ایران تهدید کرد: می‌توانیم شرایط را به قبل از برجام برگردانیم

ایران تهدید کرد: می‌توانیم شرایط را به قبل از برجام برگردانیم
TT

ایران تهدید کرد: می‌توانیم شرایط را به قبل از برجام برگردانیم

ایران تهدید کرد: می‌توانیم شرایط را به قبل از برجام برگردانیم

بهروز کمالوندی معاون و سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران گفت: اگر اروپایی‌ها و آمریکا نخواهند تعهداتشان را انجام دهند، ما نیز با کاهش تعهدات، شرایط را به چهار سال قبل یعنی پیش از توافق هسته ای بازمی‌گردانیم.
به گزارش الشرق الاوسط، کمالوندی دوشنبه ۲۴ تیرماه، همزمان با چهارمین سالگرد امضای توافق هسته‌ای ایران در وین، در گفت‌وگویی رادیویی افزود: برجام یک معامله و داد و ستد بود که آنچه ما ارائه می‌دادیم خیلی بیشتر از آن چیزهایی بود که دریافت می‌کردیم.
خبرگزاری دولتی ایرنا از قول کمالوندی نقل کرد: کاهش تعهدات هسته ای توسط ایران برای این است تا طرف مقابل به خودش بیاید و وظایفش را انجام دهد.
یک روز پس از انتشار بیانیه رهبران سه کشور اروپایی که از ایران خواسته بودند تصمیم اخیرش در توقف برخی تعهدات هسته‌ای را کنار بگذارد، سخنگوی وزارت خارجه ایران روز دوشنبه گفت ایران بیانیه‌های طرف‌های اروپایی برجام را «به لحاظ میزان انطباق با تعهدات این دولت‌ها» بررسی می‌کند.
به گزارش خبرگزاری امنیتی تسنیم، عباس موسوی گفت «تداوم اقدامات داوطلبانه جمهوری اسلامی ریشه در متقابل بودن حقوق و تکالیف پیش‌بینی شده در برجام دارد و «چنین مسیری نبایستی به عنوان یک جاده یک‌طرفه تلقی شود».
در ماه‌های اخیر کاهش تعهدات هسته‌ای ایران در دو گام، شامل عبور از سقف سیصد کیلوگرم برای اورانیوم غنی‌شده و افزایش غنای اورانیوم از مرز ۳٫۶۷ درصد، بوده‌است.
اظهارات سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی در حالی ایراد شده‌است که همزمان، وزیران خارجه اتحادیه اروپا در نشستی در بروکسل، در حال رایزنی دربارهٔ پرونده هسته‌ای ایران هستند.
در هفته‌های گذشته تنش بین تهران و واشینگتن با اعلام رسمی افزایش غنی‌سازی و ذخیره اورانیوم از سوی مقام‌های ایران و خبر افزایش تحریم‌ها از سوی مقام‌های آمریکا تشدید شده‌است.
همزمان، امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه، هفته گذشته مشاور ارشد دیپلماتیک خود را با پیشنهاد تنش‌زدایی به تهران فرستاد و پس از آن در یک گفت‌وگوی تلفنی با حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران، بر سر بازبینی پیشرفت دیپلماتیک در زمینه مذاکره در روز ۲۴ تیرماه توافق کرد.
کاخ الیزه در بیانیه‌ای اعلام کرد که دو رئیس‌جمهور بر سر از سرگیری مذاکره از سوی همه طرف‌ها به توافق اولیه دست یافتند.
با این حال یک مقام دفتر رئیس‌جمهوری فرانسه اعلام کرد «ما پارامترهای چگونگی توقف تحریم‌ها را به روحانی اعلام کردیم و گفتیم منتظر پاسخ ایران هستیم، اما نقطه عزیمت ایران نسبتاً دور بود چرا که خواستار برداشته‌شدن فوری همه آن‌ها برای مذاکره است.»
روز یکشنبه نیز حسن روحانی در یک سخنرانی اعلام کرد «در صورت برداشته شدن تحریم‌ها ایران آماده مذاکره با آمریکا است.»



نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
TT

نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)

با وجود هیاهوی پیش از مذاکرات اروپا و ایران در ژنو، این مذاکرات بدون ارائه طرح یا نقشه راه جدیدی برای پرونده هسته‌ای برگزار شد. برخلاف تبلیغات رسانه‌های نزدیک به حکومت ایران، مذاکرات نه تنها به مسائل هسته‌ای محدود نبود، بلکه به روابط نظامی ایران و روسیه نیز پرداخت. این موضوع را دو دیپلمات ارشد اروپایی به "الشرق الأوسط" تأیید کردند.

یکی از دیپلمات‌های اروپایی اذعان کرد که دیدار میان مقامات ایرانی و اروپایی در ژنو نشان داد که اختلافات میان طرفین در چندین زمینه رو به افزایش است.

دیپلمات دیگری پیش‌تر گفته بود که این دیدارها بخشی از تلاش برای حفظ کانال‌های گفت‌وگو با ایران است. وی افزود که این جلسات جامع خواهد بود و تصمیم‌گیری درباره نحوه برخورد با مسئله هسته‌ای ایران به پس از مشخص شدن سیاست‌های دولت ترامپ در آغاز سال آینده موکول خواهد شد.

ادامه نشست‌های نیویورک در ژنو

به گفته منابع "الشرق الأوسط"، این نشست‌ها از پیش برنامه‌ریزی شده بود و در ادامه گفت‌وگوهایی بود که در سپتامبر گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک انجام شد. در آن نشست‌ها، تمرکز بر موضوعات هسته‌ای ایران و همکاری نظامی ایران و روسیه بود.

روز جمعه، مدیران سیاسی وزارت‌خانه‌های خارجه فرانسه، بریتانیا و آلمان با مجید تخت روانچی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه ایران، دیدار کردند. این نشست‌ها پس از ملاقات مقامات ایرانی با انریکه مورا، میانجی اروپایی در مذاکرات هسته‌ای، برگزار شد.

مورا در پلتفرم «ایکس» (توییتر سابق) نوشت که این نشست «صریح» بوده و او از ایران خواسته است تا همکاری نظامی خود با روسیه را متوقف کند و همچنین بر ضرورت یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای و پایان دادن به مداخلات منطقه‌ای ایران تأکید کرده است.

در مقابل، غریب‌آبادی در واکنش به اتحادیه اروپا در توییتی نوشت: «اروپا به دلیل نبود اعتماد و مسئولیت‌پذیری، بازیکن جدی‌ای نیست.» او همچنین سیاست‌های عمومی اتحادیه اروپا را مورد انتقاد قرار داده و رفتار آن را «غیرمسئولانه» توصیف کرد.

غریب‌آبادی پس از دیدار با نمایندگان تروئیکای اروپایی، نوشت که گفت‌وگوها بر پرونده هسته‌ای و رفع تحریم‌ها متمرکز بوده و ایران به منافع مردم خود پایبند است و دیپلماسی و گفت‌وگو را ترجیح می‌دهد. او تأکید کرد که توافق شد کانال‌های دیپلماتیک در آینده نزدیک باز بماند.

 

فرصت مکانیزم ماشه؟

نشست‌های ژنو تنها چند روز پس از آن برگزار شد که فرانسه، بریتانیا و آلمان پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران را به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردند که به تصویب رسید. این قطعنامه، ایران را به دلیل عدم همکاری با آژانس و افزایش غنی‌سازی اورانیوم محکوم کرد.

ایران نیز با اعلام برنامه خود برای نصب هزاران سانتریفیوژ جدید، به این اقدام واکنش نشان داد.

با این حال، یک دیپلمات اروپایی به "الشرق الأوسط" گفت که بحث درباره فعال کردن مکانیزم ماشه یا «اسنپ‌بک» هنوز زود است.

بریتانیا نیز پیش‌تر اشاره کرده بود که ممکن است از این مکانیزم استفاده کند و در بیانیه‌ای گفت: «ما همچنان به استفاده از همه اقدامات دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای متعهدیم، از جمله استفاده از مکانیزم ماشه در صورت لزوم.»

مکانیزم ماشه امکان بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را به دلیل نقض تعهدات هسته‌ای در توافق 2015 فراهم می‌کند. این توافق توسط ایالات متحده در سال 2018، در دوره نخست ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ترک شد.

ایران از بازگشت ترامپ به استراتژی «فشار حداکثری» و تلاش برای فعال کردن مکانیزم ماشه نگران است. همچنین، تهران بیم آن دارد که قدرت‌های اروپایی نیز این مکانیزم را فعال کنند.

هیاهوی بی‌دلیل

با وجود همه این مباحث، نشست‌های ژنو تنها به پرونده هسته‌ای محدود نبود. یک دیپلمات اروپایی گفت که این جلسات طبق برنامه پیش رفته و او «هیاهوی رسانه‌ای اغراق‌آمیز» پیش از این نشست‌ها را درک نمی‌کند.

پیش‌تر، یکی از مقامات ایرانی به «رویترز» گفته بود که اگر ایران و تروئیکای اروپایی بتوانند «نقشه راه» توافق هسته‌ای را تدوین کنند، آمریکا تصمیم خواهد گرفت که توافق 2015 را احیا کند یا آن را کنار بگذارد.

این توافق در اکتبر سال آینده منقضی می‌شود و جامعه بین‌المللی باید مذاکراتی برای توافق جدید با ایران آغاز کند. دیپلمات‌های اروپایی گفته‌اند که توافق فعلی قابل احیا نیست اما می‌تواند مبنایی برای مذاکرات آتی باشد.