از سر گیری تظاهرات در بغداد و ۵ نفر بر اثر تیراندازی کشته شدند

مقر احزاب در الناصریه به آتش کشیده شدند

استقرار ماموران در اطراف میدان التحریر در بغداد روز شنبه
استقرار ماموران در اطراف میدان التحریر در بغداد روز شنبه
TT

از سر گیری تظاهرات در بغداد و ۵ نفر بر اثر تیراندازی کشته شدند

استقرار ماموران در اطراف میدان التحریر در بغداد روز شنبه
استقرار ماموران در اطراف میدان التحریر در بغداد روز شنبه

همزمان با ممنوعیت رفت و آمد و قطع اینترنت اعتراضات مطالبه محور مردم در بغداد روز شنبه (۵ اکتبر) برای پنجمین روز متوالی از سر گرفته شد. حدود صد نفر در بغداد و استان های جنوبی کشته شدند. مقتدی صدر رهبر شیعی گفت دولت باید استعفا دهد.
عکاس فرانس پرس از سرگیری اعتراضات در پایتخت و تیراندازی در مرکز بغداد خبر داد.
پلیس و منابع پزشکی گفتند ۵ نفر در درگیری های شنبه کشته شدند.
کمیساریای حقوق بشر روز شنبه (۵ اکتبر) گفت ۵ نفر از معترضان بر اثر تیراندازی کشته شدند. آمار قربانیان اعتراضات عراق به صد نفر افزایش یافت. معترضان اغلب کشته شدگان را تشکیل می دهند. ۴ هزار نفر نیز زخمی شده اند. اعتراضات عراق روز سه شنبه (اول اکتبر) آغاز شد. دستکم ۶ مامور پلیس در جریان درگیری بین ماموران و معترضان در بغداد و بخش های جنوبی عراق کشته شده اند.
فائق الشیخ علی نماینده پارلمان عراق از جناح لیبرال با انتشار توییتی گفت «معترضان توسط تک تیراندازان و به دستور ایران کشته شده اند».
صدای تیراندازی و شلیک گلوله به سمت تحصن کنندگان در اطراف مقر وزارت نفت در مسیر منتهی به میدان التحریر شنیده شد.
شبکه تلویزیونی العربیه گفت «صدها هزار نفر در نزدیکی مجتمع تجاری النخیل در بغداد و در ابتدای خیابان فلسطین تظاهرات کردند. ماموران برای متفرق کردن معترضان گاز اشک آور شلیک کردند».
در الناصریه مرکز استان ذی قار در جنوب عراق نیز آمار کشته شدگان بسیار بالا بود. معترضان در ذی قار ساختمان های احزاب را به آتش کشیدند.
از سوی دیگر، معادله تحولات عراق احتمالا با فراخوان مقتدی صدر برای استعفای دولت تغییر خواهد کرد. در چنین شرایطی دو گزینه مطرح است؛ اول: به رغم خودداری معترضان از سیاسی شدن این تحرک اما جنبش اعتراضی برای سرنگونی حکومت گسترش خواهد یافت. دوم: کشمکش از سطح خیابانی به سطوح سیاسی و دولتمردان یعنی پارلمان انتقال پیدا می کند.
گروهی از چهره های شاخص سیاسی تلاش کردند تا صدر را به پس گرفتن خواسته خود برای استعفای دولت متقاعد کنند. صدر همچنان بر دیدگاه خود پافشاری می کند. به همین دلیل نگرانی ها در خصوص پیوستن طرفداران صدر به اعتراضات افزایش یافته و بغداد روز شنبه (۵ اکتبر) شاهد حضور سنگین ماموران و خودروهای نظامی بود.
قرار بود جلسه مجلس عراق روز شنبه (۵ اکتبر) برای بررسی مطالبات معترضان برگزار شود. این جلسه به دلیل تحریم فراکسیون مقتدی الصدر به حد نصاب نرسید و تشکیل نشد.
فراکسیون الصدر با ۵۴ نماینده بزرگ ترین فراکسیون مجلس عراق است. صدر ضمن حمایت از خواسته های اصلی معترضان خواستار برکناری دولت شد.
محمد الحلبوسی رییس پارلمان عراق با نمایندگان معترضان دیدار کرد. نمایندگان اعتراضات در این جلسه مطالبات معترضان را مطرح کردند. الحلبوسی نیز وعده داد تا برای تامین خواسته های معترضان تلاش کند.
الحلبوسی روز جمعه (۴ اکتبر) نیز در اظهاراتی چندین طرح برای اشتغال جوانان و ارائه کمک های اجتماعی جدید تقدیم کرد.
او افزود «اگر به این وعده ها در اسرع وقت عمل نکنم من نیز به معترضان خواهم پیوست».
مسوولان کشور از معترضان خواستار مهلت زمانی معین برای اجرای اصلاحات و بهبودی وضعیت معیشتی جمعیت چهل میلیونی عراق شدند. اما گویا مردم عراق از جنگ و بیکاری و فساد به ستوه آمدند. صدر خواستار «برگزاری انتخابات زود هنگام زیر نظر سازمان ملل» شد.
مطالبات معترضان از همان روز آغاز اعتراضات (سه شنبه) روشن بود.
یکی از معترضان با سربند پرچم عراق روز جمعه به فرانس پرس گفت «کسی ما را نمایندگی نمی کند. افراد کت و شلوار می پوشند و بعد نماینده مجلس می شوند. ما دیگر نه حزب می خواهیم و نه اینکه کسی به اسم ما حرف بزند».
صدر این خواسته معترضان را مورد توجه قرار داد. او از هوادارانش خواست تا «در راهپیمایی مسالمت آمیز شرکت کنند و اعتراضات مردمی به تظاهرات حزبی تبدیل نشود».
فنر حداد کارشناس امور عراق گفت «دولتمردان عراق که عده ای از آنها ۱۶ سال به سمت های خود چسبیده اند با یک جنبش بی سابقه روبرو شده اند».
او افزود «این اعتراضات ضد کل حاکمیت و ساختار سیاسی عراق است» و با اعتراضات همیشگی برای تامین برق و آب در دومین کشور بزرگ صادر کننده نفت در اوپک تفاوت دارد.
حداد خاطر نشان کرد «مردم برای اولین بار شعار سرنگونی رژیم سردادند». حکومت عراق بر پایه سهمیه بندی فرقه ای و قومی پست های دولتی و نیز پارتی بازی شکل گرفته است.
سرمد البیاتی تحلیل گر مسائل امنیتی گفت «معترضان در شرایط کنونی در انتظار «اصلاحات و تصمیم گیری های سرنوشت ساز و برکناری و بازخواست برخی از سیاستمداران رده بالا در پرونده های فساد» هستند».
فعالیت برخی از مجتمع های تجاری و کافی شاپ ها و قهوه خانه ها در محله های پایتخت روز شنبه (۵ اکتبر) از سرگرفته شد.
کارکنان شهرداری نیز برای تمیز کردن آثار لاستیک های سوخته در خیابان ها دست به کار شدند. قیمت مواد غذایی و سبزیجات افزایش یافت؛ به عنوان مثال قیمت گوجه فرنگی از هزار دینار به سه هزار دینار عراق رسید.
خیابان های منتهی به میدان التحریر در پایتخت ۹ میلیون نفری عراق شاهد حضور سنگین ماموران و خودروهای زرهی و امنیتی بود. اعتراضات عراق روز سه شنبه (اول اکتبر) از میدان التحریر آغاز شد.
با این حال اما احتمال آغاز مجدد درگیری ها وجود دارد.
ابو صلاح (۷۰ ساله) گفت «چنانچه شرایط معیشتی مردم بهتر نشود اعتراضات با قوت هر چه بیشتر ادامه پیدا می کند و این بار اوضاع بدتر می شود».
 
 



غزهٔ غرق در باران، دو ماه از آتش‌بس شکننده را پشت سر می‌گذارد

مادری فلسطینی، دیروز در بیمارستان ناصر در خان‌یونس، پس از مرگ دختر شیرخوارش بر اثر سرما بر او شیون می‌کند (رويترز)
مادری فلسطینی، دیروز در بیمارستان ناصر در خان‌یونس، پس از مرگ دختر شیرخوارش بر اثر سرما بر او شیون می‌کند (رويترز)
TT

غزهٔ غرق در باران، دو ماه از آتش‌بس شکننده را پشت سر می‌گذارد

مادری فلسطینی، دیروز در بیمارستان ناصر در خان‌یونس، پس از مرگ دختر شیرخوارش بر اثر سرما بر او شیون می‌کند (رويترز)
مادری فلسطینی، دیروز در بیمارستان ناصر در خان‌یونس، پس از مرگ دختر شیرخوارش بر اثر سرما بر او شیون می‌کند (رويترز)

روز گذشته، نوار غزه وارد ماه سوم آتش‌بس شکننده‌ای شد که برای توقف درگیری میان اسرائیل و «حماس» از اکتبر گذشته آغاز شده بود. ساکنان آسیب‌دیده غزه دو ماهی را پشت سر گذاشته‌اند که با نقض‌های مکرر اسرائیل و رنج ناشی از کمبود کمک‌ها همراه بوده است.
هوای بد و موج باران‌های سنگینی که بر این منطقه می‌بارد، بار دیگر نیاز به تسریع ورود مواد لازم برای مقابله با شرایط سخت جوی را افزایش داده است؛ شرایطی که به مرگ یک نوزاد بر اثر سرما انجامید.
آژانس امداد و کار سازمان ملل برای آوارگان فلسطینی «آنروا» توضیح داد که رنجِ فزایندهٔ ناشی از باران‌ها «با ورود بدون مانع کمک‌های بشردوستانه، از جمله تدارکات پزشکی و وسایل مناسب سرپناه، قابل پیشگیری است».
در همین حال، ایتمار بن گویر، وزیر امنیت ملی دست‌راستی افراطی اسرائیل، روز گذشته تهدید کرد که قبر رهبر تاریخی، عزالدین قسام، را که در داخل سرزمین‌های تحت کنترل اسرائیل قرار دارد و شاخهٔ نظامی «حماس» نام او را بر خود دارد، از میان برخواهد داشت.
بن‌گفیر ویدئویی منتشر کرد که در آن در کنار نیروهای امنیتی و یک جرثقیل دیده می‌شود که در حال برچیدن چادری بودند که برای نماز خواندن در کنار قبر قسام ــ که زادهٔ سوریه است ــ برپا شده بود.
«حماس» تأکید کرد که اقدام وزیر امنیت «تجاوزی بی‌سابقه به حرمت‌ها و نقض مقدسات» است.


عراق از تصمیمِ طبقه‌بندی «حوثی‌ها» و «حزب‌الله» لبنان به‌عنوان دو گروه تروریستی عقب‌نشینی کرد

حامیان «حزب‌الله» لبنان پرچم‌های این حزب را در بیروت در دست دارند (رویترز)
حامیان «حزب‌الله» لبنان پرچم‌های این حزب را در بیروت در دست دارند (رویترز)
TT

عراق از تصمیمِ طبقه‌بندی «حوثی‌ها» و «حزب‌الله» لبنان به‌عنوان دو گروه تروریستی عقب‌نشینی کرد

حامیان «حزب‌الله» لبنان پرچم‌های این حزب را در بیروت در دست دارند (رویترز)
حامیان «حزب‌الله» لبنان پرچم‌های این حزب را در بیروت در دست دارند (رویترز)

عراق پس از آن‌که روزنامهٔ رسمی این کشور فهرستی را منتشر کرد که در آن «حوثی‌های» یمن و «حزب‌الله» لبنان در شمار گروه‌های تروریستی گنجانده شده بودند، از این طبقه‌بندی عقب‌نشینی کرد.
یک کمیتهٔ دولتی عراقی اعلام کرد فهرستی که منتشر شده، نسخهٔ ویرایش‌نشدهٔ گروه‌های تروریستی بوده و این کمیته در حال اصلاح خطا است. کمیته افزود که فهرست مورد نظر، تنها مربوط به نهادها و افرادی بوده که با دو گروه «القاعده» و «داعش» مرتبط‌اند.
و پیش از این عقب‌نشینی، ساعاتی پیش عراق «حوثی‌ها» و «حزب‌الله» لبنان را روز پنج‌شنبه در فهرست تروریسم قرار داده بود.
روزنامهٔ رسمی اعلام کرده بود که یک کمیتهٔ دولتی تصمیم گرفته است اموال اشخاص و نهادهای مرتبط با «حوثی‌ها» و «حزب‌الله» را مسدود کند.
عراق همچنین بیش از ۱۰۰ نهاد و شخصیت را در سراسر جهان در فهرست تروریسم قرار داده است.
این کمیتهٔ دولتی اشاره کرد که برخی از افرادی که در فهرست تروریسم قرار گرفته‌اند، طبق قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد تحت تحریم هستند.

روزنامهٔ رسمی همچنین اعلام کرد که «به‌روزرسانی فهرست تروریسم بر اساس تصمیمات رسمی صادرشده از سوی کمیتهٔ مسدودسازی اموال انجام می‌شود؛ تصمیماتی که به تعیین نهادها و افرادی مربوط است که مشمول اقدامات مقابله با تروریسم و تأمین مالی آن هستند».
این تصمیم یک روز پس از آن صادر شد که مایکل ریغاس، معاون وزیر خارجهٔ آمریکا، از کسانی که آنها را «شریکان عراقی» توصیف کرد، خواست تا «میلیشیاهای ایرانی را مهار کنند و مانع تهدید آنها علیه عراقی‌ها و آمریکایی‌ها شوند».
حسین مؤنس، رئیس جنبش «حقوق» وابسته به «کتائب حزب‌الله»، روز پنج‌شنبه در واکنش به این تصمیم به دولت عراق حمله کرد و آن را «متزلزل، وابسته و بی‌کرامت» توصیف کرد.

و به‌احتمال زیاد این اقدام با استقبال واشنگتن روبه‌رو خواهد شد؛ واشنگتنی که در پی کاهش نفوذ ایران در عراق و دیگر کشورهای خاورمیانه است؛ کشورهایی که در آنها متحدانی برای تهران وجود دارد.
ایران، که عراق را همسایه و هم‌پیمان خود می‌داند، این کشور را عنصری حیاتی برای تداوم مقاومت اقتصادش در برابر تحریم‌ها تلقی می‌کند. اما بغداد، که شریک هر دو طرفِ ایالات متحده و ایران است، نگران آن است که در تیررس سیاست فشار دولت رئیس‌جمهوری آمریکا، دونالد ترامپ، علیه تهران قرار گیرد.
ایران از طریق گروه‌های مسلح شیعهٔ قدرتمند و احزاب سیاسیِ مورد حمایت خود در بغداد، از نفوذی گستردهٔ نظامی، سیاسی و اقتصادی در عراق برخوردار است. اما افزایش فشارهای آمریکا طی سال گذشته در زمانی روی می‌دهد که ایران به‌دلیل حملات اسرائیل علیه «حزب‌الله» لبنان و «جنبش مقاومت اسلامی فلسطین» (حماس)، که متحدان تهران به‌شمار می‌روند، تضعیف شده است.


فشار آمریکا، سردرگمی «چارچوب هماهنگی» عراق را افزایش داد

رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، و نخست‌وزیر عراق، محمد شیاع السودانی، در عکس یادگاری حاشیه اجلاس شرم‌الشیخ، ۱۳ اکتبر ۲۰۲۵ (رسانه دولتی)
رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، و نخست‌وزیر عراق، محمد شیاع السودانی، در عکس یادگاری حاشیه اجلاس شرم‌الشیخ، ۱۳ اکتبر ۲۰۲۵ (رسانه دولتی)
TT

فشار آمریکا، سردرگمی «چارچوب هماهنگی» عراق را افزایش داد

رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، و نخست‌وزیر عراق، محمد شیاع السودانی، در عکس یادگاری حاشیه اجلاس شرم‌الشیخ، ۱۳ اکتبر ۲۰۲۵ (رسانه دولتی)
رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، و نخست‌وزیر عراق، محمد شیاع السودانی، در عکس یادگاری حاشیه اجلاس شرم‌الشیخ، ۱۳ اکتبر ۲۰۲۵ (رسانه دولتی)

منابع عراقی می‌گویند مرجعیت دینی در نجف در هیچ اقدامی برای تعیین نهایی نامزد نخست‌وزیری نقش ندارد، در حالی که «چارچوب هماهنگی» به دلیل آنچه فشارهای مستمر آمریکا خوانده شده، در برنامه‌های خود درباره آینده روابط بغداد و واشنگتن دچار سردرگمی شده است.

پس از برگزاری چند جلسه برای انتخاب نامزد پست اجرایی، آخرین جلسه روز دوشنبه برگزار شد. در این نشست، «چارچوب هماهنگی» نتایج دو کمیته خود را بررسی کرد: یکی برای دیدار با نامزدها و دیگری برای بررسی مکانیزم انتخاب نامزد نهایی توسط رهبران چارچوب، اما میان طرف‌های این چارچوب توافقی حاصل نشد.

رسانه‌های نزدیک به «چارچوب هماهنگی» گزارش دادند که دلیل مراجعه به مرجعیت علی‌ سیستانی در نجف، ناتوانی رهبران این چارچوب در انتخاب نامزد مشخص به دلیل اختلافات عمیق سیاسی میان آنها بوده است.

رهبران «چارچوب هماهنگی» پس از اعلام خود به‌عنوان بزرگ‌ترین فراکسیون پارلمان عراق (واع)

موضع نجف

گزارش‌ها حاکی است مرجعیت دینی نجف از دخالت در انتخاب نامزد خودداری کرده است، اما تحلیلگران می‌گویند درخواست نظر از مرجعیت، بازتاب ناتوانی نیروهای برنده انتخابات در تصمیم‌گیری میان نامزدهای غیررسمی است.

رسانه‌های محلی ده‌ها نامزد را فاش کرده‌اند و از نوسانات شدید در فهرست نامزدهای پیشنهادی خبر می‌دهند؛ گاهی فهرست کوتاه شامل پنج نفر و گاهی شامل ده‌ها شخصیت شیعی است.

عباس راضی، دبیرکل چارچوب هماهنگی، پیش‌تر گفته بود که «نامزدها محدود به شخصیت‌های رهبری هستند» و ائتلاف از افراد مشخصی خواسته تا برای این پست اعلام آمادگی کنند.

طالب محمد کریم، پژوهشگر مسائل سیاسی، به «الشرق الأوسط» گفت: «وضعیت پیچیده و بی‌سابقه است و نیازمند رویکرد جدیدی برای تسریع در تشکیل دولت آینده است؛ معیار اصلی حفظ منافع مالی و سیاسی عراق است، نه منافع جناحی».

او افزود: «لازم است تفاهم‌های آرام با آمریکا و پایتخت‌های منطقه‌ای برقرار شود تا دولت آینده متعهد شود از خاک عراق برای مناقشات دیگران استفاده نکند و با طرحی عملی، سلاح‌ها کنترل و منافع مشترک حفظ شود».

ائتلاف «عمران و توسعه» بیشترین کرسی‌ها را در مقایسه با احزاب «چارچوب هماهنگی» کسب کرده است (ایکس)

ترامپ و السودانی

اختلاف درباره نامزد مورد نظر «چارچوب هماهنگی» پس از اظهارات جنجالی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا، افزایش یافت. او گفته بود: «عراق پس از حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران، کشور دوست آمریکا شد» و فاش کرد که نخست‌وزیر عراق، محمد شیاع السودانی، برای دریافت جایزه صلح نوبل به او رأی داده است.

این اظهارات در محافل شیعی بغداد بحث‌برانگیز شد، به ویژه که بسیاری ترامپ را رئیس آمریکایی می‌دانند که دستور ترور قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران، را در ژانویه ۲۰۲۲ صادر کرد.

السودانی در پلتفرم «ایکس» چهارشنبه نوشت: «همیشه سعی کرده‌ام روابطی بسازم که به کشور خدمت کند. از همان ابتدا دریافتم که دوستی، نه خصومت، ثبات و پیشرفت کشور را تضمین می‌کند».

انتظار سافایا

در این وضعیت پیچیده، رهبران چارچوب هماهنگی منتظر رسیدن نماینده ویژه رئیس‌جمهور آمریکا، ماراک سافایا، به عراق هستند. او پیام‌های هشداردهنده‌ای به برخی نیروهای چارچوب هماهنگی داده است، به ویژه کسانی که هنوز جناح‌های مسلح دارند و تحت تحریم‌های آمریکا هستند.

پیش‌تر، تام باراک، نماینده آمریکا در لبنان و سوریه، به طور کوتاه به بغداد سفر کرده بود و طبق منابع مطلع، پیام‌های مهمی درباره مسائل داخلی و منطقه‌ای منتقل کرد.

منابع به «الشرق الأوسط» گفتند که سه موضوع اصلی توسط باراک با السودانی مطرح شده است: اقدامات آمریکا برای خلع سلاح حزب‌الله، اهمیت کنترل مرزهای عراق و سوریه و جلوگیری از ورود شخصیت‌های وابسته به گروه‌های مسلح به دولت آینده عراق.

در همین راستا، مذاکراتی نیز میان فؤاد حسین، معاون نخست‌وزیر و وزیر خارجه عراق، با مایکل ریگاس، معاون وزیر خارجه آمریکا، انجام شد. سفارت آمریکا در بغداد با انتشار دوباره بیانیه مشترک وزارت خارجه عراق، تأکید کرد که «آمریکا به صراحت بر خلع سلاح میلیشیاهای تحت حمایت ایران که به حاکمیت عراق ضربه می‌زنند، تهدیدی برای آمریکایی‌ها و عراقی‌ها هستند و منابع عراق را به نفع ایران می‌برند، ادامه خواهد داد».