معاون رییس جمهور آمریکا: سلیمانی در حملات ۱۱ سپتامبر دست داشت

تندروها به ترامپ گفتند کشتن سلیمانی به نفع میانه روهاست؛ ترامپ قانع شد

معاون رییس جمهور آمریکا: سلیمانی در حملات ۱۱ سپتامبر دست داشت
TT

معاون رییس جمهور آمریکا: سلیمانی در حملات ۱۱ سپتامبر دست داشت

معاون رییس جمهور آمریکا: سلیمانی در حملات ۱۱ سپتامبر دست داشت

مایک پنس معاون رییس جمهور آمریکا در چندین توییت گفت «قاسم سلیمانی به ۱۰ نفر از ۱۲ تروریست عامل حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر در آمریکا کمک کرد تا مخفیانه به افغانستان سفر کنند».
پنس ضمن دفاع از ترور فرمانده سپاه قدس توسط دولت آمریکا افزود او «یک مرد شرور بود و چند هزار شهروند آمریکایی را کشت».
برخی در واکنش به توییت پنس به این نکته اشاره کردند که ۱۹ نفر مجری حملات ۱۱ سپتامبر بودند و نه ۱۲ نفر. 
کتی والدمن منشی مطبوعاتی پنس گفت که منظور معاون رییس جمهور ۱۲ نفر از مجموع ۱۹ فردی بوده که «وارد خاک افغانستان شدند».
گزارش دولت آمریکا درباره حملات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ گفت «دستکم ۸ نفر از عاملان حمله از طریق ایران به افغانستان رفت و آمد کردند».
از سوی دیگر، مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا در سال ۲۰۱۹ گفت «هیچ تردیدی درباره وجود رابطه بین ایران و گروه القاعده وجود ندارد».
پمپئو در اظهاراتی در کمیته روابط خارجی سنا افزود «پرسش درباره روابط بین ایران و القاعده واقعی است. رژیم ایران پذیرای سران القاعده در ایران بود و از آنجا به جاهای دیگر سفر کردند».
پوشش خبری کشته شدن سلیمانی فرماند سپاه قدس توسط مطبوعات و رسانه های آمریکایی ادامه دارد.
سلیمانی در حمله پهپاد آمریکا سحرگاه جمعه (۳ ژانویه) در نزدیک فرودگاه بغداد کشته شد.
رسانه های آمریکایی جزئیات بیشتری درباره نحوه و دلایل تصمیم گیری پرزیدنت ترامپ در مورد کشتن سلیمانی اعلام کردند. و اینکه سلیمانی که دو دهه در فهرست تروریسم آمریکا قرار داشت و با وجود فرصت های فراوان برای از میان برداشتن او کشته نشد چرا حالا از میان برداشته شد. این نیز یکی از پرسش های مطرح بود که رسانه ها در پی یافتن پاسخ برای آن هستند.
وقتی ترامپ مشغول گذراندن تعطیلات در اقامتگاه خود در فلوریدا بود تیم امنیت ملی چندین طرح و سناریو برای توقف تهدیدات روزافزون ایران با او در میان گذاشت.
سرانجام کار به حمله به سفارت آمریکا در بغداد توسط نیروهای حشد شعبی عراق کشید. البته پیش از آن نیز یک پیمانکار آمریکایی در حمله موشکی به پایگاه نظامی در کرکوک کشته شد.
 تیم امنیت ملی از مایک پمپئو وزیر امور خارجه و مارک اسپر وزیر دفاع و ژنرال مارک میلی رییس ستاد مشترک ارتش آمریکا تشکیل شده بود.
وال استریت ژورنال نوشت «شرکت کنندگان در جلسه که با حضور ترامپ برگزار شد درباره نحوه اجرای عملیات گفتگو کردند و به این نتیجه رسیدند که «فرصت خوبی برای موفقیت» وجود دارد. آنها اینگونه استدلال کردند که این عملیات منجر به آغاز جنگ نخواهد شد بلکه باعث قدرت گیری جریان اعتدال گرا در ایران می شود».
یک مقام کاخ سفید گفت «مقام های آمریکایی درباره جنبه حقوقی مساله نیز گفتگو کردند و اینکه عملیات ترور قاسم سلیمانی قابلیت دفاع دارد یا نه. مارک میلی رییس ستاد مشترک ارتش آمریکا گفت اگر سلیمانی را نمی کشتیم به ما می گفتند شما سهل انگاری می کنید». 
او افزود «آمریکا اطلاعات دقیقی دراختیار داشت که می گفت سلیمانی در حال برنامه ریزی برای حملات خشونت بار بسیار بزرگ تر است. اگر کاری انجام نمی دادیم خطرش بسیار بیشتر از کشتن او بود».
روزنامه لوس آنجلس تایمز نوشت «بنا به شبکه سی بی اس نیوز تیم امنیت ملی فکرش را نمی کردند که پرزیدنت ترامپ طرح کشتن قاسم سلیمانی که در فهرست تروریسم آمریکا بود و برای کشتن شهروندان آمریکایی برنامه ریزی می کرد را بپذیرد».
یک مقام آمریکایی به لوس آنجلس تایمز گفت «تیم امنیت ملی گزینه های احتمالی آمریکا را با ترامپ در میان گذاشت که یکی از آنها ترور سلیمانی بود. ترامپ با کشتن سلیمانی موافقت کرد».
این مقام آمریکایی افزود «پرزیدنت ترامپ به طور ناگهانی با گزینه کشتن سلیمانی موافقت کرد. او تا اندازه ای تحت تاثیر برخی از مشاورانش که درباره ایران دیدگاه تندرو دارند قرار گرفت».
به دنبال حمله به سفارت آمریکا مارک اسپر وزیر دفاع آمریکا در نشست خبری گفت که در جلسه ای با حضور ترامپ و اعضای پنتاگون درباره گزینه های آمریکا برای پاسخ به حمله نیروهای حشد شعبی هوادار ایران به سفارت گفتگو کردند.
اسپر افزود «ما و رییس جمهور در جلسه امروز درباره گزینه های احتمالی گفتگو کردیم و در صورت لزوم اقدامات بیشتری انجام خواهیم داد».
به گفته لوس آنجلس تایمز اگرچه اسپر در آن زمان نامی از سلیمانی به عنوان هدف احتمالی نبرد اما ترامپ به پنتاگون و سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا گفته بود که رد سلیمانی را بگیرند و برنامه نظامی برای کشتن او بچینند.
سرویس های اطلاعاتی آمریکا که چندین سال دنبال سلیمانی بودند متوجه شدند که او در جریان یک سفر به لبنان و سپس سوریه رفته و از آنجا به دمشق و بغداد خواهد رفت.
مقام های آمریکایی گفتند که سلیمانی به هیچ وجه نگران نبود و اصراری برای پنهان کردن تحرکاتش نداشت که خیلی غیر طبیعی به نظر می رسید.
خبرگزاری ایرنا روز جمعه به نقل از مقام های ایرانی نوشت که سلیمانی در یک پرواز علنی از دمشق به بغداد سفر می کند تا در آنجا با مقام های عراقی دیدار کند. 
البته مقام های آمریکایی روز جمعه گفتند که این سفر سلیمانی انگیزه های متفاوتی داشت. برخی از آنها خاطر نشان کردند که سلیمانی آخرین مراحل برنامه ریزی برای چندین حمله بزرگ به مواضع آمریکا در عراق و لبنان و سوریه را تدارک می دید. یکی از آنها حمله به نیروهای آمریکایی در شرق فرات در سوریه است. سلیمانی با عشایر عرب منطقه نیز بدین منظور دیدار کرده است.
این منابع افزودند «البته در آن زمان اهداف کشتن سلیمانی دقیقا مشخص نبود اما با کشته شدن پیمانکار آمریکایی در نزدیکی کرکوک در حمله موشکی در ۲۷ دسامبر بی ارتباط نیست. وقتی سلیمانی روز پنجشنبه وارد بغداد شد یک پهپاد و چندین هواپیمای نظامی در نزدیکی فرودگاه بین المللی بغداد به پرواز درآمدند. سلیمانی و چندین تن از افراد هوادار ایران سوار دو خودرو شدند.
آنها در جاده فرودگاه به سمت مرکز بغداد در حرکت بودند که ۴ موشک از یک پهپاد آمریکایی به خودروها شلیک شدند. سلیمانی و ابومهدی المهندس که همراهش بود کشته شدند. به گفته مقام های عراقی، هویت سلیمانی از طریق انگشترش مشخص شد.



نشست پکن؛ هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های ایران


وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
TT

نشست پکن؛ هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های ایران


وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  

نتایج نشست پکن میان معاونان وزیران امور خارجه روسیه، چین و ایران، نشان‌دهنده آغاز یک حرکت مشترک با هدف «هماهنگی زمانی» در مرحله‌ای دشوار و پیچیده است. این موضوع را یک دیپلمات روسی تأیید کرده است.

شرکت‌کنندگان در این نشست که اولین دیدار از این نوع محسوب می‌شود، بر هماهنگی مواضع برای مقابله با تحریم‌ها، رد هرگونه اقدام نظامی علیه تأسیسات هسته‌ای و تلاش برای پیشبرد یک توافق سیاسی احتمالی با دولت آمریکا توافق کردند. این موضوع در چارچوب پیشنهاد مسکو برای میانجی‌گری در پرونده برنامه هسته‌ای ایران و در پی اعلام آمادگی واشنگتن برای آغاز روند مذاکرات مطرح شد.

به نظر می‌رسد مسکو که به طور فعال برای موفقیت این نشست سه‌جانبه تلاش کرده، قصد دارد موقعیت مذاکره‌ای خود با واشنگتن را تقویت کند. این تلاش در چارچوب گشایش به سوی یک گفت‌وگوی گسترده‌تر شامل پرونده اوکراین و سایر مسائل بین‌المللی و منطقه‌ای از جمله برنامه هسته‌ای ایران صورت می‌گیرد.

بیانیه وزارت امور خارجه روسیه حاکی از رضایت مسکو از نتایج این نشست بود. در این دیدار، سرگئی ریابکوف، دیپلمات ارشد روسیه که مسئول پرونده‌های امنیت استراتژیک و مدیریت گفت‌وگو با واشنگتن است، شرکت داشت.

بر اساس این بیانیه، در این نشست «هماهنگی اقدامات برای کاهش تنش‌ها حول برنامه هسته‌ای ایران مورد بحث قرار گرفت و بر غیرقابل قبول بودن تهدیدات و استفاده از نیروی نظامی علیه تأسیسات انرژی هسته‌ای ایران تأکید شد.»

وزارت امور خارجه روسیه همچنین اعلام کرد که «رایزنی‌ها میان معاونان وزیران امور خارجه روسیه، چین و ایران بر روی برنامه اقدام جامع مشترک و هماهنگی اقدامات برای کاهش تنش‌های مصنوعی حول برنامه هسته‌ای ایران متمرکز بود.»

روسیه، چین و ایران بر هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های علیه تهران توافق کردند (رویترز)

این بیانیه همچنین به ارزیابی دقیق سه طرف از «اقدامات غیرقانونی و نقض‌های متعدد قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت توسط ایالات متحده و کشورهای اروپایی» اشاره کرد و بر غیرقابل قبول بودن تهدید، ارعاب و استفاده از نیروی نظامی علیه زیرساخت‌های انرژی هسته‌ای ایران تأکید کرد.

به گفته وزارت امور خارجه روسیه، این نشست همچنین به بررسی چشم‌انداز «یافتن راه‌حل‌های مذاکره‌ای پایدار و بلندمدت بر اساس ملاحظات متقابل و تعادل مطمئن منافع طرفین» پرداخت.

نشستی «موفق و مهم»

محسن بختیار، سفیر ایران در چین، در پلتفرم «ایکس» این نشست را «کاملاً موفق» توصیف کرد و گفت که این نشست راه را برای مقابله با «یک‌جانبه‌گرایی شکست‌خورده» ایالات متحده هموار می‌کند.

چین، ایران و روسیه در روز جمعه در جریان مذاکرات پکن خواستار لغو تحریم‌های علیه تهران شدند. این در حالی است که تلاش‌های دیپلماتیک فشرده‌ای توسط قدرت‌های بزرگ برای احیای توافق سال ۲۰۱۵ در جریان است و واشنگتن فشارهای شدیدی بر برنامه هسته‌ای ایران اعمال می‌کند.

این مذاکرات در زمانی انجام شد که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، از زمان بازگشت به کاخ سفید در ژانویه ۲۰۲۵، تمایل خود را برای گفت‌وگو با تهران اعلام کرده است. ترامپ در سال ۲۰۱۸ و در دوره اول ریاست‌جمهوری خود به طور یک‌جانبه از این توافق خارج شد.

با این حال، ترامپ تحریم‌های شدیدی علیه ایران اعمال کرد و ایران نیز با محکوم کردن «دورویی» ایالات متحده، به این اقدامات واکنش نشان داد.

بخشی از نشست سه‌جانبه روسیه، چین و ایران در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)

ورود روسیه به این پرونده از طریق پیشنهاد میانجی‌گری برای پیشبرد مذاکرات هسته‌ای ایران، نشان‌دهنده تغییر مهمی است که بیانگر این باور در کرملین است که روابط جدید با دولت ترامپ می‌تواند به یک «توافق جامع» در مورد مسائل مورد اختلاف دو کشور منجر شود.

کرملین اعلام کرده است که پرونده ایران یکی از چندین مسیر مذاکره‌ای است که مسکو و واشنگتن آماده آغاز گفت‌وگو درباره آن‌ها هستند. این مسیرها شامل درگیری در اوکراین، مسائل امنیت استراتژیک و موضوعات منطقه‌ای داغ می‌شوند.

برخی محافل روسیه معتقدند که مسکو ممکن است آماده ترسیم چارچوب یک «توافق جامع» با واشنگتن باشد که بر اساس احترام به منافع طرفین در پرونده‌های مطرح شده استوار است.

در این چارچوب، به نظر می‌رسد نشست پکن موقعیت مذاکره‌ای مسکو را تقویت کرده است. این موضوع در اظهارات سه طرف که از از سرگیری برنامه هسته‌ای ایران، رد سیاست فشار حداکثری واشنگتن و مقابله با پیامدهای تحریم‌ها سخن گفتند، منعکس شده است.

وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف و کاظم غریب‌آبادی، هشدار داد که «وضعیت بار دیگر در یک تقاطع حساس قرار دارد.»

وی افزود: «توافق جامع در مورد مسئله هسته‌ای ایران دستاورد مهمی است که از طریق گفت‌وگو و مذاکره به دست آمده است.» او هشدار داد که «تحریم‌های یک‌جانبه تنها به تشدید اختلافات منجر خواهد شد. گفت‌وگو و مذاکره تنها گزینه‌های موجود هستند.»

ما چائو شیوی، معاون وزیر امور خارجه چین، گفت که روسیه، چین و ایران در نشست پکن بر ضرورت لغو همه تحریم‌های غیرقانونی تأکید کردند.

وی افزود: «ایران و روسیه از چین به خاطر نقش سازنده‌اش و سازماندهی این نشست در پکن تشکر کردند.»

گفت‌وگویی عمیق

نماینده ایران «برخی کشورها» را به ایجاد «یک بحران غیرضروری» متهم کرد و تأکید کرد که نشستی «بسیار سازنده و مثبت» با همتایان روس و چینی‌اش برگزار شده است.

ما چائو شیوی، معاون وزیر امور خارجه چین، در یک کنفرانس خبری با همتایان روس و ایرانی‌اش اعلام کرد: «ما تبادل نظر عمیقی در مورد مسئله هسته‌ای و لغو تحریم‌ها انجام دادیم.»

وی افزود: «ما بر ضرورت پایان دادن به همه تحریم‌های یک‌جانبه غیرقانونی تأکید کردیم.» این اظهارات در بیانیه مشترک سه کشور که توسط پکن منتشر شد، منعکس شده است.

توافق سال ۲۰۱۵ میان تهران و واشنگتن، پاریس، لندن، برلین، مسکو و پکن، به لغو تحریم‌ها علیه ایران در ازای کاهش فعالیت‌های هسته‌ای و تضمین صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران منجر شد.

با این حال، ایالات متحده در سال ۲۰۱۸ به تصمیم ترامپ به طور یک‌جانبه از این توافق خارج شد و تحریم‌های شدیدی را علیه ایران اعمال کرد که اقتصاد این کشور را تحت فشار قرار داد.

تهران تا یک سال پس از خروج آمریکا به تعهدات خود پایبند بود، اما پس از آن شروع به کاهش تعهدات خود کرد. از آن زمان تاکنون تمام تلاش‌ها برای احیای این توافق با شکست مواجه شده است.

پس از ۱۰ سال از اجرای این توافق، قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد که اجرای توافق ۲۰۱۵ را تضمین می‌کرد، در اکتبر ۲۰۲۵ منقضی می‌شود.

برخی کشورها احتمال اعمال مجدد تحریم‌ها علیه ایران پس از این تاریخ را رد نکرده‌اند.

ایران در ماه‌های اخیر چندین دور مذاکره با آلمان، فرانسه و بریتانیا در مورد برنامه هسته‌ای خود انجام داده است و همچنین سیاست‌های خود را با مسکو و پکن هماهنگ کرده تا با وضعیت موجود مقابله کند.

اولین واکنش اروپا به نشست پکن حاکی از برخورد مثبت اروپا با احتمال آغاز یک روند مذاکره‌ای برای حل اختلافات حول برنامه هسته‌ای ایران از طریق روش‌های صلح‌آمیز بود.

انور العنونی، سخنگوی خدمات خارجی اتحادیه اروپا، گفت که این اتحادیه از نشست سه‌جانبه روسیه، ایران و چین در مورد برنامه هسته‌ای ایران مطلع است و همچنان به ارتباطات در این زمینه باز است.

وی در یک نشست خبری در بروکسل افزود: «این سه کشور طرف‌های توافق هسته‌ای ایران هستند. هیچ جایگزین عملی‌ای برای حل دیپلماتیک وجود ندارد.»