آغاز «گام چهارم کاهش تعهدات برجامی» ایران از فردا

صالحی: در ۴ دقیقه می‌توانیم به غنی‌سازی ۲۰٪ برسیم * روحانی: گازدهی به سانترفیوژهای فردو را آغاز می‌کنیم

آغاز «گام چهارم کاهش تعهدات برجامی» ایران از فردا
TT

آغاز «گام چهارم کاهش تعهدات برجامی» ایران از فردا

آغاز «گام چهارم کاهش تعهدات برجامی» ایران از فردا

حسن روحانی رئیس‌جمهوری ایران اعلام کرد که به سازمان انرژی اتمی دستور خواهد داد تا از فردا ۱۵ آبان «گام چهارم کاهش تعهدات برجامی» را بردارد. وی گفت که از فردا تزریق گاز به سانتریفوژها در تأسیسات هسته‌ای فردو آغاز خواهد شد.
به گزارش الشرق الاوسط، تهران روز گذشته نیز از ساخت تعدادی «ماشین جدید سانتریفیوژ» در دو ماه اخیر خبر داده‌است.
رئیس‌جمهوری ایران که امروز سه‌شنبه ۱۴ آبان (پنجم نوامبر) در مراسم افتتاح رسمی «کارخانه نوآوری آزادی» سخن می‌گفت، اعلام کرد که «از فردا تزریق گاز به ۱۰۴۴ سانتریفیوژ در فردو آغاز می‌شود.»
حسن روحانی با اشاره به اقدامات ایران در راستای کاهش تعهدات برجامی اضافه کرد: «من امروز به سازمان انرژی اتمی می‌گویم که از فردا گام چهارم کاهش تعهدات برجامی را بردارند. البته پیشاپیش به ۱+۴ اعلام می‌کنم که فعالیت ما با نظارت آژانس انرژی اتمی خواهد بود.»
رئیس‌جمهوری ایران در عین حال گفت: «گام چهارم ما مانند سه گام دیگر قابل بازگشت است و اگر آن‌ها به تعهدات خود در اول ژانویه ۲۰۱۷ بازگردند ما هم به این تاریخ برمی‌گردیم.»
روحانی ادامه داد: «طبق برجام ۱۰۴۴ سانتریفیوژ در فردو داریم که قرار بود آن‌ها بچرخند اما به آن‌ها گاز تزریق نکنیم اما از فردا گازدهی را در فردو آغاز می‌کنیم. ما حساسیت‌های طرف مقابل را می‌دانیم و همچنین می‌دانیم که ممکن است آن‌ها سر و صدا کنند اما هر وقت آن‌ها به تعهدات خود عمل کردند این گام ما قابل بازگشت خواهد بود.»
مطابق توافق برجام ایران هزار و ۴۴ سانترفیوژ در مرکز اتمی فردو دارد که پس از اجرایی شدن برجام قرار بود برای غنی سازی اورانیوم استفاده نشود.
مرکز اتمی فردو یکی از موارد عمده اختلاف ایران و گروه ۱+۵ شامل آمریکا، بریتانیا، فرانسه، روسیه و چین به همراه آلمان بود. این مرکز به عنوان پشتیبانی از کاخانه غنی سازی اورانیوم نطنز و در دل کوه‌های جنوب تهران در نزدیکی قم ساخته شده‌است.
درخواست کشورهای گروه ۱+۵ در جریان مذاکرات اتمی برچیده شدن این مرکز بود اما سرانجام پس از گفت و گوهای فشرده و طولانی، دو طرف کردند فردو از مرکز غنی سازی به مرکز تحقیق و توسعه تبدیل شود و تعداد سانترفیوژهای آن به هزار و ۴۴ ماشین کاهش پیدا کند.
مطابق توافق اتمی برجام سانتفیوژهای باقی مانده در فردو می‌بایست جنبه تحقیق و توسعه داشته باشد و از آن برای غنی سازی اورانیوم استفاده نشود.
به گزارش خبرگزاری ایسنا، رئیس‌جمهوری ایران با بیان اینکه «ما در عین حال به تمام مذاکرات پشت پرده متعهد هستیم»، افزود: «ما مذاکرات را ادامه می‌دهیم. البته چون در هفته‌های اخیر به توافق نرسیدیم گام چهارم را برمی‌داریم اما در دو ماه آینده به مذاکرات ادامه می‌دهیم و اگر همه تحریم‌ها برداشته شد و ما توانستیم نفت را بفروشیم و از سود بانک‌های خود استفاده کنیم ما هم به شرایط گذشته بازمی‌گردیم.»
حسن روحانی همچنین با اشاره به اینکه «معتقدم ما راه درستی انتخاب کردیم» یادآور شد: «دنیا باید بداند که ملت ایران هم مقاوم است و هم اهل مذاکره.»
از سوی دیگر، روز گذشته خبرگزاری مهر گزارش داد، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران گفته «در ۴ دقیقه می‌توانیم به غنی سازی ۲۰ درصد برسیم.»
صالحی که در نشستی خبری صحبت می‌کرد افزود: «امیدواریم که به این مرحله نرسیم ولی هرگاه مقام‌های ارشد دستور چنین کاری را دهند، ما در ۴ دقیقه به آن دست پیدا می‌کنیم.»
صالحی همچنین از ساخت تعدادی «ماشین جدید سانتریفیوژ» در دو ماه اخیر خبر داده‌است.
رئیس سازمان انرژی اتمی ایران گفته: «قبل از برجام سوی عملیاتی ما حدود ۱۱ هزار بود. بعد از گام سوم [کاهش تعهدات برجامی] سوی ما به ۸۶۰۰ رسیده. یعنی در عرض دو ماه به مقدار سوی قبل از برجام رسیده‌ایم.»
سو (SWU) واحد غنی سازی اورانیوم است.
صالحی ابراز امیدواری کرده که ادامه غنی سازی به ساخت مجتمع سوخت برای بوشهر منجر شود.
این مقام دولت ایران میزان اورانیوم غنی شده را ۵۰۰ کیلو عنوان کرده و گفته که این کشور روزانه ۵ گرم اورانیوم غنی می‌کند.
صالحی خبر داده که ایران در حال ساخت دو نیروگاه جدید در بوشهر است و هفته دیگر بتن ریزی آن را آغاز می‌کند.



احتمال مذاکره واشنگتن و تهران پیش از اکتبر ۲۰۲۵

(AP)
(AP)
TT

احتمال مذاکره واشنگتن و تهران پیش از اکتبر ۲۰۲۵

(AP)
(AP)

یک دیپلمات ارشد اروپایی بر این باور است که دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، به دنبال مذاکره مستقیم و محرمانه با ایران درباره برنامه هسته‌ای این کشور است و احتمالاً پیش از اکتبر ۲۰۲۵ به یک توافق جدید دست خواهد یافت.

این دیپلمات که از مذاکرات هسته‌ای پیشین با ایران آگاهی گسترده‌ای دارد، در گفت‌وگو با روزنامه «الشرق الاوسط» اظهار کرد که ماه‌های آینده نقش تعیین‌کننده‌ای در دستیابی به توافقی جدید با تهران خواهد داشت؛ توافقی که جایگزین توافق کنونی می‌شود، توافقی که دولت اول ترامپ از آن خارج شد و اعتبار آن در اکتبر آینده به پایان می‌رسد.

وی تأکید کرد که واشنگتن احتمالاً مذاکرات را با ایران «به‌صورت محرمانه و در مکانی غیر از مکان‌های معمول» که میزبان مذاکرات مشابهی در گذشته بودند، انجام خواهد داد.

در گذشته، واشنگتن و تهران مذاکرات مستقیمی را پیش از توافق هسته‌ای سال ۲۰۰۵ در مسقط، پایتخت عمان، برگزار کردند. همچنین، پس از شکست مذاکرات وین، دور جدیدی از گفتگوها در دوحه انجام شد، جایی که اتحادیه اروپا نقش میانجی را بر عهده داشت.

دولت جو بایدن، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا، مذاکرات هسته‌ای را با ایران در قالب گروه ۱+۵ از سر گرفت تا این توافق را به‌طور کامل احیا کند.

در تابستان ۲۰۲۳، مذاکره‌کنندگان اروپایی پیش‌نویس یک توافق را به ایران ارائه دادند، آن‌هم پس از بیش از هفت دور مذاکرات غیرمستقیم بین ایران و ایالات متحده که در وین برگزار شد و در آن، سه کشور اروپایی (فرانسه، بریتانیا و آلمان) به همراه روسیه و چین حضور داشتند. اما ایران در آخرین لحظات از امضای توافق خودداری کرد و خواستار امتیازات بیشتری از دولت بایدن شد، امری که واشنگتن نپذیرفت.

ایران «ضعیف‌تر از گذشته» است

این دیپلمات اروپایی که در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ با «الشرق الاوسط» گفت‌وگو کرد، معتقد است که هر توافقی که اکنون میان واشنگتن و تهران حاصل شود، «بهتر از توافقی نخواهد بود که ایران دو سال پیش رد کرد».

با این حال، وی خوش‌بین است که توافقی تا پیش از اکتبر حاصل شود و افزود: «ایران در حال حاضر در موقعیتی ضعیف‌تر از گذشته قرار دارد» زیرا نفوذ نیروهای نیابتی آن در منطقه به شکلی بی‌سابقه تضعیف شده است.

وی تأکید کرد که «این موضوع به این معناست که هر توافق هسته‌ای جدیدی گسترده‌تر خواهد بود و فعالیت‌های منطقه‌ای ایران را نیز شامل خواهد شد»؛ مسئله‌ای که تا پیش از این حتی تصور آن نیز ممکن نبود.

برخی کشورهای منطقه‌ای همواره خواستار توافقی گسترده‌تر با ایران بوده‌اند که علاوه بر برنامه هسته‌ای، مداخله‌های منطقه‌ای تهران را نیز محدود کند، اما ایران تاکنون این درخواست را رد کرده است.

ترامپ پیشتر با صدور یک فرمان اجرایی، تحریم‌های ایران را تشدید کرد، اما همزمان اعلام نمود که دولت او «به دنبال مذاکره و دستیابی به توافقی جدید با تهران است».

این دیپلمات اروپایی اظهار کرد که تلاش‌های ترامپ در این زمینه «جدی» است، زیرا او «می‌خواهد نام خود را در تاریخ به‌عنوان یک توافق‌ساز ثبت کند».

بااین‌حال، وی به یک مانع کلیدی اشاره کرد که هنوز پابرجاست: «عدم وجود یک مذاکره‌کننده از سوی آمریکا». وی توضیح داد که دولت جدید ایالات متحده هنوز جانشینی برای رابرت مالی، نماینده ویژه سابق در امور ایران، تعیین نکرده است.

رابرت مالی به دلیل «انتقال اطلاعات محرمانه به طرف ایرانی در جریان مذاکرات غیرمستقیم در وین» از سمت خود تعلیق و مجوزهای امنیتی‌اش لغو شد.

این دیپلمات اظهار کرد که ایران در انتظار تعیین مذاکره‌کننده‌ای از سوی واشنگتن است و «بسیار مشتاق» مذاکره با ایالات متحده می‌باشد.

او حتی مدعی شد که «ایران حاضر است هر توافقی را بپذیرد تا تحریم‌ها علیه این کشور برداشته شود».

وی افزود که این بار «مشوق‌ها و تضمین‌های اقتصادی از سوی اروپا ارائه نخواهد شد»، زیرا اروپا پس از خروج ایالات متحده از توافق و کاهش سطح تجارت با ایران «دیگر مورد اعتماد تهران نیست».

مخاطرات عدم دستیابی به توافق

بااینکه این دیپلمات مطمئن نبود که توافقی تا پیش از اکتبر ۲۰۲۵ حاصل شود، اما گفت: «اگر دولتی در آمریکا قادر به دستیابی به توافقی هسته‌ای با ایران باشد، قطعاً دولت ترامپ خواهد بود» زیرا ایران اطمینان خواهد داشت که هیچ دولت آمریکایی دیگری پس از او، این توافق را لغو نخواهد کرد؛ همان‌طور که ترامپ توافق دوران اوباما را لغو کرد.

وی هشدار داد که اگر توافقی قبل از این تاریخ حاصل نشود، کشورهای اروپایی ممکن است مکانیسم «اسنپ‌بک» را فعال کنند، که منجر به بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران خواهد شد.

سه کشور اروپایی در آخرین نشست آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هشدار دادند که «همکاری ایران در پایین‌ترین سطح ممکن قرار دارد» و فعالیت‌های هسته‌ای این کشور «به‌طور مداوم در حال افزایش است» به‌گونه‌ای که دیگر نمی‌توان اطمینان داشت که این فعالیت‌ها صلح‌آمیز باقی مانده‌اند.

این دیپلمات اروپایی هشدار داد که در صورت عدم دستیابی به توافق با ایران تا پیش از اکتبر، «خاورمیانه با یک بحران واقعی مواجه خواهد شد» و این موضوع اسرائیل را به حمله نظامی علیه ایران سوق خواهد داد.