شورای حکام آژانس نقض تعهدات توسط ایران را بررسی کرد

آمریکا می‌گوید ایران از جامعه بین‌الملل اخاذی می‌کند و باید روند اخیر هسته‌ای خود را متوقف کند

شورای حکام آژانس نقض تعهدات توسط ایران را بررسی کرد
TT

شورای حکام آژانس نقض تعهدات توسط ایران را بررسی کرد

شورای حکام آژانس نقض تعهدات توسط ایران را بررسی کرد

شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز چهارشنبه ۱۹ تیرماه به درخواست ایالات متحده آمریکا نشستی اضطراری برای بررسی نقض تعهدات هسته‌ای ایران برگزار کرد.
به گزارش الشرق الاوسط، گزارش خبرگزاری آلمان حاکی است که یوکیو آمانو مدیرکل آژانس، در ابتدای این نشست، ۳۵ کشور عضو را در جریان آخرین یافته‌های بازرسان قرار داد. آژانس پیشتر افزایش ذخایر و سطح غنی‌سازی از سوی ایران را تأیید کرده بود.

آمریکا: تاکتیک‌های باج‌خواهی
به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس جکی ولکات، نماینده آمریکا در سازمان‌های بین‌المللی در وین در نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اقدامات ایران برای کاهش تعهداتش در توافق هسته‌ای را «باج‌خواهی» نامید و گفت: «توسعه برنامه هسته‌ای ایران، تلاشی روشن برای اخاذی از جامعه بین‌الملل است. خطرپذیری و تاکتیک‌های باج‌خواهی، سبب کاهش تحریم‌ها نخواهد شد.»
ولکات گفت ایران هیچ دلیل معتبری برای کاهش تعهداتش در توافق هسته‌ای ندارد. نماینده آمریکا از ایران خواست فوراً برنامه هسته‌ای خود را به عقب بازگرداند.

تروئیکای اروپا: تضعیف بیشتر برجام
سه قدرت اروپایی، بریتانیا، فرانسه و آلمان با قرائت بیانیه مشترکی از «عدم پایبندی ایران به برجام و اقدامات آتی ایران در خصوص کاهش تعهداتش در توافق هسته‌ای» عمیقاً اظهار نگرانی کردند.
این سه کشور اروپایی اعلام کردند که همچنان به توافق هسته‌ای پایبندند اما حمایت آنان از برجام به اجرای کامل تعهدات ایران بستگی دارد.
سه قدرت اروپایی خواهان تغییر رویه ایران شدند و از تهران خواستند از اقداماتی که به تضعیف بیشتر برنامه جامع اقدام متشرک بینجامد خودداری کند. آن‌ها خواهان تشکیل جلسه اضطراری مشترکی برای بررسی کاهش تعهدات ایران در برجام شدند.

روسیه: حفظ یک‌طرفه توافق بسیار سخت است
میخائیل اولیانوف، نماینده دائم روسیه در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با قرائت بیانیه‌ای از اعضای شورای حکام خواست که عدم پایبندی آمریکا به برجام را محکوم کنند. اولیانوف در بیانیه خود گفت: «هدف توافق هسته‌ای، تنها رفع مسئله هسته‌ای ایران نبوده و برای عادی‌سازی روابط اقتصادی و تجاری با ایران منعقد شده‌است. ایران می‌بایست تنها در قبال برداشته شدن تحریم‌ها، برنامه هسته‌ای خود را صلح‌آمیز نگه دارد.»
نماینده دائم روسیه در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ادامه این بیانیه یادآوری کرد: «حفظ یک‌طرفه توافق بسیار سخت است. سیاست آمریکا در خصوص فلج کردن اقتصاد ایران، تأثیر منفی بر بازرسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران گذاشته‌است.»

ایران: نیاز به حسن نیت و جو سازنده
کاظم غریب‌آبادی، نماینده ایران در سازمان بین‌المللی انرژی اتمی با قرائت بیانیه‌ای از آمادگی ایران برای بازگشت به همه تعهداتش در برجام خبر داد اما مشروط برآنکه سایر طرف‌های قرارداد نیز به‌طور کامل به تعهدات خود عمل کنند. غریب‌آبادی در این بیانیه گفت: «به اعضای اروپایی برجام و اتحادیه اروپا توصیه می‌کنیم تا به جای ابراز نگرانی از اقدامات ایران برای اعاده تعادل به برجام، از اقدامات آمریکا ابراز نگرانی کنند.»
نماینده ایران در سازمان بین‌المللی انرژی اتمی در ادامه این بیانیه افزود: «ایران مصمم است تا حمایت خود از برجام را با حسن نیت و در جوی سازنده تا زمانی که همه طرف‌ها به‌طور کامل تعهداتشان را رعایت می‌کنند، ادامه دهد. ایران آماده است تا اجرای کامل برجام را متناسب با اجرای تعهدات توسط همه طرفین حاضر در برجام و آنهایی که در کمیسیون مشترک از هشتم می ۲۰۱۸ (مربوط به خروج یکجانبه آمریکا از توافق) اتخاذ شد را از سر بگیرد.»
«کارهایی که ما می‌کنیم فقط یک هدف دارند: می‌خواهیم توافق هسته‌ای را حفظ کنیم. در صورتی که همه شریکان ما در توافق به تعهداتشان عمل کنند، همه اقدامات ما را ظرف یک ساعت می‌توان به عقب برگرداند.»
دولت دونالد ترامپ ۱۸ اردیبهشت پارسال از توافق شش قدرت هسته‌ای با ایران خارج شد و تحریم‌های معلق شده در نتیجه آن را بازگرداند. واشنگتن گفته که به دنبال توافقی جامع با تهران است که علاوه بر فعالیت‌های هسته‌ای اش، برنامه موشک های بالستیکی و دخالت ایران در منطقه را نیز در بر بگیرد.



سفیر ایران در سعودی: ریاض نقش مؤثری در جلوگیری از تنش ایفا کرد

عنایتی تأکید کرد آنچه در روابط با پادشاهی عربی سعودی در طول دو سال محقق شد، برابر با تلاش چندین ساله است (عکس از ترکی العقیلی)
عنایتی تأکید کرد آنچه در روابط با پادشاهی عربی سعودی در طول دو سال محقق شد، برابر با تلاش چندین ساله است (عکس از ترکی العقیلی)
TT

سفیر ایران در سعودی: ریاض نقش مؤثری در جلوگیری از تنش ایفا کرد

عنایتی تأکید کرد آنچه در روابط با پادشاهی عربی سعودی در طول دو سال محقق شد، برابر با تلاش چندین ساله است (عکس از ترکی العقیلی)
عنایتی تأکید کرد آنچه در روابط با پادشاهی عربی سعودی در طول دو سال محقق شد، برابر با تلاش چندین ساله است (عکس از ترکی العقیلی)

در پنجم سپتامبر ۲۰۲۳، دکتر علیرضا عنایتی وارد فرودگاه بین‌المللی ملک خالد در ریاض شد تا مأموریت خود را به عنوان سفیر ایران در پادشاهی عربی سعودی آغاز کند. این اتفاق پس از امضای توافق ازسرگیری روابط دیپلماتیک در دهم مارس همان سال با میانجی‌گری چین و پس از قطع روابطی نزدیک به هفت سال رخ داد.

با گذشت نزدیک به دو سال از بازسازی روابط دیپلماتیک میان ریاض و تهران، سفیر عنایتی در گفت‌وگو با «الشرق الأوسط» بیان کرد آنچه در این مدت محقق شده معادل «دستاوردهای چندین سال» است و این را ناشی از «استحکام و ماهیت روابط» میان دو کشور دانست.

دیپلمات ایرانی موضع پادشاهی عربی سعودی در قبال حملات اخیر رژیم اسرائیل به ایران را «قابل‌تقدیر» توصیف کرد و گفت ریاض نقش فعالی در آرام‌سازی اوضاع و اعمال فشار برای جلوگیری از تنش ایفا کرده است. او افزود: «از هرگونه نقشی از سوی برادران‌مان در پادشاهی، به‌ویژه شاهزاده محمد که همواره همراه ما بوده، استقبال می‌کنیم.»

عنایتی سابقه طولانی فعالیت در پادشاهی عربی سعودی دارد. او کار خود را از سال ۱۹۹۰ به عنوان کنسول ایران در جده آغاز کرد و در اوایل دهه ۲۰۰۰ به عنوان کاردار در ریاض منصوب شد. او پس از بیش از دو دهه، در سال ۲۰۲۳ به‌عنوان سفیر به این کشور بازگشت و تجربه‌ای انباشته در امور منطقه‌ای با خود دارد.

حملات «آشکار» به ایران

سفیر ایران، حملات اخیر اسرائیل به ایران را «آشکار» توصیف کرد و توضیح داد که در آن زمان، تهران در حال مذاکره غیرمستقیم با ایالات متحده بود. او گفت:
«ایران نیمه‌شب، در حالی که مردم در خانه‌هایشان خواب بودند، مورد حمله قرار گرفت و عده‌ای شهید شدند. این حمله در معنای کامل آن، جنایت آشکار بود. ما با تکیه بر منشور سازمان ملل، پاسخ متقابل دادیم و به دشمن نشان دادیم که ایران آغازگر جنگ نیست اما با قدرت و پایداری از خود دفاع می‌کند.»

انسجام کشورهای منطقه

عنایتی گفت که واکنش کشورهای منطقه به حملات اسرائیل، نشان‌دهنده انسجام آشکاری بود. او اشاره کرد که نخستین تماس تلفنی وزیر امور خارجه ایران، از جانب همتای سعودی‌اش، شاهزاده فیصل بن فرحان برای محکومیت «حمله آشکار» دریافت شد و سپس بیانیه وزارت امور خارجه پادشاهی نیز منتشر شد.
او افزود: «این مواضع قابل‌تقدیر با تماس تلفنی شاهزاده محمد بن سلمان، ولیعهد و رئیس شورای وزیران، با رئیس‌جمهور پزشکیان برای محکوم‌کردن و ابراز انزجار از این حملات تکمیل شد. پس از آن، تماس رئیس‌جمهور پزشکیان با برادرش شاهزاده محمد برقرار شد و دیگر کشورهای شورای همکاری نیز مواضعی در حمایت از جمهوری اسلامی گرفتند.»

محمد بن سلمان «همیشه همراه ما بوده»

سفیر تهران از تلاش‌های اخیر پادشاهی عربی سعودی برای آرام‌سازی اوضاع و توقف حملات اسرائیلی قدردانی کرد و گفت: «این تلاش‌ها ارزشمند بود و ما از آن استقبال کردیم. ما بر نقش پادشاهی در آرام‌سازی شرایط و جلوگیری از حملات تأکید می‌کنیم، این نقش بسیار شرافتمندانه است. در گفت‌وگوها، تماس‌ها و دیدارهای دوجانبه، ایران همواره بر نقش و مواضع قابل‌تحسین پادشاهی تأکید کرده است؛ از محکوم‌کردن حملات گرفته تا تلاش برای جلوگیری از آنها. از هرگونه نقش برادران‌مان در پادشاهی، به‌ویژه شاهزاده محمد که همواره همراه ما بوده، استقبال می‌کنیم.»

۴۰۰ هزار ایرانی از پادشاهی عربی سعودی بازدید کردند

دکتر عنایتی توضیح داد که روابط پس از بازگشت، پیشرفت چشمگیری داشته است و گفت: «آنچه در طول دو سال از این روابط برداشتیم، به‌گونه‌ای است که گویی در چند سال رخ داده است. گویی روابط اصلاً قطع نشده بود و این نشان از عمق و اصالت این روابط دارد.»

او افزود: «در سال جاری، بیش از ۲۰۰ هزار زائر عمره از ایران به پادشاهی آمده‌اند و اگر تعداد حجاج را نیز بیفزاییم، تعداد بازدیدکنندگان ایرانی از پادشاهی در طول یک سال به ۴۰۰ هزار نفر می‌رسد، که این شاخص بسیار مثبتی است. همه این افراد از پادشاهی بازدید کرده و آن را از نزدیک شناخته‌اند.»

سفر خالد بن سلمان

سفیر درباره سفر وزیر دفاع پادشاهی عربی سعودی به تهران گفت: «ایران این سفر را اقدامی حاکمیتی و بسیار مهم دانست و آن را نقطه عطفی تاریخی در روابط تلقی کرد.»
او افزود: «این سفر، دیدار شاهزاده با رئیس‌جمهور پزشکیان، رهبری و رئیس ستاد کل نیروهای مسلح (که در رویدادهای اخیر جان باخت) باعث ایجاد درکی مشترک بین دو طرف شد مبنی بر اینکه ما شریک در ساختن منطقه هستیم. این برداشت در طرف ایرانی بسیار مثبت بود.»

او ادامه داد: «برنامه‌ریزی کرده‌ایم تا پیگیری‌های لازم پس از این سفر را ادامه دهیم و معتقدیم این سفر روابط ایران و پادشاهی عربی سعودی را از سطحی عادی به روابطی عمیق و بنیادین ارتقا داد.»

روابط و چشم‌اندازها

سفیر عنایتی معتقد است که روابط اقتصادی و تجاری میان دو کشور نیازمند تلاش بیشتری برای تقویت است. او گفت: «ما توافق‌نامه‌ای جامع در زمینه تجارت، اقتصاد، سرمایه‌گذاری، فرهنگ، جوانان و ورزش داریم که در توافق پکن بر آن تأکید شده است. توافق‌نامه‌ای دیگر نیز برای جلوگیری از مالیات مضاعف به صورت مقدماتی امضا شده و ما پیش‌نویس توافق‌نامه‌ای برای حمایت و تشویق سرمایه‌گذاری متقابل نیز ارائه کرده‌ایم. همچنین توافق‌نامه‌ای در زمینه حمل‌ونقل زمینی وجود دارد که می‌تواند پادشاهی، امارات و عمان را به سواحل شمالی متصل کرده و آن را به گذرگاهی به آسیای مرکزی تبدیل کند.»

در مورد نقش ایران در منطقه، دکتر علیرضا عنایتی اظهار کرد که تهران از مدلی برای امنیت منطقه‌ای حمایت می‌کند که بر توسعه، اقتصاد و فرهنگ متکی است، نه قدرت نظامی. در پاسخ به اینکه برخی نگاه‌ها، نقش ایران را عامل بی‌ثباتی می‌دانند، گفت: «ما بیگانه‌ای نیستیم که وارد منطقه شویم و نقشی را تحمیل کنیم. ما بخشی از منطقه هستیم، از فرزندان آن هستیم و در آن زندگی می‌کنیم.»

او افزود: «ما اشتراکات فرهنگی، تاریخی و دینی زیادی در منطقه داریم. اگر در برخی دیدگاه‌های سیاسی اختلافی وجود داشته باشد، این نباید به قطع رابطه بیانجامد. این اختلاف را می‌توان تنها از طریق گفت‌وگو حل کرد. هیچ راهی بهتر – بلکه جایگزینی برای آن وجود ندارد – از گفت‌وگو میان برادر با برادر، همسایه با همسایه و میان مسائل مختلف.»

او تأکید کرد: «امنیت ما یکپارچه است. نمی‌توانیم از امنیت تکه‌تکه سخن بگوییم. ما آنچه از منطقه می‌شنویم را تکرار می‌کنیم: امنیت مبتنی بر توسعه. ما از این رویکرد حمایت می‌کنیم. زمانی که از امنیت مبتنی بر تسلیحات، جنگ‌افزار، نظامی‌گری، ژئوپلیتیک و سیاست فاصله گرفته شود، می‌توان آن را با امنیت مبتنی بر توسعه، اقتصاد، تجارت، فرهنگ و مردم جایگزین کرد.»