روحانی منتقدان برجام را وسوسه کرد: رفع تحریم تسلیحاتی تا سال آینده

روحانی منتقدان برجام را وسوسه کرد: رفع تحریم تسلیحاتی تا سال آینده
TT

روحانی منتقدان برجام را وسوسه کرد: رفع تحریم تسلیحاتی تا سال آینده

روحانی منتقدان برجام را وسوسه کرد: رفع تحریم تسلیحاتی تا سال آینده

حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران ضمن بهره‌برداری از فضای انتقادی در ایران از قراردادن محمدجواد ظریف وزیر خارجه این کشور در سیاهه تحریم‌های آمریکا، برای دفاع از توافق هسته ای گفت: اگر برجام تا سال آینده پابرجا بماند «تمامی تحریم‌های تسلیحاتی لغو می‌شود».
به گزارش الشرق الاوسط، حسن روحانی در جلسه شورای اداری استان آذربایجان شرقی در تبریز، روی ادامه برجام شدیداً تأکید کرد چرا که به گفته او، اگر این توافق تا سال آینده پابرجا بماند «تمامی تحریم‌های تسلیحاتی لغو می‌شود و هر سلاحی را می‌توانیم بخریم و بفروشیم و آماده برای این کار هستیم».
ناظران این اظهارات را نوعی تطمیع منتقدان داخلی برجام به دریافت امتیازات بیشتر از قبل ادامه حضور در برجام توصیف کردند.
یک روز پیش از این، محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران گفته‌است با ادامه شرایط کنونی در مذاکرات با کشورهای باقیمانده در برجام، عملیاتی نشدن کانال سازوکار مالی موسوم به اینستکس و محدودشدن فروش نفت ایران و عدم بازگشت درآمدهای نفتی ایران، ایران گام سوم کاهش تعهدات برجامی خود را عملی خواهد کرد.
رئیس‌جمهوری ایران روز پنجشنبه ۱۰ مرداد از ادامه مذاکرات با طرف‌های برجام خبر داد و گفت که ممکن است در هفته‌های آینده به نتایج مثبتی در مذاکرات برسیم.
روحانی گفت اگر مذاکرات ثمر ندهد، ایران گام سوم کاهش تعهداتش در برجام را برمی‌دارد. در عین حال تأیید کرد که پیشنهادهای ارائه شده توسط طرف‌های مقابل ایران در برجام، «متوازن» نبوده و «ما نپذیرفته‌ایم».
رئیس‌جمهوری ایران در اولین واکنش رسمی به تحریم محمد جواد ظریف، این اقدام را «کاری کودکانه» خوانده و گفته‌است این تحریم‌ها به معنای «ترس» آنها از ظریف است.
روحانی خطاب به مقام‌های آمریکایی گفته‌است «از یک سو می‌گویید آماده مذاکره هستیم و از یک سو وزیر را تحریم می‌کنید.»
رئیس‌جمهوری ایران گفته‌است دولت آمریکا «قبلش غلط‌های بالاتری کرده و رهبر را تحریم کردند.» او گفته‌است این اقدامات نشان می‌دهد «دشمنان»، «عاجز» شده‌اند.
واکنش‌ها در ایران به تحریم ظریف از سوی آمریکا
در همین رابطه، محسن رضایی دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام در توییتر نوشت: «تحریم آقای ظریف به ایشان آسیبی وارد نمی‌کند، ولی این اقدامات جاهلانه، برای رژیم آمریکا جز زیان، چیزی در برندارد».
عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه ایران در واکنش به تحریم محمدجواد ظریف از سوی وزارت امور خارجه آمریکا گفت: تحریم محمد جواد ظریف نشان داد آمریکا در عرصه‌های سیاسی و دیپلماتیک توان رویارویی با فرزندان این مرز و بوم را ندارد.
او در صفحه رسمی اینستاگرامش نوشت: نه تیر دشمن نه بند تحریم ما را از پیشبرد منافع ملی باز نخواهد داشت.
ستاد کل نیروهای مسلح نیز در بیانیه‌ای اقدام آمریکا در تحریم وزیر خارجه ایران را محکوم و اقدام آمریکا «غیردیپلماتیک و از سر استیصال» توصیف کرد. ستاد کل نیروهای مسلح در این بیانیه، مقام‌های آمریکایی را «فاقد کمترین هوش سیاسی» توصیف کرده‌است.
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز در بیانیه‌ای تحریم وزیر امور خارجه ایران توسط آمریکا را محکوم کرد و آن را «مضحک، غیرقانونی و نابخردانه» دانست.
عباسعلی کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان هم تحریم ظریف را با سقوط مجسمه آزادی مترادف دانست. او در توییتر نوشت اقدام آمریکا یعنی «دروغ بودن همه گفته‌های دونالد ترامپ» و «کذب بودن آزادی بیان مورد ادعای آمریکا».



احتمال مذاکره واشنگتن و تهران پیش از اکتبر ۲۰۲۵

(AP)
(AP)
TT

احتمال مذاکره واشنگتن و تهران پیش از اکتبر ۲۰۲۵

(AP)
(AP)

یک دیپلمات ارشد اروپایی بر این باور است که دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، به دنبال مذاکره مستقیم و محرمانه با ایران درباره برنامه هسته‌ای این کشور است و احتمالاً پیش از اکتبر ۲۰۲۵ به یک توافق جدید دست خواهد یافت.

این دیپلمات که از مذاکرات هسته‌ای پیشین با ایران آگاهی گسترده‌ای دارد، در گفت‌وگو با روزنامه «الشرق الاوسط» اظهار کرد که ماه‌های آینده نقش تعیین‌کننده‌ای در دستیابی به توافقی جدید با تهران خواهد داشت؛ توافقی که جایگزین توافق کنونی می‌شود، توافقی که دولت اول ترامپ از آن خارج شد و اعتبار آن در اکتبر آینده به پایان می‌رسد.

وی تأکید کرد که واشنگتن احتمالاً مذاکرات را با ایران «به‌صورت محرمانه و در مکانی غیر از مکان‌های معمول» که میزبان مذاکرات مشابهی در گذشته بودند، انجام خواهد داد.

در گذشته، واشنگتن و تهران مذاکرات مستقیمی را پیش از توافق هسته‌ای سال ۲۰۰۵ در مسقط، پایتخت عمان، برگزار کردند. همچنین، پس از شکست مذاکرات وین، دور جدیدی از گفتگوها در دوحه انجام شد، جایی که اتحادیه اروپا نقش میانجی را بر عهده داشت.

دولت جو بایدن، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا، مذاکرات هسته‌ای را با ایران در قالب گروه ۱+۵ از سر گرفت تا این توافق را به‌طور کامل احیا کند.

در تابستان ۲۰۲۳، مذاکره‌کنندگان اروپایی پیش‌نویس یک توافق را به ایران ارائه دادند، آن‌هم پس از بیش از هفت دور مذاکرات غیرمستقیم بین ایران و ایالات متحده که در وین برگزار شد و در آن، سه کشور اروپایی (فرانسه، بریتانیا و آلمان) به همراه روسیه و چین حضور داشتند. اما ایران در آخرین لحظات از امضای توافق خودداری کرد و خواستار امتیازات بیشتری از دولت بایدن شد، امری که واشنگتن نپذیرفت.

ایران «ضعیف‌تر از گذشته» است

این دیپلمات اروپایی که در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ با «الشرق الاوسط» گفت‌وگو کرد، معتقد است که هر توافقی که اکنون میان واشنگتن و تهران حاصل شود، «بهتر از توافقی نخواهد بود که ایران دو سال پیش رد کرد».

با این حال، وی خوش‌بین است که توافقی تا پیش از اکتبر حاصل شود و افزود: «ایران در حال حاضر در موقعیتی ضعیف‌تر از گذشته قرار دارد» زیرا نفوذ نیروهای نیابتی آن در منطقه به شکلی بی‌سابقه تضعیف شده است.

وی تأکید کرد که «این موضوع به این معناست که هر توافق هسته‌ای جدیدی گسترده‌تر خواهد بود و فعالیت‌های منطقه‌ای ایران را نیز شامل خواهد شد»؛ مسئله‌ای که تا پیش از این حتی تصور آن نیز ممکن نبود.

برخی کشورهای منطقه‌ای همواره خواستار توافقی گسترده‌تر با ایران بوده‌اند که علاوه بر برنامه هسته‌ای، مداخله‌های منطقه‌ای تهران را نیز محدود کند، اما ایران تاکنون این درخواست را رد کرده است.

ترامپ پیشتر با صدور یک فرمان اجرایی، تحریم‌های ایران را تشدید کرد، اما همزمان اعلام نمود که دولت او «به دنبال مذاکره و دستیابی به توافقی جدید با تهران است».

این دیپلمات اروپایی اظهار کرد که تلاش‌های ترامپ در این زمینه «جدی» است، زیرا او «می‌خواهد نام خود را در تاریخ به‌عنوان یک توافق‌ساز ثبت کند».

بااین‌حال، وی به یک مانع کلیدی اشاره کرد که هنوز پابرجاست: «عدم وجود یک مذاکره‌کننده از سوی آمریکا». وی توضیح داد که دولت جدید ایالات متحده هنوز جانشینی برای رابرت مالی، نماینده ویژه سابق در امور ایران، تعیین نکرده است.

رابرت مالی به دلیل «انتقال اطلاعات محرمانه به طرف ایرانی در جریان مذاکرات غیرمستقیم در وین» از سمت خود تعلیق و مجوزهای امنیتی‌اش لغو شد.

این دیپلمات اظهار کرد که ایران در انتظار تعیین مذاکره‌کننده‌ای از سوی واشنگتن است و «بسیار مشتاق» مذاکره با ایالات متحده می‌باشد.

او حتی مدعی شد که «ایران حاضر است هر توافقی را بپذیرد تا تحریم‌ها علیه این کشور برداشته شود».

وی افزود که این بار «مشوق‌ها و تضمین‌های اقتصادی از سوی اروپا ارائه نخواهد شد»، زیرا اروپا پس از خروج ایالات متحده از توافق و کاهش سطح تجارت با ایران «دیگر مورد اعتماد تهران نیست».

مخاطرات عدم دستیابی به توافق

بااینکه این دیپلمات مطمئن نبود که توافقی تا پیش از اکتبر ۲۰۲۵ حاصل شود، اما گفت: «اگر دولتی در آمریکا قادر به دستیابی به توافقی هسته‌ای با ایران باشد، قطعاً دولت ترامپ خواهد بود» زیرا ایران اطمینان خواهد داشت که هیچ دولت آمریکایی دیگری پس از او، این توافق را لغو نخواهد کرد؛ همان‌طور که ترامپ توافق دوران اوباما را لغو کرد.

وی هشدار داد که اگر توافقی قبل از این تاریخ حاصل نشود، کشورهای اروپایی ممکن است مکانیسم «اسنپ‌بک» را فعال کنند، که منجر به بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران خواهد شد.

سه کشور اروپایی در آخرین نشست آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هشدار دادند که «همکاری ایران در پایین‌ترین سطح ممکن قرار دارد» و فعالیت‌های هسته‌ای این کشور «به‌طور مداوم در حال افزایش است» به‌گونه‌ای که دیگر نمی‌توان اطمینان داشت که این فعالیت‌ها صلح‌آمیز باقی مانده‌اند.

این دیپلمات اروپایی هشدار داد که در صورت عدم دستیابی به توافق با ایران تا پیش از اکتبر، «خاورمیانه با یک بحران واقعی مواجه خواهد شد» و این موضوع اسرائیل را به حمله نظامی علیه ایران سوق خواهد داد.