گفتگوی مکرون وروحانی ؛ تأکید فرانسه بر اجرای کامل برجام و تهدید ایران به کاهش تعهدات

جزئیات جدید از پیشنهاد برجامی پاریس به تهران

گفتگوی مکرون وروحانی ؛  تأکید فرانسه بر اجرای کامل برجام  و تهدید ایران به کاهش تعهدات
TT

گفتگوی مکرون وروحانی ؛ تأکید فرانسه بر اجرای کامل برجام و تهدید ایران به کاهش تعهدات

گفتگوی مکرون وروحانی ؛  تأکید فرانسه بر اجرای کامل برجام  و تهدید ایران به کاهش تعهدات

حسن روحانی رئیس‌جمهوری ایران تهدید کرد که «اگر اروپا نتواند تعهدات خود را عملیاتی کند، ایران گام سوم در کاهش تعهدات برجامی را به اجرا خواهد رساند»، در مقابل امانوئل مکرون رئیس‌جمهوری فرانسه از ایران خواست که به تمام تعهدات هسته‌ای خود پایبند بماند و برای برقراری صلح و امنیت در خاورمیانه تلاش کند.
به گزارش الشرق الاوسط، به نوشته وبسایت دولت ایران، حسن روحانی و امانوئل مکرون، رؤسای جمهوری ایران و فرانسه، شامگاه شنبه تلفنی با یکدیگر گفت‌وگو کرده‌اند.
بنابر این گزارش، در این تماس تلفنی حسن روحانی «تلاش‌های پاریس در راستای حفظ برجام را مُجدانه دانست» اما تهدید کرد که «اگر اروپا نتواند تعهدات خود را عملیاتی کند، ایران گام سوم در کاهش تعهدات برجامی را به اجرا خواهد رساند».
حسن روحانی با این حال تأکید کرده‌است گام سوم نیز مانند گام‌های قبلی «اقدامی قابل بازگشت خواهد بود».
به نوشته وبسایت دولت ایران، رئیس‌جمهوری فرانسه در این تماس تلفنی با اشاره به اینکه «کارشناسان ایران و فرانسه به نتایج خوبی رسیده‌اند» اعلام کرد که در روزهای آینده «نشستی میان کارشناسان اقتصادی ایران و فرانسه در پاریس برگزار می‌شود».
بنابر همین گزارش، امانوئل مکرون همچنین خواستار همکاری «برای حل و فصل مسائل و معضلات منطقه‌ای، از جمله بحران یمن شد».
رئیس‌جمهوری فرانسه در گفت‌وگوی تلفنی با رئیس‌جمهوری ایران خواستار اجرای کامل تعهدات ایران در چارچوب برجام و انجام اقدامات لازم برای برقراری صلح و امنیت در خاورمیانه شد.
در همین خصوص، دفتر ریاست جمهوری فرانسه در بیانیه‌ای جزئیاتی از گفت‌وگوهای امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه با حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران را منتشر کرد. این گفت‌وگو شامگاه شنبه ۹ شهریور (۳۱ اوت) انجام شد.
بر اساس بیانیه کاخ الیزه، مکرون از روحانی خواست که ایران به تمام تعهدات هسته‌ای خود پایبند بماند و برای برقراری صلح و امنیت در خاورمیانه تلاش کند.
رئیس‌جمهوری فرانسه به‌طور ویژه از تهران خواست که «برای پایان دادن به درگیری‌ها و باز کردن باب مذاکرات در یمن» اقدام کند.
بیانیه کاخ الیزه هم‌چنین می‌گوید که مکرون در گفت‌وگوی تلفنی خود با روحانی بر «اهمیت حرکت کنونی برای تنش‌زدایی از طریق گفت‌وگو و دستیابی به راه‌حل‌های دائمی در منطقه» تأکید کرده‌است.
خبرگزاری فرانسه به نقل از یک منبع دیپلماتیک نوشته‌است، برای فرانسه مهم بود که بعد از پایان اجلاس گروه هفت، از آمادگی حسن روحانی برای مذاکره یقین حاصل کند.
امانوئل مکرون در آخرین روز نشست گروه هفت در جریان کنفرانس خبری مشترک با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا اعلام کرد که برای کاهش تنش بین ایران و آمریکا نقشه راهی تهیه شده و به احتمال زیاد دونالد ترامپ و حسن روحانی البته با حضور وی با یکدیگر دیدار می‌کنند.
در این میان، خبرگزاری امنیتی تسنیم گزارش داد، علی مطهری نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی، درخصوص پیشنهاد امانوئل مکرون رئیس‌جمهور فرانسه به ایران اظهار کرد: رئیس‌جمهور فرانسه پیشنهاد راه‌اندازی خط اعتباری ۱۵ میلیارد دلاری برای پیش خرید نفت از ایران را پیشنهاد داده‌است و اینکه گفته می‌شود این مبلغ کمک بلاعوض و وام است، درست نیست.
وی با بیان اینکه طبق پیشنهاد فرانسوی‌ها این مبلغ در سه مرحله قرار است پرداخت شود، ادامه داد: مکرون پیشنهاد داده تا در برابر این مبلغ فعلاً جمهوری اسلامی ایران گام سوم خود را اجرا نکند و احتمالاً از گام اول و دوم خود هم به جایگاه اولیه در برجام بازگردد.
این در حالی است که محمود واعظی رئیس دفتر رئیس‌جمهور ایران نیز در یک برنامه تلویزیونی از شبکه یک گفت: رؤسای جمهوری ایران و فرانسه در ۳ دور مذاکره ۵ ساعت تلفنی گفت‌وگو کردند که البته موضوع آن قابل بیان نیست.
به گفته او، پیشنهادی دو هفته گذشته بین ایران و فرانسه رد و بدل و به ما ارائه شد. بخش‌های قابل توجهی از این پیشنهاد را تغییر دادیم. این پیشنهاد حاصل نتیجه ۵ ساعت مذاکره تلفنی روسای جمهوری ایران و فرانسه است که به عنوان طرح از صحبت‌های هردو رئیس‌جمهور بدست آمد.
واعظی افزود: اگر به‌طور کلی به این موضوع بپردازیم می‌توان گفت مکالمه در باب مسائل بانکی، اقتصادی و سیاسی و کلاً یک بسته کلی بود که هر دو طرف منتظر نتیجه و جمع‌بندی آن هستند.
۱۸ شهریور مهلتی که ایران برای اتحادیه اروپا تعیین کرده تا به تعهداتش در برجام عمل کند به پایان می‌رسد.
ایران تاکنون دو گام از «کاهش تعهدات برجامی» را برداشته است که شامل عبور از میزان اروانیوم غنی شده از ۳۰۰ کیلوگرم تعیین شده در برجام و همچنین عبور سطح غنی‌سازی از سطح تعیین شده ۳/۶۷ درصدی به ۴/۵ درصد است.
 ۳۰ اوت، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در تازه‌ترین گزارش دوره‌ای خود از برنامه هسته‌ای ایران اعلام کرد که تهران به غنی‌سازی اورانیوم در سطحی بالاتر از سقف تعیین‌شده در برجام ادامه می‌دهد.
فرانسه از حامیان برجام و از مخالفان تحریم ایران محسوب می‌شود اما دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا که امضای کشورش را بهار سال گذشته از پای این توافق‌نامه حذف کرد اصرار دارد که بر شدت فشار بر ایران بیافزاید تا مقام‌های ایرانی حاضر شوند با او مستقیم مذاکره کنند.
او معتقد است مذاکره ایران با آمریکا در دوران باراک اوباما، رئیس‌جمهوری پیشین این کشور، به یک «توافق بد» ختم شده‌است.
با وجود این، ترامپ که هفته گذشته برای حضور در اجلاس سران گروه هفت به جنوب فرانسه رفته بود همان‌جا به خبرنگاران گفت که با تلاش‌های آقای مکرون برای کاهش تنش میان واشینگتن و تهران «مشکلی ندارد».



نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
TT

نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)

با وجود هیاهوی پیش از مذاکرات اروپا و ایران در ژنو، این مذاکرات بدون ارائه طرح یا نقشه راه جدیدی برای پرونده هسته‌ای برگزار شد. برخلاف تبلیغات رسانه‌های نزدیک به حکومت ایران، مذاکرات نه تنها به مسائل هسته‌ای محدود نبود، بلکه به روابط نظامی ایران و روسیه نیز پرداخت. این موضوع را دو دیپلمات ارشد اروپایی به "الشرق الأوسط" تأیید کردند.

یکی از دیپلمات‌های اروپایی اذعان کرد که دیدار میان مقامات ایرانی و اروپایی در ژنو نشان داد که اختلافات میان طرفین در چندین زمینه رو به افزایش است.

دیپلمات دیگری پیش‌تر گفته بود که این دیدارها بخشی از تلاش برای حفظ کانال‌های گفت‌وگو با ایران است. وی افزود که این جلسات جامع خواهد بود و تصمیم‌گیری درباره نحوه برخورد با مسئله هسته‌ای ایران به پس از مشخص شدن سیاست‌های دولت ترامپ در آغاز سال آینده موکول خواهد شد.

ادامه نشست‌های نیویورک در ژنو

به گفته منابع "الشرق الأوسط"، این نشست‌ها از پیش برنامه‌ریزی شده بود و در ادامه گفت‌وگوهایی بود که در سپتامبر گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک انجام شد. در آن نشست‌ها، تمرکز بر موضوعات هسته‌ای ایران و همکاری نظامی ایران و روسیه بود.

روز جمعه، مدیران سیاسی وزارت‌خانه‌های خارجه فرانسه، بریتانیا و آلمان با مجید تخت روانچی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه ایران، دیدار کردند. این نشست‌ها پس از ملاقات مقامات ایرانی با انریکه مورا، میانجی اروپایی در مذاکرات هسته‌ای، برگزار شد.

مورا در پلتفرم «ایکس» (توییتر سابق) نوشت که این نشست «صریح» بوده و او از ایران خواسته است تا همکاری نظامی خود با روسیه را متوقف کند و همچنین بر ضرورت یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای و پایان دادن به مداخلات منطقه‌ای ایران تأکید کرده است.

در مقابل، غریب‌آبادی در واکنش به اتحادیه اروپا در توییتی نوشت: «اروپا به دلیل نبود اعتماد و مسئولیت‌پذیری، بازیکن جدی‌ای نیست.» او همچنین سیاست‌های عمومی اتحادیه اروپا را مورد انتقاد قرار داده و رفتار آن را «غیرمسئولانه» توصیف کرد.

غریب‌آبادی پس از دیدار با نمایندگان تروئیکای اروپایی، نوشت که گفت‌وگوها بر پرونده هسته‌ای و رفع تحریم‌ها متمرکز بوده و ایران به منافع مردم خود پایبند است و دیپلماسی و گفت‌وگو را ترجیح می‌دهد. او تأکید کرد که توافق شد کانال‌های دیپلماتیک در آینده نزدیک باز بماند.

 

فرصت مکانیزم ماشه؟

نشست‌های ژنو تنها چند روز پس از آن برگزار شد که فرانسه، بریتانیا و آلمان پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران را به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردند که به تصویب رسید. این قطعنامه، ایران را به دلیل عدم همکاری با آژانس و افزایش غنی‌سازی اورانیوم محکوم کرد.

ایران نیز با اعلام برنامه خود برای نصب هزاران سانتریفیوژ جدید، به این اقدام واکنش نشان داد.

با این حال، یک دیپلمات اروپایی به "الشرق الأوسط" گفت که بحث درباره فعال کردن مکانیزم ماشه یا «اسنپ‌بک» هنوز زود است.

بریتانیا نیز پیش‌تر اشاره کرده بود که ممکن است از این مکانیزم استفاده کند و در بیانیه‌ای گفت: «ما همچنان به استفاده از همه اقدامات دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای متعهدیم، از جمله استفاده از مکانیزم ماشه در صورت لزوم.»

مکانیزم ماشه امکان بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را به دلیل نقض تعهدات هسته‌ای در توافق 2015 فراهم می‌کند. این توافق توسط ایالات متحده در سال 2018، در دوره نخست ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ترک شد.

ایران از بازگشت ترامپ به استراتژی «فشار حداکثری» و تلاش برای فعال کردن مکانیزم ماشه نگران است. همچنین، تهران بیم آن دارد که قدرت‌های اروپایی نیز این مکانیزم را فعال کنند.

هیاهوی بی‌دلیل

با وجود همه این مباحث، نشست‌های ژنو تنها به پرونده هسته‌ای محدود نبود. یک دیپلمات اروپایی گفت که این جلسات طبق برنامه پیش رفته و او «هیاهوی رسانه‌ای اغراق‌آمیز» پیش از این نشست‌ها را درک نمی‌کند.

پیش‌تر، یکی از مقامات ایرانی به «رویترز» گفته بود که اگر ایران و تروئیکای اروپایی بتوانند «نقشه راه» توافق هسته‌ای را تدوین کنند، آمریکا تصمیم خواهد گرفت که توافق 2015 را احیا کند یا آن را کنار بگذارد.

این توافق در اکتبر سال آینده منقضی می‌شود و جامعه بین‌المللی باید مذاکراتی برای توافق جدید با ایران آغاز کند. دیپلمات‌های اروپایی گفته‌اند که توافق فعلی قابل احیا نیست اما می‌تواند مبنایی برای مذاکرات آتی باشد.