​ایران با تأیید آمریکا و پوشش روسیه «تحت پیگرد» اسرائیل قرار گرفت

مواضع تهران در نزدیکی بغداد ۳ بار مورد حمله قرار گرفت.. اشاره ضمنی نتانیاهو به مسئولیت کشورش

​ایران با تأیید آمریکا و پوشش روسیه «تحت پیگرد» اسرائیل قرار گرفت
TT

​ایران با تأیید آمریکا و پوشش روسیه «تحت پیگرد» اسرائیل قرار گرفت

​ایران با تأیید آمریکا و پوشش روسیه «تحت پیگرد» اسرائیل قرار گرفت

منابع دیپلماتیک غربی به روزنامه «الشرق الاوسط» خبردادند؛ بمباران مخازن سلاح و پایگاه‌های موشکی ایران در عراق توسط اسرائیل که در هفته‌های گذشته ۳ بار تکرار شده، در سایه تفاهم آمریکایی- روسی در این زمینه صورت گرفته‌است.
به گزارش الشرق الاوسط به نقل از این منابع، براساس تفاهم آمریکا و روسیه که در آن تضمین امنیت اسرائیل و تعقیب ایران در عراق و سوریه اولویت داده شده، اسرائیل اقدام به بمباران مخازن و پایگاه‌های ایران در عراق می‌کند.
این منابع افزودند که براساس این تفاهم، تل آویو نباید حملات خود را رسماً اعلام کند تا زمینه کنترل تنش منطقه ای فراهم شود.
در این میان نشست سه‌گانه روسای شورای امنیت آمریکا، روسیه و اسرائیل در قدس غربی که چندی پیش برگزار شد و این منابع در این باره افزودند: آن نشست نمادین بود و ترجمه نتایج دو نشست ولادیمیر پوتین و دونالد ترامپ مبنی بر اولویت دادن به امنیت اسرائیل در سوریه و عراق همراه با حضور روسیه و احتمال عقب‌نشینی آمریکا از منطقه بود.
این منابع اعلام کردند: در نوزدهم ژوئیه، اسرائیل نخستین بار از زمان حمله هوایی به تأسیسات هسته‌ای عراق در دهه هشتاد میلادی، پایگاه متعلق به تیپ ۵۲ حشدالشعبی در منطقه آمرلی استان صلاح الدین واقع در شمال شرق عراق را هدف گرفت.
همچنین در بیست و هشتم همان ماه، حمله دوم هوایی، پایگاه اشرف در استان دیالی را مورد حمله قرار داد.
در فاصله زمانی میان نوزدهم و بیست و هشتم ژوئیه، اسرائیل دست به بمباران تپه راهبردی الحاره در حومه درعا در نزدیکی منطقه جولان اشغالی آن هم برای سومین بار زد.
در ۱۲ ماه اوت جاری نیز، انفجاری مشکوک در زاغه مهمات یکی از گروه‌های وابسته به حشد الشعبی در پایگاه الصقر در جنوب بغداد روی داد که برخی این انفجار را در نتیجه حمله پهپاد یا جنگنده اف ۳۵ دانستند.
عادل عبدالمهدی نخست‌وزیر عراق در شانزدهم ماه کنونی با صدور فرمانی بی‌سابقه تأکید کرد پرواز هر گونه هواپیمای نظامی در سراسر آسمان عراق بدون اجازه شخص نخست‌وزیر ممنوع است، وی همچنین یک ماه فرصت داد پایگاه‌های نظامی و انبارهای مهمات از داخل شهرها به بیرون از آن انتقال یابد.
در همین رابطه، فرماندهی نیروهای آمریکایی در پاسخ به این فرمان اعلام کرد: «ما در داخل خاک عراق که دارای حاکمیتی مستقل است، مهمان هستیم و ائتلاف بین‌المللی به رهبری آمریکا بلافاصله به دستورات صادر شده از سوی نخست‌وزیر عراق پایبند خواهد ماند.»
از سوی دیگر، واشینگتن در چارچوب سیاست فشار حداکثری علیه ایران و بدون لطمه زدن به حضور آمریکا در عراق همراه با احتمال هماهنگی عملیاتی ایالات متحده و اسرائیل به دلیل حضور آمریکا در عراق، به این موضوع چراغ سبز نشان داد.
در این میان، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل با شکستن «رویکرد سکوت‌محور» خود در اظهاراتی تلویحاً به دست داشتن اسرائیل در حملات انجام شده به پایگاه‌های حشدالشعبی، متحد نزدیک ایران اعتراف کرد.
بنیامین نتانیاهو دیروز در اوکراین، طی سخنانی با اشاره به حمله اخیر به مواضع حشدالشعبی در شمال عراق تصریح کرد: «ایران در هیچ‌کجا مصون نیست. در هر نقطه‌ای که نیاز باشد، علیه ایران اقدام می‌کنیم و دست ما می‌تواند از این هم درازتر شود».
در پایان باید گفت اگر تفاهم آمریکا و روسیه برای تضمین امنیت اسرائیل در حال حاضر شامل عراق و سوریه می‌شود، این سؤالها باقی می‌ماند که در سایه دستیابی نتانیاهو به حمایت پوتین و عصبانیت وزیر دفاع سوریه از سرنگونی جنگنده روسیه در دریای مدیترانه، هماهنگی میان تل آویو و مسکو علیه ایران در سوریه تاکی ادامه می‌یابد؟ تعادل میان هدف قرار دادن ایران در عراق و میان چراغ سبز واشینگتن با وجود نیروهای آمریکایی در عراق، تاکی حفظ خواهد شد؟



نشست پکن؛ هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های ایران


وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
TT

نشست پکن؛ هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های ایران


وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  

نتایج نشست پکن میان معاونان وزیران امور خارجه روسیه، چین و ایران، نشان‌دهنده آغاز یک حرکت مشترک با هدف «هماهنگی زمانی» در مرحله‌ای دشوار و پیچیده است. این موضوع را یک دیپلمات روسی تأیید کرده است.

شرکت‌کنندگان در این نشست که اولین دیدار از این نوع محسوب می‌شود، بر هماهنگی مواضع برای مقابله با تحریم‌ها، رد هرگونه اقدام نظامی علیه تأسیسات هسته‌ای و تلاش برای پیشبرد یک توافق سیاسی احتمالی با دولت آمریکا توافق کردند. این موضوع در چارچوب پیشنهاد مسکو برای میانجی‌گری در پرونده برنامه هسته‌ای ایران و در پی اعلام آمادگی واشنگتن برای آغاز روند مذاکرات مطرح شد.

به نظر می‌رسد مسکو که به طور فعال برای موفقیت این نشست سه‌جانبه تلاش کرده، قصد دارد موقعیت مذاکره‌ای خود با واشنگتن را تقویت کند. این تلاش در چارچوب گشایش به سوی یک گفت‌وگوی گسترده‌تر شامل پرونده اوکراین و سایر مسائل بین‌المللی و منطقه‌ای از جمله برنامه هسته‌ای ایران صورت می‌گیرد.

بیانیه وزارت امور خارجه روسیه حاکی از رضایت مسکو از نتایج این نشست بود. در این دیدار، سرگئی ریابکوف، دیپلمات ارشد روسیه که مسئول پرونده‌های امنیت استراتژیک و مدیریت گفت‌وگو با واشنگتن است، شرکت داشت.

بر اساس این بیانیه، در این نشست «هماهنگی اقدامات برای کاهش تنش‌ها حول برنامه هسته‌ای ایران مورد بحث قرار گرفت و بر غیرقابل قبول بودن تهدیدات و استفاده از نیروی نظامی علیه تأسیسات انرژی هسته‌ای ایران تأکید شد.»

وزارت امور خارجه روسیه همچنین اعلام کرد که «رایزنی‌ها میان معاونان وزیران امور خارجه روسیه، چین و ایران بر روی برنامه اقدام جامع مشترک و هماهنگی اقدامات برای کاهش تنش‌های مصنوعی حول برنامه هسته‌ای ایران متمرکز بود.»

روسیه، چین و ایران بر هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های علیه تهران توافق کردند (رویترز)

این بیانیه همچنین به ارزیابی دقیق سه طرف از «اقدامات غیرقانونی و نقض‌های متعدد قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت توسط ایالات متحده و کشورهای اروپایی» اشاره کرد و بر غیرقابل قبول بودن تهدید، ارعاب و استفاده از نیروی نظامی علیه زیرساخت‌های انرژی هسته‌ای ایران تأکید کرد.

به گفته وزارت امور خارجه روسیه، این نشست همچنین به بررسی چشم‌انداز «یافتن راه‌حل‌های مذاکره‌ای پایدار و بلندمدت بر اساس ملاحظات متقابل و تعادل مطمئن منافع طرفین» پرداخت.

نشستی «موفق و مهم»

محسن بختیار، سفیر ایران در چین، در پلتفرم «ایکس» این نشست را «کاملاً موفق» توصیف کرد و گفت که این نشست راه را برای مقابله با «یک‌جانبه‌گرایی شکست‌خورده» ایالات متحده هموار می‌کند.

چین، ایران و روسیه در روز جمعه در جریان مذاکرات پکن خواستار لغو تحریم‌های علیه تهران شدند. این در حالی است که تلاش‌های دیپلماتیک فشرده‌ای توسط قدرت‌های بزرگ برای احیای توافق سال ۲۰۱۵ در جریان است و واشنگتن فشارهای شدیدی بر برنامه هسته‌ای ایران اعمال می‌کند.

این مذاکرات در زمانی انجام شد که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، از زمان بازگشت به کاخ سفید در ژانویه ۲۰۲۵، تمایل خود را برای گفت‌وگو با تهران اعلام کرده است. ترامپ در سال ۲۰۱۸ و در دوره اول ریاست‌جمهوری خود به طور یک‌جانبه از این توافق خارج شد.

با این حال، ترامپ تحریم‌های شدیدی علیه ایران اعمال کرد و ایران نیز با محکوم کردن «دورویی» ایالات متحده، به این اقدامات واکنش نشان داد.

بخشی از نشست سه‌جانبه روسیه، چین و ایران در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)

ورود روسیه به این پرونده از طریق پیشنهاد میانجی‌گری برای پیشبرد مذاکرات هسته‌ای ایران، نشان‌دهنده تغییر مهمی است که بیانگر این باور در کرملین است که روابط جدید با دولت ترامپ می‌تواند به یک «توافق جامع» در مورد مسائل مورد اختلاف دو کشور منجر شود.

کرملین اعلام کرده است که پرونده ایران یکی از چندین مسیر مذاکره‌ای است که مسکو و واشنگتن آماده آغاز گفت‌وگو درباره آن‌ها هستند. این مسیرها شامل درگیری در اوکراین، مسائل امنیت استراتژیک و موضوعات منطقه‌ای داغ می‌شوند.

برخی محافل روسیه معتقدند که مسکو ممکن است آماده ترسیم چارچوب یک «توافق جامع» با واشنگتن باشد که بر اساس احترام به منافع طرفین در پرونده‌های مطرح شده استوار است.

در این چارچوب، به نظر می‌رسد نشست پکن موقعیت مذاکره‌ای مسکو را تقویت کرده است. این موضوع در اظهارات سه طرف که از از سرگیری برنامه هسته‌ای ایران، رد سیاست فشار حداکثری واشنگتن و مقابله با پیامدهای تحریم‌ها سخن گفتند، منعکس شده است.

وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف و کاظم غریب‌آبادی، هشدار داد که «وضعیت بار دیگر در یک تقاطع حساس قرار دارد.»

وی افزود: «توافق جامع در مورد مسئله هسته‌ای ایران دستاورد مهمی است که از طریق گفت‌وگو و مذاکره به دست آمده است.» او هشدار داد که «تحریم‌های یک‌جانبه تنها به تشدید اختلافات منجر خواهد شد. گفت‌وگو و مذاکره تنها گزینه‌های موجود هستند.»

ما چائو شیوی، معاون وزیر امور خارجه چین، گفت که روسیه، چین و ایران در نشست پکن بر ضرورت لغو همه تحریم‌های غیرقانونی تأکید کردند.

وی افزود: «ایران و روسیه از چین به خاطر نقش سازنده‌اش و سازماندهی این نشست در پکن تشکر کردند.»

گفت‌وگویی عمیق

نماینده ایران «برخی کشورها» را به ایجاد «یک بحران غیرضروری» متهم کرد و تأکید کرد که نشستی «بسیار سازنده و مثبت» با همتایان روس و چینی‌اش برگزار شده است.

ما چائو شیوی، معاون وزیر امور خارجه چین، در یک کنفرانس خبری با همتایان روس و ایرانی‌اش اعلام کرد: «ما تبادل نظر عمیقی در مورد مسئله هسته‌ای و لغو تحریم‌ها انجام دادیم.»

وی افزود: «ما بر ضرورت پایان دادن به همه تحریم‌های یک‌جانبه غیرقانونی تأکید کردیم.» این اظهارات در بیانیه مشترک سه کشور که توسط پکن منتشر شد، منعکس شده است.

توافق سال ۲۰۱۵ میان تهران و واشنگتن، پاریس، لندن، برلین، مسکو و پکن، به لغو تحریم‌ها علیه ایران در ازای کاهش فعالیت‌های هسته‌ای و تضمین صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران منجر شد.

با این حال، ایالات متحده در سال ۲۰۱۸ به تصمیم ترامپ به طور یک‌جانبه از این توافق خارج شد و تحریم‌های شدیدی را علیه ایران اعمال کرد که اقتصاد این کشور را تحت فشار قرار داد.

تهران تا یک سال پس از خروج آمریکا به تعهدات خود پایبند بود، اما پس از آن شروع به کاهش تعهدات خود کرد. از آن زمان تاکنون تمام تلاش‌ها برای احیای این توافق با شکست مواجه شده است.

پس از ۱۰ سال از اجرای این توافق، قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد که اجرای توافق ۲۰۱۵ را تضمین می‌کرد، در اکتبر ۲۰۲۵ منقضی می‌شود.

برخی کشورها احتمال اعمال مجدد تحریم‌ها علیه ایران پس از این تاریخ را رد نکرده‌اند.

ایران در ماه‌های اخیر چندین دور مذاکره با آلمان، فرانسه و بریتانیا در مورد برنامه هسته‌ای خود انجام داده است و همچنین سیاست‌های خود را با مسکو و پکن هماهنگ کرده تا با وضعیت موجود مقابله کند.

اولین واکنش اروپا به نشست پکن حاکی از برخورد مثبت اروپا با احتمال آغاز یک روند مذاکره‌ای برای حل اختلافات حول برنامه هسته‌ای ایران از طریق روش‌های صلح‌آمیز بود.

انور العنونی، سخنگوی خدمات خارجی اتحادیه اروپا، گفت که این اتحادیه از نشست سه‌جانبه روسیه، ایران و چین در مورد برنامه هسته‌ای ایران مطلع است و همچنان به ارتباطات در این زمینه باز است.

وی در یک نشست خبری در بروکسل افزود: «این سه کشور طرف‌های توافق هسته‌ای ایران هستند. هیچ جایگزین عملی‌ای برای حل دیپلماتیک وجود ندارد.»