیپلماتیک خود ادامه می‌دهد.
دیمیتری پسکوف سخنگوی کاخ کرملین در خصوص اقدام تازه ایران گفت: «شرایط موجود باعث نگرانی ما شده‌است و روسیه به تلاش‌های دیپلماتیک خود ادامه می‌دهد.
وزارت امور خارجه چین دوشنبه ۸ ژوئیه از تصمیم ایران برای افزایش غلظت غنی سازی اورانیوم بیش از سقف تعیین شده در توافق هسته‌ای (برجام) ابراز تاسف کرد.
همچنین به گزارش خبرگزاری رویترز، چین تأکید کرد که مسئله هسته‌ای ایران، باید از راه‌های دیپلماتیک حل و فصل شود.
سخنگوی وزارت امور خارجه چین گفت که پکن از همه طرف‌ها می‌خواهد خویشتندار باشند.
در مقابل، رئیس‌جمهوری ایالات متحده آمریکا در نخستین واکنش به افزایش سطح غنی سازی اورانیوم توسط ایران و نقض برجام، گفت که بهتر است ایران مراقب باشد.
دونالد ترامپ در پاسخ به پرسشی دربارهٔ نقض دوباره برجام، گفت: «ایران بهتر است بیشتر مراقب باشد. زیرا غنی‌سازی تنها به یک دلیل انجام می‌شود و من به شما نمی‌گویم که آن دلیل چیست. اما آنها باید مراقب باشند».
وی افزود: «ایران دست به کارهای بد زیادی می‌زند؛ و این را به یاد داشته باشید که توافق اوباما [برجام] - که ابلهانه‌ترین توافق ممکن است - در مدت زمان بسیار کوتاهی منقضی می‌شود؛ بنابراین، چه حالا دربارهٔ این موضوع صحبت کنید و چه بخواهید چند سال دیگر به آن بپردازید، گفتمان بسیار مهمی است».
ترامپ در پایان گفت: «ایران هرگز جنگ‌افزار هسته‌ای نخواهد داشت».
در همین خصوص وزیر خارجه آمریکا در واکنش به تصمیم ایران برای افزایش سطح غنی سازی اورانیوم گفت این اقدام به تحریم و انزوای بیشتر تهران منجر خواهد شد.
مایک پمپئو روز یکشنبه ۱۶ تیر در پیامی در توئیتر نوشت: «توسعه اخیر ایران در برنامه برنامه هسته‌ای اش به تحریم و انزوای بیشتر خواهد انجامید».
پمپئو همچنین اضافه کرد، «کشورها باید استانداردهای دیرینه مبنی بر وجود هیچگونه (فعالیت) غنی‌سازی در برنامه هسته‌ای ایران را بازگردانند».
وزیر خارجه آمریکا افزود: «رژیم جمهوری اسلامی اگر به سلاح هسته‌ای مسلح شود خطری به مراتب بزرگتر را متوجه جهان خواهد کرد».



راهی به‌سوی مذاکره: ایران و آمریکا چگونه به این لحظه رسیدند؟

یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)
یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)
TT

راهی به‌سوی مذاکره: ایران و آمریکا چگونه به این لحظه رسیدند؟

یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)
یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)

امروز، شنبه، در سلطان‌نشین عمان، گفت‌وگوهایی میان ایران و ایالات متحده برگزار شد، به عنوان تلاشی برای احیای مذاکرات متوقف‌شده درباره برنامه هسته‌ای شتاب‌گرفته تهران.

با این حال، دو طرف حتی پیش از آغاز مذاکرات بر سر شکل و مکانیزم آن اختلاف دارند. در حالی‌ که رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، اصرار دارد مذاکرات به‌صورت مستقیم انجام شود، عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران، اعلام کرده که کشورش فقط از طریق واسطه و به‌صورت غیرمستقیم با فرستاده آمریکا در امور خاورمیانه، استیو ویتکوف، گفت‌وگو خواهد کرد.

گرچه این اختلاف ممکن است ظاهری به نظر برسد، اما معنا و پیامدهای عمیقی در خود دارد. مذاکرات غیرمستقیم تاکنون هیچ پیشرفتی به همراه نداشته، به‌ویژه از زمانی که ترامپ در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش پس از سه سال از امضای توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۵، از آن خارج شد.

دو زن ایرانی در کنار نقاشی ضد آمریکایی بر دیوار سفارت سابق ایالات متحده در مرکز تهران در حال قدم زدن هستند (رویترز)

در ۸ مه ۲۰۱۸، ترامپ سند خروج از برجام را امضا و آن را علنی کرد.

از آن زمان، ترامپ تحریم‌های جدیدی علیه ایران اعمال کرده و آن را بخشی از استراتژی «فشار حداکثری» خوانده است. او بارها تأکید کرده که گزینه نظامی همچنان روی میز است، هرچند مرتب از امکان رسیدن به توافق جدید سخن گفته. ترامپ در همین راستا، پیامی به رهبر ایران، علی خامنه‌ای (۸۵ ساله) ارسال کرده است.

در مقابل، خامنه‌ای هشدار داده که هرگونه حمله به ایران با پاسخ مشابه و شدید روبه‌رو خواهد شد.

در ادامه، نکات کلیدی درباره این پیام، برنامه هسته‌ای ایران، و تنش‌های مداوم میان تهران و واشنگتن از زمان انقلاب ۱۹۷۹ ارائه می‌شود:

چرا ترامپ پیام فرستاد؟

ترامپ پیام خود را در ۵ مارس به خامنه‌ای فرستاد و روز بعد در یک مصاحبه تلویزیونی گفت: «برایشان نوشتم و گفتم: امیدوارم به مذاکره فکر کنید، چون اگر مجبور به اقدام نظامی شویم، فاجعه‌بار خواهد بود.»

ترامپ پس از بازگشت به کاخ سفید تلاش دارد روند مذاکرات را پیش ببرد، در حالی‌ که تحریم‌ها را تشدید کرده و تهدید می‌کند که آمریکا یا اسرائیل ممکن است تأسیسات هسته‌ای ایران را هدف قرار دهند.

ترامپ یادداشتی را که برای خروج از توافق هسته‌ای ایران در تاریخ ۸ مه ۲۰۱۸ امضا کرده است، به نمایش می‌گذارد (آسوشیتدپرس)

او در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش نیز پیام مشابهی ارسال کرده بود که با واکنش تند خامنه‌ای روبه‌رو شد. با این حال، پیام‌های پیشین ترامپ به رهبر کره شمالی، کیم جونگ اون، به دیدارهای مستقیمی انجامید، گرچه این دیدارها به توافقی درباره برنامه هسته‌ای و موشک‌های بالستیک کره شمالی که توانایی هدف‌گیری خاک آمریکا را دارند، نینجامید.

پاسخ ایران چه بود؟

رئیس‌جمهور ایران، مسعود پزشکیان، مذاکره مستقیم با آمریکا را رد کرد و در نشست هیئت دولت گفت: «ما از گفت‌وگو فرار نمی‌کنیم، اما تجربه‌های گذشته نشان داد وعده‌های توخالی، ریشه بحران‌ها بوده است. طرف مقابل باید برای اعتمادسازی، جدیت نشان دهد.»

رهبر ایران، خامنه‌ای نیز به سخنان ترامپ واکنش نشان داد و با لحنی تند گفت: «آن‌ها تهدید به آشوب می‌کنند، اما ما احتمال حمله خارجی را کم می‌دانیم. و اگر چنین حمله‌ای صورت گیرد، بدون شک پاسخ کوبنده‌ای خواهیم داد.»

اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، در پلتفرم «ایکس» نوشت: «تهدید علنی به بمباران از سوی رئیس یک کشور علیه ایران، نقض آشکار اصول صلح و امنیت بین‌المللی است. خشونت خشونت می‌آورد، صلح صلح می‌آورد. توپ در زمین آمریکاست تا مسیر را تعیین کند... و مسئولیت عواقبش را بپذیرد.»

رهبر جمهورى اسلامى ايران، علی خامنه‌ای، در خطبه‌های نماز عید فطر در تهران (رسانه ریاست جمهوری ایران)

در فضای رسانه‌ای نیز، روزنامه «تهران تایمز» نزدیک به دفتر خامنه‌ای ـ بدون ذکر منبع ـ گزارش داد که ایران «موشک‌هایی آماده کرده که می‌توانند اهداف آمریکایی را هدف قرار دهند». این گزارش هم‌زمان با استقرار بمب‌افکن‌های رادارگریز «بی-۲ اسپیریت» آمریکا در جزیره دیه‌گو گارسیا منتشر شد؛ جزیره‌ای که در برد حملات به ایران و همچنین حوثی‌های مورد حمایت تهران در یمن قرار دارد؛ نیروهایی که آمریکا از ۱۵ مارس حملات خود به آن‌ها را افزایش داده است.

چرا برنامه هسته‌ای ایران باعث نگرانی غرب است؟

با اینکه تهران همواره بر صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای خود تأکید کرده، اما اظهارات برخی مقام‌ها حاکی از آن است که ممکن است ایران در پی ساخت سلاح هسته‌ای باشد.

ایران اکنون در حال غنی‌سازی اورانیوم تا سطح ۶۰ درصد است؛ درصدی بسیار نزدیک به سطح مورد نیاز برای ساخت سلاح هسته‌ای، که هیچ کشور فاقد برنامه تسلیحات هسته‌ای، به آن دست نمی‌زند.

دو زن ایرانی در کنار نقاشی ضد آمریکایی بر دیوار سفارت سابق ایالات متحده در مرکز تهران در حال قدم زدن هستند (رویترز)

طبق توافق برجام در سال ۲۰۱۵، ایران مجاز بود اورانیوم را تا سقف ۳.۶۷ درصد و با ذخیره‌ای حداکثر ۳۰۰ کیلوگرم غنی‌سازی کند. اما آخرین گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان می‌دهد که ایران اکنون حدود ۸۲۹۴.۴ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده در اختیار دارد که بخشی از آن تا سطح ۶۰ درصد غنی‌سازی شده است.

نهادهای اطلاعاتی آمریکا برآورد می‌کنند که ایران هنوز ساخت سلاح هسته‌ای را آغاز نکرده، اما فعالیت‌هایی انجام داده که اگر تصمیم به ساخت سلاح بگیرد، مقدمات آن فراهم باشد.

در یک مصاحبه تلویزیونی، علی لاریجانی، مشاور رهبر ایران گفت: ایران توانایی ساخت بمب هسته‌ای را دارد، اما به‌دنبال آن نیست و با بازرسی‌های بین‌المللی مخالفتی ندارد. اما هشدار داد که اگر ایران مورد حمله آمریکا یا اسرائیل قرار گیرد، شاید چاره‌ای جز رفتن به‌سوی سلاح هسته‌ای نداشته باشد.

ریشه‌های تنش در روابط دو کشور چیست؟

در دوران حکومت شاه، محمدرضا پهلوی، ایران متحد راهبردی ایالات متحده بود. شاه سلاح‌های آمریکایی می‌خرید و به سازمان سیا اجازه داده بود ایستگاه‌های شنود مخفی برای جاسوسی از اتحاد شوروی برپا کند. در سال ۱۹۵۳، سازمان سیا در کودتایی نقش داشت که به برکناری نخست‌وزیر منتخب و تحکیم قدرت شاه انجامید.

اما در ژانویه ۱۹۷۹، شاه در پی اعتراضات گسترده مردمی از کشور گریخت و انقلاب اسلامی به رهبری روح‌الله خمینی، نظامی دینی در ایران برقرار کرد.

در نوامبر همان سال، دانشجویان به سفارت آمریکا در تهران حمله کردند و دیپلمات‌ها را ۴۴۴ روز به گروگان گرفتند که به قطع روابط دیپلماتیک بین دو کشور انجامید.

در جریان جنگ ایران و عراق در دهه ۱۹۸۰، بحران میان ایران و آمریکا تشدید شد، به‌ویژه در جریان «جنگ نفت‌کش‌ها» که در آن نیروی دریایی آمریکا اهداف ایرانی را بمباران کرد و به اشتباه یک هواپیمای مسافربری ایرانی را با ۲۹۰ سرنشین سرنگون ساخت.

از آن زمان، روابط ایران و آمریکا میان دشمنی شدید و فرصت‌های دیپلماتیک نادر در نوسان بوده است؛ مهم‌ترین نقطه امید، توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ بود. اما خروج یک‌جانبه ترامپ از آن توافق، موج جدیدی از تنش‌ها را آغاز کرد که همچنان منطقه را درگیر کرده است.

در آوریل ۲۰۱۹، ترامپ دستور داد نام سپاه پاسداران را در فهرست گروه‌های تروریستی جهانی قرار دهند. در پی آن، تنش‌ها در خلیج افزایش یافت.

بنر ضد آمریکایی در یکی از خیابان‌های تهران، ۸ آوریل ۲۰۲۵ (رویترز)

در ۳ ژانویه ۲۰۲۰، ترامپ دستور ترور قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس، را صادر کرد. خودرو حامل او و همراهانش در بغداد هدف حمله موشکی آمریکا قرار گرفت.

در پاسخ، سپاه پاسداران حمله موشکی به پایگاه عین‌الاسد انجام داد که محل استقرار نیروهای آمریکایی بود و منجر به زخمی شدن شماری از نظامیان شد.