مطالبه کانادا از تهران: تحویل جعبه سیاه هواپیما به فرانسه

​وزرای خارجه ایران و کانادا برای بررسی فاجعه در مسقط دیدار کردند

TT

مطالبه کانادا از تهران: تحویل جعبه سیاه هواپیما به فرانسه

پس از دیدار پنج‌شنبه شب وزیران خارجه ایران و کانادا در عمان، کانادا از ایران خواست جعبه سیاه هواپیمای مسافربری سرنگون شده شرکت هوایی اوکراین با دو موشک «سپاه پاسداران» در هفته گذشته را به فرانسه بفرستد.
به گزارش الشرق الاوسط، فرانسوا فیلیپ شامپانی وزیر خارجه کانادا، شامگاه جمعه با محمدجواد ظریف همتای ایرانی‌اش دیدار و در مورد سرنگونی هواپیمای مسافری اوکراین در نزدیکی تهران که به کشته شدن ۱۷۶ سرنشین از جمله ۵۷ شهروند کانادایی انجامید، گفت‌وگو کرد.
در همین باره، جاستین ترودو نخست‌وزیر کانادا روز جمعه ۲۷ دی (۱۷ ژانویه) از مسئولان ایران خواست هرچه سریع‌تر جعبه سیاه و داده‌های ضبط شده در کابین خلبان هواپیمای سرنگون شده پرواز ۷۵۲ شرکت هواپیمایی اوکراین را به فرانسه بفرستند.
او همچنین از تهران خواست تا پیکر جان‌باختگان را به آن‌ها بازگرداند.
به گزارش خبرگزاری رویترز، نخست‌وزیر کانادا در یک نشست خبری افزود فرانسه برای پیاده کردن و تحلیل داده‌های به جا مانده از هواپیمای سرنگون شده کشور مناسبی است و لازم است برای تکمیل تحقیقات دربارهٔ این رویداد تمام اطلاعات ضبط شده و جعبه سیاه هواپیما که به شدت آسیب‌دیده به این کشور منتقل شود.
جاستین ترودو تأکید کرد که ایران تجهیزات و دانش فنی لازم را برای پیاده کردن و تحلیل اطلاعات ضبط شده بوئینگ ۷۳۷ ندارد.
وی با بیان اینکه تاکنون جنازه هیچ کانادایی به کشور برنگشته، گفت: تاکنون ۲۰ خانواده جانباختگان خواستار بازگرداندن پیکر قربانیان شده‌اند.
بنا به گزارش خبرگزاری فرانسه، ترودو گفت دولت کانادا به خانواده جانباختگان پرواز ۷۵۲، ۲۵ هزار دلار آمریکا می‌پردازد.
او اما تأکید کرد که این مبلغ یک کمک اولیه برای تأمین نیازهای فوری خانواده‌هاست و با غرامتی که ایران می‌بایست به آن‌ها بپردازد کاملاً تفاوت دارد.
از سوی دیگر، سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، با اشاره به بحران میان ایران و آمریکا، بر لزوم کاستن از تنش میان دو کشور تأکید کرد.
وزیر امور خارجه روسیه در عین حال از سرنگون شدن هواپیمای مسافربری اوکراینی در روز هشتم ژانویه در آسمان استان تهران، با عنوان «فاجعه دردناک و هشداری برای ضرورت آغاز کاهش تنش به جای تهدیدهای همیشگی» یاد کرد.
خبرگزاری فرانسه گزارش داد لاوروف روز جمعه ۱۷ ژانویه در یک نشست مطبوعاتی، با اشاره به تنش‌های فزاینده میان تهران و واشینگتن گفت: این تنش‌های فزاینده میان ایران و ایالات متحده آمریکا، هیچگونه کمکی به حل بحران کنونی در خاورمیانه نخواهد کرد.
خبرگزاری دولتی ایسنا نیز به نقل از یکی از مقامات ایرانی گزارش داد کار شناسایی ۱۷۶ قربانی این حادثه به پایان رسید و به این ترتیب هویت همه جانباختگان شناسایی شده و پیکر آنها آماده تحویل به خانواده‌ها است.
در همین باره، عباس موسوی سخنگوی وزارت خارجه ایران دربارهٔ برگزاری نشست پنج کشوری که گروهی از شهروندان خود را در جریان انهدام هواپیمای اوکراینی توسط سپاه پاسداران از دست داده‌اند، گفت: «ما از همه طرف‌ها درخواست می‌کنیم که موضوعات انسانی به‌خصوص این حادثه غم‌انگیز را دستاویز مطامع و ژست‌های سیاسی نکنند.»
او در خطاب به دولت کانادا گفت که پرونده سقوط هواپیما را سیاسی نکند.
 وزرای خارجه کشورهای کانادا، اوکراین، بریتانیا، افغانستان و سوئد روز پنج‌شنبه در لندن به قربانیان این حادثه ادای احترام کرده و با انتشار بیانیه‌ای تأکید کردند که خواهان همکاری ایران برای تحقیقات بین‌المللی کامل، مستقل و شفاف هستند.



نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
TT

نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)

با وجود هیاهوی پیش از مذاکرات اروپا و ایران در ژنو، این مذاکرات بدون ارائه طرح یا نقشه راه جدیدی برای پرونده هسته‌ای برگزار شد. برخلاف تبلیغات رسانه‌های نزدیک به حکومت ایران، مذاکرات نه تنها به مسائل هسته‌ای محدود نبود، بلکه به روابط نظامی ایران و روسیه نیز پرداخت. این موضوع را دو دیپلمات ارشد اروپایی به "الشرق الأوسط" تأیید کردند.

یکی از دیپلمات‌های اروپایی اذعان کرد که دیدار میان مقامات ایرانی و اروپایی در ژنو نشان داد که اختلافات میان طرفین در چندین زمینه رو به افزایش است.

دیپلمات دیگری پیش‌تر گفته بود که این دیدارها بخشی از تلاش برای حفظ کانال‌های گفت‌وگو با ایران است. وی افزود که این جلسات جامع خواهد بود و تصمیم‌گیری درباره نحوه برخورد با مسئله هسته‌ای ایران به پس از مشخص شدن سیاست‌های دولت ترامپ در آغاز سال آینده موکول خواهد شد.

ادامه نشست‌های نیویورک در ژنو

به گفته منابع "الشرق الأوسط"، این نشست‌ها از پیش برنامه‌ریزی شده بود و در ادامه گفت‌وگوهایی بود که در سپتامبر گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک انجام شد. در آن نشست‌ها، تمرکز بر موضوعات هسته‌ای ایران و همکاری نظامی ایران و روسیه بود.

روز جمعه، مدیران سیاسی وزارت‌خانه‌های خارجه فرانسه، بریتانیا و آلمان با مجید تخت روانچی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه ایران، دیدار کردند. این نشست‌ها پس از ملاقات مقامات ایرانی با انریکه مورا، میانجی اروپایی در مذاکرات هسته‌ای، برگزار شد.

مورا در پلتفرم «ایکس» (توییتر سابق) نوشت که این نشست «صریح» بوده و او از ایران خواسته است تا همکاری نظامی خود با روسیه را متوقف کند و همچنین بر ضرورت یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای و پایان دادن به مداخلات منطقه‌ای ایران تأکید کرده است.

در مقابل، غریب‌آبادی در واکنش به اتحادیه اروپا در توییتی نوشت: «اروپا به دلیل نبود اعتماد و مسئولیت‌پذیری، بازیکن جدی‌ای نیست.» او همچنین سیاست‌های عمومی اتحادیه اروپا را مورد انتقاد قرار داده و رفتار آن را «غیرمسئولانه» توصیف کرد.

غریب‌آبادی پس از دیدار با نمایندگان تروئیکای اروپایی، نوشت که گفت‌وگوها بر پرونده هسته‌ای و رفع تحریم‌ها متمرکز بوده و ایران به منافع مردم خود پایبند است و دیپلماسی و گفت‌وگو را ترجیح می‌دهد. او تأکید کرد که توافق شد کانال‌های دیپلماتیک در آینده نزدیک باز بماند.

 

فرصت مکانیزم ماشه؟

نشست‌های ژنو تنها چند روز پس از آن برگزار شد که فرانسه، بریتانیا و آلمان پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران را به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردند که به تصویب رسید. این قطعنامه، ایران را به دلیل عدم همکاری با آژانس و افزایش غنی‌سازی اورانیوم محکوم کرد.

ایران نیز با اعلام برنامه خود برای نصب هزاران سانتریفیوژ جدید، به این اقدام واکنش نشان داد.

با این حال، یک دیپلمات اروپایی به "الشرق الأوسط" گفت که بحث درباره فعال کردن مکانیزم ماشه یا «اسنپ‌بک» هنوز زود است.

بریتانیا نیز پیش‌تر اشاره کرده بود که ممکن است از این مکانیزم استفاده کند و در بیانیه‌ای گفت: «ما همچنان به استفاده از همه اقدامات دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای متعهدیم، از جمله استفاده از مکانیزم ماشه در صورت لزوم.»

مکانیزم ماشه امکان بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را به دلیل نقض تعهدات هسته‌ای در توافق 2015 فراهم می‌کند. این توافق توسط ایالات متحده در سال 2018، در دوره نخست ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ترک شد.

ایران از بازگشت ترامپ به استراتژی «فشار حداکثری» و تلاش برای فعال کردن مکانیزم ماشه نگران است. همچنین، تهران بیم آن دارد که قدرت‌های اروپایی نیز این مکانیزم را فعال کنند.

هیاهوی بی‌دلیل

با وجود همه این مباحث، نشست‌های ژنو تنها به پرونده هسته‌ای محدود نبود. یک دیپلمات اروپایی گفت که این جلسات طبق برنامه پیش رفته و او «هیاهوی رسانه‌ای اغراق‌آمیز» پیش از این نشست‌ها را درک نمی‌کند.

پیش‌تر، یکی از مقامات ایرانی به «رویترز» گفته بود که اگر ایران و تروئیکای اروپایی بتوانند «نقشه راه» توافق هسته‌ای را تدوین کنند، آمریکا تصمیم خواهد گرفت که توافق 2015 را احیا کند یا آن را کنار بگذارد.

این توافق در اکتبر سال آینده منقضی می‌شود و جامعه بین‌المللی باید مذاکراتی برای توافق جدید با ایران آغاز کند. دیپلمات‌های اروپایی گفته‌اند که توافق فعلی قابل احیا نیست اما می‌تواند مبنایی برای مذاکرات آتی باشد.