​دیدار مشاور ماکرون با روحانی و شمخانی برای نجات برجام

AP
AP
TT

​دیدار مشاور ماکرون با روحانی و شمخانی برای نجات برجام

AP
AP

امانوئل بُن مشاور دیپلماتیک رئیس‌جمهوری فرانسه که به هدف نجات برجام و کاهش تنش‌ها میان ایران و آمریکا به تهران سفر کرده‌است، پیام کتبی امانوئل ماکرون را به حسن روحانی تحویل داد.
به گزارش الشرق الاوسط، پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست جمهوری ایران روز چهارشنبه ۱۰ ژوئیه/ ۱۹ تیر خبر داد که حسن روحانی در دیدار با امانوئل بُن، مشاور دیپلماتیک رئیس‌جمهور فرانسه، «ضمن قدردانی و استقبال از فعالیت‌های آغاز شده توسط رئیس‌جمهوری فرانسه» گفته‌است: «ایران کاملاً راه دیپلماسی و مذاکره را باز نگهداشته است و امیدواریم طرفین برجام از این فرصت به خوبی استفاده کنند تا به نقطه مطلوب یعنی اجرای کامل برجام برسیم».
روحانی افزوده‌است: «هدف اصلی جمهوری اسلامی ایران این است که تعهدات قید شده در برجام از سوی طرفین به‌طور کامل اجرا شود و چنانچه طرفین به تعهدات خود عمل کنند، ایران هم‌گام‌های جدیدی در تکمیل تعهدات خود برخواهد داشت».
امانوئل بُن قبل از روحانی با علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی و همچنین با محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه و عباس عراقچی معاون سیاسی وی دیدار داشت.
دبیر شورای عالی امنیت ملی در دیدار با مشاور دیپلماتیک رئیس‌جمهوری فرانسه دربارهٔ سیاست ایران در خصوص کاهش تعهدات خود در توافق هسته‌ای گفت: «توجه به عدم استفاده اروپا از فرصت یک ساله اجرای تعهدات یک طرفه از سوی ایران، تصمیم قاطع کشور ما اجرای تعهدات، متناسب با اقدام متقابل طرف‌های دیگر است و زمان انجام اقدامات یک طرفه به پایان رسیده‌است».
نماینده رهبر ایران در شورای عالی امنیت ملی در این گفت‌وگو تأکید کرد که کاهش تعهدات برجامی ایران «غیرقابل تغییر» است.
همزمان با سفر مشاور ماکرون به تهران، عباس موسوی سخنگوی وزارت خارجه ایران گفت که از «ورود و حضور آنها در این موضوعات استقبال می‌کنیم، زیرا فرانسوی‌ها بخشی از برجام هستند و تلاش آنها را جزو وظایفشان برای زنده نگه داشتن برجام تلقی می‌کنیم».
با این حال عباس موسوی گفته «اگر کسی می‌خواهد تلاشی انجام دهد تا هم تنش‌ها کاهش یابد و هم برجام به عنوان یک دستاورد دیپلماتیک چندجانبه حفظ شود باید سراغ ریشه اصلی آنها یعنی آمریکایی‌ها».
از سوی دیگر، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجهٔ ایران روز چهارشنبه در حاشیهٔ جلسهٔ هیئت دولت با اشاره به سفر مشاور دیپلماتیک رئیس‌جمهوری فرانسه به تهران گفت: «مشکل اروپایی‌ها در درجهٔ اول خود آنهاست که آمادگی هزینه برای امنیت خود را ندارند و مشکل اصلی آنها در درجهٔ بعدی آمریکاست که از برجام خارج شده و باید آن مشکل را حل کنند. هیچگاه مذاکره تحت فشار امکان‌پذیر نیست؛ باید فشارها و تروریسم اقتصادی علیه ایران را متوقف کنند و پس از آن برای اجرای برجام می‌توان صحبت کرد».
این دومین سفر امانوئل بُن مشاور دیپلماتیک رئیس‌جمهوری فرانسه به تهران ظرف چند هفتهٔ اخیر محسوب می‌شود. او روز چهارشنبه ۲۹ خرداد و دو روز پس از اظهارات بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران در اعلام ضرب الأجل این کشور برای عبور از حجم اورانیوم غنی شدهٔ ۳٫۶۷ درصد از سقف ۳۰۰ کیلوگرم، به تهران سفر کرده بود.
با این حال، خبرگزاری رسمی ایران (ایرنا) گزارش داده که امانوئل بن در این دیدار تصریح کرده که «به عنوان میانجی به ایران نیامده و حامل هیچ گونه پیامی از سوی آمریکا برای تهران نیست».
رسانه‌های فرانسوی در جریان سفر نخست امانوئل بن به ایران گفته بودند که او حامل پیام مستقیم رئیس‌جمهوری فرانسه برای مقامات بلندپایه ایران بود.
اکنون عباس موسوی اضافه کرد که «اقدامات فرانسه با هماهنگی یا بدون هماهنگی آمریکاست یا از جانب کاخ سفید پیامی دارند یا ندارند، به آنها مربوط است ولی ما چیز پنهانی نداریم. خواسته ما اجرای همین توافقی است که از سوی آنها نقض شده یا اجرا نمی‌شود».
یکشنبه گذشته، ۱۶ تیر / ۷ ژوئیه، ایران گام دوم کاهش تعهدات خود در برجام را بر اساس مصوبه شورای عالی امنیت ملی آغاز کرد. سطح غنی‌سازی اورانیوم در تأسیسات هسته‌ای ایران از صبح دوشنبه ۱۷ تیر/ ۸ ژوئیه از مرز ۴٬۵ درصد عبور کرد. یوکیا آمانو، دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به گزارش حکام گزارش داد که بازرسان آژانس عبور ایران از حد مجاز غنی‌سازی اورانیوم ۲۳۵ به غلظت مجاز ۳٬۶۷ درصد را تأیید کرده‌اند.
با آغاز گام دوم کاهش تعهدات ایران در برجام، شورای حکام آژانس به درخواست آمریکا و اتحادیه اروپا امروز نشست فوق‌العاده برگزار می‌کند.
بُن از دیپلمات‌های برجسته فرانسه در امور خاورمیانه است و پیش از این سه سال دبیر دوم سفارت فرانسه در تهران و دو سال نیز سفیر فرانسه در لبنان بود.
سفر او به ایران در پی مکالمه یک ساعته امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه و حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران در شامگاه شنبه گذشته صورت می‌گیرد.



نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
TT

نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)

با وجود هیاهوی پیش از مذاکرات اروپا و ایران در ژنو، این مذاکرات بدون ارائه طرح یا نقشه راه جدیدی برای پرونده هسته‌ای برگزار شد. برخلاف تبلیغات رسانه‌های نزدیک به حکومت ایران، مذاکرات نه تنها به مسائل هسته‌ای محدود نبود، بلکه به روابط نظامی ایران و روسیه نیز پرداخت. این موضوع را دو دیپلمات ارشد اروپایی به "الشرق الأوسط" تأیید کردند.

یکی از دیپلمات‌های اروپایی اذعان کرد که دیدار میان مقامات ایرانی و اروپایی در ژنو نشان داد که اختلافات میان طرفین در چندین زمینه رو به افزایش است.

دیپلمات دیگری پیش‌تر گفته بود که این دیدارها بخشی از تلاش برای حفظ کانال‌های گفت‌وگو با ایران است. وی افزود که این جلسات جامع خواهد بود و تصمیم‌گیری درباره نحوه برخورد با مسئله هسته‌ای ایران به پس از مشخص شدن سیاست‌های دولت ترامپ در آغاز سال آینده موکول خواهد شد.

ادامه نشست‌های نیویورک در ژنو

به گفته منابع "الشرق الأوسط"، این نشست‌ها از پیش برنامه‌ریزی شده بود و در ادامه گفت‌وگوهایی بود که در سپتامبر گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک انجام شد. در آن نشست‌ها، تمرکز بر موضوعات هسته‌ای ایران و همکاری نظامی ایران و روسیه بود.

روز جمعه، مدیران سیاسی وزارت‌خانه‌های خارجه فرانسه، بریتانیا و آلمان با مجید تخت روانچی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه ایران، دیدار کردند. این نشست‌ها پس از ملاقات مقامات ایرانی با انریکه مورا، میانجی اروپایی در مذاکرات هسته‌ای، برگزار شد.

مورا در پلتفرم «ایکس» (توییتر سابق) نوشت که این نشست «صریح» بوده و او از ایران خواسته است تا همکاری نظامی خود با روسیه را متوقف کند و همچنین بر ضرورت یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای و پایان دادن به مداخلات منطقه‌ای ایران تأکید کرده است.

در مقابل، غریب‌آبادی در واکنش به اتحادیه اروپا در توییتی نوشت: «اروپا به دلیل نبود اعتماد و مسئولیت‌پذیری، بازیکن جدی‌ای نیست.» او همچنین سیاست‌های عمومی اتحادیه اروپا را مورد انتقاد قرار داده و رفتار آن را «غیرمسئولانه» توصیف کرد.

غریب‌آبادی پس از دیدار با نمایندگان تروئیکای اروپایی، نوشت که گفت‌وگوها بر پرونده هسته‌ای و رفع تحریم‌ها متمرکز بوده و ایران به منافع مردم خود پایبند است و دیپلماسی و گفت‌وگو را ترجیح می‌دهد. او تأکید کرد که توافق شد کانال‌های دیپلماتیک در آینده نزدیک باز بماند.

 

فرصت مکانیزم ماشه؟

نشست‌های ژنو تنها چند روز پس از آن برگزار شد که فرانسه، بریتانیا و آلمان پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران را به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردند که به تصویب رسید. این قطعنامه، ایران را به دلیل عدم همکاری با آژانس و افزایش غنی‌سازی اورانیوم محکوم کرد.

ایران نیز با اعلام برنامه خود برای نصب هزاران سانتریفیوژ جدید، به این اقدام واکنش نشان داد.

با این حال، یک دیپلمات اروپایی به "الشرق الأوسط" گفت که بحث درباره فعال کردن مکانیزم ماشه یا «اسنپ‌بک» هنوز زود است.

بریتانیا نیز پیش‌تر اشاره کرده بود که ممکن است از این مکانیزم استفاده کند و در بیانیه‌ای گفت: «ما همچنان به استفاده از همه اقدامات دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای متعهدیم، از جمله استفاده از مکانیزم ماشه در صورت لزوم.»

مکانیزم ماشه امکان بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را به دلیل نقض تعهدات هسته‌ای در توافق 2015 فراهم می‌کند. این توافق توسط ایالات متحده در سال 2018، در دوره نخست ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ترک شد.

ایران از بازگشت ترامپ به استراتژی «فشار حداکثری» و تلاش برای فعال کردن مکانیزم ماشه نگران است. همچنین، تهران بیم آن دارد که قدرت‌های اروپایی نیز این مکانیزم را فعال کنند.

هیاهوی بی‌دلیل

با وجود همه این مباحث، نشست‌های ژنو تنها به پرونده هسته‌ای محدود نبود. یک دیپلمات اروپایی گفت که این جلسات طبق برنامه پیش رفته و او «هیاهوی رسانه‌ای اغراق‌آمیز» پیش از این نشست‌ها را درک نمی‌کند.

پیش‌تر، یکی از مقامات ایرانی به «رویترز» گفته بود که اگر ایران و تروئیکای اروپایی بتوانند «نقشه راه» توافق هسته‌ای را تدوین کنند، آمریکا تصمیم خواهد گرفت که توافق 2015 را احیا کند یا آن را کنار بگذارد.

این توافق در اکتبر سال آینده منقضی می‌شود و جامعه بین‌المللی باید مذاکراتی برای توافق جدید با ایران آغاز کند. دیپلمات‌های اروپایی گفته‌اند که توافق فعلی قابل احیا نیست اما می‌تواند مبنایی برای مذاکرات آتی باشد.