آبه به روحانی: تعهدات هسته ای را کاهش ندهید

طرح توکیو برای اعزام دو ناو به خلیج عمان را شرح داد * رئیس جمهور ایران از کشورهای جهان خواست تا او را در نجات برجام کمک کنند

آبه به روحانی: تعهدات هسته ای را کاهش ندهید
TT

آبه به روحانی: تعهدات هسته ای را کاهش ندهید

آبه به روحانی: تعهدات هسته ای را کاهش ندهید

شینزو آبه نخست وزیر ژاپن همزمان با دیدار با حسن روحانی رئیس جمهوری ایران از تهران خواست تا به تمام تعهدات برجام وفادار بماند. وی همچنین گفته است کشورش تمام تلاش خود را برای برقراری ثبات در خاورمیانه انجام خواهد داد.
به گزارش الشرق الاوسط به نقل از رویترز، یک مقام دولتی ژاپن پس از دیدار سران دو کشور به خبرنگاران گفت آبه در بخشی از گفتگوی خود با روحانی ضمن اعلام نگرانی جدی کشورش از کاهش تدریجی تعهدات برجامی تهران، به ایران هشدار داده که اقدامات تضعیف‌کننده برجام را متوقف سازد. 
به نوشته خبرگزاری رویترز، نخست وزیر ژاپن در آغاز دیدار با حسن روحانی گفت که قویا امیدواراست که ایران به تعهدات خود در تواقفنامه اتمی پایبند بماند و نقشی سازنده در برقراری صلح و ثبات در منطقه خاورمیانه ایفا کند.
آبه همچنین گفت که ژاپن هر چه در توان دارد برای تضمین ثبات در خاورمیانه به کار خواهد گرفت.
در سال ۲۰۱۵ آمریکا و پنج کشور دیگر (چین، فرانسه، بریتانیا، آلمان و روسیه) بر سر برنامه جامعه اقدام مشترک موسوم به برجام به توافق رسیدند. در چارچوب این توافق هسته‌ای، ایران تعهداتی را از جمله در مورد تولید و کاهش ذخایر اورانیوم غنی‌شده خود پذیرفت. نتیجه این تعهد و اجرایی شدن توافق هسته‌ای برای ایران، لغو تحریم‌ها علیه این کشور بود.
دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا اما در ماه مه سال ۲۰۱۸ (۱۸ اردیبهشت ۹۷) رسما از برجام خارج شد و تحریم‌های خود علیه ایران را شدت بخشید.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، روحانی نیز با تأکید بر اهمیت برجام برای ایران و انتقاد از خروج یکجانبه‌ آمریکا از برجام، اظهار امیدواری کرد که  ژاپن و سایر کشورها تمام تلاششان را برای حفظ برجام به کار ببندند.
پیش از این سفر، علی ربیعی سخنگوی دولت اعلام کرد که در سفر حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران، به ژاپن مذاکراتی بین ایران و آمریکا رخ نخواهد داد. وی گفت که سفر حسن روحانی به ژاپن «ربطی به مذاکره با آمریکا ندارد». وی در عین حال گفت مقامات ژاپنی «ابتکار عمل‌هایی دارند» که ایران آنها را بررسی خواهند کرد.
ژاپن از متحدان آمریکاست که روابط خوبی هم با ایران دارد. شینزو آبه که با دونالد ترامپ مناسبات گرمی دارد در ماه ژوئن امسال نیز با هدف میانجی‌گری بین ایران و آمریکا به تهران سفر کرد ولی تلاش او به نتیجه نرسید.
دولت ژاپن نیز یکی از اهداف این دیدار را «کاستن از تنش‌ها بر سر توافق هسته‌ای بین ایران و آمریکا» اعلام کرده است.
آبه در این دیدار طرح ژاپن برای اعزام دو ناو این کشور به دریای عمان برای تامین امنیت دریانوردی را توضیح داد. 
پیش از این دیدار نیز خبرگزاری بلومبرگ به نقل از وزارت خارجه ژاپن گزارش داد که آبه همچنین طرح های کشورش برای ارسال یگان نیروهای دفاعی به خاورمیانه با ماموریت گردآوری اطلاعات را توضیح خواهد داد. 
 اما ژاپن اعلام کرده که نیروهای این کشور به ائتلاف دریایی که آمریکا برای حفاظت از کشتیرانی در منطقه تشکیل داده است نخواهند پیوست.
این کشور تا پیش از بازگشت تحریم‌های وضع شده علیه ایران، سال‌ها یکی از عمده‌ترین کشورهای واردکننده‌ی نفت ایران به شمار می‌رفت. ژاپن یکی از هشت کشوری بود که به مدت شش ماه از سوی آمریکا به آنها معافیت داده شده بود تا خرید نفت ایران را به طور محدود ادامه دهند.
همچنین، این نخستین سفر خارجی حسن روحانی پس از سرکوب اعتراض‌های ماه گذشته در ایران است که در اعتراض به سه برابر شدن قیمت بنزین آغاز شد.



مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
TT

مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)

با امضای توافقنامه «شراکت استراتژیک جامع» بین روسیه و ایران، روابط دو کشور وارد مرحله‌ای جدید شده است که در آن منافع طرفین به شکلی بی‌سابقه به هم نزدیک می‌شوند. با این حال، در مسکو تردیدهایی درباره تمایل تهران به بازگشایی به سوی غرب وجود دارد.

این توافقنامه پایه‌ای قانونی برای گسترش همکاری‌های وسیع بین دو کشور فراهم می‌کند و جایگزین توافقنامه همکاری سال ۲۰۰۱ می‌شود که پیش‌تر زمینه‌های محدودی برای همکاری ایجاد کرده بود.

در طول ۲۵ سال گذشته، روابط مسکو و تهران به شدت توسعه یافته و تحولات بزرگی در منطقه رخ داده است که دو کشور را وادار به بازنگری در اساس همکاری‌های خود کرده است. با این حال، مسیر رسیدن به این توافقنامه هموار نبوده و موانع زیادی بر سر راه آن وجود داشته است.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، پس از مذاکرات در مسکو، برای حضور در مراسم امضا آماده می‌شوند (عکس: آسوشیتدپرس)

موضع روسیه در قبال تحولات جنگ قره‌باغ و سوریه، که به منافع منطقه‌ای ایران آسیب زد، باعث ایجاد تردیدهایی در تهران درباره قابل اعتماد بودن مسکو به عنوان یک شریک استراتژیک شده است. از سوی دیگر، مسکو نیز همواره با نگرانی به تلاش‌های ایران برای بازگشایی کانال‌های ارتباطی با غرب نگاه کرده است.

انتخاب زمان امضای این توافقنامه جلب توجه می‌کند. این توافقنامه پس از چندین تأخیر و درست سه روز قبل از تحلیف رئیس‌جمهور جدید آمریکا، دونالد ترامپ، امضا شد. برخی تحلیل‌گران معتقدند که مسکو و تهران پس از تحولات سوریه و اوکراین، تصمیم گرفتند تا با تقویت مواضع خود، آماده مذاکرات آینده شوند.
این توافقنامه در ۴۷ بند، حوزه‌های مختلف همکاری از جمله تجارت، انرژی، آموزش و گردشگری را پوشش می‌دهد. بخش قابل توجهی از آن به همکاری در زمینه انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز اختصاص دارد، حوزه‌ای که ایران به زودی چالش‌های دیپلماتیک جدی در آن پیش رو خواهد داشت.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در کرملین، مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ (آسوشیتدپرس)

همکاری نظامی

توافقنامه بر همکاری‌های نظامی و امنیتی تأکید کرده است، اما از تبدیل این شراکت به یک اتحاد نظامی کامل جلوگیری می‌کند. این همکاری شامل تبادل هیئت‌های نظامی، آموزش پرسنل، انجام تمرینات مشترک و مشارکت در کنفرانس‌های بین‌المللی می‌شود.
دو کشور بر تقویت همکاری در مبارزه با تروریسم، تبادل اطلاعات امنیتی و هماهنگی بین وزارتخانه‌های داخلی تأکید کرده‌اند. همچنین، همکاری در زمینه‌های حقوقی، کنترل تسلیحات و خلع سلاح نیز در توافقنامه گنجانده شده است.
توافقنامه به توسعه روابط تجاری و اقتصادی، بهبود شبکه‌های حمل‌ونقل و تدارکات، و افزایش مبادلات تجاری بین دو کشور اشاره کرده است. همچنین، استفاده از ارزهای ملی در مبادلات و مقابله با تحریم‌های یکجانبه غرب نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
این توافقنامه تمامی جنبه‌های همکاری سیاسی، اقتصادی، امنیتی، نظامی و فرهنگی را پوشش می‌دهد. با این حال، نکته جالب توجه این است که در بند پایانی توافقنامه آمده است: «در صورت بروز اختلاف در تفسیر مفاد این توافقنامه، نسخه انگلیسی سند مرجع خواهد بود.»