​تهران به خروج از (NPT) و آژانس اتمی تهدید کرد

حضور ظریف در داووس لغو شد

خانه ملت
خانه ملت
TT

​تهران به خروج از (NPT) و آژانس اتمی تهدید کرد

خانه ملت
خانه ملت

یک روز از پس تهدید رئیس مجلس ایران به خروج از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، وزیر خارجه ایران نیز تهدید کرده‌است در صورت ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت، از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای خارج می‌شویم.
به گزارش الشرق الاوسط، خبرگزاری دولتی ایران گزارش داد؛ محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران روز دوشنبه ۳۰ دی گفته‌است در صورت ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت و ادامه «بازی‌های سیاسیبه و رفتار بلاوجه» توسط اروپایی‌ها، از ان‌پی‌تی خارج می‌شویم.
خبرگزاری خانه ملت وابسته به مجلس ایران همچنین گزارش داده وزیر خارجه ایران با اشاره به تصمیم اروپایی‌ها برای فعال کردن سازوکار حل اختلافات در برجام، گفت: گام‌های کاهش تعهدات توسط ایران تمام شده‌است.
روز گذشته یک‌شنبه ۲۹ دی ماه علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی ایران گفته‌است اگر اروپا «رفتار غیرعادلانه» دربارهٔ اختلافات دربارهٔ برجام داشته باشد، ایران «تصمیم جدی» دربارهٔ ادامه همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواهد گرفت.
سه کشور اروپایی شریک برجام روز سه‌شنبه، ۲۴ دی‌ماه، خبر دادند که مکانیسم حل اختلاف را علیه تهران فعال می‌کنند، مکانیسمی که می‌تواند در نهایت باعث اعمال دوباره تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران بشود.
از سوی دیگر، ایران می‌گوید تابعیت دوگانه را برای قربانیان هواپیمای سرنگون شده به رسمیت نمی‌شناسد.
شماری از مسافران ایرانی هواپیمایی که اخیراً توسط موشک‌های سپاه پاسداران ساقط شده، تابعیت مضاعف از جمله تابعیت کانادایی و بریتانیایی داشتند.
عباس موسوی سخنگوی وزارت خارجه ایران دوشنبه ۳۰ دی در نشست خبری هفتگی خود اعلام کرد که ایران تابعیت کانادایی جانباختگان پرواز ۷۵۲ را به رسمیت نمی‌شناسد.
موسوی گفت: «ما اینها (جان‌باختگان) را اتباع خود می‌دانیم و تابعیت دوگانه را نمی‌پذیریم. عزادار اصلی خود ما هستیم. باید ابعاد و جزییات حادثه روشن شود. امیدوارم بقیه کشورها از سیاسی کردن این موضوع اجتناب کنند چون چیزی عایدشان نمی‌شود.»
او دربارهٔ نگرانی دولت کانادا گفته «آنها کاسه داغ تر از آش شده‌اند».
 ۱۷۶ مسافر و خدمه پرواز از جمله ۵۷ نفر از اتباع کانادا در این فاجعه جان خود را از دست دادند.
از سوی دیگر، موسوی سخنگوی وزارت امور خارجه ایران گفت: «قرار بود آقای ظریف همین روزها برای شرکت در نشست مجمع جهانی اقتصاد در داووس به سوئیس برود که به رغم دعوت رسمی و حضوری اولیه از ایشان، برنامه تنظیمی را به هم زدند و برنامه‌ای که توافق شده بود و ترتیبات دیگری را در نظر گرفتند که این سفر متأسفانه انجام نمی‌شود.»
هنوز دلیل لغو برنامه سفر ظریف به داووس اعلام نشده، اما پیش از این خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از بورگ برند رئیس مجمع جهانی اقتصاد گزارش داده بود که مسئله لغو حضور وزیر خارجه ایران در پیوند با «ابهامات موجود در منطقه و اتفاقات داخل ایران» است.



نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
TT

نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)

با وجود هیاهوی پیش از مذاکرات اروپا و ایران در ژنو، این مذاکرات بدون ارائه طرح یا نقشه راه جدیدی برای پرونده هسته‌ای برگزار شد. برخلاف تبلیغات رسانه‌های نزدیک به حکومت ایران، مذاکرات نه تنها به مسائل هسته‌ای محدود نبود، بلکه به روابط نظامی ایران و روسیه نیز پرداخت. این موضوع را دو دیپلمات ارشد اروپایی به "الشرق الأوسط" تأیید کردند.

یکی از دیپلمات‌های اروپایی اذعان کرد که دیدار میان مقامات ایرانی و اروپایی در ژنو نشان داد که اختلافات میان طرفین در چندین زمینه رو به افزایش است.

دیپلمات دیگری پیش‌تر گفته بود که این دیدارها بخشی از تلاش برای حفظ کانال‌های گفت‌وگو با ایران است. وی افزود که این جلسات جامع خواهد بود و تصمیم‌گیری درباره نحوه برخورد با مسئله هسته‌ای ایران به پس از مشخص شدن سیاست‌های دولت ترامپ در آغاز سال آینده موکول خواهد شد.

ادامه نشست‌های نیویورک در ژنو

به گفته منابع "الشرق الأوسط"، این نشست‌ها از پیش برنامه‌ریزی شده بود و در ادامه گفت‌وگوهایی بود که در سپتامبر گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک انجام شد. در آن نشست‌ها، تمرکز بر موضوعات هسته‌ای ایران و همکاری نظامی ایران و روسیه بود.

روز جمعه، مدیران سیاسی وزارت‌خانه‌های خارجه فرانسه، بریتانیا و آلمان با مجید تخت روانچی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه ایران، دیدار کردند. این نشست‌ها پس از ملاقات مقامات ایرانی با انریکه مورا، میانجی اروپایی در مذاکرات هسته‌ای، برگزار شد.

مورا در پلتفرم «ایکس» (توییتر سابق) نوشت که این نشست «صریح» بوده و او از ایران خواسته است تا همکاری نظامی خود با روسیه را متوقف کند و همچنین بر ضرورت یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای و پایان دادن به مداخلات منطقه‌ای ایران تأکید کرده است.

در مقابل، غریب‌آبادی در واکنش به اتحادیه اروپا در توییتی نوشت: «اروپا به دلیل نبود اعتماد و مسئولیت‌پذیری، بازیکن جدی‌ای نیست.» او همچنین سیاست‌های عمومی اتحادیه اروپا را مورد انتقاد قرار داده و رفتار آن را «غیرمسئولانه» توصیف کرد.

غریب‌آبادی پس از دیدار با نمایندگان تروئیکای اروپایی، نوشت که گفت‌وگوها بر پرونده هسته‌ای و رفع تحریم‌ها متمرکز بوده و ایران به منافع مردم خود پایبند است و دیپلماسی و گفت‌وگو را ترجیح می‌دهد. او تأکید کرد که توافق شد کانال‌های دیپلماتیک در آینده نزدیک باز بماند.

 

فرصت مکانیزم ماشه؟

نشست‌های ژنو تنها چند روز پس از آن برگزار شد که فرانسه، بریتانیا و آلمان پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران را به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردند که به تصویب رسید. این قطعنامه، ایران را به دلیل عدم همکاری با آژانس و افزایش غنی‌سازی اورانیوم محکوم کرد.

ایران نیز با اعلام برنامه خود برای نصب هزاران سانتریفیوژ جدید، به این اقدام واکنش نشان داد.

با این حال، یک دیپلمات اروپایی به "الشرق الأوسط" گفت که بحث درباره فعال کردن مکانیزم ماشه یا «اسنپ‌بک» هنوز زود است.

بریتانیا نیز پیش‌تر اشاره کرده بود که ممکن است از این مکانیزم استفاده کند و در بیانیه‌ای گفت: «ما همچنان به استفاده از همه اقدامات دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای متعهدیم، از جمله استفاده از مکانیزم ماشه در صورت لزوم.»

مکانیزم ماشه امکان بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را به دلیل نقض تعهدات هسته‌ای در توافق 2015 فراهم می‌کند. این توافق توسط ایالات متحده در سال 2018، در دوره نخست ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ترک شد.

ایران از بازگشت ترامپ به استراتژی «فشار حداکثری» و تلاش برای فعال کردن مکانیزم ماشه نگران است. همچنین، تهران بیم آن دارد که قدرت‌های اروپایی نیز این مکانیزم را فعال کنند.

هیاهوی بی‌دلیل

با وجود همه این مباحث، نشست‌های ژنو تنها به پرونده هسته‌ای محدود نبود. یک دیپلمات اروپایی گفت که این جلسات طبق برنامه پیش رفته و او «هیاهوی رسانه‌ای اغراق‌آمیز» پیش از این نشست‌ها را درک نمی‌کند.

پیش‌تر، یکی از مقامات ایرانی به «رویترز» گفته بود که اگر ایران و تروئیکای اروپایی بتوانند «نقشه راه» توافق هسته‌ای را تدوین کنند، آمریکا تصمیم خواهد گرفت که توافق 2015 را احیا کند یا آن را کنار بگذارد.

این توافق در اکتبر سال آینده منقضی می‌شود و جامعه بین‌المللی باید مذاکراتی برای توافق جدید با ایران آغاز کند. دیپلمات‌های اروپایی گفته‌اند که توافق فعلی قابل احیا نیست اما می‌تواند مبنایی برای مذاکرات آتی باشد.