آغاز «گام چهارم کاهش تعهدات برجامی» ایران از فردا

صالحی: در ۴ دقیقه می‌توانیم به غنی‌سازی ۲۰٪ برسیم * روحانی: گازدهی به سانترفیوژهای فردو را آغاز می‌کنیم

آغاز «گام چهارم کاهش تعهدات برجامی» ایران از فردا
TT

آغاز «گام چهارم کاهش تعهدات برجامی» ایران از فردا

آغاز «گام چهارم کاهش تعهدات برجامی» ایران از فردا

حسن روحانی رئیس‌جمهوری ایران اعلام کرد که به سازمان انرژی اتمی دستور خواهد داد تا از فردا ۱۵ آبان «گام چهارم کاهش تعهدات برجامی» را بردارد. وی گفت که از فردا تزریق گاز به سانتریفوژها در تأسیسات هسته‌ای فردو آغاز خواهد شد.
به گزارش الشرق الاوسط، تهران روز گذشته نیز از ساخت تعدادی «ماشین جدید سانتریفیوژ» در دو ماه اخیر خبر داده‌است.
رئیس‌جمهوری ایران که امروز سه‌شنبه ۱۴ آبان (پنجم نوامبر) در مراسم افتتاح رسمی «کارخانه نوآوری آزادی» سخن می‌گفت، اعلام کرد که «از فردا تزریق گاز به ۱۰۴۴ سانتریفیوژ در فردو آغاز می‌شود.»
حسن روحانی با اشاره به اقدامات ایران در راستای کاهش تعهدات برجامی اضافه کرد: «من امروز به سازمان انرژی اتمی می‌گویم که از فردا گام چهارم کاهش تعهدات برجامی را بردارند. البته پیشاپیش به ۱+۴ اعلام می‌کنم که فعالیت ما با نظارت آژانس انرژی اتمی خواهد بود.»
رئیس‌جمهوری ایران در عین حال گفت: «گام چهارم ما مانند سه گام دیگر قابل بازگشت است و اگر آن‌ها به تعهدات خود در اول ژانویه ۲۰۱۷ بازگردند ما هم به این تاریخ برمی‌گردیم.»
روحانی ادامه داد: «طبق برجام ۱۰۴۴ سانتریفیوژ در فردو داریم که قرار بود آن‌ها بچرخند اما به آن‌ها گاز تزریق نکنیم اما از فردا گازدهی را در فردو آغاز می‌کنیم. ما حساسیت‌های طرف مقابل را می‌دانیم و همچنین می‌دانیم که ممکن است آن‌ها سر و صدا کنند اما هر وقت آن‌ها به تعهدات خود عمل کردند این گام ما قابل بازگشت خواهد بود.»
مطابق توافق برجام ایران هزار و ۴۴ سانترفیوژ در مرکز اتمی فردو دارد که پس از اجرایی شدن برجام قرار بود برای غنی سازی اورانیوم استفاده نشود.
مرکز اتمی فردو یکی از موارد عمده اختلاف ایران و گروه ۱+۵ شامل آمریکا، بریتانیا، فرانسه، روسیه و چین به همراه آلمان بود. این مرکز به عنوان پشتیبانی از کاخانه غنی سازی اورانیوم نطنز و در دل کوه‌های جنوب تهران در نزدیکی قم ساخته شده‌است.
درخواست کشورهای گروه ۱+۵ در جریان مذاکرات اتمی برچیده شدن این مرکز بود اما سرانجام پس از گفت و گوهای فشرده و طولانی، دو طرف کردند فردو از مرکز غنی سازی به مرکز تحقیق و توسعه تبدیل شود و تعداد سانترفیوژهای آن به هزار و ۴۴ ماشین کاهش پیدا کند.
مطابق توافق اتمی برجام سانتفیوژهای باقی مانده در فردو می‌بایست جنبه تحقیق و توسعه داشته باشد و از آن برای غنی سازی اورانیوم استفاده نشود.
به گزارش خبرگزاری ایسنا، رئیس‌جمهوری ایران با بیان اینکه «ما در عین حال به تمام مذاکرات پشت پرده متعهد هستیم»، افزود: «ما مذاکرات را ادامه می‌دهیم. البته چون در هفته‌های اخیر به توافق نرسیدیم گام چهارم را برمی‌داریم اما در دو ماه آینده به مذاکرات ادامه می‌دهیم و اگر همه تحریم‌ها برداشته شد و ما توانستیم نفت را بفروشیم و از سود بانک‌های خود استفاده کنیم ما هم به شرایط گذشته بازمی‌گردیم.»
حسن روحانی همچنین با اشاره به اینکه «معتقدم ما راه درستی انتخاب کردیم» یادآور شد: «دنیا باید بداند که ملت ایران هم مقاوم است و هم اهل مذاکره.»
از سوی دیگر، روز گذشته خبرگزاری مهر گزارش داد، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران گفته «در ۴ دقیقه می‌توانیم به غنی سازی ۲۰ درصد برسیم.»
صالحی که در نشستی خبری صحبت می‌کرد افزود: «امیدواریم که به این مرحله نرسیم ولی هرگاه مقام‌های ارشد دستور چنین کاری را دهند، ما در ۴ دقیقه به آن دست پیدا می‌کنیم.»
صالحی همچنین از ساخت تعدادی «ماشین جدید سانتریفیوژ» در دو ماه اخیر خبر داده‌است.
رئیس سازمان انرژی اتمی ایران گفته: «قبل از برجام سوی عملیاتی ما حدود ۱۱ هزار بود. بعد از گام سوم [کاهش تعهدات برجامی] سوی ما به ۸۶۰۰ رسیده. یعنی در عرض دو ماه به مقدار سوی قبل از برجام رسیده‌ایم.»
سو (SWU) واحد غنی سازی اورانیوم است.
صالحی ابراز امیدواری کرده که ادامه غنی سازی به ساخت مجتمع سوخت برای بوشهر منجر شود.
این مقام دولت ایران میزان اورانیوم غنی شده را ۵۰۰ کیلو عنوان کرده و گفته که این کشور روزانه ۵ گرم اورانیوم غنی می‌کند.
صالحی خبر داده که ایران در حال ساخت دو نیروگاه جدید در بوشهر است و هفته دیگر بتن ریزی آن را آغاز می‌کند.



مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
TT

مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)

با امضای توافقنامه «شراکت استراتژیک جامع» بین روسیه و ایران، روابط دو کشور وارد مرحله‌ای جدید شده است که در آن منافع طرفین به شکلی بی‌سابقه به هم نزدیک می‌شوند. با این حال، در مسکو تردیدهایی درباره تمایل تهران به بازگشایی به سوی غرب وجود دارد.

این توافقنامه پایه‌ای قانونی برای گسترش همکاری‌های وسیع بین دو کشور فراهم می‌کند و جایگزین توافقنامه همکاری سال ۲۰۰۱ می‌شود که پیش‌تر زمینه‌های محدودی برای همکاری ایجاد کرده بود.

در طول ۲۵ سال گذشته، روابط مسکو و تهران به شدت توسعه یافته و تحولات بزرگی در منطقه رخ داده است که دو کشور را وادار به بازنگری در اساس همکاری‌های خود کرده است. با این حال، مسیر رسیدن به این توافقنامه هموار نبوده و موانع زیادی بر سر راه آن وجود داشته است.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، پس از مذاکرات در مسکو، برای حضور در مراسم امضا آماده می‌شوند (عکس: آسوشیتدپرس)

موضع روسیه در قبال تحولات جنگ قره‌باغ و سوریه، که به منافع منطقه‌ای ایران آسیب زد، باعث ایجاد تردیدهایی در تهران درباره قابل اعتماد بودن مسکو به عنوان یک شریک استراتژیک شده است. از سوی دیگر، مسکو نیز همواره با نگرانی به تلاش‌های ایران برای بازگشایی کانال‌های ارتباطی با غرب نگاه کرده است.

انتخاب زمان امضای این توافقنامه جلب توجه می‌کند. این توافقنامه پس از چندین تأخیر و درست سه روز قبل از تحلیف رئیس‌جمهور جدید آمریکا، دونالد ترامپ، امضا شد. برخی تحلیل‌گران معتقدند که مسکو و تهران پس از تحولات سوریه و اوکراین، تصمیم گرفتند تا با تقویت مواضع خود، آماده مذاکرات آینده شوند.
این توافقنامه در ۴۷ بند، حوزه‌های مختلف همکاری از جمله تجارت، انرژی، آموزش و گردشگری را پوشش می‌دهد. بخش قابل توجهی از آن به همکاری در زمینه انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز اختصاص دارد، حوزه‌ای که ایران به زودی چالش‌های دیپلماتیک جدی در آن پیش رو خواهد داشت.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در کرملین، مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ (آسوشیتدپرس)

همکاری نظامی

توافقنامه بر همکاری‌های نظامی و امنیتی تأکید کرده است، اما از تبدیل این شراکت به یک اتحاد نظامی کامل جلوگیری می‌کند. این همکاری شامل تبادل هیئت‌های نظامی، آموزش پرسنل، انجام تمرینات مشترک و مشارکت در کنفرانس‌های بین‌المللی می‌شود.
دو کشور بر تقویت همکاری در مبارزه با تروریسم، تبادل اطلاعات امنیتی و هماهنگی بین وزارتخانه‌های داخلی تأکید کرده‌اند. همچنین، همکاری در زمینه‌های حقوقی، کنترل تسلیحات و خلع سلاح نیز در توافقنامه گنجانده شده است.
توافقنامه به توسعه روابط تجاری و اقتصادی، بهبود شبکه‌های حمل‌ونقل و تدارکات، و افزایش مبادلات تجاری بین دو کشور اشاره کرده است. همچنین، استفاده از ارزهای ملی در مبادلات و مقابله با تحریم‌های یکجانبه غرب نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
این توافقنامه تمامی جنبه‌های همکاری سیاسی، اقتصادی، امنیتی، نظامی و فرهنگی را پوشش می‌دهد. با این حال، نکته جالب توجه این است که در بند پایانی توافقنامه آمده است: «در صورت بروز اختلاف در تفسیر مفاد این توافقنامه، نسخه انگلیسی سند مرجع خواهد بود.»