نشست کشورهای اروپایی و ایران در وین برای حفظ برجام

نشست کشورهای اروپایی و ایران در وین برای حفظ برجام
TT

نشست کشورهای اروپایی و ایران در وین برای حفظ برجام

نشست کشورهای اروپایی و ایران در وین برای حفظ برجام

نشست نمایندگان کشورهای اروپایی باقی مانده در برجام و ایران روز جمعه (۶ دسامبر) در وین برگزار می شود.
هدف این جلسه حفظ توافق هسته ای است که در سال ۲۰۱۵ امضا شد. آمریکا پارسال از برجام خارج شد.
کشورهای اروپایی در این جلسه از ایران می خواهند تا دست از نقض تعهدات برجامی بردارد وگرنه با تحریم های جدید بین المللی مواجه خواهد شد.
اما احتمال رسیدن به توافق خیلی کم به نظر می رسد چرا که حکومت ایران از تحریم های آمریکایی علیه کشور ناراضی است.
این نشست در حالی برگزار می شود که تنش بین ایران و غرب روز به روز بیشتر می شود. حکومت ایران از کاهش تعهدات برجامی در واکنش به خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم ها خبر داد.
تحریم ها اقتصاد ایران را فلج کرده است.
یک روز پیش از نشست روز جمعه نمایندگان کشورهای اروپایی و ایران به دلیل برنامه موشکی تهران مشاجره لفظی کردند.
نشست روز جمعه بین مقام های ایران و دیپلمات های ارشد کشورهای باقی مانده در برجام (بریتانیا و چین و فرانسه و آلمان و روسیه) برگزار می شود.
در حالیکه حفظ برجام روز به روز دشوارتر می شود اروپایی ها نیز دچار دودستگی شده اند. گروهی به دنبال حفظ برجام و گروهی دیگر به فکر واکنش به اقدامات ایران در نقض برجام هستند. این وضعیت فرصتی برای آزمودن صبر اروپایی ها ایجاد کرده است.
در همین حال اروپایی ها در حال بررسی استفاده از مکانیسم ماشه یا ساز و کار حل اختلافات در برجام هستند. این به معنای برگشت تحریم های بین المللی علیه ایران است.
سه دیپلمات گفتند که دست یابی به یک توافق سیاسی تا پیش از ژانویه بعید به نظر می رسد. ایران اعلام کرده که اقدامات بیشتری در راستای کاهش تعهدات برجامی در ژانویه در پیش می گیرد.
یک مقام ارشد ایران گفت «کشورهای اروپایی امضا کننده برجام بدانند که وقت برای آنها محدود تر شده است. آنها تلاش می کنند که ایران به تعهدات خود پایبند بماند اما خودشان کاری برای قلدری و فشارهای آمریکا نمی کنند».
ایران از سه کشور اروپایی بریتانیا و فرانسه و آلمان به خاطر عدم حمایت از اقتصاد ایران در برابر تحریم های آمریکا انتقاد می کند.
محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران روز پنجشنبه گفت «اروپایی ها نتوانستند به تعهداتشان در برجام عمل کنند».
اظهارات ظریف در واکنش به نامه سه کشور اروپایی به شورای امنیت عنوان شد.
بریتانیا و فرانسه و آلمان اعلام کردند ایران موشک های بالستیک با قابلیت حمل کلاهک هسته ای برخوردار است.



احتمال مذاکره واشنگتن و تهران پیش از اکتبر ۲۰۲۵

(AP)
(AP)
TT

احتمال مذاکره واشنگتن و تهران پیش از اکتبر ۲۰۲۵

(AP)
(AP)

یک دیپلمات ارشد اروپایی بر این باور است که دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، به دنبال مذاکره مستقیم و محرمانه با ایران درباره برنامه هسته‌ای این کشور است و احتمالاً پیش از اکتبر ۲۰۲۵ به یک توافق جدید دست خواهد یافت.

این دیپلمات که از مذاکرات هسته‌ای پیشین با ایران آگاهی گسترده‌ای دارد، در گفت‌وگو با روزنامه «الشرق الاوسط» اظهار کرد که ماه‌های آینده نقش تعیین‌کننده‌ای در دستیابی به توافقی جدید با تهران خواهد داشت؛ توافقی که جایگزین توافق کنونی می‌شود، توافقی که دولت اول ترامپ از آن خارج شد و اعتبار آن در اکتبر آینده به پایان می‌رسد.

وی تأکید کرد که واشنگتن احتمالاً مذاکرات را با ایران «به‌صورت محرمانه و در مکانی غیر از مکان‌های معمول» که میزبان مذاکرات مشابهی در گذشته بودند، انجام خواهد داد.

در گذشته، واشنگتن و تهران مذاکرات مستقیمی را پیش از توافق هسته‌ای سال ۲۰۰۵ در مسقط، پایتخت عمان، برگزار کردند. همچنین، پس از شکست مذاکرات وین، دور جدیدی از گفتگوها در دوحه انجام شد، جایی که اتحادیه اروپا نقش میانجی را بر عهده داشت.

دولت جو بایدن، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا، مذاکرات هسته‌ای را با ایران در قالب گروه ۱+۵ از سر گرفت تا این توافق را به‌طور کامل احیا کند.

در تابستان ۲۰۲۳، مذاکره‌کنندگان اروپایی پیش‌نویس یک توافق را به ایران ارائه دادند، آن‌هم پس از بیش از هفت دور مذاکرات غیرمستقیم بین ایران و ایالات متحده که در وین برگزار شد و در آن، سه کشور اروپایی (فرانسه، بریتانیا و آلمان) به همراه روسیه و چین حضور داشتند. اما ایران در آخرین لحظات از امضای توافق خودداری کرد و خواستار امتیازات بیشتری از دولت بایدن شد، امری که واشنگتن نپذیرفت.

ایران «ضعیف‌تر از گذشته» است

این دیپلمات اروپایی که در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ با «الشرق الاوسط» گفت‌وگو کرد، معتقد است که هر توافقی که اکنون میان واشنگتن و تهران حاصل شود، «بهتر از توافقی نخواهد بود که ایران دو سال پیش رد کرد».

با این حال، وی خوش‌بین است که توافقی تا پیش از اکتبر حاصل شود و افزود: «ایران در حال حاضر در موقعیتی ضعیف‌تر از گذشته قرار دارد» زیرا نفوذ نیروهای نیابتی آن در منطقه به شکلی بی‌سابقه تضعیف شده است.

وی تأکید کرد که «این موضوع به این معناست که هر توافق هسته‌ای جدیدی گسترده‌تر خواهد بود و فعالیت‌های منطقه‌ای ایران را نیز شامل خواهد شد»؛ مسئله‌ای که تا پیش از این حتی تصور آن نیز ممکن نبود.

برخی کشورهای منطقه‌ای همواره خواستار توافقی گسترده‌تر با ایران بوده‌اند که علاوه بر برنامه هسته‌ای، مداخله‌های منطقه‌ای تهران را نیز محدود کند، اما ایران تاکنون این درخواست را رد کرده است.

ترامپ پیشتر با صدور یک فرمان اجرایی، تحریم‌های ایران را تشدید کرد، اما همزمان اعلام نمود که دولت او «به دنبال مذاکره و دستیابی به توافقی جدید با تهران است».

این دیپلمات اروپایی اظهار کرد که تلاش‌های ترامپ در این زمینه «جدی» است، زیرا او «می‌خواهد نام خود را در تاریخ به‌عنوان یک توافق‌ساز ثبت کند».

بااین‌حال، وی به یک مانع کلیدی اشاره کرد که هنوز پابرجاست: «عدم وجود یک مذاکره‌کننده از سوی آمریکا». وی توضیح داد که دولت جدید ایالات متحده هنوز جانشینی برای رابرت مالی، نماینده ویژه سابق در امور ایران، تعیین نکرده است.

رابرت مالی به دلیل «انتقال اطلاعات محرمانه به طرف ایرانی در جریان مذاکرات غیرمستقیم در وین» از سمت خود تعلیق و مجوزهای امنیتی‌اش لغو شد.

این دیپلمات اظهار کرد که ایران در انتظار تعیین مذاکره‌کننده‌ای از سوی واشنگتن است و «بسیار مشتاق» مذاکره با ایالات متحده می‌باشد.

او حتی مدعی شد که «ایران حاضر است هر توافقی را بپذیرد تا تحریم‌ها علیه این کشور برداشته شود».

وی افزود که این بار «مشوق‌ها و تضمین‌های اقتصادی از سوی اروپا ارائه نخواهد شد»، زیرا اروپا پس از خروج ایالات متحده از توافق و کاهش سطح تجارت با ایران «دیگر مورد اعتماد تهران نیست».

مخاطرات عدم دستیابی به توافق

بااینکه این دیپلمات مطمئن نبود که توافقی تا پیش از اکتبر ۲۰۲۵ حاصل شود، اما گفت: «اگر دولتی در آمریکا قادر به دستیابی به توافقی هسته‌ای با ایران باشد، قطعاً دولت ترامپ خواهد بود» زیرا ایران اطمینان خواهد داشت که هیچ دولت آمریکایی دیگری پس از او، این توافق را لغو نخواهد کرد؛ همان‌طور که ترامپ توافق دوران اوباما را لغو کرد.

وی هشدار داد که اگر توافقی قبل از این تاریخ حاصل نشود، کشورهای اروپایی ممکن است مکانیسم «اسنپ‌بک» را فعال کنند، که منجر به بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران خواهد شد.

سه کشور اروپایی در آخرین نشست آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هشدار دادند که «همکاری ایران در پایین‌ترین سطح ممکن قرار دارد» و فعالیت‌های هسته‌ای این کشور «به‌طور مداوم در حال افزایش است» به‌گونه‌ای که دیگر نمی‌توان اطمینان داشت که این فعالیت‌ها صلح‌آمیز باقی مانده‌اند.

این دیپلمات اروپایی هشدار داد که در صورت عدم دستیابی به توافق با ایران تا پیش از اکتبر، «خاورمیانه با یک بحران واقعی مواجه خواهد شد» و این موضوع اسرائیل را به حمله نظامی علیه ایران سوق خواهد داد.