"سلام نظامی" تماشاگران تبریزی به عمليات نظامى تركيه در سوریه جنجال آفرید

رشد احساسات قومی در فوتبال ایران

تابناك
تابناك
TT

"سلام نظامی" تماشاگران تبریزی به عمليات نظامى تركيه در سوریه جنجال آفرید

تابناك
تابناك

مسابقه میان تیم‌های استقلال تهران و تراکتورسازی تبریز در لیگ برتر فوتبال ایران تحت تأثیر حمله نظامی اخیر ترکیه به شمال سوریه قرار داشت و با جنجال‌ها و حاشیه‌هایی همراه شد و مقام امنیتی تبریز نیز تعدادی از تماشاگران را دستگیر کرد.
به گزارش الشرق الاوسط، تراکتور و استقلال (جمعه ۱۰ آبان ۹۸) در هفته نهم رقابت‌های لیگ برتر فوتبال به مصاف هم رفتند که این دیدار با نتیجه ۴ بر ۲ به سود استقلال خاتمه یافت.
هواداران تراکتورسازی در این بازی شعارهایی علیه کردها و همچنین وریا غفوری بازیکن کردزبان تیم فوتبال استقلال تهران سر دادند.
شعارهای هواداران تراکتورسازی در دفاع از ترکیه در حمله به کردهای سوریه بود. شعار علیه وریا غفوری نیز به این خاطر بود که او چند باری در حمایت از کردهای سوریه در برابر تهاجم ترکیه موضع‌گیری کرده بود.
خبرگزاری ایسنا امروز در این باره نوشت: معاون امنیتی انتظامی وزارت کشور از دستگیری ۷ تماشاگر بازی تراکتور استقلال «به دلیل حرکت خارج از عرف فوتبال» خبر داد.
بازتاب حوادث ورزشگاه تبریز در رسانه‌های ترکیه
از سوی دیگر، فریاد زدن نام ترکیه و دادن سلام نظامی هنگام تلاوت قرآن در مراسم آغازین بازی؛ در رسانه‌های ترکیه نیز بازتاب داشته‌است و آنها از این موضوع استقبال کرده‌اند.
در همین خصوص، خبرگزاری آناتولی ترکیه نوشت: «طرفداران تیم فوتبال تراکتور تبریز دیدار با استقلال تهران در ورزشگاه ۸۰ هزار نفری تبریز فریادهای «ترکیه، ترکیه، ترکیه» سردادند. بسیاری از تماشاگران تبریزی نیز در زمان انجام این عملیات پرچم ترکیه را با خود به ورزشگاه مذکور برده بودند».
علاوه بر این‌ها شبکه‌های تلویزیونی نزدیک به رجب طیب اردوغان نخست‌وزیر ترکیه نیز با پخش فیلم شعارهای ورزشگاه تبریز از آنها به عنوان حمایت از عملیات نظامی در سوریه یاد کردند.
 
مخالفت تمام قد تندروهای ایران
در همین زمینه خبرگزاری دولتی ایرنا گزارش داد؛ نادر قاضی‌پور نماینده مردم ارومیه از حواشی ایجاد شده در بازی تیم‌های تراکتورسازی و استقلال عذرخواهی کرد و گفت: «از هواداران تیم‌ها به خصوص تیم تراکتور می‌خواهیم به هیچ وجه به قومیت‌ها، فارس‌ها، کردها و گیلک‌ها توهین نکنند.»
او پیش از این در گفتگو با خبرگزاری خانه ملت خواستار «برخورد با عاملان شعارهای نژاد پرستانه، غیراخلاقی، سیاسی و انحرافی» در بازی تراکتورسازی تبریز شد.
از سوی دیگر نگرانی‌ها از گسترش این حس قومی در میان جریان‌های محافظه کار در ایران شدت گرفته به طوری که احمد علیرضابیگی نماینده تبریز در گفت‌وگو با خبرگزاری خانه ملت، حمله نظامی ترک‌ها به کردنشین‌های سوری را بر اتحاد این دو قوم در ایران بی تأثیر دانسته و گفته: «اینکه اکنون قوم کرد امروز مورد تهدید و هجمه قرار گرفته به واسطه سوء کارکردهای مدیریتی رهبران کُرد در اقلیم کردستان عراق و در بخش کردنشین سوریه است».
در مقابل خبرگزاری تسنیم وابسته به سپاه پاسداران در گزارشی با عنوان «تحرک مشکوک در تبریز؛ سلام نظامی به ترکیه» آورده‌است: «البته که شعارها و اقدامات هواداران تراکتور در دیدار با استقلال، تازه نیست و فدراسیون فوتبال پیش از این هم بارها از اقدامات آنها چشم‌پوشی کرده‌است. چشم‌پوشی کردن از اقداماتی که باعث شد در این دیدار شعارها و اقدامات آنها شدت بگیرد».
روزنامه جام جم وابسته به سازمان رادیو و تلویزیون ایران نیز در گزارشی با عنوان «رسوایی در تبریز، ذوق زدگی در ترکیه!»، شعارهای تماشاگران تبریزی را «قومیتی، نژادپرستانه و تجزیه طلبانه» توصیف کرد.
سایت رجانیوز وابسته به سپاه نیز «از اهتزاز پرچم کشورهای بیگانه در ورزشگاه‌ها و اهانت به قومیت‌های ایران، با چاشنی شعارهای جدایی‌طلبانه» انتقاد کرده و «جری‌تر شدن فرصت‌طلبان را در سایه بی‌توجهی مسئولین» دانسته و گفته «تا کی قرار است امنیت ملی آماج حملات عده‌ای آشوب‌طلب باشد؟»
چندی پیش نیز سایت فردا نزدیک به اصولگرایان به هوارداران تبریزی از «فعالیت پان‌ترکیسم متعصب پشت نقاب فوتبال تبریز» هشدار داده بود.
 
ریشه حاشیه‌های ورزشگاه‌ها از کجاست؟
در خارج از زمین فوتبال نیز قومیت ترک بزرگترین قومیت در ایران شمرده می‌شود و تیم تراکتور به نمادی برای مظلومیت این قومیت. در فضای پارلمان نیز فراکسیون ترک‌زبان‌ها از ابتدای مجلس دهم تشکیل شد و نزدیک به ۱۰۰ نماینده در آن عضو هستند یعنی چیزی در حدود یک سوم کل نمایندگان مجلس.
سه سال قبل و در بحبوحه بالا گرفتن تنش بین ایران و کشورهای خلیج، و اتفاقاً در بازی تراکتورسازی با استقلال تهران، طرفداران این تیم تبریزی اقدام به سر دادن شعار «خلیج عربی» کردند.
مرداد ماه سال گذشته، در بازی تراکتورسازی با پرسپولیس تهران، با دست گرفتن پرچم کشور جمهوری آذربایجان، خواستار جدایی از ایران بودند.
در شهریور ماه سال جاری نیز، باز هم در بازی پرسپولیس تهران و تراکتورسازی تبریز، هواداران این تیم تبریزی، پرچم ترکیه را در ورزشگاه تبریز به اهتزاز درآوردند.
در سال ۱۳۹۱ و در جریان بازی تراکتورسازی با نماینده کشور امارات متحده عربی، برخی از طرفداران این تیم با زبان انگلیسی در بنری بزرگ نوشته بودند: «آذربایجان ایران نیست.»
طرفداران تیم‌های ترک‌زبان معتقدند نتایج بازی‌های تراکتورسازی و ماشین‌سازی به دلیل ترک ستیزی با ناداوری‌ها تغییر می‌یابد. این اظهارات یک روز قبل از این بازی از زبان رسول خطیبی سرمربی ماشین‌سازی مطرح شد. او معتقد است که تماشاگران پرسپولیس تهران در ورزشگاه آزادی علیه او و تیمش فحاشی کردند.
ناظران معتقدند که این اقدامات اخیر در نتیجه رشد احساسات قومی در فوتبال ایران شکل گرفته‌است.



راهی به‌سوی مذاکره: ایران و آمریکا چگونه به این لحظه رسیدند؟

یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)
یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)
TT

راهی به‌سوی مذاکره: ایران و آمریکا چگونه به این لحظه رسیدند؟

یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)
یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)

امروز، شنبه، در سلطان‌نشین عمان، گفت‌وگوهایی میان ایران و ایالات متحده برگزار شد، به عنوان تلاشی برای احیای مذاکرات متوقف‌شده درباره برنامه هسته‌ای شتاب‌گرفته تهران.

با این حال، دو طرف حتی پیش از آغاز مذاکرات بر سر شکل و مکانیزم آن اختلاف دارند. در حالی‌ که رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، اصرار دارد مذاکرات به‌صورت مستقیم انجام شود، عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران، اعلام کرده که کشورش فقط از طریق واسطه و به‌صورت غیرمستقیم با فرستاده آمریکا در امور خاورمیانه، استیو ویتکوف، گفت‌وگو خواهد کرد.

گرچه این اختلاف ممکن است ظاهری به نظر برسد، اما معنا و پیامدهای عمیقی در خود دارد. مذاکرات غیرمستقیم تاکنون هیچ پیشرفتی به همراه نداشته، به‌ویژه از زمانی که ترامپ در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش پس از سه سال از امضای توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۵، از آن خارج شد.

دو زن ایرانی در کنار نقاشی ضد آمریکایی بر دیوار سفارت سابق ایالات متحده در مرکز تهران در حال قدم زدن هستند (رویترز)

در ۸ مه ۲۰۱۸، ترامپ سند خروج از برجام را امضا و آن را علنی کرد.

از آن زمان، ترامپ تحریم‌های جدیدی علیه ایران اعمال کرده و آن را بخشی از استراتژی «فشار حداکثری» خوانده است. او بارها تأکید کرده که گزینه نظامی همچنان روی میز است، هرچند مرتب از امکان رسیدن به توافق جدید سخن گفته. ترامپ در همین راستا، پیامی به رهبر ایران، علی خامنه‌ای (۸۵ ساله) ارسال کرده است.

در مقابل، خامنه‌ای هشدار داده که هرگونه حمله به ایران با پاسخ مشابه و شدید روبه‌رو خواهد شد.

در ادامه، نکات کلیدی درباره این پیام، برنامه هسته‌ای ایران، و تنش‌های مداوم میان تهران و واشنگتن از زمان انقلاب ۱۹۷۹ ارائه می‌شود:

چرا ترامپ پیام فرستاد؟

ترامپ پیام خود را در ۵ مارس به خامنه‌ای فرستاد و روز بعد در یک مصاحبه تلویزیونی گفت: «برایشان نوشتم و گفتم: امیدوارم به مذاکره فکر کنید، چون اگر مجبور به اقدام نظامی شویم، فاجعه‌بار خواهد بود.»

ترامپ پس از بازگشت به کاخ سفید تلاش دارد روند مذاکرات را پیش ببرد، در حالی‌ که تحریم‌ها را تشدید کرده و تهدید می‌کند که آمریکا یا اسرائیل ممکن است تأسیسات هسته‌ای ایران را هدف قرار دهند.

ترامپ یادداشتی را که برای خروج از توافق هسته‌ای ایران در تاریخ ۸ مه ۲۰۱۸ امضا کرده است، به نمایش می‌گذارد (آسوشیتدپرس)

او در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش نیز پیام مشابهی ارسال کرده بود که با واکنش تند خامنه‌ای روبه‌رو شد. با این حال، پیام‌های پیشین ترامپ به رهبر کره شمالی، کیم جونگ اون، به دیدارهای مستقیمی انجامید، گرچه این دیدارها به توافقی درباره برنامه هسته‌ای و موشک‌های بالستیک کره شمالی که توانایی هدف‌گیری خاک آمریکا را دارند، نینجامید.

پاسخ ایران چه بود؟

رئیس‌جمهور ایران، مسعود پزشکیان، مذاکره مستقیم با آمریکا را رد کرد و در نشست هیئت دولت گفت: «ما از گفت‌وگو فرار نمی‌کنیم، اما تجربه‌های گذشته نشان داد وعده‌های توخالی، ریشه بحران‌ها بوده است. طرف مقابل باید برای اعتمادسازی، جدیت نشان دهد.»

رهبر ایران، خامنه‌ای نیز به سخنان ترامپ واکنش نشان داد و با لحنی تند گفت: «آن‌ها تهدید به آشوب می‌کنند، اما ما احتمال حمله خارجی را کم می‌دانیم. و اگر چنین حمله‌ای صورت گیرد، بدون شک پاسخ کوبنده‌ای خواهیم داد.»

اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، در پلتفرم «ایکس» نوشت: «تهدید علنی به بمباران از سوی رئیس یک کشور علیه ایران، نقض آشکار اصول صلح و امنیت بین‌المللی است. خشونت خشونت می‌آورد، صلح صلح می‌آورد. توپ در زمین آمریکاست تا مسیر را تعیین کند... و مسئولیت عواقبش را بپذیرد.»

رهبر جمهورى اسلامى ايران، علی خامنه‌ای، در خطبه‌های نماز عید فطر در تهران (رسانه ریاست جمهوری ایران)

در فضای رسانه‌ای نیز، روزنامه «تهران تایمز» نزدیک به دفتر خامنه‌ای ـ بدون ذکر منبع ـ گزارش داد که ایران «موشک‌هایی آماده کرده که می‌توانند اهداف آمریکایی را هدف قرار دهند». این گزارش هم‌زمان با استقرار بمب‌افکن‌های رادارگریز «بی-۲ اسپیریت» آمریکا در جزیره دیه‌گو گارسیا منتشر شد؛ جزیره‌ای که در برد حملات به ایران و همچنین حوثی‌های مورد حمایت تهران در یمن قرار دارد؛ نیروهایی که آمریکا از ۱۵ مارس حملات خود به آن‌ها را افزایش داده است.

چرا برنامه هسته‌ای ایران باعث نگرانی غرب است؟

با اینکه تهران همواره بر صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای خود تأکید کرده، اما اظهارات برخی مقام‌ها حاکی از آن است که ممکن است ایران در پی ساخت سلاح هسته‌ای باشد.

ایران اکنون در حال غنی‌سازی اورانیوم تا سطح ۶۰ درصد است؛ درصدی بسیار نزدیک به سطح مورد نیاز برای ساخت سلاح هسته‌ای، که هیچ کشور فاقد برنامه تسلیحات هسته‌ای، به آن دست نمی‌زند.

دو زن ایرانی در کنار نقاشی ضد آمریکایی بر دیوار سفارت سابق ایالات متحده در مرکز تهران در حال قدم زدن هستند (رویترز)

طبق توافق برجام در سال ۲۰۱۵، ایران مجاز بود اورانیوم را تا سقف ۳.۶۷ درصد و با ذخیره‌ای حداکثر ۳۰۰ کیلوگرم غنی‌سازی کند. اما آخرین گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان می‌دهد که ایران اکنون حدود ۸۲۹۴.۴ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده در اختیار دارد که بخشی از آن تا سطح ۶۰ درصد غنی‌سازی شده است.

نهادهای اطلاعاتی آمریکا برآورد می‌کنند که ایران هنوز ساخت سلاح هسته‌ای را آغاز نکرده، اما فعالیت‌هایی انجام داده که اگر تصمیم به ساخت سلاح بگیرد، مقدمات آن فراهم باشد.

در یک مصاحبه تلویزیونی، علی لاریجانی، مشاور رهبر ایران گفت: ایران توانایی ساخت بمب هسته‌ای را دارد، اما به‌دنبال آن نیست و با بازرسی‌های بین‌المللی مخالفتی ندارد. اما هشدار داد که اگر ایران مورد حمله آمریکا یا اسرائیل قرار گیرد، شاید چاره‌ای جز رفتن به‌سوی سلاح هسته‌ای نداشته باشد.

ریشه‌های تنش در روابط دو کشور چیست؟

در دوران حکومت شاه، محمدرضا پهلوی، ایران متحد راهبردی ایالات متحده بود. شاه سلاح‌های آمریکایی می‌خرید و به سازمان سیا اجازه داده بود ایستگاه‌های شنود مخفی برای جاسوسی از اتحاد شوروی برپا کند. در سال ۱۹۵۳، سازمان سیا در کودتایی نقش داشت که به برکناری نخست‌وزیر منتخب و تحکیم قدرت شاه انجامید.

اما در ژانویه ۱۹۷۹، شاه در پی اعتراضات گسترده مردمی از کشور گریخت و انقلاب اسلامی به رهبری روح‌الله خمینی، نظامی دینی در ایران برقرار کرد.

در نوامبر همان سال، دانشجویان به سفارت آمریکا در تهران حمله کردند و دیپلمات‌ها را ۴۴۴ روز به گروگان گرفتند که به قطع روابط دیپلماتیک بین دو کشور انجامید.

در جریان جنگ ایران و عراق در دهه ۱۹۸۰، بحران میان ایران و آمریکا تشدید شد، به‌ویژه در جریان «جنگ نفت‌کش‌ها» که در آن نیروی دریایی آمریکا اهداف ایرانی را بمباران کرد و به اشتباه یک هواپیمای مسافربری ایرانی را با ۲۹۰ سرنشین سرنگون ساخت.

از آن زمان، روابط ایران و آمریکا میان دشمنی شدید و فرصت‌های دیپلماتیک نادر در نوسان بوده است؛ مهم‌ترین نقطه امید، توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ بود. اما خروج یک‌جانبه ترامپ از آن توافق، موج جدیدی از تنش‌ها را آغاز کرد که همچنان منطقه را درگیر کرده است.

در آوریل ۲۰۱۹، ترامپ دستور داد نام سپاه پاسداران را در فهرست گروه‌های تروریستی جهانی قرار دهند. در پی آن، تنش‌ها در خلیج افزایش یافت.

بنر ضد آمریکایی در یکی از خیابان‌های تهران، ۸ آوریل ۲۰۲۵ (رویترز)

در ۳ ژانویه ۲۰۲۰، ترامپ دستور ترور قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس، را صادر کرد. خودرو حامل او و همراهانش در بغداد هدف حمله موشکی آمریکا قرار گرفت.

در پاسخ، سپاه پاسداران حمله موشکی به پایگاه عین‌الاسد انجام داد که محل استقرار نیروهای آمریکایی بود و منجر به زخمی شدن شماری از نظامیان شد.