حساب ویژه تهران روی پاریس برای نجات برجام

ظریف پس از دیدار مکرون: برجام قابل مذاکره نیست ● منابع اروپایی: سرنوشت میانجیگری مکرون در دست ترامپ است

حساب ویژه تهران روی پاریس برای نجات برجام
TT

حساب ویژه تهران روی پاریس برای نجات برجام

حساب ویژه تهران روی پاریس برای نجات برجام

جزئیات دیدار محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران و امانوئل مکرون رئیس‌جمهوری فرانسه در بعد از ظهر روز جمعه اول شهریور (۲۳ اوت) و مضمون پیشنهادهای مکرون به ایران هنوز اعلام نشده‌است، اما ظریف بعد از این دیدار، گفت وگوها پیرامون برجام را «سازنده و خوب» توصیف کرد.
به گزارش الشرق الاوسط، ظریف همچنین گفت: «بحثی که با رئیس‌جمهور فرانسه داشتیم در ادامه تماس‌های تلفنی میان روحانی و مکرون بود.»
او افزود: «فرانسه در مورد نحوه اجرای برجام و گام‌هایی که نیاز است طرفین بردارند پیشنهادی را به ایران ارائه کرد و ما نیز در این زمینه پیشنهادی را ارائه کردیم برای این که اجرای برجام به صورت کامل انجام شود.»
وزیر خارجه ایران در پاسخ به خبرنگاران گفته‌است که نتایج گفت‌وگوهای امروز «بستگی به این دارد که اتحادیه اروپا چگونه بتواند به تعهدات برجامی خود و تعهداتی که بعد از خروج آمریکا از برجام داده‌است، عمل کند».
هنوز دقیقاً معلوم نیست پیشنهاد مکرون چه بوده‌است، اما ظریف می‌گوید میان نظرات رئیس‌جمهوری فرانسه و ایران «نقاط مشترکی» وجود دارد.
وی گفت «پیشنهادهایی که (طرف فرانسوی) دارند دربارهٔ نحوه انجام تعهداتی است که اروپا برای اجرایی شدن برجام داشته، یعنی رسیدن منافع اقتصادی برجام به مردم ایران. زمانی که این گفت‌وگوها به نتیجه برسد جزئیات آن اعلام می‌شود».
وی گفت موضوع بستگی به این دارد که اتحادیه اروپا چگونه بتواند تعهداتی که در قالب برجام و پس از خروج آمریکا داده‌است را انجام دهد.
ظریف یک بار دیگر تأکید کرد که «ما کانال مذاکره با طرف‌های برجام را بازمی‌گذاریم، اما تعهد برجام برای ما قابل مذاکره نیست».
منابع دیپلماتیک اروپایی در این باره به «الشرق الاوسط» گفتند که «سرنوشت» وساطت فرانسه در دستان دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا قرار دارد و به «ابتکارعملی» که مکرون ارائه خواهد کرد، بستگی دارد.
این منابع افزودند: ابتکارعمل فرانسه بر دو محور «توازن» و «توقف» استوار است؛ توازی یعنی همه طرف‌ها امتیاز بدهند و توقف یعنی دست برداشتن از گام‌های تنش زا و عقب‌نشینی از اقدامات تک محورانه همچون تحریم‌های آمریکا و کاهش تعهدات برجامی توسط ایران است.
گفتنی است سفر ظریف به فرانسه با مخالفت شدید بخشی از نیروهای اپوزیسیون ایرانی در فرانسه روبرو شد. از جمله «شورای ملی ایران برای انتخابات آزاد» در بیانیه‌ای با عنوان «نه به حضور جواد ظریف در اروپا، نه به جمهوری اسلامی» به این دیدار اعتراض کرده‌است.



مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
TT

مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)

با امضای توافقنامه «شراکت استراتژیک جامع» بین روسیه و ایران، روابط دو کشور وارد مرحله‌ای جدید شده است که در آن منافع طرفین به شکلی بی‌سابقه به هم نزدیک می‌شوند. با این حال، در مسکو تردیدهایی درباره تمایل تهران به بازگشایی به سوی غرب وجود دارد.

این توافقنامه پایه‌ای قانونی برای گسترش همکاری‌های وسیع بین دو کشور فراهم می‌کند و جایگزین توافقنامه همکاری سال ۲۰۰۱ می‌شود که پیش‌تر زمینه‌های محدودی برای همکاری ایجاد کرده بود.

در طول ۲۵ سال گذشته، روابط مسکو و تهران به شدت توسعه یافته و تحولات بزرگی در منطقه رخ داده است که دو کشور را وادار به بازنگری در اساس همکاری‌های خود کرده است. با این حال، مسیر رسیدن به این توافقنامه هموار نبوده و موانع زیادی بر سر راه آن وجود داشته است.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، پس از مذاکرات در مسکو، برای حضور در مراسم امضا آماده می‌شوند (عکس: آسوشیتدپرس)

موضع روسیه در قبال تحولات جنگ قره‌باغ و سوریه، که به منافع منطقه‌ای ایران آسیب زد، باعث ایجاد تردیدهایی در تهران درباره قابل اعتماد بودن مسکو به عنوان یک شریک استراتژیک شده است. از سوی دیگر، مسکو نیز همواره با نگرانی به تلاش‌های ایران برای بازگشایی کانال‌های ارتباطی با غرب نگاه کرده است.

انتخاب زمان امضای این توافقنامه جلب توجه می‌کند. این توافقنامه پس از چندین تأخیر و درست سه روز قبل از تحلیف رئیس‌جمهور جدید آمریکا، دونالد ترامپ، امضا شد. برخی تحلیل‌گران معتقدند که مسکو و تهران پس از تحولات سوریه و اوکراین، تصمیم گرفتند تا با تقویت مواضع خود، آماده مذاکرات آینده شوند.
این توافقنامه در ۴۷ بند، حوزه‌های مختلف همکاری از جمله تجارت، انرژی، آموزش و گردشگری را پوشش می‌دهد. بخش قابل توجهی از آن به همکاری در زمینه انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز اختصاص دارد، حوزه‌ای که ایران به زودی چالش‌های دیپلماتیک جدی در آن پیش رو خواهد داشت.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در کرملین، مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ (آسوشیتدپرس)

همکاری نظامی

توافقنامه بر همکاری‌های نظامی و امنیتی تأکید کرده است، اما از تبدیل این شراکت به یک اتحاد نظامی کامل جلوگیری می‌کند. این همکاری شامل تبادل هیئت‌های نظامی، آموزش پرسنل، انجام تمرینات مشترک و مشارکت در کنفرانس‌های بین‌المللی می‌شود.
دو کشور بر تقویت همکاری در مبارزه با تروریسم، تبادل اطلاعات امنیتی و هماهنگی بین وزارتخانه‌های داخلی تأکید کرده‌اند. همچنین، همکاری در زمینه‌های حقوقی، کنترل تسلیحات و خلع سلاح نیز در توافقنامه گنجانده شده است.
توافقنامه به توسعه روابط تجاری و اقتصادی، بهبود شبکه‌های حمل‌ونقل و تدارکات، و افزایش مبادلات تجاری بین دو کشور اشاره کرده است. همچنین، استفاده از ارزهای ملی در مبادلات و مقابله با تحریم‌های یکجانبه غرب نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
این توافقنامه تمامی جنبه‌های همکاری سیاسی، اقتصادی، امنیتی، نظامی و فرهنگی را پوشش می‌دهد. با این حال، نکته جالب توجه این است که در بند پایانی توافقنامه آمده است: «در صورت بروز اختلاف در تفسیر مفاد این توافقنامه، نسخه انگلیسی سند مرجع خواهد بود.»