رد پای سیاست در پرونده مربیان خارجی در ایران

ادامه تجمع‌های اعتراضی طرفداران فوتبال●تحریم‌های آمریکا یا عدم پیوستن بهFATF مسئله این است

رد پای سیاست در پرونده مربیان خارجی در ایران
TT

رد پای سیاست در پرونده مربیان خارجی در ایران

رد پای سیاست در پرونده مربیان خارجی در ایران

هواداران معترض تیم استقلال تهران امروز شنبه بار دیگر مقابل این باشگاه تجمع کردند. آنها از جدایی ناگهانی آندره‌آ استراماچونی سرمربی ایتالیایی خود به شدت ناراحت و خشمگين هستند. هواداران خواهان استعفای اعضای هیئت مدیره هستند و شعارهایی نیز علیه مهدی تاج رئیس فدراسیون فوتبال و دیگر مسئولان ورزش ایران سر دادند.
به گزارش الشرق الاوسط، پیش از این هواداران استقلال بارها مقابل ساختمان باشگاه و محل وزارت ورزش و جوانان تجمع کردند و شعارهایی علیه هیئت مدیره باشگاه و وزیر ورزش سر دادند. اما نیروی امنیتی مثل همیشه آنها را پراکنده کرده و اجازه گسترش تجمع را ندادند.
استراماچونی به خاطر اوضاع وخیم اقتصادی در ایران و پرداخت نشدن به موقع مطالباتش، تهران را ترک کرده‌است.
خبرگزاری حکومتی مهر امروز همزمان با این اعتراضات، از برگزاری مذاکرات نماینده استقلالی‌ها با وکیل، مدیر برنامه و خود استراماچونی در یکشنبه شب در دوحه قطر خبر داد که روزنامه خبرورزشی آن را «بازیِ جدید با هوادار» توصیف کرد.
در این میان، علاوه بر استراماچونی، مصطفی دنیزلی سرمربی تراکتورسازی تبریز و مارک ویلموتس سرمربی تیم ملی ایران نیز این کشور را ترک کردند، گابریل کالدرون سرمربی پرسپولیس تهران و دراگان اسکوچیچ سرمربی صنعت نفت آبادان هم تهدید به جدایی کردند.
از سوی دیگر، در حالی که به نیم‌فصل رقابت‌های لیگ برتر فوتبال ایران نزدیک می‌شویم، پنج تیم استقلال، تراکتور، ذوب آهن، نفت مسجد سلیمان و پارس جنوبی جم از ۱۶ تیم حاضر سرمربی ندارند و به جز نفت مسجد سلیمان بقیه با مربی موقت و حتی بازیکن اداره می‌شوند.
همچنین طبق گزارش رسانه‌های داخلی ایران، نیمی از تعداد تیم‌های لیگ برتر در پرداخت هزینه‌های جاری فصل‌شان مانده‌اند؛ و شاید کفگیرها بدجور به ته‌دیگ خورده‌است.
استراماچونی و کنترل سیاسی
داستان آندره‌آ استراماچونی و استقلال با مسائل بین‌المللی گره خورده‌است، به طوری که به گفته مسئولان ایرانی، تحریم‌های آمریکا علیه تهران، مانع دسترسی و استفاده بانک‌های ایرانی از سیستم سوئیفت «SWIFT» (جامعه جهانی ارتباطات مالی بین بانکی) به منظور انجام تراکنش‌های مالی بین‌المللی شده‌است. مسئله ای که با تردید سرمربی استقلال مواجه شد چرا که وی صحبت از مشکلات سیاسی، بدقولی‌ها، بی برنامگی‌ها و فشارهایی کرده که ربط چندانی به پول ندارد.
استراماچونی در مصاحبه خود از بد قولی مسئولان باشگاه استقلال در زمان شروع به کارش گلایه کرد و مثال عجیبی از فشارها روی او برای حضور در مراسم‌های مختلف پرده برداشت و گفت: برای مثال آنها یک مرکز تمرینی بسیار عالی را به من نشان دادند اما نتوانستیم برای ماه‌ها از این مرکز استفاده کنیم.
سرمربی استقلال در پاسخ به سؤالی دربارهٔ شرایطش در استقلال، موارد عجیبی را مطرح کرده‌است. او گفته: من همیشه احساس می‌کنم که تحت کنترل هستم. یک روز در ماه آگوست آنها (مسئولان باشگاه) ساعت ۵ عصر با من تماس گرفتند که ساعت ۶ باید در مراسم یکی از بازیکنان سابق شرکت کنم. این دعوت را رد کردم. من در سوپرمارکت بودم و سپس سوار تاکسی شدم. آنها دوبار با راننده تاکسی تماس گرفتند که مرا به جای خانه، به آن مراسم ببرد؛ آن هم یک تاکسی عمومی نه شخصی. حالا متوجه هستید که چرا از خارج شدن از خانه می‌ترسیدم؟!
هراس مربیان خارجی از تحریم‌های آمریکا
رسانه‌های داخلی ایران گزارش دادند مارک ویلموتس سرمربی بلژیکی که پس از گذشت تنها ۶ ماه با تیم ملی ایران قطع همکاری کرد، تحت تأثیر همین تحریم‌ها مجبور به جدایی شده‌است.
مشکل دیگری که پرداخت‌ها را تحت الشعاع قرار می‌دهد، کاهش ارزش پول ایران است. پول ایران از ژانویه سال ۲۰۱۸ تاکنون ۲ سوم ارزش خود را از دست داده و به همین دلیل باشگاه‌ها نمی‌توانند به تعهدات مالی خود متعهد بمانند.
بعد از تحریم‌های گسترده آمریکا، بانک مرکزی ایران قادر به دریافت و پرداخت پول برای کشورهای خارجی نبود و به همین دلیل مربیان خارجی باید حساب بانکی را در کشورهایی که حاضر نبودند تحریم علیه ایران را به اجرا در بیاورند باز کنند. به همین دلیل احتمال می‌رفت که اشخاصی که حساب در این کشورها باز کنند نیز شامل تحریم شوند. ویلموتس حاضر نشد حساب جدیدی را در کشور ترکیه یا قطر باز کند. همچنین استراماچونی نیز حاضر نشد در این دو کشور حساب باز کند چرا که از تحریم شدن توسط آمریکا هراس داشت.
مدیران ورزشی: در حل مشکل ناتوانیم
مسعود سلطانی فر وزیر ورزش و جوانان ایران دربارهٔ مشکلات به وجود آمده در رابطه با مربیان خارجی به علی لاریجانی رئیس مجلس ایران در این باره گفته‌است: تحریم‌های ظالمانه آمریکا باعث شده فدراسیون فوتبال برای دادن حقوق ویلموتس دچار مشکل شود. همچنین تحریم‌ها استراماچونی را از ما گرفت.
علاوه بر او، رضا صالحی امیری رئیس کمیته ملی المپیک ایران نیز گفته‌است این کمیته در شرایط فعلی برای انتقال ارز جهت رویداد بزرگ و بین‌المللی بازی‌های المپیک توکیو با چالش جدی مواجه است. او ریشه همه گرفتاری‌های فوتبال را تحریم دانست.
رسانه‌ها: رویارویی طرفداران و مخالفان FATF
رسانه‌های مکتوب و مجازی ایران اما نگاه متفاوتی به این پرونده دارند. روزنامه تندروی فرهیختگان نزدیک به علی اکبر ولایتی مشاور رهبر ایران از آن به استراماچونی گیت یادکرده و آن را خلاصه ای از ناکارآمد دولت تدبیر و امید دانست.
روزنامه محافظه کار قدس در این باره نوشت: شنیده می‌شود مسئولان باشگاه استقلال در هنگام عقد قرارداد با سرمربی ایتالیایی، مشکلات تحریم و انتقال پول را به درستی به او و مدیر برنامه اش منتقل نکرده‌اند.
روزنامه جوان ارگان سپاه پاسداران ایران نیز این مسئله را بحران زایی توصیف کرد. این روزنامه عکس یک خود را به ویلموتس، دنیزلی و استراماچونی اختصاص داده و آنها را بحران‌زا خطاب کرده‌است و خواستار عمل به توصیه علی خامنه ای برای استفاده از مربیان داخلی شد.
در سوی مقابل، سایت تابناک وابسته به محسن رضایی دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام ایران از فساد و دروغ سیستماتیک در ورزش پرده برداست و نوشت: سابقه و کارنامه کالدرون، استراماچونی، ویلموتس یا برانکو نشان می‌دهد که هیچ‌کدام شخصیتی جنجالی و افشاگر در تیم‌های سابق شان نداشته‌اند و تنها در ایران با سیستم فریب و دروغ و تناقض گویی به مشکل خورده‌اند و نمی‌توانند فساد ریشه دار استقراریافته در فوتبال دولتی ایران را تحمل کنند.
روزنامه آفتاب یزد وابسته به مصطفی کوکبیان نماینده مجلس نیز ماجرای استراماچونی را دارای ابعاد سیاسی و دیپلماتیک دانست و نوشت: به نظر می‌رسد با تشدید تحریم‌های ایران، موضوع FATF و عدم الحاق ایران به آن بیشتر از هر زمان دیگر به چشم آمده‌است. اکنون طرفداران و مخالفان پیوستن ایران به FATF پس از بحران استقلال – استراماچونی، رودروی هم شده‌اند؛ مخالفان الحاق صحبت از تحریم‌های ظالمانه آمریکا می‌کنند و موافقان الحاق می‌گویند اگر به کنوانسیون‌های چهارگانه ملحق شده بودیم اکنون حتی در شرایط تحریم می‌توانستیم بدون دغدغه و مشکل پول سرمربی فراری استقلال را پرداخت کنیم.
فرار خارجی‌ها از اتهام پولشویی
مربیان خارجی فعال در ایران انتظار دارند که دستمزد ماهانه آنها به‌طور منظم و از طریق واریز مستقیم با منشأ حساب باشگاه یا فدراسیون فوتبال ایران به حساب شخصی آنها واریز شود. با توجه به ارقام میلیونی قرارداد سالانه آنها دریافت این پول از طریق انتقال چمدانی، صرافی‌ها، حساب شخصی افراد و بانک‌های ثالث دست آنها را برای اثبات دریافت دستمزد بر اساس قرارداد فیمابین با ایران می‌بندد و آنها را در مظان اتهام پولشویی و انسداد حساب‌های بانکی قرار می‌دهد.



راهی به‌سوی مذاکره: ایران و آمریکا چگونه به این لحظه رسیدند؟

یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)
یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)
TT

راهی به‌سوی مذاکره: ایران و آمریکا چگونه به این لحظه رسیدند؟

یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)
یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)

امروز، شنبه، در سلطان‌نشین عمان، گفت‌وگوهایی میان ایران و ایالات متحده برگزار شد، به عنوان تلاشی برای احیای مذاکرات متوقف‌شده درباره برنامه هسته‌ای شتاب‌گرفته تهران.

با این حال، دو طرف حتی پیش از آغاز مذاکرات بر سر شکل و مکانیزم آن اختلاف دارند. در حالی‌ که رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، اصرار دارد مذاکرات به‌صورت مستقیم انجام شود، عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران، اعلام کرده که کشورش فقط از طریق واسطه و به‌صورت غیرمستقیم با فرستاده آمریکا در امور خاورمیانه، استیو ویتکوف، گفت‌وگو خواهد کرد.

گرچه این اختلاف ممکن است ظاهری به نظر برسد، اما معنا و پیامدهای عمیقی در خود دارد. مذاکرات غیرمستقیم تاکنون هیچ پیشرفتی به همراه نداشته، به‌ویژه از زمانی که ترامپ در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش پس از سه سال از امضای توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۵، از آن خارج شد.

دو زن ایرانی در کنار نقاشی ضد آمریکایی بر دیوار سفارت سابق ایالات متحده در مرکز تهران در حال قدم زدن هستند (رویترز)

در ۸ مه ۲۰۱۸، ترامپ سند خروج از برجام را امضا و آن را علنی کرد.

از آن زمان، ترامپ تحریم‌های جدیدی علیه ایران اعمال کرده و آن را بخشی از استراتژی «فشار حداکثری» خوانده است. او بارها تأکید کرده که گزینه نظامی همچنان روی میز است، هرچند مرتب از امکان رسیدن به توافق جدید سخن گفته. ترامپ در همین راستا، پیامی به رهبر ایران، علی خامنه‌ای (۸۵ ساله) ارسال کرده است.

در مقابل، خامنه‌ای هشدار داده که هرگونه حمله به ایران با پاسخ مشابه و شدید روبه‌رو خواهد شد.

در ادامه، نکات کلیدی درباره این پیام، برنامه هسته‌ای ایران، و تنش‌های مداوم میان تهران و واشنگتن از زمان انقلاب ۱۹۷۹ ارائه می‌شود:

چرا ترامپ پیام فرستاد؟

ترامپ پیام خود را در ۵ مارس به خامنه‌ای فرستاد و روز بعد در یک مصاحبه تلویزیونی گفت: «برایشان نوشتم و گفتم: امیدوارم به مذاکره فکر کنید، چون اگر مجبور به اقدام نظامی شویم، فاجعه‌بار خواهد بود.»

ترامپ پس از بازگشت به کاخ سفید تلاش دارد روند مذاکرات را پیش ببرد، در حالی‌ که تحریم‌ها را تشدید کرده و تهدید می‌کند که آمریکا یا اسرائیل ممکن است تأسیسات هسته‌ای ایران را هدف قرار دهند.

ترامپ یادداشتی را که برای خروج از توافق هسته‌ای ایران در تاریخ ۸ مه ۲۰۱۸ امضا کرده است، به نمایش می‌گذارد (آسوشیتدپرس)

او در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش نیز پیام مشابهی ارسال کرده بود که با واکنش تند خامنه‌ای روبه‌رو شد. با این حال، پیام‌های پیشین ترامپ به رهبر کره شمالی، کیم جونگ اون، به دیدارهای مستقیمی انجامید، گرچه این دیدارها به توافقی درباره برنامه هسته‌ای و موشک‌های بالستیک کره شمالی که توانایی هدف‌گیری خاک آمریکا را دارند، نینجامید.

پاسخ ایران چه بود؟

رئیس‌جمهور ایران، مسعود پزشکیان، مذاکره مستقیم با آمریکا را رد کرد و در نشست هیئت دولت گفت: «ما از گفت‌وگو فرار نمی‌کنیم، اما تجربه‌های گذشته نشان داد وعده‌های توخالی، ریشه بحران‌ها بوده است. طرف مقابل باید برای اعتمادسازی، جدیت نشان دهد.»

رهبر ایران، خامنه‌ای نیز به سخنان ترامپ واکنش نشان داد و با لحنی تند گفت: «آن‌ها تهدید به آشوب می‌کنند، اما ما احتمال حمله خارجی را کم می‌دانیم. و اگر چنین حمله‌ای صورت گیرد، بدون شک پاسخ کوبنده‌ای خواهیم داد.»

اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، در پلتفرم «ایکس» نوشت: «تهدید علنی به بمباران از سوی رئیس یک کشور علیه ایران، نقض آشکار اصول صلح و امنیت بین‌المللی است. خشونت خشونت می‌آورد، صلح صلح می‌آورد. توپ در زمین آمریکاست تا مسیر را تعیین کند... و مسئولیت عواقبش را بپذیرد.»

رهبر جمهورى اسلامى ايران، علی خامنه‌ای، در خطبه‌های نماز عید فطر در تهران (رسانه ریاست جمهوری ایران)

در فضای رسانه‌ای نیز، روزنامه «تهران تایمز» نزدیک به دفتر خامنه‌ای ـ بدون ذکر منبع ـ گزارش داد که ایران «موشک‌هایی آماده کرده که می‌توانند اهداف آمریکایی را هدف قرار دهند». این گزارش هم‌زمان با استقرار بمب‌افکن‌های رادارگریز «بی-۲ اسپیریت» آمریکا در جزیره دیه‌گو گارسیا منتشر شد؛ جزیره‌ای که در برد حملات به ایران و همچنین حوثی‌های مورد حمایت تهران در یمن قرار دارد؛ نیروهایی که آمریکا از ۱۵ مارس حملات خود به آن‌ها را افزایش داده است.

چرا برنامه هسته‌ای ایران باعث نگرانی غرب است؟

با اینکه تهران همواره بر صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای خود تأکید کرده، اما اظهارات برخی مقام‌ها حاکی از آن است که ممکن است ایران در پی ساخت سلاح هسته‌ای باشد.

ایران اکنون در حال غنی‌سازی اورانیوم تا سطح ۶۰ درصد است؛ درصدی بسیار نزدیک به سطح مورد نیاز برای ساخت سلاح هسته‌ای، که هیچ کشور فاقد برنامه تسلیحات هسته‌ای، به آن دست نمی‌زند.

دو زن ایرانی در کنار نقاشی ضد آمریکایی بر دیوار سفارت سابق ایالات متحده در مرکز تهران در حال قدم زدن هستند (رویترز)

طبق توافق برجام در سال ۲۰۱۵، ایران مجاز بود اورانیوم را تا سقف ۳.۶۷ درصد و با ذخیره‌ای حداکثر ۳۰۰ کیلوگرم غنی‌سازی کند. اما آخرین گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان می‌دهد که ایران اکنون حدود ۸۲۹۴.۴ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده در اختیار دارد که بخشی از آن تا سطح ۶۰ درصد غنی‌سازی شده است.

نهادهای اطلاعاتی آمریکا برآورد می‌کنند که ایران هنوز ساخت سلاح هسته‌ای را آغاز نکرده، اما فعالیت‌هایی انجام داده که اگر تصمیم به ساخت سلاح بگیرد، مقدمات آن فراهم باشد.

در یک مصاحبه تلویزیونی، علی لاریجانی، مشاور رهبر ایران گفت: ایران توانایی ساخت بمب هسته‌ای را دارد، اما به‌دنبال آن نیست و با بازرسی‌های بین‌المللی مخالفتی ندارد. اما هشدار داد که اگر ایران مورد حمله آمریکا یا اسرائیل قرار گیرد، شاید چاره‌ای جز رفتن به‌سوی سلاح هسته‌ای نداشته باشد.

ریشه‌های تنش در روابط دو کشور چیست؟

در دوران حکومت شاه، محمدرضا پهلوی، ایران متحد راهبردی ایالات متحده بود. شاه سلاح‌های آمریکایی می‌خرید و به سازمان سیا اجازه داده بود ایستگاه‌های شنود مخفی برای جاسوسی از اتحاد شوروی برپا کند. در سال ۱۹۵۳، سازمان سیا در کودتایی نقش داشت که به برکناری نخست‌وزیر منتخب و تحکیم قدرت شاه انجامید.

اما در ژانویه ۱۹۷۹، شاه در پی اعتراضات گسترده مردمی از کشور گریخت و انقلاب اسلامی به رهبری روح‌الله خمینی، نظامی دینی در ایران برقرار کرد.

در نوامبر همان سال، دانشجویان به سفارت آمریکا در تهران حمله کردند و دیپلمات‌ها را ۴۴۴ روز به گروگان گرفتند که به قطع روابط دیپلماتیک بین دو کشور انجامید.

در جریان جنگ ایران و عراق در دهه ۱۹۸۰، بحران میان ایران و آمریکا تشدید شد، به‌ویژه در جریان «جنگ نفت‌کش‌ها» که در آن نیروی دریایی آمریکا اهداف ایرانی را بمباران کرد و به اشتباه یک هواپیمای مسافربری ایرانی را با ۲۹۰ سرنشین سرنگون ساخت.

از آن زمان، روابط ایران و آمریکا میان دشمنی شدید و فرصت‌های دیپلماتیک نادر در نوسان بوده است؛ مهم‌ترین نقطه امید، توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ بود. اما خروج یک‌جانبه ترامپ از آن توافق، موج جدیدی از تنش‌ها را آغاز کرد که همچنان منطقه را درگیر کرده است.

در آوریل ۲۰۱۹، ترامپ دستور داد نام سپاه پاسداران را در فهرست گروه‌های تروریستی جهانی قرار دهند. در پی آن، تنش‌ها در خلیج افزایش یافت.

بنر ضد آمریکایی در یکی از خیابان‌های تهران، ۸ آوریل ۲۰۲۵ (رویترز)

در ۳ ژانویه ۲۰۲۰، ترامپ دستور ترور قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس، را صادر کرد. خودرو حامل او و همراهانش در بغداد هدف حمله موشکی آمریکا قرار گرفت.

در پاسخ، سپاه پاسداران حمله موشکی به پایگاه عین‌الاسد انجام داد که محل استقرار نیروهای آمریکایی بود و منجر به زخمی شدن شماری از نظامیان شد.