واکنش ترامپ به ظریف دربارهٔ «مذاکره پس از رفع تحریم»: «نه مرسی!»

دوئل توییتری ترامپ و ظریف.. جلسه تعیین‌کننده سنای آمریکا دربارهٔ ایران

Reuters
Reuters
TT

واکنش ترامپ به ظریف دربارهٔ «مذاکره پس از رفع تحریم»: «نه مرسی!»

Reuters
Reuters

دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا شنبه شب در توییتی به زبان فارسی در واکنش به سخنان محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران لغو تحریم‌ها علیه تهران پیش از شروع مذاکره با این کشور را رد کرد.
به گزارش الشرق الاوسط، این جدال توییتری ظریف و ترامپ بعد از گفتگوی وزیر خارجه ایران با مجله اشپیگل صورت گرفت.
وزیر امور خارجه ایران در گفتگویی با نشریه آلمانی اشپیگل گفته بود که مذاکره کشورش با آمریکا در صورت لغو تحریم‌ها «غیر محتمل» نیست.
محمد جواد ظریف در این مصاحبه که روز شنبه منتشر شد گفته بود: «مذاکره با آمریکا حتی پس از ترور قاسم سلیمانی غیرمحتمل نیست، به شرطی که آمریکا تغییر رویه دهد و تحریم‌های ایران را لغو کند.»
ساعاتی بعد در بامداد ششم بهمن ماه دونالد ترامپ در حساب کاربری خود در توئیتر هم به انگلیسی و هم به فارسی توئیت‌هایی در واکنش منتشر کرد.
رئیس‌جمهوری آمریکا به فارسی نوشته «وزیر امور خارجه ایران می‌گوید ایران خواستار مذاکره با ایالات متحده است اما می‌خواهد که تحریم‌ها برداشته شود. نه، مرسی!».
ساعتی پس از این توئیت، ظریف نیز به آن واکنش نشان داد.
پس از توییت رئیس‌جمهور آمریکا، محمدجواد ظریف به آن واکنش نشان داد و به دونالد ترامپ توصیه کرد که «بهتر است که نظرات و تصمیمات سیاست خارجی را بر اساس واقعیت‌ها پایه‌گذاری کند».
درپی کشته شدن قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس توسط جنگنده‌های آمریکایی در بغداد، میزان تنش میان ایران و ایالات متحده به‌طور بی‌سابقه ای تشدید و افزایش یافت. ایران در واکنش به این حمله، به سمت پایگاه عین الاسد در الانبار موشک پرانی کرد.
دولت دونالد ترامپ در بهار گذشته از توافق اتمی صورت‌گرفته در دولت باراک اوباما، میان آمریکا، ایران و پنج قدرت دیگر خارج شد.
با وجود افزایش تنش بین آمریکا و ایران مقام‌های اروپایی و ایران تلاش می‌کنند مذاکرات را ادامه دهند.
جوزف بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز جمعه چهارم بهمن اعلام کرد که دوره زمانی فعال شدن مکانیسم حل اختلافات در برجام تمدید شده‌است.
بورل در بیانیه‌ای نوشت که به دلیل «پیچیدگی‌های موجود در مسائل» کشورهای اروپایی توافق کردند که برای فعال کردن مکانیسم حل اختلاف به زمان بیشتری نیاز است و به همین دلیل نشست آینده کمیسیون مشترک برجام در ماه فوریه برگزار خواهد شد».
همزمان با تلاش نمایندگان کنگره آمریکا برای استیضاح ترامپ، کمیته روابط خارجی سنای این کشور قرار است سه‌شنبه هفته آینده در مورد بررسی اختیارات دونالد ترامپ و سیاست‌های او برای احتمال شروع جنگ با ایران تشکیل جلسه دهد.
به نوشته رسانه‌های آمریکا، مقامات وزارت امور خارجه این کشور قرار است جلسه‌ای را با حضور اعضای کمیته روابط خارجی سنای آمریکا دربارهٔ بالا گرفتن تنش‌ها با ایران و شروع یک جنگ احتمالی با توجه به اختیارات رئیس‌جمهوری ایالات متحده برای صدور فرمان جنگ برگزار کنند.
برایان هوک نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا در امور ایران، قرار است هفته آینده در غیاب وزیر خارجه این کشور گزارش سیاست خارجی آمریکا در قبال ایران را به سمع اعضای کمیته روابط خارجی سنای آمریکا برساند.
مجلس نمایندگان آمریکا - با اکثریت دموکرات‌ها- اخیراً رای به محدود کردن اختیارات ترامپ برای هر اقدام نظامی جدید علیه ایران داد و قرار است این لایحه به زودی در سنای آمریکا که در اختیار جمهوری‌خواهان است به رای گذاشته شود.



نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
TT

نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)

با وجود هیاهوی پیش از مذاکرات اروپا و ایران در ژنو، این مذاکرات بدون ارائه طرح یا نقشه راه جدیدی برای پرونده هسته‌ای برگزار شد. برخلاف تبلیغات رسانه‌های نزدیک به حکومت ایران، مذاکرات نه تنها به مسائل هسته‌ای محدود نبود، بلکه به روابط نظامی ایران و روسیه نیز پرداخت. این موضوع را دو دیپلمات ارشد اروپایی به "الشرق الأوسط" تأیید کردند.

یکی از دیپلمات‌های اروپایی اذعان کرد که دیدار میان مقامات ایرانی و اروپایی در ژنو نشان داد که اختلافات میان طرفین در چندین زمینه رو به افزایش است.

دیپلمات دیگری پیش‌تر گفته بود که این دیدارها بخشی از تلاش برای حفظ کانال‌های گفت‌وگو با ایران است. وی افزود که این جلسات جامع خواهد بود و تصمیم‌گیری درباره نحوه برخورد با مسئله هسته‌ای ایران به پس از مشخص شدن سیاست‌های دولت ترامپ در آغاز سال آینده موکول خواهد شد.

ادامه نشست‌های نیویورک در ژنو

به گفته منابع "الشرق الأوسط"، این نشست‌ها از پیش برنامه‌ریزی شده بود و در ادامه گفت‌وگوهایی بود که در سپتامبر گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک انجام شد. در آن نشست‌ها، تمرکز بر موضوعات هسته‌ای ایران و همکاری نظامی ایران و روسیه بود.

روز جمعه، مدیران سیاسی وزارت‌خانه‌های خارجه فرانسه، بریتانیا و آلمان با مجید تخت روانچی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه ایران، دیدار کردند. این نشست‌ها پس از ملاقات مقامات ایرانی با انریکه مورا، میانجی اروپایی در مذاکرات هسته‌ای، برگزار شد.

مورا در پلتفرم «ایکس» (توییتر سابق) نوشت که این نشست «صریح» بوده و او از ایران خواسته است تا همکاری نظامی خود با روسیه را متوقف کند و همچنین بر ضرورت یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای و پایان دادن به مداخلات منطقه‌ای ایران تأکید کرده است.

در مقابل، غریب‌آبادی در واکنش به اتحادیه اروپا در توییتی نوشت: «اروپا به دلیل نبود اعتماد و مسئولیت‌پذیری، بازیکن جدی‌ای نیست.» او همچنین سیاست‌های عمومی اتحادیه اروپا را مورد انتقاد قرار داده و رفتار آن را «غیرمسئولانه» توصیف کرد.

غریب‌آبادی پس از دیدار با نمایندگان تروئیکای اروپایی، نوشت که گفت‌وگوها بر پرونده هسته‌ای و رفع تحریم‌ها متمرکز بوده و ایران به منافع مردم خود پایبند است و دیپلماسی و گفت‌وگو را ترجیح می‌دهد. او تأکید کرد که توافق شد کانال‌های دیپلماتیک در آینده نزدیک باز بماند.

 

فرصت مکانیزم ماشه؟

نشست‌های ژنو تنها چند روز پس از آن برگزار شد که فرانسه، بریتانیا و آلمان پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران را به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردند که به تصویب رسید. این قطعنامه، ایران را به دلیل عدم همکاری با آژانس و افزایش غنی‌سازی اورانیوم محکوم کرد.

ایران نیز با اعلام برنامه خود برای نصب هزاران سانتریفیوژ جدید، به این اقدام واکنش نشان داد.

با این حال، یک دیپلمات اروپایی به "الشرق الأوسط" گفت که بحث درباره فعال کردن مکانیزم ماشه یا «اسنپ‌بک» هنوز زود است.

بریتانیا نیز پیش‌تر اشاره کرده بود که ممکن است از این مکانیزم استفاده کند و در بیانیه‌ای گفت: «ما همچنان به استفاده از همه اقدامات دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای متعهدیم، از جمله استفاده از مکانیزم ماشه در صورت لزوم.»

مکانیزم ماشه امکان بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را به دلیل نقض تعهدات هسته‌ای در توافق 2015 فراهم می‌کند. این توافق توسط ایالات متحده در سال 2018، در دوره نخست ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ترک شد.

ایران از بازگشت ترامپ به استراتژی «فشار حداکثری» و تلاش برای فعال کردن مکانیزم ماشه نگران است. همچنین، تهران بیم آن دارد که قدرت‌های اروپایی نیز این مکانیزم را فعال کنند.

هیاهوی بی‌دلیل

با وجود همه این مباحث، نشست‌های ژنو تنها به پرونده هسته‌ای محدود نبود. یک دیپلمات اروپایی گفت که این جلسات طبق برنامه پیش رفته و او «هیاهوی رسانه‌ای اغراق‌آمیز» پیش از این نشست‌ها را درک نمی‌کند.

پیش‌تر، یکی از مقامات ایرانی به «رویترز» گفته بود که اگر ایران و تروئیکای اروپایی بتوانند «نقشه راه» توافق هسته‌ای را تدوین کنند، آمریکا تصمیم خواهد گرفت که توافق 2015 را احیا کند یا آن را کنار بگذارد.

این توافق در اکتبر سال آینده منقضی می‌شود و جامعه بین‌المللی باید مذاکراتی برای توافق جدید با ایران آغاز کند. دیپلمات‌های اروپایی گفته‌اند که توافق فعلی قابل احیا نیست اما می‌تواند مبنایی برای مذاکرات آتی باشد.