حمایت جانسون از «طرح ترامپ» به جای «برجام»

اروپایی‌ها «مکانیسم ماشه» را علیه ایران فعال می‌کنند *جنگ لفظی لندن و تهران درپی بازداشت سفیر بریتانیا

حمایت جانسون از «طرح ترامپ» به جای «برجام»
TT

حمایت جانسون از «طرح ترامپ» به جای «برجام»

حمایت جانسون از «طرح ترامپ» به جای «برجام»

بوریس جانسون نخست‌وزیر بریتانیا، روز سه‌شنبه از دونالد ترامپ رئی جمهوری ایالات متحده خواست تا «طرح جدیدی» برای «جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای» ارائه کند.
به گزارش الشرق الاوسط، جانسون گفته «اگر بخواهیم برجام را از بین ببریم باید جایگزینی برای آن داشته باشیم.. بیایید برای تغییر توافق همکاری کرده و به جای آن توافق ترامپ را بگذاریم».
دونالد ترامپ همواره برجام را یک توافق «بد» نامیده و خواستار جایگزین شدن آن با یک توافق فراگیرتر با ایران شده‌است.
ایران روز یک‌شنبه، 15 دی‌ماه، «گام پنجم و نهایی» کاهش تعهدات برجامی‌اش را اعلام کرد و توضیح داد که در گام پنجم «آخرین مورد کلیدی از محدودیت‌های عملیاتی خود در برجام، یعنی محدودیت در تعداد سانتریفیوژها را کنار می‌گذارد».
 او خواستار کاهش تنش‌ها بین ایران و ایالات متحده شده و گفته بریتانیا خواهان درگیری در منطقه نیست.
جانسون افزود «انتظار هیچ گونه افزایش تنش دیگری با ایران را نداریم».
از سوی دیگر، رویترز سه‌شنبه 24 دی / 14 ژانویه به‌نقل از دو دیپلمات اروپایی نوشت، فرانسه، بریتانیا و آلمان روز سه‌شنبه به اتحادیه اروپا اطلاع خواهند داد که مکانیسم ماشه در برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) را به‌دلیل نقض جدید برجام از سوی ایران، به‌اجرا خواهند گذاشت.
دیپلمات‌ها گفتند که این تصمیم با هدف نجات توافق مورد مذاکره با ایران و بازگرداندن ایران به تعهدات خود انجام می‌گیرد اما هدف از آن اعمال مجدد تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران نیست.
از سوی دیگر، جنگ لفظی لندن و تهران درپی بازداشت سفیر بریتانیا در ایران ادامه یافت و وزیر خارجه بریتانیا خواستار بازنگری در تأمین امنیت سفارت خود در تهران شد.
دومینیک راب وزیر خارجه بریتانیا به دنبال بازداشت موقت سفیر این کشور در تهران گفت که لندن در خصوص تأمین امنیت سفارت خود در ایران، بازنگری می‌کند.
دومینیک راب که در پارلمان حاضر شده بود، با اشاره به بازداشت کوتاه سفر بریتانیا در تهران گفت که اقدامات امنیتی برای سفارت بریتانیا در ایران در دست بازنگری قرار گرفته‌است.
راب در این رابطه تأکید «اولویت، امنیت کارمندان و شهروندان ما در منطقه است».
وی بازداشت سفیر بریتانیا در تهران را «نقض آشکار قوانین بین‌الملل» نامیده‌است.
برخی ناظران معتقدند که احتمال تکرار حوادث 2011 و افزایش مجدد تنش میان تهران و لندن و جود دارد، به طوری که در آن حوادث به سفارت بریتانیا حمله شد و سفیر آن کشور اخراج شد.
در همین خصوص خبرگزاری امنیتی تسنیم گزارش داد که احمد علم الهدی روحانی تندرو و امام جمعه مشهد انتقاد شدیدی حرکت سفیر بریتانیا در تهران مطرح کرده و گفته‌است «سفیر انگلیس اخراج شود بالاترین محبت در حق اوست».
این عضو مجلس خبرگان رهبری گفته «چرا که گر این عنصر ناپاک دست نیروهای خط حاج قاسم سلیمانی می‌افتاد تکه بزرگش، گوشش بود».
در همین خصوص خبرگزاری امنیتی فارس نیز گزارش داد «در جلسات 2 روز گذشته 21 نماینده مجلس از فراکسیونهای مختلف از جمله امید و اصولگرا خواستار اخراج سفیر انگلیس از تهران شدند و تذکرات نمایندگان برای اخراج این سفیر ادامه دارد».
رسانه‌های داخلی ایران همچنین خبر دادند «جمعی از دانشجویان و طلاب امروز 24 دی ماه با مطالبه اخراج سفیر انگلیس از کشور مقابل وزارت امور خارجه تجمع می‌کنند».



نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
TT

نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)

با وجود هیاهوی پیش از مذاکرات اروپا و ایران در ژنو، این مذاکرات بدون ارائه طرح یا نقشه راه جدیدی برای پرونده هسته‌ای برگزار شد. برخلاف تبلیغات رسانه‌های نزدیک به حکومت ایران، مذاکرات نه تنها به مسائل هسته‌ای محدود نبود، بلکه به روابط نظامی ایران و روسیه نیز پرداخت. این موضوع را دو دیپلمات ارشد اروپایی به "الشرق الأوسط" تأیید کردند.

یکی از دیپلمات‌های اروپایی اذعان کرد که دیدار میان مقامات ایرانی و اروپایی در ژنو نشان داد که اختلافات میان طرفین در چندین زمینه رو به افزایش است.

دیپلمات دیگری پیش‌تر گفته بود که این دیدارها بخشی از تلاش برای حفظ کانال‌های گفت‌وگو با ایران است. وی افزود که این جلسات جامع خواهد بود و تصمیم‌گیری درباره نحوه برخورد با مسئله هسته‌ای ایران به پس از مشخص شدن سیاست‌های دولت ترامپ در آغاز سال آینده موکول خواهد شد.

ادامه نشست‌های نیویورک در ژنو

به گفته منابع "الشرق الأوسط"، این نشست‌ها از پیش برنامه‌ریزی شده بود و در ادامه گفت‌وگوهایی بود که در سپتامبر گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک انجام شد. در آن نشست‌ها، تمرکز بر موضوعات هسته‌ای ایران و همکاری نظامی ایران و روسیه بود.

روز جمعه، مدیران سیاسی وزارت‌خانه‌های خارجه فرانسه، بریتانیا و آلمان با مجید تخت روانچی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه ایران، دیدار کردند. این نشست‌ها پس از ملاقات مقامات ایرانی با انریکه مورا، میانجی اروپایی در مذاکرات هسته‌ای، برگزار شد.

مورا در پلتفرم «ایکس» (توییتر سابق) نوشت که این نشست «صریح» بوده و او از ایران خواسته است تا همکاری نظامی خود با روسیه را متوقف کند و همچنین بر ضرورت یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای و پایان دادن به مداخلات منطقه‌ای ایران تأکید کرده است.

در مقابل، غریب‌آبادی در واکنش به اتحادیه اروپا در توییتی نوشت: «اروپا به دلیل نبود اعتماد و مسئولیت‌پذیری، بازیکن جدی‌ای نیست.» او همچنین سیاست‌های عمومی اتحادیه اروپا را مورد انتقاد قرار داده و رفتار آن را «غیرمسئولانه» توصیف کرد.

غریب‌آبادی پس از دیدار با نمایندگان تروئیکای اروپایی، نوشت که گفت‌وگوها بر پرونده هسته‌ای و رفع تحریم‌ها متمرکز بوده و ایران به منافع مردم خود پایبند است و دیپلماسی و گفت‌وگو را ترجیح می‌دهد. او تأکید کرد که توافق شد کانال‌های دیپلماتیک در آینده نزدیک باز بماند.

 

فرصت مکانیزم ماشه؟

نشست‌های ژنو تنها چند روز پس از آن برگزار شد که فرانسه، بریتانیا و آلمان پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران را به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردند که به تصویب رسید. این قطعنامه، ایران را به دلیل عدم همکاری با آژانس و افزایش غنی‌سازی اورانیوم محکوم کرد.

ایران نیز با اعلام برنامه خود برای نصب هزاران سانتریفیوژ جدید، به این اقدام واکنش نشان داد.

با این حال، یک دیپلمات اروپایی به "الشرق الأوسط" گفت که بحث درباره فعال کردن مکانیزم ماشه یا «اسنپ‌بک» هنوز زود است.

بریتانیا نیز پیش‌تر اشاره کرده بود که ممکن است از این مکانیزم استفاده کند و در بیانیه‌ای گفت: «ما همچنان به استفاده از همه اقدامات دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای متعهدیم، از جمله استفاده از مکانیزم ماشه در صورت لزوم.»

مکانیزم ماشه امکان بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را به دلیل نقض تعهدات هسته‌ای در توافق 2015 فراهم می‌کند. این توافق توسط ایالات متحده در سال 2018، در دوره نخست ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ترک شد.

ایران از بازگشت ترامپ به استراتژی «فشار حداکثری» و تلاش برای فعال کردن مکانیزم ماشه نگران است. همچنین، تهران بیم آن دارد که قدرت‌های اروپایی نیز این مکانیزم را فعال کنند.

هیاهوی بی‌دلیل

با وجود همه این مباحث، نشست‌های ژنو تنها به پرونده هسته‌ای محدود نبود. یک دیپلمات اروپایی گفت که این جلسات طبق برنامه پیش رفته و او «هیاهوی رسانه‌ای اغراق‌آمیز» پیش از این نشست‌ها را درک نمی‌کند.

پیش‌تر، یکی از مقامات ایرانی به «رویترز» گفته بود که اگر ایران و تروئیکای اروپایی بتوانند «نقشه راه» توافق هسته‌ای را تدوین کنند، آمریکا تصمیم خواهد گرفت که توافق 2015 را احیا کند یا آن را کنار بگذارد.

این توافق در اکتبر سال آینده منقضی می‌شود و جامعه بین‌المللی باید مذاکراتی برای توافق جدید با ایران آغاز کند. دیپلمات‌های اروپایی گفته‌اند که توافق فعلی قابل احیا نیست اما می‌تواند مبنایی برای مذاکرات آتی باشد.