حمله روحانی به ائتلاف دریایی در خلیج: ظاهری، غیرعملی و پوچ

حمله روحانی به ائتلاف دریایی در خلیج: ظاهری، غیرعملی و پوچ
TT

حمله روحانی به ائتلاف دریایی در خلیج: ظاهری، غیرعملی و پوچ

حمله روحانی به ائتلاف دریایی در خلیج: ظاهری، غیرعملی و پوچ

حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران امروز چهارشنبه (۲۳ مرداد) طرح ایجاد ائتلاف دریایی آمریکا در خلیج را «ظاهری و غیرعملی» خواند و خبر حضور اسرائیل در آن را «پوچ» توصیف کرد.به گزارش الشرق الاوسط، آمریکا که ایران را مسئول حملات اخیر به چند نفتکش در خلیج می‌داند، نهم ژوئیه (۱۸ تیر) گذشته پیشنهاد ایجاد یک ائتلاف جهانی برای حفاظت استراتژیک از تنگه هرمز، باب‌المندب و دریای سرخ را مطرح کرده بود.
ائتلاف نظامی در خلیج در نخستین اقدام مشترک خود روز چهارشنبه گذشته از تمام کشتی‌های تجاری خواست تا مسیر حرکت خود در این منطقه را به ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکا و ستاد فرماندهی عملیات دریایی بریتانیا اطلاع دهند تا از آنها حفاظت شود.
خبرگزاری رسمی ایرنا گزارش داد، روحانی در جلسه هیئت دولت، در عین تهدید مجدد به «کاهش تعهدات برجامی» گفت: ایران در شرایط مناسب آماده مذاکره است.
رئیس‌جمهوری ایران با اشاره به تداوم هم‌زمان مذاکرات با «روند کاهش تعهدات»، بار دیگر تهدید کرد که «ولی اگر در پایان ۶۰ روز دوم به نتیجه نرسیدیم، حتماً مرحله سوم را آغاز خواهیم کرد و بعد از آن باز هم ۶۰ روز فرصت خواهیم داد تا به راه حل منطقی، درست و متوازن برسیم و به تعهد در برابر تعهد پایبند هستیم.»
وی همچنین از آمادگی کشورش برای همکاری با «کشورهای ساحلی این خلیج تاریخی» در راستای تأمین امنیت این منطقه خبر داد و گفت: «برای امنیت و ثبات در خلیج نیازی به نیروهای خارجی وجود ندارد».
پیش از این، وزارت خارجه بحرین، ایران را به «کارشکنی در برابر همه تلاش‌ها و طرح‌های مربوط به تقویت امنیت و ثبات و آزادی دریانوردی» در خلیج و در کل منطقه متهم کرد.
حسن روحانی همچنین خبر آمادگی اسرائیل برای حضور در ائتلاف دریایی خلیج به رهبری آمریکا را «سخنان پوچ» توصیف کرد و با معرفی این کشور به عنوان «عامل اصلی تروریسم، جنگ و کشتار در این منطقه» گفت: «پاسخ به این ادعاها روشن است، اسرائیلی‌ها اگر می‌توانند همانجایی که هستند امنیت خود را حفظ کنند!»
سایت اسرائیل یدیعوت احرونوت روز سه‌شنبه (۱۵ مرداد) در خبری ضمن اشاره به دیدار اخیر یسرائیل کاتس وزیر خارجه اسرائیل با مقام‌های ارشد امارات از پیوستن این کشور به ائتلاف آمریکا برای حفاظت از مسیرهای تجاری در خلیج خبر داد.
بنا بر این گزارش کاتس گفته‌است که اسرائیل در حوزه اطلاعاتی و دیگر زمینه‌ها که آنها را مشخص نکرده، در این مأموریت شراکت دارد.
پیش از این وزارت خارجه و وزارت دفاع ایران به این خبر واکنش تندی نشان داده بودند.



نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
TT

نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)

با وجود هیاهوی پیش از مذاکرات اروپا و ایران در ژنو، این مذاکرات بدون ارائه طرح یا نقشه راه جدیدی برای پرونده هسته‌ای برگزار شد. برخلاف تبلیغات رسانه‌های نزدیک به حکومت ایران، مذاکرات نه تنها به مسائل هسته‌ای محدود نبود، بلکه به روابط نظامی ایران و روسیه نیز پرداخت. این موضوع را دو دیپلمات ارشد اروپایی به "الشرق الأوسط" تأیید کردند.

یکی از دیپلمات‌های اروپایی اذعان کرد که دیدار میان مقامات ایرانی و اروپایی در ژنو نشان داد که اختلافات میان طرفین در چندین زمینه رو به افزایش است.

دیپلمات دیگری پیش‌تر گفته بود که این دیدارها بخشی از تلاش برای حفظ کانال‌های گفت‌وگو با ایران است. وی افزود که این جلسات جامع خواهد بود و تصمیم‌گیری درباره نحوه برخورد با مسئله هسته‌ای ایران به پس از مشخص شدن سیاست‌های دولت ترامپ در آغاز سال آینده موکول خواهد شد.

ادامه نشست‌های نیویورک در ژنو

به گفته منابع "الشرق الأوسط"، این نشست‌ها از پیش برنامه‌ریزی شده بود و در ادامه گفت‌وگوهایی بود که در سپتامبر گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک انجام شد. در آن نشست‌ها، تمرکز بر موضوعات هسته‌ای ایران و همکاری نظامی ایران و روسیه بود.

روز جمعه، مدیران سیاسی وزارت‌خانه‌های خارجه فرانسه، بریتانیا و آلمان با مجید تخت روانچی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه ایران، دیدار کردند. این نشست‌ها پس از ملاقات مقامات ایرانی با انریکه مورا، میانجی اروپایی در مذاکرات هسته‌ای، برگزار شد.

مورا در پلتفرم «ایکس» (توییتر سابق) نوشت که این نشست «صریح» بوده و او از ایران خواسته است تا همکاری نظامی خود با روسیه را متوقف کند و همچنین بر ضرورت یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای و پایان دادن به مداخلات منطقه‌ای ایران تأکید کرده است.

در مقابل، غریب‌آبادی در واکنش به اتحادیه اروپا در توییتی نوشت: «اروپا به دلیل نبود اعتماد و مسئولیت‌پذیری، بازیکن جدی‌ای نیست.» او همچنین سیاست‌های عمومی اتحادیه اروپا را مورد انتقاد قرار داده و رفتار آن را «غیرمسئولانه» توصیف کرد.

غریب‌آبادی پس از دیدار با نمایندگان تروئیکای اروپایی، نوشت که گفت‌وگوها بر پرونده هسته‌ای و رفع تحریم‌ها متمرکز بوده و ایران به منافع مردم خود پایبند است و دیپلماسی و گفت‌وگو را ترجیح می‌دهد. او تأکید کرد که توافق شد کانال‌های دیپلماتیک در آینده نزدیک باز بماند.

 

فرصت مکانیزم ماشه؟

نشست‌های ژنو تنها چند روز پس از آن برگزار شد که فرانسه، بریتانیا و آلمان پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران را به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردند که به تصویب رسید. این قطعنامه، ایران را به دلیل عدم همکاری با آژانس و افزایش غنی‌سازی اورانیوم محکوم کرد.

ایران نیز با اعلام برنامه خود برای نصب هزاران سانتریفیوژ جدید، به این اقدام واکنش نشان داد.

با این حال، یک دیپلمات اروپایی به "الشرق الأوسط" گفت که بحث درباره فعال کردن مکانیزم ماشه یا «اسنپ‌بک» هنوز زود است.

بریتانیا نیز پیش‌تر اشاره کرده بود که ممکن است از این مکانیزم استفاده کند و در بیانیه‌ای گفت: «ما همچنان به استفاده از همه اقدامات دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای متعهدیم، از جمله استفاده از مکانیزم ماشه در صورت لزوم.»

مکانیزم ماشه امکان بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را به دلیل نقض تعهدات هسته‌ای در توافق 2015 فراهم می‌کند. این توافق توسط ایالات متحده در سال 2018، در دوره نخست ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ترک شد.

ایران از بازگشت ترامپ به استراتژی «فشار حداکثری» و تلاش برای فعال کردن مکانیزم ماشه نگران است. همچنین، تهران بیم آن دارد که قدرت‌های اروپایی نیز این مکانیزم را فعال کنند.

هیاهوی بی‌دلیل

با وجود همه این مباحث، نشست‌های ژنو تنها به پرونده هسته‌ای محدود نبود. یک دیپلمات اروپایی گفت که این جلسات طبق برنامه پیش رفته و او «هیاهوی رسانه‌ای اغراق‌آمیز» پیش از این نشست‌ها را درک نمی‌کند.

پیش‌تر، یکی از مقامات ایرانی به «رویترز» گفته بود که اگر ایران و تروئیکای اروپایی بتوانند «نقشه راه» توافق هسته‌ای را تدوین کنند، آمریکا تصمیم خواهد گرفت که توافق 2015 را احیا کند یا آن را کنار بگذارد.

این توافق در اکتبر سال آینده منقضی می‌شود و جامعه بین‌المللی باید مذاکراتی برای توافق جدید با ایران آغاز کند. دیپلمات‌های اروپایی گفته‌اند که توافق فعلی قابل احیا نیست اما می‌تواند مبنایی برای مذاکرات آتی باشد.