معاون رییس جمهور آمریکا: سلیمانی در حملات ۱۱ سپتامبر دست داشت

تندروها به ترامپ گفتند کشتن سلیمانی به نفع میانه روهاست؛ ترامپ قانع شد

معاون رییس جمهور آمریکا: سلیمانی در حملات ۱۱ سپتامبر دست داشت
TT

معاون رییس جمهور آمریکا: سلیمانی در حملات ۱۱ سپتامبر دست داشت

معاون رییس جمهور آمریکا: سلیمانی در حملات ۱۱ سپتامبر دست داشت

مایک پنس معاون رییس جمهور آمریکا در چندین توییت گفت «قاسم سلیمانی به ۱۰ نفر از ۱۲ تروریست عامل حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر در آمریکا کمک کرد تا مخفیانه به افغانستان سفر کنند».
پنس ضمن دفاع از ترور فرمانده سپاه قدس توسط دولت آمریکا افزود او «یک مرد شرور بود و چند هزار شهروند آمریکایی را کشت».
برخی در واکنش به توییت پنس به این نکته اشاره کردند که ۱۹ نفر مجری حملات ۱۱ سپتامبر بودند و نه ۱۲ نفر. 
کتی والدمن منشی مطبوعاتی پنس گفت که منظور معاون رییس جمهور ۱۲ نفر از مجموع ۱۹ فردی بوده که «وارد خاک افغانستان شدند».
گزارش دولت آمریکا درباره حملات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ گفت «دستکم ۸ نفر از عاملان حمله از طریق ایران به افغانستان رفت و آمد کردند».
از سوی دیگر، مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا در سال ۲۰۱۹ گفت «هیچ تردیدی درباره وجود رابطه بین ایران و گروه القاعده وجود ندارد».
پمپئو در اظهاراتی در کمیته روابط خارجی سنا افزود «پرسش درباره روابط بین ایران و القاعده واقعی است. رژیم ایران پذیرای سران القاعده در ایران بود و از آنجا به جاهای دیگر سفر کردند».
پوشش خبری کشته شدن سلیمانی فرماند سپاه قدس توسط مطبوعات و رسانه های آمریکایی ادامه دارد.
سلیمانی در حمله پهپاد آمریکا سحرگاه جمعه (۳ ژانویه) در نزدیک فرودگاه بغداد کشته شد.
رسانه های آمریکایی جزئیات بیشتری درباره نحوه و دلایل تصمیم گیری پرزیدنت ترامپ در مورد کشتن سلیمانی اعلام کردند. و اینکه سلیمانی که دو دهه در فهرست تروریسم آمریکا قرار داشت و با وجود فرصت های فراوان برای از میان برداشتن او کشته نشد چرا حالا از میان برداشته شد. این نیز یکی از پرسش های مطرح بود که رسانه ها در پی یافتن پاسخ برای آن هستند.
وقتی ترامپ مشغول گذراندن تعطیلات در اقامتگاه خود در فلوریدا بود تیم امنیت ملی چندین طرح و سناریو برای توقف تهدیدات روزافزون ایران با او در میان گذاشت.
سرانجام کار به حمله به سفارت آمریکا در بغداد توسط نیروهای حشد شعبی عراق کشید. البته پیش از آن نیز یک پیمانکار آمریکایی در حمله موشکی به پایگاه نظامی در کرکوک کشته شد.
 تیم امنیت ملی از مایک پمپئو وزیر امور خارجه و مارک اسپر وزیر دفاع و ژنرال مارک میلی رییس ستاد مشترک ارتش آمریکا تشکیل شده بود.
وال استریت ژورنال نوشت «شرکت کنندگان در جلسه که با حضور ترامپ برگزار شد درباره نحوه اجرای عملیات گفتگو کردند و به این نتیجه رسیدند که «فرصت خوبی برای موفقیت» وجود دارد. آنها اینگونه استدلال کردند که این عملیات منجر به آغاز جنگ نخواهد شد بلکه باعث قدرت گیری جریان اعتدال گرا در ایران می شود».
یک مقام کاخ سفید گفت «مقام های آمریکایی درباره جنبه حقوقی مساله نیز گفتگو کردند و اینکه عملیات ترور قاسم سلیمانی قابلیت دفاع دارد یا نه. مارک میلی رییس ستاد مشترک ارتش آمریکا گفت اگر سلیمانی را نمی کشتیم به ما می گفتند شما سهل انگاری می کنید». 
او افزود «آمریکا اطلاعات دقیقی دراختیار داشت که می گفت سلیمانی در حال برنامه ریزی برای حملات خشونت بار بسیار بزرگ تر است. اگر کاری انجام نمی دادیم خطرش بسیار بیشتر از کشتن او بود».
روزنامه لوس آنجلس تایمز نوشت «بنا به شبکه سی بی اس نیوز تیم امنیت ملی فکرش را نمی کردند که پرزیدنت ترامپ طرح کشتن قاسم سلیمانی که در فهرست تروریسم آمریکا بود و برای کشتن شهروندان آمریکایی برنامه ریزی می کرد را بپذیرد».
یک مقام آمریکایی به لوس آنجلس تایمز گفت «تیم امنیت ملی گزینه های احتمالی آمریکا را با ترامپ در میان گذاشت که یکی از آنها ترور سلیمانی بود. ترامپ با کشتن سلیمانی موافقت کرد».
این مقام آمریکایی افزود «پرزیدنت ترامپ به طور ناگهانی با گزینه کشتن سلیمانی موافقت کرد. او تا اندازه ای تحت تاثیر برخی از مشاورانش که درباره ایران دیدگاه تندرو دارند قرار گرفت».
به دنبال حمله به سفارت آمریکا مارک اسپر وزیر دفاع آمریکا در نشست خبری گفت که در جلسه ای با حضور ترامپ و اعضای پنتاگون درباره گزینه های آمریکا برای پاسخ به حمله نیروهای حشد شعبی هوادار ایران به سفارت گفتگو کردند.
اسپر افزود «ما و رییس جمهور در جلسه امروز درباره گزینه های احتمالی گفتگو کردیم و در صورت لزوم اقدامات بیشتری انجام خواهیم داد».
به گفته لوس آنجلس تایمز اگرچه اسپر در آن زمان نامی از سلیمانی به عنوان هدف احتمالی نبرد اما ترامپ به پنتاگون و سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا گفته بود که رد سلیمانی را بگیرند و برنامه نظامی برای کشتن او بچینند.
سرویس های اطلاعاتی آمریکا که چندین سال دنبال سلیمانی بودند متوجه شدند که او در جریان یک سفر به لبنان و سپس سوریه رفته و از آنجا به دمشق و بغداد خواهد رفت.
مقام های آمریکایی گفتند که سلیمانی به هیچ وجه نگران نبود و اصراری برای پنهان کردن تحرکاتش نداشت که خیلی غیر طبیعی به نظر می رسید.
خبرگزاری ایرنا روز جمعه به نقل از مقام های ایرانی نوشت که سلیمانی در یک پرواز علنی از دمشق به بغداد سفر می کند تا در آنجا با مقام های عراقی دیدار کند. 
البته مقام های آمریکایی روز جمعه گفتند که این سفر سلیمانی انگیزه های متفاوتی داشت. برخی از آنها خاطر نشان کردند که سلیمانی آخرین مراحل برنامه ریزی برای چندین حمله بزرگ به مواضع آمریکا در عراق و لبنان و سوریه را تدارک می دید. یکی از آنها حمله به نیروهای آمریکایی در شرق فرات در سوریه است. سلیمانی با عشایر عرب منطقه نیز بدین منظور دیدار کرده است.
این منابع افزودند «البته در آن زمان اهداف کشتن سلیمانی دقیقا مشخص نبود اما با کشته شدن پیمانکار آمریکایی در نزدیکی کرکوک در حمله موشکی در ۲۷ دسامبر بی ارتباط نیست. وقتی سلیمانی روز پنجشنبه وارد بغداد شد یک پهپاد و چندین هواپیمای نظامی در نزدیکی فرودگاه بین المللی بغداد به پرواز درآمدند. سلیمانی و چندین تن از افراد هوادار ایران سوار دو خودرو شدند.
آنها در جاده فرودگاه به سمت مرکز بغداد در حرکت بودند که ۴ موشک از یک پهپاد آمریکایی به خودروها شلیک شدند. سلیمانی و ابومهدی المهندس که همراهش بود کشته شدند. به گفته مقام های عراقی، هویت سلیمانی از طریق انگشترش مشخص شد.



ایران و اسرائیل: تقابل پاسخ‌ها و معادلات قدرت و بازدارندگی

تصویری که ارتش اسرائیل از یکی از جنگنده‌های خود پس از حملات هوایی به ایران در روز شنبه منتشر کرده است (ارتش اسرائیل - خبرگزاری فرانسه)
تصویری که ارتش اسرائیل از یکی از جنگنده‌های خود پس از حملات هوایی به ایران در روز شنبه منتشر کرده است (ارتش اسرائیل - خبرگزاری فرانسه)
TT

ایران و اسرائیل: تقابل پاسخ‌ها و معادلات قدرت و بازدارندگی

تصویری که ارتش اسرائیل از یکی از جنگنده‌های خود پس از حملات هوایی به ایران در روز شنبه منتشر کرده است (ارتش اسرائیل - خبرگزاری فرانسه)
تصویری که ارتش اسرائیل از یکی از جنگنده‌های خود پس از حملات هوایی به ایران در روز شنبه منتشر کرده است (ارتش اسرائیل - خبرگزاری فرانسه)

آمریکا همیشه کار درست را انجام می‌دهد، اما پس از تجربه تمامی گزینه‌های دیگر. این سخن وینستون چرچیل درباره آمریکاست که به‌خوبی به وضعیت کنونی درگیری ایران و اسرائیل از زمان انقلاب ایران در اواخر دهه ۱۹۷۰ می‌پردازد. اسرائیل و ایران از تمام راه‌های مختلف در این نبرد استفاده کرده‌اند؛ از جنگ نیابتی و عملیات اطلاعاتی تا تقابل مستقیم. همکاری ایران و اسرائیل در ماجرای ایران-کنترا در دهه ۱۹۸۰ تنها استثنا بود که به درخواست آمریکا صورت گرفت. هرچند شرایط تغییر کرده است، بازیگران همچنان همان‌ها هستند. حتی می‌توان گفت که آمریکا تا کنون، به‌جز تلاش جیمی کارتر برای آزادسازی گروگان‌های آمریکایی در تهران در سال ۱۹۸۰، به‌طور مستقیم ایران را هدف نظامی قرار نداده است. همچنین ترور قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس، که در عراق در سال ۲۰۲۰ و با توجیه ترامپ مبنی بر «تهدید قریب‌الوقوع» انجام شد، نمونه‌ای دیگر از این رویکرد است.

رهبر ایران علی خامنه‌ای در دیداری در تهران در روز یکشنبه سخنرانی می‌کند (خبرگزاری غرب آسیا - رویترز)

قدرت تصویر

امروزه، تصویر به عنصر مهمی برای نمایش پیروزی یا شکست تبدیل شده است. در عصر دیجیتال، تصویر خود پیام است، همان‌طور که فیلسوف فرانسوی، رژی دوبریه، اشاره می‌کند. تصویر امروز همپای توپ و هواپیما و جنگ سایبری حرکت می‌کند. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، ماه گذشته تصویری منتشر کرد که نشان می‌داد دستور ترور حسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله، را صادر می‌کند. همچنین، هفته گذشته، از مرکز فرماندهی و کنترل وزارت دفاع اسرائیل، تصاویری از نتانیاهو در حال رهبری جنگ علیه ایران منتشر شد. در مقابل، ایران هم تصویری از سرتیپ امیر علی حاجی زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران، در حال صدور دستور شلیک موشک به اسرائیل در اوایل اکتبر و طی عملیات «وعده صادق-۲» منتشر کرد. پس از آن، تصویری از آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر ایران، در حال اعطای نشان به حاجی زاده منتشر شد.

هنگام اجرای عملیات «وعده صادق-۲»، تصاویر موشک‌های ایرانی که در هوا پخش می‌شد، به‌طور زنده در رسانه‌ها نمایش داده شد. این تصاویر برای داخل اسرائیل نگران‌کننده بود، زیرا به دلیل کوچک بودن مساحت اسرائیل، صدمات قابل توجهی می‌توانست وارد شود. اما در پاسخ اخیر اسرائیل، چنین تصویری از نمایش قدرت وجود نداشت، هرچند وسعت و قدرت ابزارهای استفاده‌شده از سوی اسرائیل بسیار بیشتر بود. دلیل این تفاوت چیست؟

تصویری ماهواره‌ای گرفته شده توسط شرکت «پلانت لبز» خسارات وارده به تأسیسات نظامی پارچین در جنوب شرقی تهران را در تاریخ ۲۴ اکتبر نشان می‌دهد (رویترز)

حمایت پشت پرده

همواره باید به دنبال حامیان این درگیری‌ها بود. آمریکا نقشی عملیاتی در غزه و کنترلی در لبنان ایفا می‌کند. در غزه، اسرائیل با هدایت آمریکا و تحت نظارت‌های گاه محدود و گاه شدید واشنگتن عمل می‌کند. اما در لبنان، جنگ تحت هدایت اسرائیل با آزادی عملی بیشتری از سوی آمریکا پیش می‌رود. در سطح ژئوپلیتیکی و در رابطه با ایران، آمریکا با محدودیت‌های سخت‌گیرانه‌ای مواجه است که نمی‌تواند آن‌ها را نادیده بگیرد.

معادلات قدرت و بازدارندگی

در معادلات کنونی قدرت و بازدارندگی منطقه‌ای، پس از واکنش اخیر اسرائیل به ایران، نکات زیر قابل بررسی هستند:

در زمان جنگ، بازدارندگی از بین می‌رود و برای بازسازی آن، استفاده از خشونت تنها راه است. ایران نشان داده که می‌تواند به عمق اسرائیل حمله کند و اسرائیل نیز ثابت کرده که بازوی قدرتمندش به ایران می‌رسد. اما هنوز هیچ یک موفق به تثبیت معادلات بازدارندگی جدیدی نشده‌اند که آینده نظم منطقه‌ای را تعیین کند.

با واکنش اسرائیل، دینامیک جنگ در صحنه‌های لبنان و غزه دوباره فعال شده است، زیرا پس از هر پاسخ، اجراکننده در حالت دفاعی قرار می‌گیرد و منتظر واکنش طرف مقابل می‌ماند.

بنیامین نتانیاهو در جلسه امنیتی در وزارت دفاع در تل‌آویو در جریان حمله‌ای که آخر هفته گذشته ایران را هدف قرار داد (دفتر رسانه‌ای دولت اسرائیل - خبرگزاری فرانسه)

ایران نمی‌تواند خود را ضعیف نشان دهد، زیرا ضعف به معنای دعوت از دشمن به حمله است. هنری کیسینجر گفته است که ضعف، تجاوز را جلب می‌کند؛ ازاین‌رو، ایران باید با اقدامات خود نشان دهد که قدرتمند است.

مبدأ «صبر استراتژیک» دیگر برای ایران با شرایط فعلی مطابقت ندارد، چرا که ایران در وضعیت بحرانی استراتژیک قرار دارد. اگر پاسخ دهد، مشکل ایجاد می‌شود و اگر پاسخ ندهد، ضعف نشان می‌دهد. گزارش‌ها حاکی از این است که اسرائیل در حمله اخیر خود، تمامی سامانه‌های دفاعی ایران را هدف قرار داده است که در صورت صحت، به اسرائیل امکان پرواز آزادانه در آسمان ایران را می‌دهد.

این شرایط برای اسرائیل هم صادق است. ضعف، حتی در حد تصور، برای اسرائیل مسئله‌ای مرگ و زندگی است. دیوید بن گوریون به موشه دایان گفت که اسرائیل با شکست در اولین جنگ سقوط می‌کند.

مشکل ایران در این است که هنگام پاسخ، تنها و بدون حمایت خارجی است، به‌ویژه پس از تضعیف نیروهای متحدش، مانند حزب‌الله. در مقابل، اسرائیل با حمایت کامل آمریکا واکنش نشان می‌دهد.

پایان دادن به چرخه پاسخ‌ها

پایان دادن به چرخه پاسخ‌ها و پاسخ به پاسخ، نیاز به ترتیب و شرایط خاصی دارد که همه طرف‌ها بتوانند آن را بپذیرند. به نظر می‌رسد که هنوز شرایط به این مرحله نرسیده است.