تاکید «بیانیه ریاض» بر هماهنگی امنیتی و نظامی کشورهای خلیج

هدف بزرگ شورای همکاری دست یابی به یکپارچگی است

سران کشورهای عضو شورای همکاری در اجلاس سران در ریاض (واس)
سران کشورهای عضو شورای همکاری در اجلاس سران در ریاض (واس)
TT

تاکید «بیانیه ریاض» بر هماهنگی امنیتی و نظامی کشورهای خلیج

سران کشورهای عضو شورای همکاری در اجلاس سران در ریاض (واس)
سران کشورهای عضو شورای همکاری در اجلاس سران در ریاض (واس)
بیانیه پایانی نشست سران کشورهای خلیجی (بیانیه ریاض) بر تقویت همکاری نظامی و امنیتی در راستای حفظ امنیت منطقه ای تاکید کرد.
چهلمین اجلاس سران کشورهای خلیجی روز سه شنبه (10 دسامبر) در ریاض برگزار شد.
در بیانیه آمده است «سران کشورهای عضو بر اهمیت ادامه هماهنگی و یکپارچگی فیما بین تاکید و گفتند حمله به یکی از این کشورها به عنوان حمله به کل کشورهای عضو تلقی می شود».
این بیانیه افزود «مهم ترین هدف شورای همکاری رسیدن به یکپارچگی و اتحاد بین اعضا است».
این بیانیه خواستار همکاری کشورهای عضو با کشورهای دوست برای مقابله با تهدیدهای نظامی شده و بر حفظ امنیت کشتیرانی در خلیج عربی تاکید کرد.
در این بیانیه آمده است «کشورهای عضو برای تضمین امنیت خود باید به مرحله اتحاد نظامی و امنیتی و اقتصادی و گمرکی برسند».
این بیانیه گفت «مشکلات کنونی در منطقه بیانگر اهمیت حداکثری تقویت ابزارهای همکاری همه جانبه بین کشورهای عضو شورای همکاری خلیج و دست یابی به اتحاد و ارتباط حداکثری بین مردم کشورهای خلیجی و ارتقای نقش شورای همکاری در راستای حفظ امنیت و ثبات و رفاه در این منطقه است».
در این بیانیه به اتحاد امنیتی و نظامی به عنوان مهم ترین گام های همکاری اشاره شده است. 
این بیانیه گفت «تکمیل اقدامات لازم برای حفظ امنیت و تمامیت ارضی کشورهای عضو و تامین امنیت آب های منطقه ای و مناطق اقتصادی آنها یکی از گام های همکاری به شمار می رود. این اقدامات با توجه به توافق دفاع مشترک و چشم انداز ملک سلمان بن عبد العزیز خادم حرمین شریفین درباره سرعت بخشیدن به اقدامات اتحاد اقتصادی و تقویت صنایع جنگی در کشورهای عضو اتخاذ می گردد». این بیانیه افزود «کشورهای خلیج توانایی مقابله با مشکلات و تهدیدها را دارند. دیدگاه مشترک کشورهای عضو در مورد حمایت از سعودی در برابر حملاتی که در این کشور انجام شد نمایانگر سیاست دفاعی شورای همکاری است.
این سیاست بر پایه امنیت فراگیر گروهی و دفاع از کشور و نهادها و منافع و خاک و حریم هوایی و آب های منطقه ای آن و نیز بر اساس اصول توافق دفاع مشترک مصوب سال 2000 شکل گرفته است.
توافق دفاع مشترک می گوید امنیت کشورهای عضو شورا تفکیک ناپذیر است و حمله به یکی از آنها به مثابه حمله به همه کشورها تلقی می شود». کشورهای امضا کننده توافق دفاع مشترک شورای همکاری بر رعایت اساسنامه شورای همکاری و نیز پایبندی به منشور اتحادیه عرب و سازمان ملل تاکید کردند. 
امضا کنندگان توافق یاد شده تعهد کردند که دفاع از کشورها مسئولیت همگانی است و حمله به یکی از کشورهای عضو به مثابه حمله به کل کشورها تلقی می گردد. تهدید علیه یکی از آنها تهدید علیه همه کشورها است.


مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
TT

مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)

با امضای توافقنامه «شراکت استراتژیک جامع» بین روسیه و ایران، روابط دو کشور وارد مرحله‌ای جدید شده است که در آن منافع طرفین به شکلی بی‌سابقه به هم نزدیک می‌شوند. با این حال، در مسکو تردیدهایی درباره تمایل تهران به بازگشایی به سوی غرب وجود دارد.

این توافقنامه پایه‌ای قانونی برای گسترش همکاری‌های وسیع بین دو کشور فراهم می‌کند و جایگزین توافقنامه همکاری سال ۲۰۰۱ می‌شود که پیش‌تر زمینه‌های محدودی برای همکاری ایجاد کرده بود.

در طول ۲۵ سال گذشته، روابط مسکو و تهران به شدت توسعه یافته و تحولات بزرگی در منطقه رخ داده است که دو کشور را وادار به بازنگری در اساس همکاری‌های خود کرده است. با این حال، مسیر رسیدن به این توافقنامه هموار نبوده و موانع زیادی بر سر راه آن وجود داشته است.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، پس از مذاکرات در مسکو، برای حضور در مراسم امضا آماده می‌شوند (عکس: آسوشیتدپرس)

موضع روسیه در قبال تحولات جنگ قره‌باغ و سوریه، که به منافع منطقه‌ای ایران آسیب زد، باعث ایجاد تردیدهایی در تهران درباره قابل اعتماد بودن مسکو به عنوان یک شریک استراتژیک شده است. از سوی دیگر، مسکو نیز همواره با نگرانی به تلاش‌های ایران برای بازگشایی کانال‌های ارتباطی با غرب نگاه کرده است.

انتخاب زمان امضای این توافقنامه جلب توجه می‌کند. این توافقنامه پس از چندین تأخیر و درست سه روز قبل از تحلیف رئیس‌جمهور جدید آمریکا، دونالد ترامپ، امضا شد. برخی تحلیل‌گران معتقدند که مسکو و تهران پس از تحولات سوریه و اوکراین، تصمیم گرفتند تا با تقویت مواضع خود، آماده مذاکرات آینده شوند.
این توافقنامه در ۴۷ بند، حوزه‌های مختلف همکاری از جمله تجارت، انرژی، آموزش و گردشگری را پوشش می‌دهد. بخش قابل توجهی از آن به همکاری در زمینه انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز اختصاص دارد، حوزه‌ای که ایران به زودی چالش‌های دیپلماتیک جدی در آن پیش رو خواهد داشت.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در کرملین، مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ (آسوشیتدپرس)

همکاری نظامی

توافقنامه بر همکاری‌های نظامی و امنیتی تأکید کرده است، اما از تبدیل این شراکت به یک اتحاد نظامی کامل جلوگیری می‌کند. این همکاری شامل تبادل هیئت‌های نظامی، آموزش پرسنل، انجام تمرینات مشترک و مشارکت در کنفرانس‌های بین‌المللی می‌شود.
دو کشور بر تقویت همکاری در مبارزه با تروریسم، تبادل اطلاعات امنیتی و هماهنگی بین وزارتخانه‌های داخلی تأکید کرده‌اند. همچنین، همکاری در زمینه‌های حقوقی، کنترل تسلیحات و خلع سلاح نیز در توافقنامه گنجانده شده است.
توافقنامه به توسعه روابط تجاری و اقتصادی، بهبود شبکه‌های حمل‌ونقل و تدارکات، و افزایش مبادلات تجاری بین دو کشور اشاره کرده است. همچنین، استفاده از ارزهای ملی در مبادلات و مقابله با تحریم‌های یکجانبه غرب نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
این توافقنامه تمامی جنبه‌های همکاری سیاسی، اقتصادی، امنیتی، نظامی و فرهنگی را پوشش می‌دهد. با این حال، نکته جالب توجه این است که در بند پایانی توافقنامه آمده است: «در صورت بروز اختلاف در تفسیر مفاد این توافقنامه، نسخه انگلیسی سند مرجع خواهد بود.»