روسیه و ایران رزمایش مشترک در اقیانوس هند برگزار می‌کنند

همزمان با گزارش‌هایی دربارهٔ اجاره دادن بنادر جنوبی ایران به روسیه

روسیه و ایران رزمایش مشترک در اقیانوس هند برگزار می‌کنند
TT

روسیه و ایران رزمایش مشترک در اقیانوس هند برگزار می‌کنند

روسیه و ایران رزمایش مشترک در اقیانوس هند برگزار می‌کنند

خبرگزاری رویترز به نقل از محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران نوشت: روسیه و ایران در اقیانوس هند رزمایش دریایی مشترک برگزار می‌کنند و تهران پیشنهاد روسیه در خصوص تأمین امنیت خلیج را پذیرفته‌است.
به گزارش الشرق الاوسط، وزیر امور خارجه ایران روز دوشنبه در کنفرانس خبری در مسکو پس از دیدار با همتای روسی خود، گفت همکاری نظامی دو کشور ایران و روسیه در چارچوب توافق‌های انجام شده‌است.
شبکه ایرانی العالم نیز گزارش داد که ظریف در خصوص همکاری احتمالی ایران و روسیه در بوشهر و چابهار گفت: طرحی در این زمینه وجود ندارند.
در همین حال اخیراً روزنامه بریتانیایی «عرب ویکلی» هم نوشته بود که «گزارش‌های تأییدنشده نشان می‌دهد روسیه طبق قرارداد دوجانبه‌ای که با ایران دارد، می‌خواهد از بندر بوشهر و بندر چابهار ایران به عنوان پایگاه‌های نظامی برای کشتی‌های جنگی و زیردریایی‌های هسته‌ای استفاده کند».
به نوشته این روزنامه «این تجهیزات توسط صدها نیروی ویژه حفاظت می‌شوند».
سایت خبری آمریکایی «اویل پرایس» نیز در گزارشی آورده‌است در پی بالا گرفتن تنش‌ها در خلیج، روسیه قصد دارد از بنادر بوشهر و چابهار به‌عنوان پایگاه‌هایی برای ناوها و زیردریایی‌های هسته‌ای خود استفاده کند.
این سایت در ادامه گفته‌است این پایگاه‌ها توسط صدها «نیروی ویژه» و تحت عنوان «مستشاران نظامی» محافظت خواهد شد. همچنین یک پایگاه هوایی در نزدیکی بندر بوشهر به‌عنوان مقر ۳۵ جنگنده سوخو ۵۷ مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
 اویل پرایس اشاره می‌کند که مانور نظامی مشترک ایران و روسیه در اقیانوس هند و تنگه هرمز آغازگر این همکاری نظامی خواهد بود و ناوهای روسیه از تأسیسات بندر بوشهر و چابهار استفاده خواهند کرد. بسته به میزان واکنش‌های داخلی و بین‌المللی به این موضوع، تعداد کشتی‌ها و نیروهای ویژه روسی ممکن است طی ۵۰سال آینده افزایش پیدا کنند.
 این پایگاه خبری در ادامه نوشته‌است که یادداشت تفاهم میان ستاد کل نیروهای مسلح ایران و وزارت دفاع روسیه به‌عنوان اساس قانونیِ تأسیس پایگاه‌های روسی مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
اویل پرایس نوشته‌است که امضای این سند در ۲۹ ژوئیه و هنگام بازدید حسین خانزادی فرمانده نیروی دریایی ایران، از سنت پترزبورگ و شرکت در مراسم «روز نیروی دریایی روسیه» اعلام شد. گفته شده‌است که ایران در مقابل همکاری نظامی، از کمک‌های مالی مسکو به‌عنوان بخشی از این توافق بهره خواهد برد که شامل سرمایه‌گذاری در توسعه میدان‌های نفتی رهاشده توسط شرکت‌های غربی می‌شود.
این رسانه آمریکایی نوشته‌است که روسیه طی مدت پنج‌سال، ۲۵۰میلیارد دلار در صنعت نفت و گاز ایران برای تکمیل کردن پروژه‌های اولویت‌دار سرمایه‌گذاری و در پنج‌سال بعد از آن هم ۲۵۰میلیارد دلار برای حفظ اقتصاد ایران کمک خواهد کرد. در مقابل، ایران برای شرکت‌های نفتی روسیه جهت توافق‌های اکتشاف و توسعه میادین نفت و گاز، اولویت قایل خواهد شد.



مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
TT

مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)

با امضای توافقنامه «شراکت استراتژیک جامع» بین روسیه و ایران، روابط دو کشور وارد مرحله‌ای جدید شده است که در آن منافع طرفین به شکلی بی‌سابقه به هم نزدیک می‌شوند. با این حال، در مسکو تردیدهایی درباره تمایل تهران به بازگشایی به سوی غرب وجود دارد.

این توافقنامه پایه‌ای قانونی برای گسترش همکاری‌های وسیع بین دو کشور فراهم می‌کند و جایگزین توافقنامه همکاری سال ۲۰۰۱ می‌شود که پیش‌تر زمینه‌های محدودی برای همکاری ایجاد کرده بود.

در طول ۲۵ سال گذشته، روابط مسکو و تهران به شدت توسعه یافته و تحولات بزرگی در منطقه رخ داده است که دو کشور را وادار به بازنگری در اساس همکاری‌های خود کرده است. با این حال، مسیر رسیدن به این توافقنامه هموار نبوده و موانع زیادی بر سر راه آن وجود داشته است.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، پس از مذاکرات در مسکو، برای حضور در مراسم امضا آماده می‌شوند (عکس: آسوشیتدپرس)

موضع روسیه در قبال تحولات جنگ قره‌باغ و سوریه، که به منافع منطقه‌ای ایران آسیب زد، باعث ایجاد تردیدهایی در تهران درباره قابل اعتماد بودن مسکو به عنوان یک شریک استراتژیک شده است. از سوی دیگر، مسکو نیز همواره با نگرانی به تلاش‌های ایران برای بازگشایی کانال‌های ارتباطی با غرب نگاه کرده است.

انتخاب زمان امضای این توافقنامه جلب توجه می‌کند. این توافقنامه پس از چندین تأخیر و درست سه روز قبل از تحلیف رئیس‌جمهور جدید آمریکا، دونالد ترامپ، امضا شد. برخی تحلیل‌گران معتقدند که مسکو و تهران پس از تحولات سوریه و اوکراین، تصمیم گرفتند تا با تقویت مواضع خود، آماده مذاکرات آینده شوند.
این توافقنامه در ۴۷ بند، حوزه‌های مختلف همکاری از جمله تجارت، انرژی، آموزش و گردشگری را پوشش می‌دهد. بخش قابل توجهی از آن به همکاری در زمینه انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز اختصاص دارد، حوزه‌ای که ایران به زودی چالش‌های دیپلماتیک جدی در آن پیش رو خواهد داشت.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در کرملین، مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ (آسوشیتدپرس)

همکاری نظامی

توافقنامه بر همکاری‌های نظامی و امنیتی تأکید کرده است، اما از تبدیل این شراکت به یک اتحاد نظامی کامل جلوگیری می‌کند. این همکاری شامل تبادل هیئت‌های نظامی، آموزش پرسنل، انجام تمرینات مشترک و مشارکت در کنفرانس‌های بین‌المللی می‌شود.
دو کشور بر تقویت همکاری در مبارزه با تروریسم، تبادل اطلاعات امنیتی و هماهنگی بین وزارتخانه‌های داخلی تأکید کرده‌اند. همچنین، همکاری در زمینه‌های حقوقی، کنترل تسلیحات و خلع سلاح نیز در توافقنامه گنجانده شده است.
توافقنامه به توسعه روابط تجاری و اقتصادی، بهبود شبکه‌های حمل‌ونقل و تدارکات، و افزایش مبادلات تجاری بین دو کشور اشاره کرده است. همچنین، استفاده از ارزهای ملی در مبادلات و مقابله با تحریم‌های یکجانبه غرب نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
این توافقنامه تمامی جنبه‌های همکاری سیاسی، اقتصادی، امنیتی، نظامی و فرهنگی را پوشش می‌دهد. با این حال، نکته جالب توجه این است که در بند پایانی توافقنامه آمده است: «در صورت بروز اختلاف در تفسیر مفاد این توافقنامه، نسخه انگلیسی سند مرجع خواهد بود.»