ناتوانی نشست وین در مهار تشدید تنش هسته‌ای ایران

«هماهنگی» میان مسقط و تهران برای «ساماندهی دریانوردی» در تنگه هرمز

ناتوانی نشست وین در مهار تشدید تنش هسته‌ای ایران
TT

ناتوانی نشست وین در مهار تشدید تنش هسته‌ای ایران

ناتوانی نشست وین در مهار تشدید تنش هسته‌ای ایران

در سایه بحران بریتانیا و ایران از جبل طارق تا تنگه هرمز، نشست وین برای نجات برجام بدون توافق خاتمه یافت به طوری که مذاکره کننده ارشد ایران در این باره گفت «نمی‌توانم بگویم همه چیز را حل کردیم.»، علاوه بر این سخنگوی وزارت امور خارجهٔ ایران نیز گفت که در این نشست «توافق خاصی انجام نشد».
به گزارش الشرق الاوسط، عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر خارجه ایران که برای شرکت در نشست مشترکی با کشورهای باقی‌مانده در برجام، راهی پایتخت اتریش شده بود روز یک‌شنبه پس از پایان این نشست در وین به خبرگزاری رویترز گفت: «جو نشست سازنده بود و بحث‌ها خوب بودند. نمی‌توانم بگویم همه چیز را حل کردیم، می‌توانم بگویم تعهد بسیاری وجود دارد.»
به نوشته رویترز عراقچی در عین حال افزود که تهران تا زمانی که منافعش تأمین نشود به کاهش تعهدات برجامی‌اش ادامه خواهد داد.
در همین راستا، عباس موسوی سخنگوی وزارت امور خارجهٔ ایران، امروز دوشنبه هفتم مرداد ماه در نشستی خبری در تهران با اشاره به جلسهٔ دیروز امضاکنندگان برجام در وین، گفت که در این نشست «توافق خاصی انجام نشد»، هر چند می‌توان گفت که طرفین برای انجام تعهدات خود نسبت به این توافق گام‌هایی به جلو برداشتند.
نشست فوق‌العاده کمیسیون برجام به درخواست بریتانیا، فرانسه، آلمان و ایران، روز یکشنبه ششم مرداد، در وین آغاز شد و عباس عراقچی رئیس هیئت ایرانی بود.
روز یک‌شنبه هلگا اشمید معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، با انتشار توئیتی در مورد این جلسه نوشت: «نشست فوق‌العاده کمیسیون مشترک برجام آغاز شد تا به نیاز اجرای کامل توافق با ایران، در تمامی جنبه‌های آن، رسیدگی کند.»
فو کونگ سرپرست هیئت اعزامی چین به خبرنگاران گفت، گاهی «لحظات سختی» در طول نشست وجود داشت اما در مجموع این جلسه «فضایی خوب و دوستانه» داشت و «خیلی حرفه‌ای» بود.
سرگئی ریابکوف نماینده ارشد روسیه در کمیسیون مشترک برجام نیز اعلام کرد که در نشست روز یکشنبه اعضای کمیسیون دربارهٔ توقیف نفتکش حامل نفت ایران در جبل‌الطارق نیز بحث و گفت‌وگو شد اما ایران و بریتانیا به درک مشترکی در این زمینه نرسیدند.
ایران بر کشورهای باقیمانده در برجام فشار می‌آورد که زمینه دور زدن تحریم‌هایی که دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا دوباره علیه تهران برقرار کرده را فراهم آورند.
این کشور اخیراً درجه غنی‌سازی اورانیوم را تا بیش از مرز تعیین‌شده در برجام بالا برده و می‌گوید، اگر خواسته‌های ایران تأمین شود ممکن است غنی‌سازی به حد قبلی برگردد.
ایران اعلام کرده در گام دوم کاهش اجرای برجام سقف غنی‌سازی را از ۶۷/ ۳ درصد به ۵/ ۴ درصد رسانده‌است. این کشور پیش از این هم اعلام کرده بود که از سقف تعیین‌شده در برجام برای ذخیره آب سنگین و اورانیوم غنی‌شده عبور می‌کند.
در نشست روز یکشنبه اروپایی‌ها به ایران توصیه کردند که به اجرای کامل برجام بازگردد و ایران نیز به طرف‌های مقابل گفت، آن‌ها نیز به نوبه خود باید سهمشان در تعهدات قیدشده در این توافق را اجرا کنند.
همزمان، یوسف بن علوی وزیر امور خارجه عمان در گفت‌وگو با تلویزیون دولتی عمان پس از دیدار با مقام‌های ایرانی از همکاری مشترک کشورش با ایران برای کاهش تنش‌ها در تنگه هرمز خبر داد.
وی در این مورد گفت: «برای کشورهای حاضر در خلیج مهم است که نسبت به کاهش تنش‌ها در این آبراه بین‌المللی اهتمام ورزند.»
وزیر امورخارجه عمان اضافه کرد: میان تهران و مسقط برای سازماندهی حرکت کشتی‌ها در تنگه هرمز هماهنگی وجود دارد و برای این که عملیات دریانوردی بین‌المللی در خلیج تحت تأثیر قرار نگیرد، باید تمامی طرف‌ها با یکدیگر ارتباط داشته باشند.
بنا به اعلام بریتانیا ناوشکن «اچ ام اس دانکن» از روز یکشنبه برای تأمین امنیت کشتیرانی وارد خلیج شده‌است. این ناوشکن قرار است به همراه ناو مونتروز از آن دسته از کشتی‌های بریتانیایی که از تنگه هرمز عبور می‌کنند محافظت کند.
با این حال تنش در خلیج و تنگه هرمز همچنان ادامه دارد. در پی توقیف ابرنفتکش ایران با بار بیش از دو میلیون بشکه نفت به مقصد سوریه در جبل طارق توسط بریتانیا و سپس توقیف نفتکش بریتانیایی در تنگه هرمز توسط سپاه پاسداران، اوضاع متشنج‌تر شد.



طرح مشترک تل‌آویو و تیم ترامپ برای سرنگونی نظام ایران

رئیس‌جمهور منتخب دونالد ترامپ در جلسه‌ای با اعضای جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان (آسوشیتدپرس)
رئیس‌جمهور منتخب دونالد ترامپ در جلسه‌ای با اعضای جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان (آسوشیتدپرس)
TT

طرح مشترک تل‌آویو و تیم ترامپ برای سرنگونی نظام ایران

رئیس‌جمهور منتخب دونالد ترامپ در جلسه‌ای با اعضای جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان (آسوشیتدپرس)
رئیس‌جمهور منتخب دونالد ترامپ در جلسه‌ای با اعضای جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان (آسوشیتدپرس)

در حالی که جامعه جهانی منتظر است رئیس‌جمهور منتخب آمریکا، دونالد ترامپ، در تاریخ ۲۰ ژانویه وارد کاخ سفید شود و گمانه‌زنی‌ها درباره نحوه برخورد او با مسائل جهانی زیاد است، گزارش‌هایی در تل‌آویو منتشر شده که نشان می‌دهد طی ماه‌های گذشته، چندین طرح توسط اعضای تیم ترامپ، با مشارکت مقامات اسرائیلی، آماده شده است. یکی از این طرح‌ها سرنگونی نظام ایران است.

برنامه‌های مشترک آمریکا و اسرائیل

روزنامه «یسرائیل هیوم» که به جناح راست حاکم در اسرائیل نزدیک است، گزارش داده این برنامه‌ها نشان‌دهنده منافع مشترک آمریکا و اسرائیل هستند. این روزنامه به انتصاب‌های ترامپ در تیمش اشاره کرده و آن را نشانه‌ای از این رویکرد دانسته است. طبق این گزارش، ایران متوجه این تحولات شده و عملیات «الوعد الصادق ۳» را که برای پاسخ به حمله بزرگ اسرائیل در ۲۶ اکتبر آماده شده بود، متوقف کرده است.

از سوی دیگر، روزنامه «یدیعوت آحارونوت» به نقل از منابع آمریکایی گزارش داده که بحث‌هایی در رهبری ایران درباره امکان مذاکره برای توافق هسته‌ای جدید با دولت ترامپ یا ادامه سیاست‌های تهاجمی در جریان است.

«خبرهای ناخوشایند» برای ایران

یکی از تحلیلگران عربی روزنامه «هاآرتص» نوشته است: «رئیس‌جمهور ایران، مسعود پزشکیان، این هفته صدمین روز ریاست‌جمهوری خود را جشن گرفت، اما خبرها خوب نیستند. ارزش ریال ایران طی این مدت ۲۰ درصد کاهش یافته و قیمت کالاهای اساسی، برق، آب و حمل‌ونقل بین ۲۵ تا ۷۰ درصد افزایش یافته است. همچنین بیش از ۴۴۰ نفر اعدام شده‌اند، تقریباً دو برابر دوره رئیس‌جمهور پیشین، ابراهیم رئیسی.»

وی افزود: «به زودی مشکلات بیشتری انتظار می‌رود. در بودجه سال آینده کاهش شدید در هزینه‌های رفاه و افزایش ۴۰ درصدی قیمت سوخت پیش‌بینی شده است. این امر نگرانی‌ها از وقوع اعتراضات گسترده مشابه سال ۲۰۱۹ را افزایش داده، اعتراضاتی که در آن حدود ۱۵۰۰ نفر کشته شدند. در همین حال، بودجه نیروهای امنیتی و سپاه پاسداران نسبت به سال گذشته ۲۰۰ درصد افزایش خواهد یافت.»

«شبکه‌ای ضد ایران»

در برابر «تهدید آمریکا» که با تیم ترامپ شکل گرفته، ایران در تلاش است تا یک سیستم دفاعی سیاسی، منطقه‌ای و بین‌المللی برای خود ایجاد کند. رسانه‌های اسرائیلی تأیید کرده‌اند که مذاکراتی میان ایران و دولت کنونی آمریکا، از طریق بغداد انجام شده و تیم ترامپ نیز در جریان آن قرار گرفته است. این مذاکرات شامل توافقاتی اولیه است، از جمله اینکه ایران دیگر شبه‌نظامیان شیعه وابسته به خود را در عراق علیه آمریکا تحریک نکند و به اهداف آمریکایی و اسرائیلی حمله نکند. در مقابل، عراق متعهد شده تا شورشیان کرد ایرانی را که علیه ایران فعالیت می‌کنند، خلع سلاح کند.

پیشنهاد ترامپ برای توافق

منابعی گفته‌اند ایران خواهان بازگشت به سخنان ترامپ در سال ۲۰۱۹ است؛ زمانی که او پس از خروج از توافق هسته‌ای گفت: «همه کاری که باید انجام شود این است که تماس بگیرند و با من بنشینند. ما می‌توانیم یک توافق منصفانه داشته باشیم. هدف ما فقط این است که ایران سلاح هسته‌ای نداشته باشد. ما چیز زیادی نمی‌خواهیم و حتی می‌توانیم به آنها کمک کنیم تا دوباره به شرایط عالی بازگردند.»

این اظهارات برخلاف مواضع تیم ترامپ در آن زمان بود، که شامل خواسته‌های سخت‌گیرانه‌ای از ایران بود. این خواسته‌ها توسط مایک پمپئو، وزیر خارجه وقت، مطرح شده بود، از جمله: توقف غنی‌سازی اورانیوم در هر سطح و مقدار، توقف تولید موشک‌های بالستیک، توقف حمایت از حماس، حزب‌الله و جهاد اسلامی، خروج نیروهای ایرانی و حامیانشان از سوریه، و توقف حمایت از حوثی‌ها در یمن.

نگرانی‌ها در تهران

مسئولان ایرانی در حال بررسی این موضوع هستند که آیا ترامپ همان شخصی است که از توافق هسته‌ای خارج شد یا فردی که به دنبال یک «توافق منصفانه» است؟ آیا او خواسته‌های سخت‌گیرانه پمپئو را دوباره مطرح خواهد کرد یا تنها به یک توافق هسته‌ای رضایت می‌دهد؟

برخی تحلیلگران معتقدند اینکه آمریکا به اسرائیل چراغ سبز برای حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران نشان دهد، هنوز نیاز به اثبات دارد. اگر سیاست‌های ترامپ در دوره اول او را معیار قرار دهیم، جنگی فراگیر در خاورمیانه که آمریکا را مستقیماً درگیر کند، احتمالاً چیزی نیست که واشنگتن یا حتی تهران بخواهد.

تردیدها درباره توانایی اسرائیل

در حالی که اسرائیل موفقیت‌هایی در آسیب زدن به سامانه‌های دفاع هوایی ایران داشته، کارشناسان خارجی تردید دارند که اسرائیل بتواند بدون همکاری آمریکا تمام تأسیسات هسته‌ای زیرزمینی ایران را نابود کند. این مسائل در تماس‌های تلفنی میان نتانیاهو و ترامپ از زمان انتخابات مطرح شده و همچنین توسط ران درمر، یکی از وزرای نزدیک به نتانیاهو، در سفرش به آمریکا پیگیری شده است.