ترامپ از سرنگونی یک پهپاد ایرانی در خلیج خبر داد؛ سپاه تکذیب کرد

روسیه منطقه خلیج را انفجاری و در خطر یک درگیری توصیف کرد

ترامپ از سرنگونی یک پهپاد ایرانی در خلیج خبر داد؛ سپاه تکذیب کرد
TT

ترامپ از سرنگونی یک پهپاد ایرانی در خلیج خبر داد؛ سپاه تکذیب کرد

ترامپ از سرنگونی یک پهپاد ایرانی در خلیج خبر داد؛ سپاه تکذیب کرد

یک روز پس از اعلام سپاه پاسداران ایران مبنی بر توقیف نفتکش ریاح در تنگه هرمز، دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا اعلام کرده که یک پهپاد ایران، توسط نیروهای آمریکایی در تنگه هرمز سرنگون شده‌است.
به گزارش الشرق الاوسط، رئیس‌جمهوری آمریکا گفت که پهپاد ایرانی به فاصله هزار یاردی (کمتر از یک کیلومتری) یکی از ناوهای آبی-خاکی نیروی دریایی آمریکا به نام «یواس‌اس باکسر» نزدیک شده بود.
ترامپ گفت: «پهپاد چند اخطار برای عقب‌نشینی را نادیده گرفت و امنیت کشتی و خدمه اش را به خطر انداخته بود. این پهپاد فوراً نابود شد.»
او افزود: «این تازه‌ترین مورد از اقدامات تحریک آمیز و خصمانه ایران علیه کشتی‌ها در آب‌های بین‌المللی است. ایالات متحده حق دفاع از نیروها، تأسیسات و منافعش را برای خودش محفوظ می‌داند. ما از همه کشورها می‌خواهیم که تلاش‌های ایران برای اختلال در آزادی دریانوردی و تجارت جهانی را محکوم کنند. من همچنین از کشورهای دیگر می‌خواهم که از کشتی‌های خودشان که از تنگه هرمز عبور می‌کنند محافظت و در آینده با ما همکاری کنند.»
در مقابل ایران گزارش حاکی از سرنگونی یک پهپاد ایران توسط دفاع ضدهوایی یک شناور آمریکایی در نزدیکی تنگه هرمز را تکذیب کرده‌است.
روز جمعه، ۲۸ تیر (۱۹ ژوئیه)، خبرگزاری امنیتی تسنیم اظهارات سرتیپ پاسدار ابوالفضل شکارچی سخنگوی ارشد نیروهای مسلح ایران را منتشر کرد که گفته‌است: «بر خلاف ادعای واهی و برخاسته از توهم ترامپ، تمامی پهپادهای متعلق به جمهوری ا سلامی ایران در منطقه خلیج و تنگه هرمز از جمله پهپاد مورد نظر رئیس‌جمهور آمریکا پس از انجام مأموریت شناسایی و کنترل برنامه‌ریزی شده به سلامت به پایگاه‌های خود بازگشته‌اند.»
 سخنگوی نیروهای مسلح گفته‌است که «هیچگونه گزارشی دال بر مقابله عملیاتی ناو یواس‌اس باکسر گزارش نشده‌است.»
به گفته سرتیپ شکارچی «اینگونه اظهارات بی‌پایه رئیس‌جمهور آمریکا در راستای ایجاد التهاب و ناامن سازی منطقه مهم خلیج و آب‌راه استراتژیک تنگه هرمز است.»
 او افزوده‌است که «نیروهای مسلح ایران همواره با هوشیاری کامل و بر طبق موازین بین‌المللی، مأموریت قانونی حراست، کنترل و مراقبت از امنیت خلیج و تنگه هرمز را وظیفه قانونی خود می‌دانند.»
ساعاتی بعد سپاه پاسداران نیز در اطلاعیه ای گفت که به زودی «تصاویر پهپادهای سپاه از ناوچه یو اس اس باکسر آمریکایی که مدعی سرنگون ساختن یک پهپاد ایرانی در روز گذشته (پنجشنبه) بر فراز تنگه هرمز شده‌است را منتشر خواهیم کرد تا دروغ و بی‌پایه و اساس بودن این ادعا در معرض افکار عمومی جهانیان قرار گیرد.»
سپاه پاسداران افزوده‌است که «این تصاویر نشان خواهد داد پهپاد نیروی هوافضای سپاه پیش از ورود ناوچه آمریکایی به تنگه هرمز در حال اجرای مأموریت جاری خود در منطقه بوده و از جمله تصاویر مربوط به رصد و مراقبت از ناوچه مذکور را نیز قبل و حتی بعد از زمان مورد ادعای آمریکایی‌ها به ایستگاه خود ارسال و سالم به پایگاه خود بازگشته است.»
از سوی دیگر پنتاگون اعلام کرد ناو یواس‌اس باکسر، نزدیک به ساعت ۱۰ صبح پنجشنبه، پس از آنکه یک پهپاد در تنگهٔ هرمز «وارد محدودهٔ تهدیدکننده» این کشتی شده، اقدام به دفاع کرده‌است.
جاناتان هافمن سخنگوی پنتاگون اعلام کرد: «یک سامانهٔ پروازی دارای بال ثابت به باکسر نزدیک شده و تا محدودهٔ تهدیدکننده‌ای جلو رفته‌است.»
وی افزود که این کشتی که در حال عبور از تنگه هرمز بوده سپس «برای محافظت از خود و خدمه‌اش علیه این سامانهٔ پروازی اقدام به دفاع کرده‌است.»
سخنگوی پنتاگون نگفت این پهپاد به چه کسی تعلق داشته‌است.
این در حالی است که محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران که در حال حاضر در نیویورک به سر می‌برد در گفتگو با خبرنگاران اعلام کرد که اطلاعی دربارهٔ هدف قرار گرفتن پهپاد ایرانی ندارد و امروز گزارشی دربارهٔ از دست دادن پهپاد دریافت نکرده‌است.
اما ساعتی بعد، وزیر امور خارجه ایران با انتشار عکسی از فاصله جغرافیایی ایران و آمریکا در توییتر خود نوشت: «جهت یادآوری.»
پیشتر، عباس عراقچی معاون وزارت خارجه، در توییتر خود سرنگونی پهپاد را تکذیب کرده و نوشته بود: «ما هیچ پهپادی را نه در تنگه هرمز و نه هیچ جای دیگر از دست نداده‌ایم، نگرانم که ناو یو اس اس باکسر اشتباهی یکی از پهپادهای خودشان را هدف قرار داده باشد.»
در همین راستا، سرگئی ریابکوف معاون وزیر امور خارجه روسیه در واکنش به ادعای آمریکا دربارهٔ سرنگون کردن یک پهپاد ایرانی شرایط در منطقه خلیج را انفجاری توصیف کرد.
به گزارش دویچه وله، ریابکوف گفت تمرکز نیروهای نظامی در منطقه خلیج به‌قدری بالاست که منطقه در خطر یک درگیری قراردارد.
سرنگونی پهپاد ایران پس از آن صورت می‌گیرد که یگان موشکی سپاه روز ۳۰ خرداد امسال یک پهپاد پیشرفته آمریکایی را در تنگه هرمز ساقط کرد.
ایران می‌گوید که پهپاد آمریکایی وارد حریم هوایی‌اش شده بود ولی آمریکا این ادعا را رد کرده و گفته که این پهپاد بر فراز آب‌های بین‌المللی بوده‌است.
از آن زمان تنش بین دو کشور به اوج خود رسیده‌است و این نگرانی به وجود آمده که یک درگیری تصادفی بین ایران و آمریکا ممکن است به جنگی تمام عیار در خاورمیانه منجر شود.
رئیس‌جمهوری آمریکا پس از اقدام ایران گفته بود که پس از هدف قرار گرفتن پهپاد کشورش تصمیم گرفت که دستور حمله محدود به ایران را صادر کند، اما به دلیل نگرانی از تلفات انسانی احتمالی این حمله، ده دقیقه قبل از انجام آن منصرف شد.



نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
TT

نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)

با وجود هیاهوی پیش از مذاکرات اروپا و ایران در ژنو، این مذاکرات بدون ارائه طرح یا نقشه راه جدیدی برای پرونده هسته‌ای برگزار شد. برخلاف تبلیغات رسانه‌های نزدیک به حکومت ایران، مذاکرات نه تنها به مسائل هسته‌ای محدود نبود، بلکه به روابط نظامی ایران و روسیه نیز پرداخت. این موضوع را دو دیپلمات ارشد اروپایی به "الشرق الأوسط" تأیید کردند.

یکی از دیپلمات‌های اروپایی اذعان کرد که دیدار میان مقامات ایرانی و اروپایی در ژنو نشان داد که اختلافات میان طرفین در چندین زمینه رو به افزایش است.

دیپلمات دیگری پیش‌تر گفته بود که این دیدارها بخشی از تلاش برای حفظ کانال‌های گفت‌وگو با ایران است. وی افزود که این جلسات جامع خواهد بود و تصمیم‌گیری درباره نحوه برخورد با مسئله هسته‌ای ایران به پس از مشخص شدن سیاست‌های دولت ترامپ در آغاز سال آینده موکول خواهد شد.

ادامه نشست‌های نیویورک در ژنو

به گفته منابع "الشرق الأوسط"، این نشست‌ها از پیش برنامه‌ریزی شده بود و در ادامه گفت‌وگوهایی بود که در سپتامبر گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک انجام شد. در آن نشست‌ها، تمرکز بر موضوعات هسته‌ای ایران و همکاری نظامی ایران و روسیه بود.

روز جمعه، مدیران سیاسی وزارت‌خانه‌های خارجه فرانسه، بریتانیا و آلمان با مجید تخت روانچی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه ایران، دیدار کردند. این نشست‌ها پس از ملاقات مقامات ایرانی با انریکه مورا، میانجی اروپایی در مذاکرات هسته‌ای، برگزار شد.

مورا در پلتفرم «ایکس» (توییتر سابق) نوشت که این نشست «صریح» بوده و او از ایران خواسته است تا همکاری نظامی خود با روسیه را متوقف کند و همچنین بر ضرورت یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای و پایان دادن به مداخلات منطقه‌ای ایران تأکید کرده است.

در مقابل، غریب‌آبادی در واکنش به اتحادیه اروپا در توییتی نوشت: «اروپا به دلیل نبود اعتماد و مسئولیت‌پذیری، بازیکن جدی‌ای نیست.» او همچنین سیاست‌های عمومی اتحادیه اروپا را مورد انتقاد قرار داده و رفتار آن را «غیرمسئولانه» توصیف کرد.

غریب‌آبادی پس از دیدار با نمایندگان تروئیکای اروپایی، نوشت که گفت‌وگوها بر پرونده هسته‌ای و رفع تحریم‌ها متمرکز بوده و ایران به منافع مردم خود پایبند است و دیپلماسی و گفت‌وگو را ترجیح می‌دهد. او تأکید کرد که توافق شد کانال‌های دیپلماتیک در آینده نزدیک باز بماند.

 

فرصت مکانیزم ماشه؟

نشست‌های ژنو تنها چند روز پس از آن برگزار شد که فرانسه، بریتانیا و آلمان پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران را به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردند که به تصویب رسید. این قطعنامه، ایران را به دلیل عدم همکاری با آژانس و افزایش غنی‌سازی اورانیوم محکوم کرد.

ایران نیز با اعلام برنامه خود برای نصب هزاران سانتریفیوژ جدید، به این اقدام واکنش نشان داد.

با این حال، یک دیپلمات اروپایی به "الشرق الأوسط" گفت که بحث درباره فعال کردن مکانیزم ماشه یا «اسنپ‌بک» هنوز زود است.

بریتانیا نیز پیش‌تر اشاره کرده بود که ممکن است از این مکانیزم استفاده کند و در بیانیه‌ای گفت: «ما همچنان به استفاده از همه اقدامات دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای متعهدیم، از جمله استفاده از مکانیزم ماشه در صورت لزوم.»

مکانیزم ماشه امکان بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را به دلیل نقض تعهدات هسته‌ای در توافق 2015 فراهم می‌کند. این توافق توسط ایالات متحده در سال 2018، در دوره نخست ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ترک شد.

ایران از بازگشت ترامپ به استراتژی «فشار حداکثری» و تلاش برای فعال کردن مکانیزم ماشه نگران است. همچنین، تهران بیم آن دارد که قدرت‌های اروپایی نیز این مکانیزم را فعال کنند.

هیاهوی بی‌دلیل

با وجود همه این مباحث، نشست‌های ژنو تنها به پرونده هسته‌ای محدود نبود. یک دیپلمات اروپایی گفت که این جلسات طبق برنامه پیش رفته و او «هیاهوی رسانه‌ای اغراق‌آمیز» پیش از این نشست‌ها را درک نمی‌کند.

پیش‌تر، یکی از مقامات ایرانی به «رویترز» گفته بود که اگر ایران و تروئیکای اروپایی بتوانند «نقشه راه» توافق هسته‌ای را تدوین کنند، آمریکا تصمیم خواهد گرفت که توافق 2015 را احیا کند یا آن را کنار بگذارد.

این توافق در اکتبر سال آینده منقضی می‌شود و جامعه بین‌المللی باید مذاکراتی برای توافق جدید با ایران آغاز کند. دیپلمات‌های اروپایی گفته‌اند که توافق فعلی قابل احیا نیست اما می‌تواند مبنایی برای مذاکرات آتی باشد.