​لندن ایران را به تلاش برای توقیف نفتکش بریتانیایی متهم کرد.. تهران انکار کرد

​لندن ایران را به تلاش برای توقیف نفتکش بریتانیایی متهم کرد.. تهران انکار کرد
TT

​لندن ایران را به تلاش برای توقیف نفتکش بریتانیایی متهم کرد.. تهران انکار کرد

​لندن ایران را به تلاش برای توقیف نفتکش بریتانیایی متهم کرد.. تهران انکار کرد

یک سخنگوی دولت بریتانیا امروز پنج‌شنبه رسماً اعلام کرد که قایق‌هایی متعلق به ایران روز گذشته تلاش کرده‌اند در تنگه هرمز راه را بر یک نفتکش این کشور ببندند.
به گزارش الشرق الاوسط، سخنگوی وزارت دفاع بریتانیا در مورد حادثه روز گذشته گفته‌است که «در مغایرت با قوانین بین‌المللی، سه شناور ایرانی در صدد برآمدند تا مانع از آن شوند که شناور بریتیش هریتج، که یک کشتی تجاری است، آزادانه از تنگه هرمز عبور کند.»
وی افزوده‌است که با نزدیک شدن شناورهای ایرانی به نفتکش هریتج، «ناوچه اچ.ام. اس مونتروز مجبور شد بین سه شناور ایرانی و کشتی تجاری قرار بگیرد و پس از اخطار لفظی به این شناورها، آنها مسیر خود را تغییر دادند و از محل دور شدند.»
سخنگوی وزارت دفاع بریتانیا گفته‌است که «ما نگرانی خود را نسبت به این عمل ابراز داشته و از مقامات ایرانی قویا می‌خواهیم برای کاهش تنش در منطقه اقدام کنند.»
محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران هم صبح پنجشنبه در جمع خبرنگاران تلاش سپاه برای توقیف نفت‌کش بریتانیا را تکذیب کرد. ظریف گفت: «آن‌ها یک ادعایی را مطرح می‌کنند تا ایجاد تنش کنند. این ادعاها ارزش ندارد و از این ادعاها زیاد مطرح کرده‌اند.»
فارس خبرگزاری نزدیک به سپاه پاسداران نیز گزارش داد؛ روابط عمومی منطقه پنجم نیروی دریایی سپاه پنجشنبه ۱۱ ژوئیه/ ۲۰ تیر با انتشار اطلاعیه‌ای اعلام کرد در ۲۴ ساعت اخیر هیچ مواجهه‌ای با شناورهای بیگانه از جمله شناورهای بریتانیایی صورت نگرفته‌است. سپاه در ادامه این اطلاعیه یادآوری کرد: «در صورتی که دستوری مبنی بر توقیف شناورهای بیگانه دریافت شود، منطقه پنجم نیروی دریایی سپاه در محدوده جغرافیایی مأموریت خود قادر است بدون درنگ، با قاطعیت و به سرعت نسبت به انجام آن اقدام نماید.»
شبکه سی‌ان‌ان گزارش داده‌است که یک هواپیمای تجسسی آمریکا از این ماجرا فیلمبرداری کرده‌است اما این ویدیو هنوز منتشر نشده‌است.
این اتفاق‌ها در حالی رخ می‌دهد که تفنگداران نیروی دریایی بریتانیا پنج‌شنبهٔ گذشته چهارم ژوئیه (۱۳ تیر) با اعلام این که کشتی گریس ۱ در حال حمل نفت به پالایشگاهی در سوریه بوده‌است، این نفتکش عظیم را در ساحل جبل‌طارق توقیف کردند. این ابرنفتکش از ایران حرکت کرده بود و حامل نفت خام این کشور بود. ایران در اعتراض به توقیف این ابرنفتکش، سفیر بریتانیا در تهران را به وزارت امور خارجه احضار کرد.
نخستین بار محسن رضایی دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام در واکنش به توقیف ابرنفتکش ایرانی از سوی بریتانیا خواستار آن شده بود که یک نفتکش بریتانیایی توسط ایران توقیف شود.
روزنامه کیهان به مدیر مسئولی حسین شریعتمداری نیز در یادداشتی با عنوان «توقیف نفتکش‌های انگلیس تنها راه مقابله با دزدان دریایی ملکه» اقدام بریتانیا را «شلیک دیگری بر پیکر برجام» توصیف کرده و نوشته بود: «طبیعتاً گذر پوست به دباغ‌خانه می‌افتد و دست انگلیسی‌ها زیر ساطور ما در خلیج است.»
روز گذشته، حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران توقیف یک نفتکش ایرانی در جبل‌طارق را «کودکانه، سخیف و اشتباه» خواند و گفت این اقدام به زیان بریتانیا تمام می‌شود. روحانی هشدار داد «انگلیسی‌ها گوشزد می‌کنم که شما آغازگر ناامنی هستید و تبعات آن را بعداً درک خواهید کرد» و افزود: «انگلیسی‌ها در حالی در آب‌های سرزمینی اسپانیا به ناروا این کشتی را توقیف کردند که خودشان در این سرزمین و منطقه جبل طارق اشغالگر هستند».
پیش از این وزیر دفاع ایران به دنبال توقیف نفتکش ایرانی در جبل‌الطارق، گفته بود اقدام بریتانیا بی‌پاسخ نخواهد ماند.
خبر اعزام یک ناو جنگی برای محافظت از نفتکش‌های بریتانیا در حالی اعلام شد که دولت آمریکا می‌گوید در تلاش است تا طی هفته‌های آینده ائتلافی نظامی برای حراست از آب‌های استراتژیک اطراف ایران و یمن تشکیل دهد.



نشست پکن؛ هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های ایران


وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
TT

نشست پکن؛ هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های ایران


وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  

نتایج نشست پکن میان معاونان وزیران امور خارجه روسیه، چین و ایران، نشان‌دهنده آغاز یک حرکت مشترک با هدف «هماهنگی زمانی» در مرحله‌ای دشوار و پیچیده است. این موضوع را یک دیپلمات روسی تأیید کرده است.

شرکت‌کنندگان در این نشست که اولین دیدار از این نوع محسوب می‌شود، بر هماهنگی مواضع برای مقابله با تحریم‌ها، رد هرگونه اقدام نظامی علیه تأسیسات هسته‌ای و تلاش برای پیشبرد یک توافق سیاسی احتمالی با دولت آمریکا توافق کردند. این موضوع در چارچوب پیشنهاد مسکو برای میانجی‌گری در پرونده برنامه هسته‌ای ایران و در پی اعلام آمادگی واشنگتن برای آغاز روند مذاکرات مطرح شد.

به نظر می‌رسد مسکو که به طور فعال برای موفقیت این نشست سه‌جانبه تلاش کرده، قصد دارد موقعیت مذاکره‌ای خود با واشنگتن را تقویت کند. این تلاش در چارچوب گشایش به سوی یک گفت‌وگوی گسترده‌تر شامل پرونده اوکراین و سایر مسائل بین‌المللی و منطقه‌ای از جمله برنامه هسته‌ای ایران صورت می‌گیرد.

بیانیه وزارت امور خارجه روسیه حاکی از رضایت مسکو از نتایج این نشست بود. در این دیدار، سرگئی ریابکوف، دیپلمات ارشد روسیه که مسئول پرونده‌های امنیت استراتژیک و مدیریت گفت‌وگو با واشنگتن است، شرکت داشت.

بر اساس این بیانیه، در این نشست «هماهنگی اقدامات برای کاهش تنش‌ها حول برنامه هسته‌ای ایران مورد بحث قرار گرفت و بر غیرقابل قبول بودن تهدیدات و استفاده از نیروی نظامی علیه تأسیسات انرژی هسته‌ای ایران تأکید شد.»

وزارت امور خارجه روسیه همچنین اعلام کرد که «رایزنی‌ها میان معاونان وزیران امور خارجه روسیه، چین و ایران بر روی برنامه اقدام جامع مشترک و هماهنگی اقدامات برای کاهش تنش‌های مصنوعی حول برنامه هسته‌ای ایران متمرکز بود.»

روسیه، چین و ایران بر هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های علیه تهران توافق کردند (رویترز)

این بیانیه همچنین به ارزیابی دقیق سه طرف از «اقدامات غیرقانونی و نقض‌های متعدد قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت توسط ایالات متحده و کشورهای اروپایی» اشاره کرد و بر غیرقابل قبول بودن تهدید، ارعاب و استفاده از نیروی نظامی علیه زیرساخت‌های انرژی هسته‌ای ایران تأکید کرد.

به گفته وزارت امور خارجه روسیه، این نشست همچنین به بررسی چشم‌انداز «یافتن راه‌حل‌های مذاکره‌ای پایدار و بلندمدت بر اساس ملاحظات متقابل و تعادل مطمئن منافع طرفین» پرداخت.

نشستی «موفق و مهم»

محسن بختیار، سفیر ایران در چین، در پلتفرم «ایکس» این نشست را «کاملاً موفق» توصیف کرد و گفت که این نشست راه را برای مقابله با «یک‌جانبه‌گرایی شکست‌خورده» ایالات متحده هموار می‌کند.

چین، ایران و روسیه در روز جمعه در جریان مذاکرات پکن خواستار لغو تحریم‌های علیه تهران شدند. این در حالی است که تلاش‌های دیپلماتیک فشرده‌ای توسط قدرت‌های بزرگ برای احیای توافق سال ۲۰۱۵ در جریان است و واشنگتن فشارهای شدیدی بر برنامه هسته‌ای ایران اعمال می‌کند.

این مذاکرات در زمانی انجام شد که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، از زمان بازگشت به کاخ سفید در ژانویه ۲۰۲۵، تمایل خود را برای گفت‌وگو با تهران اعلام کرده است. ترامپ در سال ۲۰۱۸ و در دوره اول ریاست‌جمهوری خود به طور یک‌جانبه از این توافق خارج شد.

با این حال، ترامپ تحریم‌های شدیدی علیه ایران اعمال کرد و ایران نیز با محکوم کردن «دورویی» ایالات متحده، به این اقدامات واکنش نشان داد.

بخشی از نشست سه‌جانبه روسیه، چین و ایران در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)

ورود روسیه به این پرونده از طریق پیشنهاد میانجی‌گری برای پیشبرد مذاکرات هسته‌ای ایران، نشان‌دهنده تغییر مهمی است که بیانگر این باور در کرملین است که روابط جدید با دولت ترامپ می‌تواند به یک «توافق جامع» در مورد مسائل مورد اختلاف دو کشور منجر شود.

کرملین اعلام کرده است که پرونده ایران یکی از چندین مسیر مذاکره‌ای است که مسکو و واشنگتن آماده آغاز گفت‌وگو درباره آن‌ها هستند. این مسیرها شامل درگیری در اوکراین، مسائل امنیت استراتژیک و موضوعات منطقه‌ای داغ می‌شوند.

برخی محافل روسیه معتقدند که مسکو ممکن است آماده ترسیم چارچوب یک «توافق جامع» با واشنگتن باشد که بر اساس احترام به منافع طرفین در پرونده‌های مطرح شده استوار است.

در این چارچوب، به نظر می‌رسد نشست پکن موقعیت مذاکره‌ای مسکو را تقویت کرده است. این موضوع در اظهارات سه طرف که از از سرگیری برنامه هسته‌ای ایران، رد سیاست فشار حداکثری واشنگتن و مقابله با پیامدهای تحریم‌ها سخن گفتند، منعکس شده است.

وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف و کاظم غریب‌آبادی، هشدار داد که «وضعیت بار دیگر در یک تقاطع حساس قرار دارد.»

وی افزود: «توافق جامع در مورد مسئله هسته‌ای ایران دستاورد مهمی است که از طریق گفت‌وگو و مذاکره به دست آمده است.» او هشدار داد که «تحریم‌های یک‌جانبه تنها به تشدید اختلافات منجر خواهد شد. گفت‌وگو و مذاکره تنها گزینه‌های موجود هستند.»

ما چائو شیوی، معاون وزیر امور خارجه چین، گفت که روسیه، چین و ایران در نشست پکن بر ضرورت لغو همه تحریم‌های غیرقانونی تأکید کردند.

وی افزود: «ایران و روسیه از چین به خاطر نقش سازنده‌اش و سازماندهی این نشست در پکن تشکر کردند.»

گفت‌وگویی عمیق

نماینده ایران «برخی کشورها» را به ایجاد «یک بحران غیرضروری» متهم کرد و تأکید کرد که نشستی «بسیار سازنده و مثبت» با همتایان روس و چینی‌اش برگزار شده است.

ما چائو شیوی، معاون وزیر امور خارجه چین، در یک کنفرانس خبری با همتایان روس و ایرانی‌اش اعلام کرد: «ما تبادل نظر عمیقی در مورد مسئله هسته‌ای و لغو تحریم‌ها انجام دادیم.»

وی افزود: «ما بر ضرورت پایان دادن به همه تحریم‌های یک‌جانبه غیرقانونی تأکید کردیم.» این اظهارات در بیانیه مشترک سه کشور که توسط پکن منتشر شد، منعکس شده است.

توافق سال ۲۰۱۵ میان تهران و واشنگتن، پاریس، لندن، برلین، مسکو و پکن، به لغو تحریم‌ها علیه ایران در ازای کاهش فعالیت‌های هسته‌ای و تضمین صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران منجر شد.

با این حال، ایالات متحده در سال ۲۰۱۸ به تصمیم ترامپ به طور یک‌جانبه از این توافق خارج شد و تحریم‌های شدیدی را علیه ایران اعمال کرد که اقتصاد این کشور را تحت فشار قرار داد.

تهران تا یک سال پس از خروج آمریکا به تعهدات خود پایبند بود، اما پس از آن شروع به کاهش تعهدات خود کرد. از آن زمان تاکنون تمام تلاش‌ها برای احیای این توافق با شکست مواجه شده است.

پس از ۱۰ سال از اجرای این توافق، قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد که اجرای توافق ۲۰۱۵ را تضمین می‌کرد، در اکتبر ۲۰۲۵ منقضی می‌شود.

برخی کشورها احتمال اعمال مجدد تحریم‌ها علیه ایران پس از این تاریخ را رد نکرده‌اند.

ایران در ماه‌های اخیر چندین دور مذاکره با آلمان، فرانسه و بریتانیا در مورد برنامه هسته‌ای خود انجام داده است و همچنین سیاست‌های خود را با مسکو و پکن هماهنگ کرده تا با وضعیت موجود مقابله کند.

اولین واکنش اروپا به نشست پکن حاکی از برخورد مثبت اروپا با احتمال آغاز یک روند مذاکره‌ای برای حل اختلافات حول برنامه هسته‌ای ایران از طریق روش‌های صلح‌آمیز بود.

انور العنونی، سخنگوی خدمات خارجی اتحادیه اروپا، گفت که این اتحادیه از نشست سه‌جانبه روسیه، ایران و چین در مورد برنامه هسته‌ای ایران مطلع است و همچنان به ارتباطات در این زمینه باز است.

وی در یک نشست خبری در بروکسل افزود: «این سه کشور طرف‌های توافق هسته‌ای ایران هستند. هیچ جایگزین عملی‌ای برای حل دیپلماتیک وجود ندارد.»