​4 نشانه که حمله ایرانی را «حفظ آبرویی» می‌‌کند

​4 نشانه که حمله ایرانی را «حفظ آبرویی» می‌‌کند
TT

​4 نشانه که حمله ایرانی را «حفظ آبرویی» می‌‌کند

​4 نشانه که حمله ایرانی را «حفظ آبرویی» می‌‌کند

برخلاف ظاهر تنش‌زا، حمله ایران به نیروهای امریکایی مستقر در پایگاه عراقی عین الاسد، نشان داد که برای اجرای قول «انتقام» کشته شدن فرمانده «سپاه قدس» وابسته به «سپاه پاسداران» قاسم سلیمانی براثر حمله امریکایی‌ها در روز جمعه گذشته، طراحی شده تا با کمترین هزینه برای حفظ آبرو انجام شود و از کشیده شدن به جنگ با ایالات متحده دوری گزیند. این مسئله در چهار نشان نمود یافت، به این ترتیب:
1-انتخاب هدف: انتخاب پایگاه عین الاسد زدن دو نشان با یک است. این پایگاه بزرگ‌ترین پایگاه امریکا در عراق است. همین فرصت فخرفروشی به ایران می‌دهد که «پایتخت امریکا درعراق» را کوبیده است، همان طور که خبرگزاری «تسنیم» وابسته به اطلاعات «سپاه پاسداران» تیتر زد. اما در همین حال انتقال بخش بزرگی از نیروهای امریکایی به این پایگاه پس از کشته شدن سلیمانی، همراه شد با افزایش اقدامات امنیتی به طوری که ایمن‌تر شد و در نتیجه احتمال وارد ساختن خسارت‌های مهم را کاهش داد که لازمه‌اش پاسخ بزرگ امریکا باشد.
2-محدود بودن خسارت‌ها: مقامات امریکایی اعلام کردند که موشک‌های ایرانی در «مناطق خالی» پایگاه عین الاسد سقوط کرده‌اند. این مسئله را به دوشکل می‌توان تفسیر کرد؛ یا موشک‌های ایرانی دقیق به اهداف خود اصابت نکرده‌اند و این سابقه داشته و علت آن ضعف تکنولوژی نظامی است، یا اینکه ایران به عمد این مناطق را هدف قرار داده تا خسارت کمتری وارد کند، همراه با رساندن این پیام به امریکایی‌ها که می‌تواند آنها را تهدید کند بدون آنکه وارد رویارویی باز بشود.
3- حجم بخشیدن به تأثیرات حمله: از همان لحظه اول هجوم، تبلیغات گسترده‌ای راه افتاد که تلاش داشت حجم بیشتری به حمله و آثارآن بدهد تا آن را به عنوان «انتقام سخت» جا بیاندازد که رهبر ایران علی خامنه‌ای وعده آن را داده بود. خبرگزاری‌های وابسته به «سپاه» به شکل گسترده‌ای عکس و فیلم‌هایی از شلیک موشک‌ها منتشر کردند و تعمد داشت که موشک باران را به دوبخش با فاصله تقریبا دوساعته تقسیم کنند، بدون اینکه ردی از مرحله دوم حمله وجود داشته باشد مگر در رسانه‌های ایرانی.
صحنه خاکسپاری سلیمانی دقایقی پس از شلیک موشک‌ها در«عملیات شهید سلیمانی»، در چارچوب تلاش نظام برای بزرگ‌نمایی در بهره‌برداری از حمله و معرفی آن به عنوان محقق شدن انتقام موعود گنجانده می‌شود، چرا که مقامات ایرانی مانند دبیرمجمع تشخیص مصلحت نظام محسن رضایی گام خاکسپاری را به «آغاز انتقام» مربوط دانستند. تدفینی که با هلهله و تقدیر از انتقام همراه شد.
4-تقسیم نقش‌ها: نظام ایرانی به بازی مورد علاقه‌اش پناه برد. لحن تهدید را در اطلاعیه «سپاه پاسداران» و اظهارات فرماندهانش که در دادن وعده «حملات سخت» به ایالات متحده با هم مسابقه گذاشتند شدت بخشید، که روشن شد سخنان آنها بیشتر متوجه مخاطبان داخلی است که منتظر انتقام بودند. در حالی که وزیر خارجه جواد ظریف ظاهر شد و جامعه جهانی را مخاطب قرار داد. او از « اقدامات لازم در چارچوب دفاع از خود براساس ماده 51 منشور سازمان ملل متحد» سخن گفت. او تأکید کرد، تهران «دنبال تنش آفرینی یا جنگ» نیست و ماجرا را در چارچوب «حق دفاع از خود» محدود کرد. بعد هم سخنگوی دولت ایران ظاهر شد تا بگوید تهران«به دنبال جنگ با امریکا نیست».



مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
TT

مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)

با امضای توافقنامه «شراکت استراتژیک جامع» بین روسیه و ایران، روابط دو کشور وارد مرحله‌ای جدید شده است که در آن منافع طرفین به شکلی بی‌سابقه به هم نزدیک می‌شوند. با این حال، در مسکو تردیدهایی درباره تمایل تهران به بازگشایی به سوی غرب وجود دارد.

این توافقنامه پایه‌ای قانونی برای گسترش همکاری‌های وسیع بین دو کشور فراهم می‌کند و جایگزین توافقنامه همکاری سال ۲۰۰۱ می‌شود که پیش‌تر زمینه‌های محدودی برای همکاری ایجاد کرده بود.

در طول ۲۵ سال گذشته، روابط مسکو و تهران به شدت توسعه یافته و تحولات بزرگی در منطقه رخ داده است که دو کشور را وادار به بازنگری در اساس همکاری‌های خود کرده است. با این حال، مسیر رسیدن به این توافقنامه هموار نبوده و موانع زیادی بر سر راه آن وجود داشته است.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، پس از مذاکرات در مسکو، برای حضور در مراسم امضا آماده می‌شوند (عکس: آسوشیتدپرس)

موضع روسیه در قبال تحولات جنگ قره‌باغ و سوریه، که به منافع منطقه‌ای ایران آسیب زد، باعث ایجاد تردیدهایی در تهران درباره قابل اعتماد بودن مسکو به عنوان یک شریک استراتژیک شده است. از سوی دیگر، مسکو نیز همواره با نگرانی به تلاش‌های ایران برای بازگشایی کانال‌های ارتباطی با غرب نگاه کرده است.

انتخاب زمان امضای این توافقنامه جلب توجه می‌کند. این توافقنامه پس از چندین تأخیر و درست سه روز قبل از تحلیف رئیس‌جمهور جدید آمریکا، دونالد ترامپ، امضا شد. برخی تحلیل‌گران معتقدند که مسکو و تهران پس از تحولات سوریه و اوکراین، تصمیم گرفتند تا با تقویت مواضع خود، آماده مذاکرات آینده شوند.
این توافقنامه در ۴۷ بند، حوزه‌های مختلف همکاری از جمله تجارت، انرژی، آموزش و گردشگری را پوشش می‌دهد. بخش قابل توجهی از آن به همکاری در زمینه انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز اختصاص دارد، حوزه‌ای که ایران به زودی چالش‌های دیپلماتیک جدی در آن پیش رو خواهد داشت.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در کرملین، مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ (آسوشیتدپرس)

همکاری نظامی

توافقنامه بر همکاری‌های نظامی و امنیتی تأکید کرده است، اما از تبدیل این شراکت به یک اتحاد نظامی کامل جلوگیری می‌کند. این همکاری شامل تبادل هیئت‌های نظامی، آموزش پرسنل، انجام تمرینات مشترک و مشارکت در کنفرانس‌های بین‌المللی می‌شود.
دو کشور بر تقویت همکاری در مبارزه با تروریسم، تبادل اطلاعات امنیتی و هماهنگی بین وزارتخانه‌های داخلی تأکید کرده‌اند. همچنین، همکاری در زمینه‌های حقوقی، کنترل تسلیحات و خلع سلاح نیز در توافقنامه گنجانده شده است.
توافقنامه به توسعه روابط تجاری و اقتصادی، بهبود شبکه‌های حمل‌ونقل و تدارکات، و افزایش مبادلات تجاری بین دو کشور اشاره کرده است. همچنین، استفاده از ارزهای ملی در مبادلات و مقابله با تحریم‌های یکجانبه غرب نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
این توافقنامه تمامی جنبه‌های همکاری سیاسی، اقتصادی، امنیتی، نظامی و فرهنگی را پوشش می‌دهد. با این حال، نکته جالب توجه این است که در بند پایانی توافقنامه آمده است: «در صورت بروز اختلاف در تفسیر مفاد این توافقنامه، نسخه انگلیسی سند مرجع خواهد بود.»