"سلام نظامی" تماشاگران تبریزی به عمليات نظامى تركيه در سوریه جنجال آفرید

رشد احساسات قومی در فوتبال ایران

تابناك
تابناك
TT

"سلام نظامی" تماشاگران تبریزی به عمليات نظامى تركيه در سوریه جنجال آفرید

تابناك
تابناك

مسابقه میان تیم‌های استقلال تهران و تراکتورسازی تبریز در لیگ برتر فوتبال ایران تحت تأثیر حمله نظامی اخیر ترکیه به شمال سوریه قرار داشت و با جنجال‌ها و حاشیه‌هایی همراه شد و مقام امنیتی تبریز نیز تعدادی از تماشاگران را دستگیر کرد.
به گزارش الشرق الاوسط، تراکتور و استقلال (جمعه ۱۰ آبان ۹۸) در هفته نهم رقابت‌های لیگ برتر فوتبال به مصاف هم رفتند که این دیدار با نتیجه ۴ بر ۲ به سود استقلال خاتمه یافت.
هواداران تراکتورسازی در این بازی شعارهایی علیه کردها و همچنین وریا غفوری بازیکن کردزبان تیم فوتبال استقلال تهران سر دادند.
شعارهای هواداران تراکتورسازی در دفاع از ترکیه در حمله به کردهای سوریه بود. شعار علیه وریا غفوری نیز به این خاطر بود که او چند باری در حمایت از کردهای سوریه در برابر تهاجم ترکیه موضع‌گیری کرده بود.
خبرگزاری ایسنا امروز در این باره نوشت: معاون امنیتی انتظامی وزارت کشور از دستگیری ۷ تماشاگر بازی تراکتور استقلال «به دلیل حرکت خارج از عرف فوتبال» خبر داد.
بازتاب حوادث ورزشگاه تبریز در رسانه‌های ترکیه
از سوی دیگر، فریاد زدن نام ترکیه و دادن سلام نظامی هنگام تلاوت قرآن در مراسم آغازین بازی؛ در رسانه‌های ترکیه نیز بازتاب داشته‌است و آنها از این موضوع استقبال کرده‌اند.
در همین خصوص، خبرگزاری آناتولی ترکیه نوشت: «طرفداران تیم فوتبال تراکتور تبریز دیدار با استقلال تهران در ورزشگاه ۸۰ هزار نفری تبریز فریادهای «ترکیه، ترکیه، ترکیه» سردادند. بسیاری از تماشاگران تبریزی نیز در زمان انجام این عملیات پرچم ترکیه را با خود به ورزشگاه مذکور برده بودند».
علاوه بر این‌ها شبکه‌های تلویزیونی نزدیک به رجب طیب اردوغان نخست‌وزیر ترکیه نیز با پخش فیلم شعارهای ورزشگاه تبریز از آنها به عنوان حمایت از عملیات نظامی در سوریه یاد کردند.
 
مخالفت تمام قد تندروهای ایران
در همین زمینه خبرگزاری دولتی ایرنا گزارش داد؛ نادر قاضی‌پور نماینده مردم ارومیه از حواشی ایجاد شده در بازی تیم‌های تراکتورسازی و استقلال عذرخواهی کرد و گفت: «از هواداران تیم‌ها به خصوص تیم تراکتور می‌خواهیم به هیچ وجه به قومیت‌ها، فارس‌ها، کردها و گیلک‌ها توهین نکنند.»
او پیش از این در گفتگو با خبرگزاری خانه ملت خواستار «برخورد با عاملان شعارهای نژاد پرستانه، غیراخلاقی، سیاسی و انحرافی» در بازی تراکتورسازی تبریز شد.
از سوی دیگر نگرانی‌ها از گسترش این حس قومی در میان جریان‌های محافظه کار در ایران شدت گرفته به طوری که احمد علیرضابیگی نماینده تبریز در گفت‌وگو با خبرگزاری خانه ملت، حمله نظامی ترک‌ها به کردنشین‌های سوری را بر اتحاد این دو قوم در ایران بی تأثیر دانسته و گفته: «اینکه اکنون قوم کرد امروز مورد تهدید و هجمه قرار گرفته به واسطه سوء کارکردهای مدیریتی رهبران کُرد در اقلیم کردستان عراق و در بخش کردنشین سوریه است».
در مقابل خبرگزاری تسنیم وابسته به سپاه پاسداران در گزارشی با عنوان «تحرک مشکوک در تبریز؛ سلام نظامی به ترکیه» آورده‌است: «البته که شعارها و اقدامات هواداران تراکتور در دیدار با استقلال، تازه نیست و فدراسیون فوتبال پیش از این هم بارها از اقدامات آنها چشم‌پوشی کرده‌است. چشم‌پوشی کردن از اقداماتی که باعث شد در این دیدار شعارها و اقدامات آنها شدت بگیرد».
روزنامه جام جم وابسته به سازمان رادیو و تلویزیون ایران نیز در گزارشی با عنوان «رسوایی در تبریز، ذوق زدگی در ترکیه!»، شعارهای تماشاگران تبریزی را «قومیتی، نژادپرستانه و تجزیه طلبانه» توصیف کرد.
سایت رجانیوز وابسته به سپاه نیز «از اهتزاز پرچم کشورهای بیگانه در ورزشگاه‌ها و اهانت به قومیت‌های ایران، با چاشنی شعارهای جدایی‌طلبانه» انتقاد کرده و «جری‌تر شدن فرصت‌طلبان را در سایه بی‌توجهی مسئولین» دانسته و گفته «تا کی قرار است امنیت ملی آماج حملات عده‌ای آشوب‌طلب باشد؟»
چندی پیش نیز سایت فردا نزدیک به اصولگرایان به هوارداران تبریزی از «فعالیت پان‌ترکیسم متعصب پشت نقاب فوتبال تبریز» هشدار داده بود.
 
ریشه حاشیه‌های ورزشگاه‌ها از کجاست؟
در خارج از زمین فوتبال نیز قومیت ترک بزرگترین قومیت در ایران شمرده می‌شود و تیم تراکتور به نمادی برای مظلومیت این قومیت. در فضای پارلمان نیز فراکسیون ترک‌زبان‌ها از ابتدای مجلس دهم تشکیل شد و نزدیک به ۱۰۰ نماینده در آن عضو هستند یعنی چیزی در حدود یک سوم کل نمایندگان مجلس.
سه سال قبل و در بحبوحه بالا گرفتن تنش بین ایران و کشورهای خلیج، و اتفاقاً در بازی تراکتورسازی با استقلال تهران، طرفداران این تیم تبریزی اقدام به سر دادن شعار «خلیج عربی» کردند.
مرداد ماه سال گذشته، در بازی تراکتورسازی با پرسپولیس تهران، با دست گرفتن پرچم کشور جمهوری آذربایجان، خواستار جدایی از ایران بودند.
در شهریور ماه سال جاری نیز، باز هم در بازی پرسپولیس تهران و تراکتورسازی تبریز، هواداران این تیم تبریزی، پرچم ترکیه را در ورزشگاه تبریز به اهتزاز درآوردند.
در سال ۱۳۹۱ و در جریان بازی تراکتورسازی با نماینده کشور امارات متحده عربی، برخی از طرفداران این تیم با زبان انگلیسی در بنری بزرگ نوشته بودند: «آذربایجان ایران نیست.»
طرفداران تیم‌های ترک‌زبان معتقدند نتایج بازی‌های تراکتورسازی و ماشین‌سازی به دلیل ترک ستیزی با ناداوری‌ها تغییر می‌یابد. این اظهارات یک روز قبل از این بازی از زبان رسول خطیبی سرمربی ماشین‌سازی مطرح شد. او معتقد است که تماشاگران پرسپولیس تهران در ورزشگاه آزادی علیه او و تیمش فحاشی کردند.
ناظران معتقدند که این اقدامات اخیر در نتیجه رشد احساسات قومی در فوتبال ایران شکل گرفته‌است.



نشست پکن؛ هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های ایران


وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
TT

نشست پکن؛ هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های ایران


وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  

نتایج نشست پکن میان معاونان وزیران امور خارجه روسیه، چین و ایران، نشان‌دهنده آغاز یک حرکت مشترک با هدف «هماهنگی زمانی» در مرحله‌ای دشوار و پیچیده است. این موضوع را یک دیپلمات روسی تأیید کرده است.

شرکت‌کنندگان در این نشست که اولین دیدار از این نوع محسوب می‌شود، بر هماهنگی مواضع برای مقابله با تحریم‌ها، رد هرگونه اقدام نظامی علیه تأسیسات هسته‌ای و تلاش برای پیشبرد یک توافق سیاسی احتمالی با دولت آمریکا توافق کردند. این موضوع در چارچوب پیشنهاد مسکو برای میانجی‌گری در پرونده برنامه هسته‌ای ایران و در پی اعلام آمادگی واشنگتن برای آغاز روند مذاکرات مطرح شد.

به نظر می‌رسد مسکو که به طور فعال برای موفقیت این نشست سه‌جانبه تلاش کرده، قصد دارد موقعیت مذاکره‌ای خود با واشنگتن را تقویت کند. این تلاش در چارچوب گشایش به سوی یک گفت‌وگوی گسترده‌تر شامل پرونده اوکراین و سایر مسائل بین‌المللی و منطقه‌ای از جمله برنامه هسته‌ای ایران صورت می‌گیرد.

بیانیه وزارت امور خارجه روسیه حاکی از رضایت مسکو از نتایج این نشست بود. در این دیدار، سرگئی ریابکوف، دیپلمات ارشد روسیه که مسئول پرونده‌های امنیت استراتژیک و مدیریت گفت‌وگو با واشنگتن است، شرکت داشت.

بر اساس این بیانیه، در این نشست «هماهنگی اقدامات برای کاهش تنش‌ها حول برنامه هسته‌ای ایران مورد بحث قرار گرفت و بر غیرقابل قبول بودن تهدیدات و استفاده از نیروی نظامی علیه تأسیسات انرژی هسته‌ای ایران تأکید شد.»

وزارت امور خارجه روسیه همچنین اعلام کرد که «رایزنی‌ها میان معاونان وزیران امور خارجه روسیه، چین و ایران بر روی برنامه اقدام جامع مشترک و هماهنگی اقدامات برای کاهش تنش‌های مصنوعی حول برنامه هسته‌ای ایران متمرکز بود.»

روسیه، چین و ایران بر هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های علیه تهران توافق کردند (رویترز)

این بیانیه همچنین به ارزیابی دقیق سه طرف از «اقدامات غیرقانونی و نقض‌های متعدد قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت توسط ایالات متحده و کشورهای اروپایی» اشاره کرد و بر غیرقابل قبول بودن تهدید، ارعاب و استفاده از نیروی نظامی علیه زیرساخت‌های انرژی هسته‌ای ایران تأکید کرد.

به گفته وزارت امور خارجه روسیه، این نشست همچنین به بررسی چشم‌انداز «یافتن راه‌حل‌های مذاکره‌ای پایدار و بلندمدت بر اساس ملاحظات متقابل و تعادل مطمئن منافع طرفین» پرداخت.

نشستی «موفق و مهم»

محسن بختیار، سفیر ایران در چین، در پلتفرم «ایکس» این نشست را «کاملاً موفق» توصیف کرد و گفت که این نشست راه را برای مقابله با «یک‌جانبه‌گرایی شکست‌خورده» ایالات متحده هموار می‌کند.

چین، ایران و روسیه در روز جمعه در جریان مذاکرات پکن خواستار لغو تحریم‌های علیه تهران شدند. این در حالی است که تلاش‌های دیپلماتیک فشرده‌ای توسط قدرت‌های بزرگ برای احیای توافق سال ۲۰۱۵ در جریان است و واشنگتن فشارهای شدیدی بر برنامه هسته‌ای ایران اعمال می‌کند.

این مذاکرات در زمانی انجام شد که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، از زمان بازگشت به کاخ سفید در ژانویه ۲۰۲۵، تمایل خود را برای گفت‌وگو با تهران اعلام کرده است. ترامپ در سال ۲۰۱۸ و در دوره اول ریاست‌جمهوری خود به طور یک‌جانبه از این توافق خارج شد.

با این حال، ترامپ تحریم‌های شدیدی علیه ایران اعمال کرد و ایران نیز با محکوم کردن «دورویی» ایالات متحده، به این اقدامات واکنش نشان داد.

بخشی از نشست سه‌جانبه روسیه، چین و ایران در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)

ورود روسیه به این پرونده از طریق پیشنهاد میانجی‌گری برای پیشبرد مذاکرات هسته‌ای ایران، نشان‌دهنده تغییر مهمی است که بیانگر این باور در کرملین است که روابط جدید با دولت ترامپ می‌تواند به یک «توافق جامع» در مورد مسائل مورد اختلاف دو کشور منجر شود.

کرملین اعلام کرده است که پرونده ایران یکی از چندین مسیر مذاکره‌ای است که مسکو و واشنگتن آماده آغاز گفت‌وگو درباره آن‌ها هستند. این مسیرها شامل درگیری در اوکراین، مسائل امنیت استراتژیک و موضوعات منطقه‌ای داغ می‌شوند.

برخی محافل روسیه معتقدند که مسکو ممکن است آماده ترسیم چارچوب یک «توافق جامع» با واشنگتن باشد که بر اساس احترام به منافع طرفین در پرونده‌های مطرح شده استوار است.

در این چارچوب، به نظر می‌رسد نشست پکن موقعیت مذاکره‌ای مسکو را تقویت کرده است. این موضوع در اظهارات سه طرف که از از سرگیری برنامه هسته‌ای ایران، رد سیاست فشار حداکثری واشنگتن و مقابله با پیامدهای تحریم‌ها سخن گفتند، منعکس شده است.

وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف و کاظم غریب‌آبادی، هشدار داد که «وضعیت بار دیگر در یک تقاطع حساس قرار دارد.»

وی افزود: «توافق جامع در مورد مسئله هسته‌ای ایران دستاورد مهمی است که از طریق گفت‌وگو و مذاکره به دست آمده است.» او هشدار داد که «تحریم‌های یک‌جانبه تنها به تشدید اختلافات منجر خواهد شد. گفت‌وگو و مذاکره تنها گزینه‌های موجود هستند.»

ما چائو شیوی، معاون وزیر امور خارجه چین، گفت که روسیه، چین و ایران در نشست پکن بر ضرورت لغو همه تحریم‌های غیرقانونی تأکید کردند.

وی افزود: «ایران و روسیه از چین به خاطر نقش سازنده‌اش و سازماندهی این نشست در پکن تشکر کردند.»

گفت‌وگویی عمیق

نماینده ایران «برخی کشورها» را به ایجاد «یک بحران غیرضروری» متهم کرد و تأکید کرد که نشستی «بسیار سازنده و مثبت» با همتایان روس و چینی‌اش برگزار شده است.

ما چائو شیوی، معاون وزیر امور خارجه چین، در یک کنفرانس خبری با همتایان روس و ایرانی‌اش اعلام کرد: «ما تبادل نظر عمیقی در مورد مسئله هسته‌ای و لغو تحریم‌ها انجام دادیم.»

وی افزود: «ما بر ضرورت پایان دادن به همه تحریم‌های یک‌جانبه غیرقانونی تأکید کردیم.» این اظهارات در بیانیه مشترک سه کشور که توسط پکن منتشر شد، منعکس شده است.

توافق سال ۲۰۱۵ میان تهران و واشنگتن، پاریس، لندن، برلین، مسکو و پکن، به لغو تحریم‌ها علیه ایران در ازای کاهش فعالیت‌های هسته‌ای و تضمین صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران منجر شد.

با این حال، ایالات متحده در سال ۲۰۱۸ به تصمیم ترامپ به طور یک‌جانبه از این توافق خارج شد و تحریم‌های شدیدی را علیه ایران اعمال کرد که اقتصاد این کشور را تحت فشار قرار داد.

تهران تا یک سال پس از خروج آمریکا به تعهدات خود پایبند بود، اما پس از آن شروع به کاهش تعهدات خود کرد. از آن زمان تاکنون تمام تلاش‌ها برای احیای این توافق با شکست مواجه شده است.

پس از ۱۰ سال از اجرای این توافق، قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد که اجرای توافق ۲۰۱۵ را تضمین می‌کرد، در اکتبر ۲۰۲۵ منقضی می‌شود.

برخی کشورها احتمال اعمال مجدد تحریم‌ها علیه ایران پس از این تاریخ را رد نکرده‌اند.

ایران در ماه‌های اخیر چندین دور مذاکره با آلمان، فرانسه و بریتانیا در مورد برنامه هسته‌ای خود انجام داده است و همچنین سیاست‌های خود را با مسکو و پکن هماهنگ کرده تا با وضعیت موجود مقابله کند.

اولین واکنش اروپا به نشست پکن حاکی از برخورد مثبت اروپا با احتمال آغاز یک روند مذاکره‌ای برای حل اختلافات حول برنامه هسته‌ای ایران از طریق روش‌های صلح‌آمیز بود.

انور العنونی، سخنگوی خدمات خارجی اتحادیه اروپا، گفت که این اتحادیه از نشست سه‌جانبه روسیه، ایران و چین در مورد برنامه هسته‌ای ایران مطلع است و همچنان به ارتباطات در این زمینه باز است.

وی در یک نشست خبری در بروکسل افزود: «این سه کشور طرف‌های توافق هسته‌ای ایران هستند. هیچ جایگزین عملی‌ای برای حل دیپلماتیک وجود ندارد.»