ایران تنگه هرمز را دور می‌زند

 ایران تنگه هرمز را دور می‌زند
TT

ایران تنگه هرمز را دور می‌زند

 ایران تنگه هرمز را دور می‌زند

همزمان با شدت گرفتن تلاش‌های آمریکا برای صفر کردن صادرات نفت از ایران، یک مسئول ایرانی در حوزه نفت اعلام کرد «امکان صادرات اولین محموله نفت خام ایران از شرق تنگه هرمز در پایان سال ۹۹ فراهم می‌شود».
به گزارش الشرق الاوسط دولت آمریکا پس از خروج از توافق هسته‌ای برجام در اردیبهشت سال گذشته، تحریم‌های نفتی لغو شده علیه ایران را در آبان همان سال مجدداً برقرار کرد. اما در اردیبهشت امسال نیز با لغو معافیت‌های اعطایی به تعدادی از مشتریان سنتی ایران، بر شدت تلاش‌های خود برای صفر کردن صادرات نفت از ایران افزود.
خبرگزاری امنیتی تسنیم به نقل از تورج دهقانی مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه نفت (متن) نوشت: «پروژه خط لوله گوره به جاسک با اعتبار دومیلیارد دلار تا پایان سال ۹۹ تکمیل می‌شود».
ایران در گذشته بارها تهدید کرده بود که چنانچه قادر به صدور نفت خود نباشد، تنگه هرمز را - جایی که یک پنجم نفت جهان از آن می‌گذرد - خواهد بست.
این خبرگزاری با بیان اینکه «ایران تنگه هرمز را دور می‌زند» به نقل از این مسئول ایرانی نوشت: «با تکمیل پروژه خط لوله گوره به جاسک در یک مسیر حدوداً هزار کیلومتری در واقع انتقال از طریق دریا به مسیر انتقال از طریق خشکی تغییر می‌کند و می‌توان گفت با ارائه محموله صادراتی نفت خام از پایانه‌ای که در جاسک و در شرق تنگه هرمز احداث می‌شود، کشتی‌ها با کاهش مسیر با جایگزین مناسبی در تأمین نفت خام مورد نیاز خود مواجه می‌شوند».
دو ماه پس از تشدید تحریم‌های نفتی علیه ایران، اطلاعات حاصل از نفتکش‌ها و منابع صنعتی حاکی از افت شدید صادرات نفت این کشور به ۱۰۰ هزار بشکه در روز است. این در حالی است که درست یک ماه قبل از خروج آمریکا از برجام، صادرات نفت ایران بر دومیلیون و پانصد هزار بشکه در روز بالغ می‌شد.
مقام‌های ایران از دادن هرگونه ارقام خودداری کرده و دائماً می‌گویند صادرات نفت ادامه دارد.
مقام‌های ایران می‌گویند با وجود فشارهای آمریکا، گزینه‌های دیگری برای دور زدن تحریم‌ها دارد و کشورهایی هستند که به آنها در این زمینه کمک کنند.
حسن روحانی رئیس‌جمهوری ایران در این زمینه گفته بود که ایران «شش راه پنهان» برای صادرات نفت دارد که آمریکایی‌ها از آن «اصلاً خبر ندارند».
رئیس آژانس بین‌المللی انرژی پیش از این در رابطه با گزینه‌های دور زدن تنگه هرمز به رویترز گفت: «در کوتاه‌مدت، تأثیر این گزینه‌ها زیاد نخواهد بود و تغییر زیادی در بازارهای فعلی ایجاد نخواهند کرد اما در میان‌مدت و طولانی مدت مفید خواهند بود.»
بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت ایران نیز در ماه گذشته گفته بود: «اطلاعات در مورد صادرات نفت ایران، اطلاعات جنگی محسوب می‌شود.»



نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
TT

نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)

با وجود هیاهوی پیش از مذاکرات اروپا و ایران در ژنو، این مذاکرات بدون ارائه طرح یا نقشه راه جدیدی برای پرونده هسته‌ای برگزار شد. برخلاف تبلیغات رسانه‌های نزدیک به حکومت ایران، مذاکرات نه تنها به مسائل هسته‌ای محدود نبود، بلکه به روابط نظامی ایران و روسیه نیز پرداخت. این موضوع را دو دیپلمات ارشد اروپایی به "الشرق الأوسط" تأیید کردند.

یکی از دیپلمات‌های اروپایی اذعان کرد که دیدار میان مقامات ایرانی و اروپایی در ژنو نشان داد که اختلافات میان طرفین در چندین زمینه رو به افزایش است.

دیپلمات دیگری پیش‌تر گفته بود که این دیدارها بخشی از تلاش برای حفظ کانال‌های گفت‌وگو با ایران است. وی افزود که این جلسات جامع خواهد بود و تصمیم‌گیری درباره نحوه برخورد با مسئله هسته‌ای ایران به پس از مشخص شدن سیاست‌های دولت ترامپ در آغاز سال آینده موکول خواهد شد.

ادامه نشست‌های نیویورک در ژنو

به گفته منابع "الشرق الأوسط"، این نشست‌ها از پیش برنامه‌ریزی شده بود و در ادامه گفت‌وگوهایی بود که در سپتامبر گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک انجام شد. در آن نشست‌ها، تمرکز بر موضوعات هسته‌ای ایران و همکاری نظامی ایران و روسیه بود.

روز جمعه، مدیران سیاسی وزارت‌خانه‌های خارجه فرانسه، بریتانیا و آلمان با مجید تخت روانچی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه ایران، دیدار کردند. این نشست‌ها پس از ملاقات مقامات ایرانی با انریکه مورا، میانجی اروپایی در مذاکرات هسته‌ای، برگزار شد.

مورا در پلتفرم «ایکس» (توییتر سابق) نوشت که این نشست «صریح» بوده و او از ایران خواسته است تا همکاری نظامی خود با روسیه را متوقف کند و همچنین بر ضرورت یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای و پایان دادن به مداخلات منطقه‌ای ایران تأکید کرده است.

در مقابل، غریب‌آبادی در واکنش به اتحادیه اروپا در توییتی نوشت: «اروپا به دلیل نبود اعتماد و مسئولیت‌پذیری، بازیکن جدی‌ای نیست.» او همچنین سیاست‌های عمومی اتحادیه اروپا را مورد انتقاد قرار داده و رفتار آن را «غیرمسئولانه» توصیف کرد.

غریب‌آبادی پس از دیدار با نمایندگان تروئیکای اروپایی، نوشت که گفت‌وگوها بر پرونده هسته‌ای و رفع تحریم‌ها متمرکز بوده و ایران به منافع مردم خود پایبند است و دیپلماسی و گفت‌وگو را ترجیح می‌دهد. او تأکید کرد که توافق شد کانال‌های دیپلماتیک در آینده نزدیک باز بماند.

 

فرصت مکانیزم ماشه؟

نشست‌های ژنو تنها چند روز پس از آن برگزار شد که فرانسه، بریتانیا و آلمان پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران را به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردند که به تصویب رسید. این قطعنامه، ایران را به دلیل عدم همکاری با آژانس و افزایش غنی‌سازی اورانیوم محکوم کرد.

ایران نیز با اعلام برنامه خود برای نصب هزاران سانتریفیوژ جدید، به این اقدام واکنش نشان داد.

با این حال، یک دیپلمات اروپایی به "الشرق الأوسط" گفت که بحث درباره فعال کردن مکانیزم ماشه یا «اسنپ‌بک» هنوز زود است.

بریتانیا نیز پیش‌تر اشاره کرده بود که ممکن است از این مکانیزم استفاده کند و در بیانیه‌ای گفت: «ما همچنان به استفاده از همه اقدامات دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای متعهدیم، از جمله استفاده از مکانیزم ماشه در صورت لزوم.»

مکانیزم ماشه امکان بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را به دلیل نقض تعهدات هسته‌ای در توافق 2015 فراهم می‌کند. این توافق توسط ایالات متحده در سال 2018، در دوره نخست ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ترک شد.

ایران از بازگشت ترامپ به استراتژی «فشار حداکثری» و تلاش برای فعال کردن مکانیزم ماشه نگران است. همچنین، تهران بیم آن دارد که قدرت‌های اروپایی نیز این مکانیزم را فعال کنند.

هیاهوی بی‌دلیل

با وجود همه این مباحث، نشست‌های ژنو تنها به پرونده هسته‌ای محدود نبود. یک دیپلمات اروپایی گفت که این جلسات طبق برنامه پیش رفته و او «هیاهوی رسانه‌ای اغراق‌آمیز» پیش از این نشست‌ها را درک نمی‌کند.

پیش‌تر، یکی از مقامات ایرانی به «رویترز» گفته بود که اگر ایران و تروئیکای اروپایی بتوانند «نقشه راه» توافق هسته‌ای را تدوین کنند، آمریکا تصمیم خواهد گرفت که توافق 2015 را احیا کند یا آن را کنار بگذارد.

این توافق در اکتبر سال آینده منقضی می‌شود و جامعه بین‌المللی باید مذاکراتی برای توافق جدید با ایران آغاز کند. دیپلمات‌های اروپایی گفته‌اند که توافق فعلی قابل احیا نیست اما می‌تواند مبنایی برای مذاکرات آتی باشد.