واکنش‌ها به اقدامات هسته‌ای ایران؛ از هشدار اروپا تا نگرانی روسیه

واکنش‌ها به اقدامات هسته‌ای ایران؛ از هشدار اروپا تا نگرانی روسیه
TT

واکنش‌ها به اقدامات هسته‌ای ایران؛ از هشدار اروپا تا نگرانی روسیه

واکنش‌ها به اقدامات هسته‌ای ایران؛ از هشدار اروپا تا نگرانی روسیه

کشورهای اروپایی و روسیه امروز سه‌شنبه در واکنش به گام تازه ایران در جهت کاهش تعهد به توافق هسته‌ای، ایران را به نقض مفاد این توافق متهم کردند و خواستار پایبندی تهران به برجام شدند.
به گزارش الشرق الاوسط، وزارت خارجه فرانسه با متهم کردن ایران به نقض توافق هسته‌ای، به تهران توصیه کرد در گام هسته‌ای تازه خود تجدید نظر کند.
وزارت خارجه فرانسه روز سه‌شنبه در واکنش به گام تازه ایران در جهت کاهش تعهد به توافق هسته‌ای، ایران را به نقض مفاد این توافق متهم کرد.
به نوشته خبرگزاری فرانسه، در بیانیه پاریس به تهران توصیه شده‌است که از گام هسته‌ای تازه خود صرف نظر کند.
وزارت خارجه فرانسه با بیان اینکه فعال‌سازی سانتریفیوژها در فردو خلاف مفاد توافق هسته‌ای است، عنوان کرده‌است که منتظر است تا گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در این رابطه را دریافت کند.
حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران امروز اعلام کرد که تهران در گام چهارم کاهش تعهد به توافق هسته‌ای، قصد دارد سانتریفیوژهای نصب‌شده در تأسیسات زیرزمینی فردو را گازدهی کند. بر اساس برجام قرار بود این مرکز برای تولید رادیو ایزوتوپ‌های پایدار به کار گرفته شود و در آن غنی‌سازی اورانیوم انجام نشود.
در همین رابطه، هایکو ماس وزیر خارجه آلمان، نیز که به پایتخت مجارستان سفر کرده‌است در سخنانی گفت که عدم پایبندی ایران به برجام غیرقابل قبول است.
وی تأکید کرد که استفاده ایران از سانتریفوژهای پیشرفته کل این توافق را از بین می‌برد.
در مقابل، سخنگوی کاخ کرملین مسکو ضمن ابراز نگرانی از گام چهارم کاهش تعهدات برجامی ایران تأکید کرد روسیه خواهان حفظ این توافق است.
دیمیتری پسکوف سخنگوی کاخ کرملین در جمع خبرنگاران ضمن ابراز نگرانی از گام چهارم کاهش تعهدات برجامی ایران گفت: نگرانی‌های ایران نسبت به افزایش تحریم‌ها را درک می‌کنیم، اما روسیه خواهان ادامه و پایبندی به برجام است.
وی افزود: «تحریم ایران غیرقانونی است. مسکو از پایبندی به برجام حمایت می‌کند. رویدادهای اخیر دربارهٔ برجام نگران کننده است. فسخ و عدم پایبندی یک تعهد جامع اقدام درستی نیست».
در همین راستا، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران از راه‌اندازی یک زنجیره ۳۰ تایی سانتریفیوژهای IR6 خبر داد. اتحادیه اروپا در واکنش به این اقدام ایران را فرا خواند که به تعهدات خود در قبال برجام پایبند بماند.
مایا کوچیانچک سخنگوی فدریکو موگرینی، هماهنگ‌کننده سیاست خارجی اروپا در واکنش به اقدام تازه ایران به راه‌اندازی سانتریفیوژهای جدید از ایران خواست که تصمیم خود را پس گرفته و به تعهداتش در قبال برجام وفادار بماند.
او اضافه کرد: ایران پس از خروج آمریکا از برجام ۱۴ ماه تمام به این توافق پایبند بود و اتحادیه اروپا نیز تا زمانی که تهران به تعهدات خود در زمینه فعالیت‌های هسته‌ای وفادار بماند، پایبندی خود را حفظ خواهد کرد.
کمیسیون اروپا نیز در واکنش به گام جدید تهران برای خروج از برجام اعلام کرد که از حفظ این توافق بیش از پیش دشوار به نظر می‌رسد.
کشورهای اروپایی پیش از این به ایران هشدار داده بودند که در صورت ادامه روند کاهش تعهدات هسته‌ایش مجبور به خروج از برجام خواهند بود.
سخنگوی آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل نیز ایران را به پایبندی به تعهدات مربوط به توافق هسته‌ای تشویق کرد. او افزود، غنی‌سازی فراتر از میزان تعیین‌شده در برجام از لحاظ اقتصادی نیز به ایران کمکی نخواهد کرد.



نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
TT

نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)

با وجود هیاهوی پیش از مذاکرات اروپا و ایران در ژنو، این مذاکرات بدون ارائه طرح یا نقشه راه جدیدی برای پرونده هسته‌ای برگزار شد. برخلاف تبلیغات رسانه‌های نزدیک به حکومت ایران، مذاکرات نه تنها به مسائل هسته‌ای محدود نبود، بلکه به روابط نظامی ایران و روسیه نیز پرداخت. این موضوع را دو دیپلمات ارشد اروپایی به "الشرق الأوسط" تأیید کردند.

یکی از دیپلمات‌های اروپایی اذعان کرد که دیدار میان مقامات ایرانی و اروپایی در ژنو نشان داد که اختلافات میان طرفین در چندین زمینه رو به افزایش است.

دیپلمات دیگری پیش‌تر گفته بود که این دیدارها بخشی از تلاش برای حفظ کانال‌های گفت‌وگو با ایران است. وی افزود که این جلسات جامع خواهد بود و تصمیم‌گیری درباره نحوه برخورد با مسئله هسته‌ای ایران به پس از مشخص شدن سیاست‌های دولت ترامپ در آغاز سال آینده موکول خواهد شد.

ادامه نشست‌های نیویورک در ژنو

به گفته منابع "الشرق الأوسط"، این نشست‌ها از پیش برنامه‌ریزی شده بود و در ادامه گفت‌وگوهایی بود که در سپتامبر گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک انجام شد. در آن نشست‌ها، تمرکز بر موضوعات هسته‌ای ایران و همکاری نظامی ایران و روسیه بود.

روز جمعه، مدیران سیاسی وزارت‌خانه‌های خارجه فرانسه، بریتانیا و آلمان با مجید تخت روانچی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه ایران، دیدار کردند. این نشست‌ها پس از ملاقات مقامات ایرانی با انریکه مورا، میانجی اروپایی در مذاکرات هسته‌ای، برگزار شد.

مورا در پلتفرم «ایکس» (توییتر سابق) نوشت که این نشست «صریح» بوده و او از ایران خواسته است تا همکاری نظامی خود با روسیه را متوقف کند و همچنین بر ضرورت یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای و پایان دادن به مداخلات منطقه‌ای ایران تأکید کرده است.

در مقابل، غریب‌آبادی در واکنش به اتحادیه اروپا در توییتی نوشت: «اروپا به دلیل نبود اعتماد و مسئولیت‌پذیری، بازیکن جدی‌ای نیست.» او همچنین سیاست‌های عمومی اتحادیه اروپا را مورد انتقاد قرار داده و رفتار آن را «غیرمسئولانه» توصیف کرد.

غریب‌آبادی پس از دیدار با نمایندگان تروئیکای اروپایی، نوشت که گفت‌وگوها بر پرونده هسته‌ای و رفع تحریم‌ها متمرکز بوده و ایران به منافع مردم خود پایبند است و دیپلماسی و گفت‌وگو را ترجیح می‌دهد. او تأکید کرد که توافق شد کانال‌های دیپلماتیک در آینده نزدیک باز بماند.

 

فرصت مکانیزم ماشه؟

نشست‌های ژنو تنها چند روز پس از آن برگزار شد که فرانسه، بریتانیا و آلمان پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران را به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردند که به تصویب رسید. این قطعنامه، ایران را به دلیل عدم همکاری با آژانس و افزایش غنی‌سازی اورانیوم محکوم کرد.

ایران نیز با اعلام برنامه خود برای نصب هزاران سانتریفیوژ جدید، به این اقدام واکنش نشان داد.

با این حال، یک دیپلمات اروپایی به "الشرق الأوسط" گفت که بحث درباره فعال کردن مکانیزم ماشه یا «اسنپ‌بک» هنوز زود است.

بریتانیا نیز پیش‌تر اشاره کرده بود که ممکن است از این مکانیزم استفاده کند و در بیانیه‌ای گفت: «ما همچنان به استفاده از همه اقدامات دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای متعهدیم، از جمله استفاده از مکانیزم ماشه در صورت لزوم.»

مکانیزم ماشه امکان بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را به دلیل نقض تعهدات هسته‌ای در توافق 2015 فراهم می‌کند. این توافق توسط ایالات متحده در سال 2018، در دوره نخست ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ترک شد.

ایران از بازگشت ترامپ به استراتژی «فشار حداکثری» و تلاش برای فعال کردن مکانیزم ماشه نگران است. همچنین، تهران بیم آن دارد که قدرت‌های اروپایی نیز این مکانیزم را فعال کنند.

هیاهوی بی‌دلیل

با وجود همه این مباحث، نشست‌های ژنو تنها به پرونده هسته‌ای محدود نبود. یک دیپلمات اروپایی گفت که این جلسات طبق برنامه پیش رفته و او «هیاهوی رسانه‌ای اغراق‌آمیز» پیش از این نشست‌ها را درک نمی‌کند.

پیش‌تر، یکی از مقامات ایرانی به «رویترز» گفته بود که اگر ایران و تروئیکای اروپایی بتوانند «نقشه راه» توافق هسته‌ای را تدوین کنند، آمریکا تصمیم خواهد گرفت که توافق 2015 را احیا کند یا آن را کنار بگذارد.

این توافق در اکتبر سال آینده منقضی می‌شود و جامعه بین‌المللی باید مذاکراتی برای توافق جدید با ایران آغاز کند. دیپلمات‌های اروپایی گفته‌اند که توافق فعلی قابل احیا نیست اما می‌تواند مبنایی برای مذاکرات آتی باشد.