واکنش ایران به اجاره دادن بنادر جنوبی به روسیه

واکنش ایران به اجاره دادن بنادر جنوبی به روسیه
TT

واکنش ایران به اجاره دادن بنادر جنوبی به روسیه

واکنش ایران به اجاره دادن بنادر جنوبی به روسیه

واگذاری بنادر چابهار و بوشهر در جنوب ایران به روسیه و تأسیس پایگاه نظامی در آنها در روزهای اخیر در برخی رسانه‌ها واکنش وزارت خارجه ایران را به همراه داشت.
به گزارش الشرق الاوسط به نقل از خبرگزاری ایلنا، عباس موسوی سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در نشست خبری امروز یکشنبه ۲۸ مردادماه، دربارهٔ اجاره دادن چابهار به روسیه بیان کرد: از پرداختن به این موضوعات زرد تعجب می‌کنم.
به گفته موسوی، «ایران به حاکمیت و تمامیت ارضی خود احترام می‌گذارد. در چارچوب همکاری‌های دوجانبه مانند مانور نظامی، طبیعی است از امکانات و تسهیلات همدیگر استفاده کنیم. این خبر مغرضانه و زرد است».
در همین رابطه، علیم یارمحمدی عضو هیئت رئیسه کمیسیون عمران مجلس ایران، در واکنش به اظهارات مطرح شده مبنی بر خروج هند از بحث سرمایه‌گذاری در بندر چابهار و واگذاری آن به روسیه، گفت: «موضوع خروج هند از سرمایه‌گذاری در بندر چابهار کذب و شایعه است و قطعاً دو طرف به تعهدات خود در این عرصه عمل خواهند کرد.»
به گزارش خبرگزاری خانه ملت، نماینده زاهدان در مجلس شورای اسلامی روز شنبه در ادامه گفت: «البته ایران از فعالیت اقتصادی روسیه و انتقال کالا از مسیر بندر چابهار استقبال می‌کند، زیرا این مسئله منافع اقتصادی زیادی برای ما دارد، اما این مسئله به معنای جایگزین کردن سرمایه‌گذاران فعلی با سرمایه‌گذاران جدید نیست.»
در همین حال روز شنبه روزنامه بریتانیایی «عرب ویکلی» هم نوشته بود که «گزارش‌های تأییدنشده نشان می‌دهد روسیه طبق قرارداد دوجانبه‌ای که با ایران دارد، می‌خواهد از بندر بوشهر و بندر چابهار ایران به عنوان پایگاه‌های نظامی برای کشتی‌های جنگی و زیردریایی‌های هسته‌ای استفاده کند».
به نوشته این روزنامه «این تجهیزات توسط صدها نیروی ویژه حفاظت می‌شوند».
سایت خبری آمریکایی «اویل پرایس» نیز در گزارشی آورده‌است در پی بالا گرفتن تنش‌ها در خلیج، روسیه قصد دارد از بنادر بوشهر و چابهار به‌عنوان پایگاه‌هایی برای ناوها و زیردریایی‌های هسته‌ای خود استفاده کند.
این سایت در ادامه گفته‌است این پایگاه‌ها توسط صدها «نیروی ویژه» و تحت عنوان «مستشاران نظامی» محافظت خواهد شد. همچنین یک پایگاه هوایی در نزدیکی بندر بوشهر به‌عنوان مقر ۳۵ جنگنده سوخو ۵۷ مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
 اویل پرایس اشاره می‌کند که مانور نظامی مشترک ایران و روسیه در اقیانوس هند و تنگه هرمز آغازگر این همکاری نظامی خواهد بود و ناوهای روسیه از تأسیسات بندر بوشهر و چابهار استفاده خواهند کرد. بسته به میزان واکنش‌های داخلی و بین‌المللی به این موضوع، تعداد کشتی‌ها و نیروهای ویژه روسی ممکن است طی ۵۰سال آینده افزایش پیدا کنند.
 این پایگاه خبری در ادامه نوشته‌است که یادداشت تفاهم میان ستاد کل نیروهای مسلح ایران و وزارت دفاع روسیه به‌عنوان اساس قانونیِ تأسیس پایگاه‌های روسی مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
اویل پرایس نوشته‌است که امضای این سند در ۲۹ ژوئیه و هنگام بازدید حسین خانزادی فرمانده نیروی دریایی ایران، از سنت پترزبورگ و شرکت در مراسم «روز نیروی دریایی روسیه» اعلام شد. گفته شده‌است که ایران در مقابل همکاری نظامی، از کمک‌های مالی مسکو به‌عنوان بخشی از این توافق بهره خواهد برد که شامل سرمایه‌گذاری در توسعه میدان‌های نفتی رهاشده توسط شرکت‌های غربی می‌شود.
این رسانه آمریکایی نوشته‌است که روسیه طی مدت پنج‌سال، ۲۵۰میلیارد دلار در صنعت نفت و گاز ایران برای تکمیل کردن پروژه‌های اولویت‌دار سرمایه‌گذاری و در پنج‌سال بعد از آن هم ۲۵۰میلیارد دلار برای حفظ اقتصاد ایران کمک خواهد کرد. در مقابل، ایران برای شرکت‌های نفتی روسیه جهت توافق‌های اکتشاف و توسعه میادین نفت و گاز، اولویت قایل خواهد شد.
وزارت دفاع روسیه ۲۶ مرداد ۹۵ برای نخستین بار اعلام کرد که جنگنده‌های این کشور برای بمباران مواضع مخالفان بشار اسد رئیس‌جمهوری سوریه از پایگاه نظامی نوژه در همدان استفاده کرده‌اند.
انتشار این گزارش انتقاد برخی از نمایندگان مجلس ایران را به دنبال داشت و وزارت خارجه ایران در شهریور ماه ۹۵ اعلام کرد که استفاده جنگنده‌های روسی از این پایگاه پایان یافته‌است.



احتمال مذاکره واشنگتن و تهران پیش از اکتبر ۲۰۲۵

(AP)
(AP)
TT

احتمال مذاکره واشنگتن و تهران پیش از اکتبر ۲۰۲۵

(AP)
(AP)

یک دیپلمات ارشد اروپایی بر این باور است که دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، به دنبال مذاکره مستقیم و محرمانه با ایران درباره برنامه هسته‌ای این کشور است و احتمالاً پیش از اکتبر ۲۰۲۵ به یک توافق جدید دست خواهد یافت.

این دیپلمات که از مذاکرات هسته‌ای پیشین با ایران آگاهی گسترده‌ای دارد، در گفت‌وگو با روزنامه «الشرق الاوسط» اظهار کرد که ماه‌های آینده نقش تعیین‌کننده‌ای در دستیابی به توافقی جدید با تهران خواهد داشت؛ توافقی که جایگزین توافق کنونی می‌شود، توافقی که دولت اول ترامپ از آن خارج شد و اعتبار آن در اکتبر آینده به پایان می‌رسد.

وی تأکید کرد که واشنگتن احتمالاً مذاکرات را با ایران «به‌صورت محرمانه و در مکانی غیر از مکان‌های معمول» که میزبان مذاکرات مشابهی در گذشته بودند، انجام خواهد داد.

در گذشته، واشنگتن و تهران مذاکرات مستقیمی را پیش از توافق هسته‌ای سال ۲۰۰۵ در مسقط، پایتخت عمان، برگزار کردند. همچنین، پس از شکست مذاکرات وین، دور جدیدی از گفتگوها در دوحه انجام شد، جایی که اتحادیه اروپا نقش میانجی را بر عهده داشت.

دولت جو بایدن، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا، مذاکرات هسته‌ای را با ایران در قالب گروه ۱+۵ از سر گرفت تا این توافق را به‌طور کامل احیا کند.

در تابستان ۲۰۲۳، مذاکره‌کنندگان اروپایی پیش‌نویس یک توافق را به ایران ارائه دادند، آن‌هم پس از بیش از هفت دور مذاکرات غیرمستقیم بین ایران و ایالات متحده که در وین برگزار شد و در آن، سه کشور اروپایی (فرانسه، بریتانیا و آلمان) به همراه روسیه و چین حضور داشتند. اما ایران در آخرین لحظات از امضای توافق خودداری کرد و خواستار امتیازات بیشتری از دولت بایدن شد، امری که واشنگتن نپذیرفت.

ایران «ضعیف‌تر از گذشته» است

این دیپلمات اروپایی که در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ با «الشرق الاوسط» گفت‌وگو کرد، معتقد است که هر توافقی که اکنون میان واشنگتن و تهران حاصل شود، «بهتر از توافقی نخواهد بود که ایران دو سال پیش رد کرد».

با این حال، وی خوش‌بین است که توافقی تا پیش از اکتبر حاصل شود و افزود: «ایران در حال حاضر در موقعیتی ضعیف‌تر از گذشته قرار دارد» زیرا نفوذ نیروهای نیابتی آن در منطقه به شکلی بی‌سابقه تضعیف شده است.

وی تأکید کرد که «این موضوع به این معناست که هر توافق هسته‌ای جدیدی گسترده‌تر خواهد بود و فعالیت‌های منطقه‌ای ایران را نیز شامل خواهد شد»؛ مسئله‌ای که تا پیش از این حتی تصور آن نیز ممکن نبود.

برخی کشورهای منطقه‌ای همواره خواستار توافقی گسترده‌تر با ایران بوده‌اند که علاوه بر برنامه هسته‌ای، مداخله‌های منطقه‌ای تهران را نیز محدود کند، اما ایران تاکنون این درخواست را رد کرده است.

ترامپ پیشتر با صدور یک فرمان اجرایی، تحریم‌های ایران را تشدید کرد، اما همزمان اعلام نمود که دولت او «به دنبال مذاکره و دستیابی به توافقی جدید با تهران است».

این دیپلمات اروپایی اظهار کرد که تلاش‌های ترامپ در این زمینه «جدی» است، زیرا او «می‌خواهد نام خود را در تاریخ به‌عنوان یک توافق‌ساز ثبت کند».

بااین‌حال، وی به یک مانع کلیدی اشاره کرد که هنوز پابرجاست: «عدم وجود یک مذاکره‌کننده از سوی آمریکا». وی توضیح داد که دولت جدید ایالات متحده هنوز جانشینی برای رابرت مالی، نماینده ویژه سابق در امور ایران، تعیین نکرده است.

رابرت مالی به دلیل «انتقال اطلاعات محرمانه به طرف ایرانی در جریان مذاکرات غیرمستقیم در وین» از سمت خود تعلیق و مجوزهای امنیتی‌اش لغو شد.

این دیپلمات اظهار کرد که ایران در انتظار تعیین مذاکره‌کننده‌ای از سوی واشنگتن است و «بسیار مشتاق» مذاکره با ایالات متحده می‌باشد.

او حتی مدعی شد که «ایران حاضر است هر توافقی را بپذیرد تا تحریم‌ها علیه این کشور برداشته شود».

وی افزود که این بار «مشوق‌ها و تضمین‌های اقتصادی از سوی اروپا ارائه نخواهد شد»، زیرا اروپا پس از خروج ایالات متحده از توافق و کاهش سطح تجارت با ایران «دیگر مورد اعتماد تهران نیست».

مخاطرات عدم دستیابی به توافق

بااینکه این دیپلمات مطمئن نبود که توافقی تا پیش از اکتبر ۲۰۲۵ حاصل شود، اما گفت: «اگر دولتی در آمریکا قادر به دستیابی به توافقی هسته‌ای با ایران باشد، قطعاً دولت ترامپ خواهد بود» زیرا ایران اطمینان خواهد داشت که هیچ دولت آمریکایی دیگری پس از او، این توافق را لغو نخواهد کرد؛ همان‌طور که ترامپ توافق دوران اوباما را لغو کرد.

وی هشدار داد که اگر توافقی قبل از این تاریخ حاصل نشود، کشورهای اروپایی ممکن است مکانیسم «اسنپ‌بک» را فعال کنند، که منجر به بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران خواهد شد.

سه کشور اروپایی در آخرین نشست آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هشدار دادند که «همکاری ایران در پایین‌ترین سطح ممکن قرار دارد» و فعالیت‌های هسته‌ای این کشور «به‌طور مداوم در حال افزایش است» به‌گونه‌ای که دیگر نمی‌توان اطمینان داشت که این فعالیت‌ها صلح‌آمیز باقی مانده‌اند.

این دیپلمات اروپایی هشدار داد که در صورت عدم دستیابی به توافق با ایران تا پیش از اکتبر، «خاورمیانه با یک بحران واقعی مواجه خواهد شد» و این موضوع اسرائیل را به حمله نظامی علیه ایران سوق خواهد داد.