واکنش‌ها به اقدامات هسته‌ای ایران؛ از هشدار اروپا تا نگرانی روسیه

واکنش‌ها به اقدامات هسته‌ای ایران؛ از هشدار اروپا تا نگرانی روسیه
TT

واکنش‌ها به اقدامات هسته‌ای ایران؛ از هشدار اروپا تا نگرانی روسیه

واکنش‌ها به اقدامات هسته‌ای ایران؛ از هشدار اروپا تا نگرانی روسیه

کشورهای اروپایی و روسیه امروز سه‌شنبه در واکنش به گام تازه ایران در جهت کاهش تعهد به توافق هسته‌ای، ایران را به نقض مفاد این توافق متهم کردند و خواستار پایبندی تهران به برجام شدند.
به گزارش الشرق الاوسط، وزارت خارجه فرانسه با متهم کردن ایران به نقض توافق هسته‌ای، به تهران توصیه کرد در گام هسته‌ای تازه خود تجدید نظر کند.
وزارت خارجه فرانسه روز سه‌شنبه در واکنش به گام تازه ایران در جهت کاهش تعهد به توافق هسته‌ای، ایران را به نقض مفاد این توافق متهم کرد.
به نوشته خبرگزاری فرانسه، در بیانیه پاریس به تهران توصیه شده‌است که از گام هسته‌ای تازه خود صرف نظر کند.
وزارت خارجه فرانسه با بیان اینکه فعال‌سازی سانتریفیوژها در فردو خلاف مفاد توافق هسته‌ای است، عنوان کرده‌است که منتظر است تا گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در این رابطه را دریافت کند.
حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران امروز اعلام کرد که تهران در گام چهارم کاهش تعهد به توافق هسته‌ای، قصد دارد سانتریفیوژهای نصب‌شده در تأسیسات زیرزمینی فردو را گازدهی کند. بر اساس برجام قرار بود این مرکز برای تولید رادیو ایزوتوپ‌های پایدار به کار گرفته شود و در آن غنی‌سازی اورانیوم انجام نشود.
در همین رابطه، هایکو ماس وزیر خارجه آلمان، نیز که به پایتخت مجارستان سفر کرده‌است در سخنانی گفت که عدم پایبندی ایران به برجام غیرقابل قبول است.
وی تأکید کرد که استفاده ایران از سانتریفوژهای پیشرفته کل این توافق را از بین می‌برد.
در مقابل، سخنگوی کاخ کرملین مسکو ضمن ابراز نگرانی از گام چهارم کاهش تعهدات برجامی ایران تأکید کرد روسیه خواهان حفظ این توافق است.
دیمیتری پسکوف سخنگوی کاخ کرملین در جمع خبرنگاران ضمن ابراز نگرانی از گام چهارم کاهش تعهدات برجامی ایران گفت: نگرانی‌های ایران نسبت به افزایش تحریم‌ها را درک می‌کنیم، اما روسیه خواهان ادامه و پایبندی به برجام است.
وی افزود: «تحریم ایران غیرقانونی است. مسکو از پایبندی به برجام حمایت می‌کند. رویدادهای اخیر دربارهٔ برجام نگران کننده است. فسخ و عدم پایبندی یک تعهد جامع اقدام درستی نیست».
در همین راستا، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران از راه‌اندازی یک زنجیره ۳۰ تایی سانتریفیوژهای IR6 خبر داد. اتحادیه اروپا در واکنش به این اقدام ایران را فرا خواند که به تعهدات خود در قبال برجام پایبند بماند.
مایا کوچیانچک سخنگوی فدریکو موگرینی، هماهنگ‌کننده سیاست خارجی اروپا در واکنش به اقدام تازه ایران به راه‌اندازی سانتریفیوژهای جدید از ایران خواست که تصمیم خود را پس گرفته و به تعهداتش در قبال برجام وفادار بماند.
او اضافه کرد: ایران پس از خروج آمریکا از برجام ۱۴ ماه تمام به این توافق پایبند بود و اتحادیه اروپا نیز تا زمانی که تهران به تعهدات خود در زمینه فعالیت‌های هسته‌ای وفادار بماند، پایبندی خود را حفظ خواهد کرد.
کمیسیون اروپا نیز در واکنش به گام جدید تهران برای خروج از برجام اعلام کرد که از حفظ این توافق بیش از پیش دشوار به نظر می‌رسد.
کشورهای اروپایی پیش از این به ایران هشدار داده بودند که در صورت ادامه روند کاهش تعهدات هسته‌ایش مجبور به خروج از برجام خواهند بود.
سخنگوی آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل نیز ایران را به پایبندی به تعهدات مربوط به توافق هسته‌ای تشویق کرد. او افزود، غنی‌سازی فراتر از میزان تعیین‌شده در برجام از لحاظ اقتصادی نیز به ایران کمکی نخواهد کرد.



مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
TT

مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)

با امضای توافقنامه «شراکت استراتژیک جامع» بین روسیه و ایران، روابط دو کشور وارد مرحله‌ای جدید شده است که در آن منافع طرفین به شکلی بی‌سابقه به هم نزدیک می‌شوند. با این حال، در مسکو تردیدهایی درباره تمایل تهران به بازگشایی به سوی غرب وجود دارد.

این توافقنامه پایه‌ای قانونی برای گسترش همکاری‌های وسیع بین دو کشور فراهم می‌کند و جایگزین توافقنامه همکاری سال ۲۰۰۱ می‌شود که پیش‌تر زمینه‌های محدودی برای همکاری ایجاد کرده بود.

در طول ۲۵ سال گذشته، روابط مسکو و تهران به شدت توسعه یافته و تحولات بزرگی در منطقه رخ داده است که دو کشور را وادار به بازنگری در اساس همکاری‌های خود کرده است. با این حال، مسیر رسیدن به این توافقنامه هموار نبوده و موانع زیادی بر سر راه آن وجود داشته است.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، پس از مذاکرات در مسکو، برای حضور در مراسم امضا آماده می‌شوند (عکس: آسوشیتدپرس)

موضع روسیه در قبال تحولات جنگ قره‌باغ و سوریه، که به منافع منطقه‌ای ایران آسیب زد، باعث ایجاد تردیدهایی در تهران درباره قابل اعتماد بودن مسکو به عنوان یک شریک استراتژیک شده است. از سوی دیگر، مسکو نیز همواره با نگرانی به تلاش‌های ایران برای بازگشایی کانال‌های ارتباطی با غرب نگاه کرده است.

انتخاب زمان امضای این توافقنامه جلب توجه می‌کند. این توافقنامه پس از چندین تأخیر و درست سه روز قبل از تحلیف رئیس‌جمهور جدید آمریکا، دونالد ترامپ، امضا شد. برخی تحلیل‌گران معتقدند که مسکو و تهران پس از تحولات سوریه و اوکراین، تصمیم گرفتند تا با تقویت مواضع خود، آماده مذاکرات آینده شوند.
این توافقنامه در ۴۷ بند، حوزه‌های مختلف همکاری از جمله تجارت، انرژی، آموزش و گردشگری را پوشش می‌دهد. بخش قابل توجهی از آن به همکاری در زمینه انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز اختصاص دارد، حوزه‌ای که ایران به زودی چالش‌های دیپلماتیک جدی در آن پیش رو خواهد داشت.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در کرملین، مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ (آسوشیتدپرس)

همکاری نظامی

توافقنامه بر همکاری‌های نظامی و امنیتی تأکید کرده است، اما از تبدیل این شراکت به یک اتحاد نظامی کامل جلوگیری می‌کند. این همکاری شامل تبادل هیئت‌های نظامی، آموزش پرسنل، انجام تمرینات مشترک و مشارکت در کنفرانس‌های بین‌المللی می‌شود.
دو کشور بر تقویت همکاری در مبارزه با تروریسم، تبادل اطلاعات امنیتی و هماهنگی بین وزارتخانه‌های داخلی تأکید کرده‌اند. همچنین، همکاری در زمینه‌های حقوقی، کنترل تسلیحات و خلع سلاح نیز در توافقنامه گنجانده شده است.
توافقنامه به توسعه روابط تجاری و اقتصادی، بهبود شبکه‌های حمل‌ونقل و تدارکات، و افزایش مبادلات تجاری بین دو کشور اشاره کرده است. همچنین، استفاده از ارزهای ملی در مبادلات و مقابله با تحریم‌های یکجانبه غرب نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
این توافقنامه تمامی جنبه‌های همکاری سیاسی، اقتصادی، امنیتی، نظامی و فرهنگی را پوشش می‌دهد. با این حال، نکته جالب توجه این است که در بند پایانی توافقنامه آمده است: «در صورت بروز اختلاف در تفسیر مفاد این توافقنامه، نسخه انگلیسی سند مرجع خواهد بود.»