ظریف: واشنگتن برای ایجاد ائتلاف در خلیج ناتوان است

وزیر خارجه ایران: «اگر لازم شود» از برجام هم خارج می‌شویم

ظریف: واشنگتن برای ایجاد ائتلاف در خلیج ناتوان است
TT

ظریف: واشنگتن برای ایجاد ائتلاف در خلیج ناتوان است

ظریف: واشنگتن برای ایجاد ائتلاف در خلیج ناتوان است

محمدجواد ظریف وزیر امورخارجه ایران گفت آمریکا ناتوان از ایجاد یک ائتلاف بین‌المللی برای محافظت از کشتی‌های تجاری در خلیج است، زیرا به گفته او، امروز آمریکا در دنیا «تنهاست» و کشورها از بودن در کنار آمریکا «خجالت می‌کشند».
به گزارش الشرق الاوسط، ظریف امروز دوشنبه ۱۴ مرداد (۵ اوت) در نخستین نشست خبری خود در تهران پس از تحریم شدنش از سوی آمریکا گفت: «امروز ایالات متحده در دنیا تنهاست. حتی در حوزه‌هایی که برای دیگران، ایالات متحده نقش ابرقدرتی دارد، مثل حوزه نظامی، نمی‌تواند ایجاد ائتلاف بکند. کشورها یکی پس از دیگری علیرغم ارتباطات خوبی که با ایالات متحده دارند، خجالت می‌کشند که اسم‌شان در یک فهرست همراه ایالات متحده باشد.»
وی دربارهٔ تحریم خودش به عنوان وزیر خارجه ایران گفت: «تحریم وزیر امور خارجه یک کشور از سوی آمریکایی‌ها به معنای شکست گفت وگو و دیپلماسی است. در سفرم به نیویورک به من گفته شد که ظرف دو هفته تحریم می‌شوم مگر آن که پیشنهاد آن‌ها را بپذیرم.»
محمد جواد ظریف در ادامه سخنانش اعلام کرد که گام سوم ایران در کاهش تعهداتش در برجام در راه است، اما اجرای این گام بر اساس مصوبه شورای عالی امنیت ملی در پاسخ به عدم اجرای تعهدات مالی و بانکی اروپا نسبت به ایران به معنای پایان برجام نیست: «برجام مقدس نیست. لازم باشد از برجام خارج می‌شویم اما الان نیازی نمی‌بینیم. برجام برخلاف اینکه گفتند بر اعتماد بنا نبوده، بلکه بر بی‌اعتمادی بنا بوده‌است. ما می‌توانیم برنامه هسته‌ای‌مان را بسیار گسترده‌تر از قبل اجرا کنیم.»
پس از حمله‌های ماه‌های اخیر به نفتکش‌ها در خلیج، آمریکا از کشورهایی که کشتی‌های تجاری‌شان در خلیج تردد می‌کند، خواست که به ائتلاف نظامی بین‌المللی برای محافظت از این کشتی‌ها بپیوندند.
اما قدرت‌های اروپایی که همچنان خود را وفادار به برجام می‌دانند، اعلام کردند که حاضر نیستند به ائتلافی بپیوندند که موجب افزایش تنش‌ها و در نهایت از بین رفتن برجام شود.



مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
TT

مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)

با امضای توافقنامه «شراکت استراتژیک جامع» بین روسیه و ایران، روابط دو کشور وارد مرحله‌ای جدید شده است که در آن منافع طرفین به شکلی بی‌سابقه به هم نزدیک می‌شوند. با این حال، در مسکو تردیدهایی درباره تمایل تهران به بازگشایی به سوی غرب وجود دارد.

این توافقنامه پایه‌ای قانونی برای گسترش همکاری‌های وسیع بین دو کشور فراهم می‌کند و جایگزین توافقنامه همکاری سال ۲۰۰۱ می‌شود که پیش‌تر زمینه‌های محدودی برای همکاری ایجاد کرده بود.

در طول ۲۵ سال گذشته، روابط مسکو و تهران به شدت توسعه یافته و تحولات بزرگی در منطقه رخ داده است که دو کشور را وادار به بازنگری در اساس همکاری‌های خود کرده است. با این حال، مسیر رسیدن به این توافقنامه هموار نبوده و موانع زیادی بر سر راه آن وجود داشته است.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، پس از مذاکرات در مسکو، برای حضور در مراسم امضا آماده می‌شوند (عکس: آسوشیتدپرس)

موضع روسیه در قبال تحولات جنگ قره‌باغ و سوریه، که به منافع منطقه‌ای ایران آسیب زد، باعث ایجاد تردیدهایی در تهران درباره قابل اعتماد بودن مسکو به عنوان یک شریک استراتژیک شده است. از سوی دیگر، مسکو نیز همواره با نگرانی به تلاش‌های ایران برای بازگشایی کانال‌های ارتباطی با غرب نگاه کرده است.

انتخاب زمان امضای این توافقنامه جلب توجه می‌کند. این توافقنامه پس از چندین تأخیر و درست سه روز قبل از تحلیف رئیس‌جمهور جدید آمریکا، دونالد ترامپ، امضا شد. برخی تحلیل‌گران معتقدند که مسکو و تهران پس از تحولات سوریه و اوکراین، تصمیم گرفتند تا با تقویت مواضع خود، آماده مذاکرات آینده شوند.
این توافقنامه در ۴۷ بند، حوزه‌های مختلف همکاری از جمله تجارت، انرژی، آموزش و گردشگری را پوشش می‌دهد. بخش قابل توجهی از آن به همکاری در زمینه انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز اختصاص دارد، حوزه‌ای که ایران به زودی چالش‌های دیپلماتیک جدی در آن پیش رو خواهد داشت.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در کرملین، مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ (آسوشیتدپرس)

همکاری نظامی

توافقنامه بر همکاری‌های نظامی و امنیتی تأکید کرده است، اما از تبدیل این شراکت به یک اتحاد نظامی کامل جلوگیری می‌کند. این همکاری شامل تبادل هیئت‌های نظامی، آموزش پرسنل، انجام تمرینات مشترک و مشارکت در کنفرانس‌های بین‌المللی می‌شود.
دو کشور بر تقویت همکاری در مبارزه با تروریسم، تبادل اطلاعات امنیتی و هماهنگی بین وزارتخانه‌های داخلی تأکید کرده‌اند. همچنین، همکاری در زمینه‌های حقوقی، کنترل تسلیحات و خلع سلاح نیز در توافقنامه گنجانده شده است.
توافقنامه به توسعه روابط تجاری و اقتصادی، بهبود شبکه‌های حمل‌ونقل و تدارکات، و افزایش مبادلات تجاری بین دو کشور اشاره کرده است. همچنین، استفاده از ارزهای ملی در مبادلات و مقابله با تحریم‌های یکجانبه غرب نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
این توافقنامه تمامی جنبه‌های همکاری سیاسی، اقتصادی، امنیتی، نظامی و فرهنگی را پوشش می‌دهد. با این حال، نکته جالب توجه این است که در بند پایانی توافقنامه آمده است: «در صورت بروز اختلاف در تفسیر مفاد این توافقنامه، نسخه انگلیسی سند مرجع خواهد بود.»