نشست کشورهای اروپایی و ایران در وین برای حفظ برجام

نشست کشورهای اروپایی و ایران در وین برای حفظ برجام
TT

نشست کشورهای اروپایی و ایران در وین برای حفظ برجام

نشست کشورهای اروپایی و ایران در وین برای حفظ برجام

نشست نمایندگان کشورهای اروپایی باقی مانده در برجام و ایران روز جمعه (۶ دسامبر) در وین برگزار می شود.
هدف این جلسه حفظ توافق هسته ای است که در سال ۲۰۱۵ امضا شد. آمریکا پارسال از برجام خارج شد.
کشورهای اروپایی در این جلسه از ایران می خواهند تا دست از نقض تعهدات برجامی بردارد وگرنه با تحریم های جدید بین المللی مواجه خواهد شد.
اما احتمال رسیدن به توافق خیلی کم به نظر می رسد چرا که حکومت ایران از تحریم های آمریکایی علیه کشور ناراضی است.
این نشست در حالی برگزار می شود که تنش بین ایران و غرب روز به روز بیشتر می شود. حکومت ایران از کاهش تعهدات برجامی در واکنش به خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم ها خبر داد.
تحریم ها اقتصاد ایران را فلج کرده است.
یک روز پیش از نشست روز جمعه نمایندگان کشورهای اروپایی و ایران به دلیل برنامه موشکی تهران مشاجره لفظی کردند.
نشست روز جمعه بین مقام های ایران و دیپلمات های ارشد کشورهای باقی مانده در برجام (بریتانیا و چین و فرانسه و آلمان و روسیه) برگزار می شود.
در حالیکه حفظ برجام روز به روز دشوارتر می شود اروپایی ها نیز دچار دودستگی شده اند. گروهی به دنبال حفظ برجام و گروهی دیگر به فکر واکنش به اقدامات ایران در نقض برجام هستند. این وضعیت فرصتی برای آزمودن صبر اروپایی ها ایجاد کرده است.
در همین حال اروپایی ها در حال بررسی استفاده از مکانیسم ماشه یا ساز و کار حل اختلافات در برجام هستند. این به معنای برگشت تحریم های بین المللی علیه ایران است.
سه دیپلمات گفتند که دست یابی به یک توافق سیاسی تا پیش از ژانویه بعید به نظر می رسد. ایران اعلام کرده که اقدامات بیشتری در راستای کاهش تعهدات برجامی در ژانویه در پیش می گیرد.
یک مقام ارشد ایران گفت «کشورهای اروپایی امضا کننده برجام بدانند که وقت برای آنها محدود تر شده است. آنها تلاش می کنند که ایران به تعهدات خود پایبند بماند اما خودشان کاری برای قلدری و فشارهای آمریکا نمی کنند».
ایران از سه کشور اروپایی بریتانیا و فرانسه و آلمان به خاطر عدم حمایت از اقتصاد ایران در برابر تحریم های آمریکا انتقاد می کند.
محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران روز پنجشنبه گفت «اروپایی ها نتوانستند به تعهداتشان در برجام عمل کنند».
اظهارات ظریف در واکنش به نامه سه کشور اروپایی به شورای امنیت عنوان شد.
بریتانیا و فرانسه و آلمان اعلام کردند ایران موشک های بالستیک با قابلیت حمل کلاهک هسته ای برخوردار است.



مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
TT

مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)

با امضای توافقنامه «شراکت استراتژیک جامع» بین روسیه و ایران، روابط دو کشور وارد مرحله‌ای جدید شده است که در آن منافع طرفین به شکلی بی‌سابقه به هم نزدیک می‌شوند. با این حال، در مسکو تردیدهایی درباره تمایل تهران به بازگشایی به سوی غرب وجود دارد.

این توافقنامه پایه‌ای قانونی برای گسترش همکاری‌های وسیع بین دو کشور فراهم می‌کند و جایگزین توافقنامه همکاری سال ۲۰۰۱ می‌شود که پیش‌تر زمینه‌های محدودی برای همکاری ایجاد کرده بود.

در طول ۲۵ سال گذشته، روابط مسکو و تهران به شدت توسعه یافته و تحولات بزرگی در منطقه رخ داده است که دو کشور را وادار به بازنگری در اساس همکاری‌های خود کرده است. با این حال، مسیر رسیدن به این توافقنامه هموار نبوده و موانع زیادی بر سر راه آن وجود داشته است.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، پس از مذاکرات در مسکو، برای حضور در مراسم امضا آماده می‌شوند (عکس: آسوشیتدپرس)

موضع روسیه در قبال تحولات جنگ قره‌باغ و سوریه، که به منافع منطقه‌ای ایران آسیب زد، باعث ایجاد تردیدهایی در تهران درباره قابل اعتماد بودن مسکو به عنوان یک شریک استراتژیک شده است. از سوی دیگر، مسکو نیز همواره با نگرانی به تلاش‌های ایران برای بازگشایی کانال‌های ارتباطی با غرب نگاه کرده است.

انتخاب زمان امضای این توافقنامه جلب توجه می‌کند. این توافقنامه پس از چندین تأخیر و درست سه روز قبل از تحلیف رئیس‌جمهور جدید آمریکا، دونالد ترامپ، امضا شد. برخی تحلیل‌گران معتقدند که مسکو و تهران پس از تحولات سوریه و اوکراین، تصمیم گرفتند تا با تقویت مواضع خود، آماده مذاکرات آینده شوند.
این توافقنامه در ۴۷ بند، حوزه‌های مختلف همکاری از جمله تجارت، انرژی، آموزش و گردشگری را پوشش می‌دهد. بخش قابل توجهی از آن به همکاری در زمینه انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز اختصاص دارد، حوزه‌ای که ایران به زودی چالش‌های دیپلماتیک جدی در آن پیش رو خواهد داشت.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در کرملین، مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ (آسوشیتدپرس)

همکاری نظامی

توافقنامه بر همکاری‌های نظامی و امنیتی تأکید کرده است، اما از تبدیل این شراکت به یک اتحاد نظامی کامل جلوگیری می‌کند. این همکاری شامل تبادل هیئت‌های نظامی، آموزش پرسنل، انجام تمرینات مشترک و مشارکت در کنفرانس‌های بین‌المللی می‌شود.
دو کشور بر تقویت همکاری در مبارزه با تروریسم، تبادل اطلاعات امنیتی و هماهنگی بین وزارتخانه‌های داخلی تأکید کرده‌اند. همچنین، همکاری در زمینه‌های حقوقی، کنترل تسلیحات و خلع سلاح نیز در توافقنامه گنجانده شده است.
توافقنامه به توسعه روابط تجاری و اقتصادی، بهبود شبکه‌های حمل‌ونقل و تدارکات، و افزایش مبادلات تجاری بین دو کشور اشاره کرده است. همچنین، استفاده از ارزهای ملی در مبادلات و مقابله با تحریم‌های یکجانبه غرب نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
این توافقنامه تمامی جنبه‌های همکاری سیاسی، اقتصادی، امنیتی، نظامی و فرهنگی را پوشش می‌دهد. با این حال، نکته جالب توجه این است که در بند پایانی توافقنامه آمده است: «در صورت بروز اختلاف در تفسیر مفاد این توافقنامه، نسخه انگلیسی سند مرجع خواهد بود.»