روحانی عقب‌نشینی کرد: مذاکره به شرط رفع تحریم‌ها

تذکر نمایندگان مجلس ایران به روحانی دربارهٔ مذاکره با ترامپ● «سورپرایز ظریف» در بیاریتز دودستگی در تهران را افزایش داد

روحانی عقب‌نشینی کرد: مذاکره به شرط رفع تحریم‌ها
TT

روحانی عقب‌نشینی کرد: مذاکره به شرط رفع تحریم‌ها

روحانی عقب‌نشینی کرد: مذاکره به شرط رفع تحریم‌ها

در پی استقبال رئیس‌جمهوری آمریکا از پیشنهاد رئیس‌جمهوری فرانسه برای ملاقات و مذاکره با حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران با رد چنین ملاقاتی، هرگونه تغییر در رابطه با آمریکا را به لغو پیشاپیش تحریم‌ها مشروط کرده‌است. این در حالی است فرماندهان سپاه ایران و سیاستمداران محافظه کار نسبت به سفر غیرمنتظره ظریف به بیاریتز فرانسه و استقبال اولیه روحانی از مذاکره با آمریکا به شدت انتقاد کردند.
به گزارش الشرق الاوسط، حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران، در واکنش به طرح پیشنهاد دیدار با رئیس‌جمهوری آمریکا گفت: «ما به دنبال عکس گرفتن نیستیم، اینکه کسی به دنبال عکس گرفتن با حسن روحانی است، امکان‌پذیر نیست مگر آن‌که روزی از تحریم‌های ظالمانه دست بردارند.»
روحانی در واکنش به این پیشنهاد که در حاشیه اجلاس گروه هفت در فرانسه مطرح شده‌است، افزود: «هرگونه تحول در رفتار ما از توبه آن‌ها آغاز می‌شود.»
این سخنرانی پس از آن انجام می‌شود که همتای فرانسوی آقای روحانی از مهیا بودن شرایط برای گفت‌وگوی حسن روحانی با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، خبر داد.
امانوئل مکرون که در یک نشست خبری مشترک با دونالد ترامپ، همتای آمریکایی‌اش، شرکت کرده بود تأکید کرد که ایران هرگز نباید به سلاح هسته‌ای دست پیدا کند.
وی تصریح کرد که شرایط برای ملاقات دونالد ترامپ و حسن روحانی فراهم شده‌است.
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، نیز با اعلام این که «ایران نباید موشک بالیستیک و سلاح هسته‌ای داشته باشد و دوره توافق اتمی باید طولانی‌تر باشد»، در این نشست خبری گفت که «اگر شرایط مناسب باشد آماده است با رئیس‌جمهوری ایران ملاقات کند».
در پاسخ به این اظهار نظرها در اجلاس گروه هفت در بئاریتز فرانسه، به گزارش خبرگزاری رسمی ایرنا، رئیس‌جمهور ایران روز سه‌شنبه تأکید کرد که سیاست دولتش «تعامل گسترده با جهان است».
رئیس‌جمهور ایران همچنین گفت که «کلید تحولات مثبت» در روابط دو کشور «در اختیار واشینگتن است» و اگر تحریم‌ها رفع نشوند، «این قفل باز نخواهد شد».
روحانی روز دوشنبه نیز با اشاره به سفر محمد جواد ظریف به محل نشست سران گروه ۷ و شرایط ناشی از تحریم‌های آمریکا علیه ایران گفته بود که اگر بداند «ملاقات او با فردی» می‌تواند نتیجه‌ای داشته باشد دریغ نخواهد کرد.
این سخنان در حالی مطرح شده که اصول‌گرایان از سفر غیرمنتظره محمد جواد ظریف به فرانسه و احتمال گفت و گو بین ایران و آمریکا انتقاد کرده‌اند.
رئیس‌جمهور ایران روز سه‌شنبه همچنین سخنان مقامات آمریکا مبنی بر این که درخواست آنان از ایران نساختن بمب اتمی است، را «ناصحیح» خواند و گفت که «جمهوری اسلامی به دنبال ساخت سلاح اتمی نیست».
روحانی در عین حال گفت که این سیاست «نه به خاطر اخم و سخنان شما»، بلکه به دلیل فتوای رهبر ایران دربارهٔ ممنوع بودن بمب اتمی است.
از سوی دیگر، همزمان با اعتراض تعدادی از چهره‌های اصول‌گرا به سخنان رئیس‌جمهور ایران دربارهٔ دیدار با رئیس‌جمهور آمریکا، ۸۳ نماینده مجلس ایران نیز روز سه‌شنبه، پنجم شهریور، در تذکری به حسن روحانی سخنانش را «خلاف» مواضع رهبر جمهوری اسلامی دانستند.
این نمایندگان در این تذکر از حسن روحانی دربارهٔ دلیل «اتخاذ مواضعی» خلاف مواضع اعلام شده رهبر جمهوری اسلامی پرسیده‌اند.
حسین شریعتمداری، سرپرست مؤسسه کیهان که از او به عنوان یک روزنامه‌نگار تندرو نام برده می‌شود، هرگونه ملاقات روحانی با رئیس‌جمهوری آمریکا را ناقض اظهارات قبلی او و «دیوانگی» توصیف کرد و آن را زیانبار و مردود دانست.
سخنگوی دولت در کنفرانس خبری خود از «مخالفان داخلی» برجام انتقاد کرد و نظر علی شمخانی دربارهٔ برجام را نظر شخصی او دانست.
شمخانی اخیراً گفت امضای برجام اشتباه بود. ربیعی در واکنش به سخنان شمخنانی گفت که نظر او تنها «به عنوان یک شهروند ایرانی» بوده و ربطی به مواضع دولت ندارد.
این فقط علی شمخانی نیست که در مخالفت با برجام سخن گفته‌است. برجام از همان ابتدا با مخالفت جدی برخی مقام‌های حکومت ایران روبرو بود و این مخالفت‌ها هم‌چنان ادامه دارد. روز شنبه دوم شهریور (۲۴ اوت) حسین سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از تحریم‌ها علیه ایران به عنوان یک «فرصت» نام برده بود و گفته بود «برداشتن تحریم یعنی دلبسته به دشمن شدن».
هنوز مقامات آمریکایی و فرانسوی نسبت به اظهارات رئیس‌جمهوری و وزیر خارجه ایران واکنشی نشان نداده‌اند.
در ماه‌های گذشته، با افزایش تنش بین ایران و آمریکا، دولت فرانسه تلاش کرد با رایزنی و دیدار با مقام‌های این دو کشور نسبت به میانجی‌گری بین آن‌ها اقدام کند.
اظهار آمادگی حسن روحانی برای دیدار با دونالد ترامپ در شرایطی انجام گرفته که علی خامنه‌ای رهبر ایران، مذاکره با آمریکا را سم و مذاکره با دونالد ترامپ را سم مضاعف خوانده بود. این در حالی است برخی از ناظران معتقدند محال است که سفر غیرمنتظره ظریف به بیاریتز بدون اطلاع رهبر ایران صورت گرفته باشد.



مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
TT

مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)

با امضای توافقنامه «شراکت استراتژیک جامع» بین روسیه و ایران، روابط دو کشور وارد مرحله‌ای جدید شده است که در آن منافع طرفین به شکلی بی‌سابقه به هم نزدیک می‌شوند. با این حال، در مسکو تردیدهایی درباره تمایل تهران به بازگشایی به سوی غرب وجود دارد.

این توافقنامه پایه‌ای قانونی برای گسترش همکاری‌های وسیع بین دو کشور فراهم می‌کند و جایگزین توافقنامه همکاری سال ۲۰۰۱ می‌شود که پیش‌تر زمینه‌های محدودی برای همکاری ایجاد کرده بود.

در طول ۲۵ سال گذشته، روابط مسکو و تهران به شدت توسعه یافته و تحولات بزرگی در منطقه رخ داده است که دو کشور را وادار به بازنگری در اساس همکاری‌های خود کرده است. با این حال، مسیر رسیدن به این توافقنامه هموار نبوده و موانع زیادی بر سر راه آن وجود داشته است.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، پس از مذاکرات در مسکو، برای حضور در مراسم امضا آماده می‌شوند (عکس: آسوشیتدپرس)

موضع روسیه در قبال تحولات جنگ قره‌باغ و سوریه، که به منافع منطقه‌ای ایران آسیب زد، باعث ایجاد تردیدهایی در تهران درباره قابل اعتماد بودن مسکو به عنوان یک شریک استراتژیک شده است. از سوی دیگر، مسکو نیز همواره با نگرانی به تلاش‌های ایران برای بازگشایی کانال‌های ارتباطی با غرب نگاه کرده است.

انتخاب زمان امضای این توافقنامه جلب توجه می‌کند. این توافقنامه پس از چندین تأخیر و درست سه روز قبل از تحلیف رئیس‌جمهور جدید آمریکا، دونالد ترامپ، امضا شد. برخی تحلیل‌گران معتقدند که مسکو و تهران پس از تحولات سوریه و اوکراین، تصمیم گرفتند تا با تقویت مواضع خود، آماده مذاکرات آینده شوند.
این توافقنامه در ۴۷ بند، حوزه‌های مختلف همکاری از جمله تجارت، انرژی، آموزش و گردشگری را پوشش می‌دهد. بخش قابل توجهی از آن به همکاری در زمینه انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز اختصاص دارد، حوزه‌ای که ایران به زودی چالش‌های دیپلماتیک جدی در آن پیش رو خواهد داشت.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در کرملین، مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ (آسوشیتدپرس)

همکاری نظامی

توافقنامه بر همکاری‌های نظامی و امنیتی تأکید کرده است، اما از تبدیل این شراکت به یک اتحاد نظامی کامل جلوگیری می‌کند. این همکاری شامل تبادل هیئت‌های نظامی، آموزش پرسنل، انجام تمرینات مشترک و مشارکت در کنفرانس‌های بین‌المللی می‌شود.
دو کشور بر تقویت همکاری در مبارزه با تروریسم، تبادل اطلاعات امنیتی و هماهنگی بین وزارتخانه‌های داخلی تأکید کرده‌اند. همچنین، همکاری در زمینه‌های حقوقی، کنترل تسلیحات و خلع سلاح نیز در توافقنامه گنجانده شده است.
توافقنامه به توسعه روابط تجاری و اقتصادی، بهبود شبکه‌های حمل‌ونقل و تدارکات، و افزایش مبادلات تجاری بین دو کشور اشاره کرده است. همچنین، استفاده از ارزهای ملی در مبادلات و مقابله با تحریم‌های یکجانبه غرب نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
این توافقنامه تمامی جنبه‌های همکاری سیاسی، اقتصادی، امنیتی، نظامی و فرهنگی را پوشش می‌دهد. با این حال، نکته جالب توجه این است که در بند پایانی توافقنامه آمده است: «در صورت بروز اختلاف در تفسیر مفاد این توافقنامه، نسخه انگلیسی سند مرجع خواهد بود.»