​رستگاری در پیک کرونا؛ فرار زندانیان در ایران ادامه دارد

از ابتدای سال ۹۹ تاکنون ۷ واقعه شورش و فرار زندانیان در ایران گزارش شده‌است

​رستگاری در پیک کرونا؛ فرار زندانیان در ایران ادامه دارد
TT

​رستگاری در پیک کرونا؛ فرار زندانیان در ایران ادامه دارد

​رستگاری در پیک کرونا؛ فرار زندانیان در ایران ادامه دارد

روند فزاینده شیوع کرونا در ایران همه را به وحشت انداخته، از افراد عادی در خانه تا زندانیان دربند. شهروندان از نبود تدابیر سفت و سخت از سوی دولت و عدم چاره اندیشی آن برای معیشت مردم معترضند و زندانیان در حسرت مایع دستشویی برای شستن دست‌ها. آنها مرخصی می‌خواهند و مسئولان ممانعت می‌کنند.
شدت گرفتن شیوع ویروس کرونا در ایران و همچنین سرایت به تعدادی از زندان‌های این کشور، طی ۱۰ روز گذشته دست‌کم دو مورد فرار گروهی زندانیان از زندان پارسیلون خرم‌آباد در لرستان و زندان مرکزی سقز در کردستان و همچنین پنج مورد اعتراض، شورش و درگیری در زندان‌های الیگودرز در لرستان و تبریز در آذربایجان شرقی، همدان، عادل آباد شیراز و سپیدار اهواز رخ داده‌است.
در زندان‌ها به دلیل تراکم زندانیان تدابیری مانند انتقال زندانیان مشکوک به بیماری به قرنطینه و فاصله‌گذاری اجتماعی، ضدعفونی کردن محیط زندان، اعطای مرخصی در بیشترین تعداد ممکن، اعطای بسته‌های بهداشتی از جمله ماسک و ژل‌های ضدعفونی کننده و شست‌و شوی مداوم دست‌ها با صابون برای جلوگیری از ابتلا به بیماری کووید ۱۹ عملاً میسر نیست.
در مقابل مقامات قوه قضاییه ایران می‌گویند در حال رسیدگی به پرونده اعتراضات در زندان‌ها هستند. آنها در روزهای اخیر چند هزار زندانی را موقتاً آزاد کرده‌اند.

زندان سپیدار اهواز
برخی فعالان شبکه‌های اجتماعی شامگاه امروز دوشنبه گزارش کردند تعدادی از زندانیان زندان سپیدار اهواز با اقدام به روشن کردن آتش در اعتراض به بی کفایتی مقامات در تأمین امنیت سلامت زندان‌های کشور دقایقی قبل شورش کرده‌اند.
سایت بولتن نیوز نزدیک به جریان محافظه کار از فرار زندانیان دارد. اما خبرگزاری ایرنا به نقل از مقامات انتظامی ضمن تأیید خبر شورش در زندان سپیدار، از سرکوب ناآرامی در این زندان خبرداد و گفت در حال حاضر هیچ‌گونه مشکلی در این زمینه وجود ندارد.
در ویدئوهای منتشر شده صدای شلیک گلوله از درون زندان شنیده می‌شود.

زندان عادل آباد شیراز
زندانیان در شیراز در اعتراض به وضعیت خود زیر سایه شیوع ویروس‌کرونا و عدم اجازه مرخصی، یکشنبه شب ۱۰ فروردین در زندان عادل آباد دست به اعتراض و شورش زدند.
مقامات قضایی گفته‌اند در جریان شورش در زندان عادل‌آباد شیراز «اقدام به فرار» گزارش نشده‌است. به گفته آنها در این حادثه که زندانیان اقدام به شکستن برخی نرده‌ها و دوربین‌های مدار بسته کردند، تلفات جانی نداشت و کنترل شده‌است.
منابع محلی همچنین گزارش دادند صدای تیراندازی از محوطه زندان شنیده شده‌است.

زندان همدان
منابع محلی، از اعتراض و درگیری در زندان همدان در شامگاه شنبه نهم فروردین، گزارش می‌دهند. منابع غیررسمی از فرار تعدادی از زندانیان از زندان همدان خبر می‌دهند.

زندان سقز
خبرگزاری فارس شامگاه جمعه، هشتم فروردین گزارش داد که در پی شورش در زندان سقز «بیش از ۸۰ زندانی» فرار کرده‌اند.
شاهدان عینی می‌گویند تعدادی از زندانیان در حین فرار ماشین‌های عبوری از مسیر را به زور و با تهدید سرنشینان با چاقو از آنها گرفته و از محل گریخته‌اند.
تعدادی از زندانیان فراری نیز از کوچه‌های مقابل زندان وارد شهر سقز شده‌اند.
تا کنون دربارهٔ شورش زندانیان و درگیری احتمالی میان آنها و مأموران انتظامی گزارشی منتشر نشده‌است.

زندان تبریز
روز پنج‌شنبه نیز زندانیان دو بند از زندان تبریز در اعتراض به اجرای تبعیض‌آمیز بخش‌نامه عفو و دادن مرخصی به زندانیان و عدم رعایت قرنطینه برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا شورش کردند که با دخالت نیروهای یگان ویژه نیروی انتظامی سرکوب شدند.
در ناآرامی‌های زندان تبریز بخشی از ساختمان به آتش کشیده شده و مطابق فیلم‌هایی که ساکنان برج‌های اطراف در شبکه‌های اجتماعی منتشر کرده‌اند صدای تیراندازی نیز به گوش رسیده‌است.
مقامات محلی گفته‌اند این ناآرامی‌ها تلفات جانی نداشته‌است.

زندان الیگودرز
اول فروردین نیز در زندان الیگودرز، یکی دیگر از شهرستان‌های لرستان نیز زندانیان شورش کردند اما ظاهراً کسی از آنها نتوانسته فرار کند.
حمید کشکولی فرماندار الیگودرز، به ایرنا گفته‌است: «زندانیان الیگودرز عصر امروز در یک اقدام خودسرانه و غیرقانونی اقدام به اعتراض در داخل زندان کرده بودند که نشر این خبر به بیرون از زندان موجب نگرانی برخی شهروندان شده بود».

زندان پارسیلون خرم‌آباد
پنج شنبه گذشته و چند ساعت پیش از تحویل سال نو هم در زندان پارسیلون شهرستان خرم‌آباد زندانیان شورش کردند و ۲۳ نفر آنها موفق به فرار از زندان شدند.
مطابق برخی گزارش‌ها مأموران زندان به سمت زندانیان تیراندازی کرده و دست‌کم یک نفر آنها کشته شده‌است.
خبرگزاری دولتی ایرنا کشته شدن یک زندانی بر اثر تیراندازی را تکذیب کرده‌است.
مقامات محلی کشته شدن یک زندانی، مجروح شدن یک نفر و دستگیرشدن یکی دیگر را تأیید کرده‌اند.

کرونا در زندان
«هرانا» ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران در گزارشی از افزایش شمار زندانیان مشکوک به کرونا در زندان‌های مختلف کشور از جمله در زندان‌های ارومیه، سنندج، خرم‌آباد، گرگان، تهران بزرگ و بسیاری زندان‌های دیگر خبر داده‌است.
گزارش‌های دیگری نیز از مرگ دست‌کم ۹ زندانی در زندان‌های فشافویه، قرچک ورامین و ارومیه براثر ابتلا به ویروس کرونا حکایت دارد و عدم اطلاع‌رسانی مقام‌های قضایی در این باره بر نگرانی زندانیان و خانواده‌هایشان دامن زده‌است.
همزمان ده‌ها استاد دانشگاه و کنشگر سیاسی و مدنی، با انتشار یک بیانیه، مسئولیت شیوع تصاعدی کرونا در ایران را متوجه خامنه‌ای و نگاه توطئه محور او کرده و روحانی را دنباله رو و گوش به فرمان او در پنهان‌کاری خوانده‌اند.



نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
TT

نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)

با وجود هیاهوی پیش از مذاکرات اروپا و ایران در ژنو، این مذاکرات بدون ارائه طرح یا نقشه راه جدیدی برای پرونده هسته‌ای برگزار شد. برخلاف تبلیغات رسانه‌های نزدیک به حکومت ایران، مذاکرات نه تنها به مسائل هسته‌ای محدود نبود، بلکه به روابط نظامی ایران و روسیه نیز پرداخت. این موضوع را دو دیپلمات ارشد اروپایی به "الشرق الأوسط" تأیید کردند.

یکی از دیپلمات‌های اروپایی اذعان کرد که دیدار میان مقامات ایرانی و اروپایی در ژنو نشان داد که اختلافات میان طرفین در چندین زمینه رو به افزایش است.

دیپلمات دیگری پیش‌تر گفته بود که این دیدارها بخشی از تلاش برای حفظ کانال‌های گفت‌وگو با ایران است. وی افزود که این جلسات جامع خواهد بود و تصمیم‌گیری درباره نحوه برخورد با مسئله هسته‌ای ایران به پس از مشخص شدن سیاست‌های دولت ترامپ در آغاز سال آینده موکول خواهد شد.

ادامه نشست‌های نیویورک در ژنو

به گفته منابع "الشرق الأوسط"، این نشست‌ها از پیش برنامه‌ریزی شده بود و در ادامه گفت‌وگوهایی بود که در سپتامبر گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک انجام شد. در آن نشست‌ها، تمرکز بر موضوعات هسته‌ای ایران و همکاری نظامی ایران و روسیه بود.

روز جمعه، مدیران سیاسی وزارت‌خانه‌های خارجه فرانسه، بریتانیا و آلمان با مجید تخت روانچی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه ایران، دیدار کردند. این نشست‌ها پس از ملاقات مقامات ایرانی با انریکه مورا، میانجی اروپایی در مذاکرات هسته‌ای، برگزار شد.

مورا در پلتفرم «ایکس» (توییتر سابق) نوشت که این نشست «صریح» بوده و او از ایران خواسته است تا همکاری نظامی خود با روسیه را متوقف کند و همچنین بر ضرورت یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای و پایان دادن به مداخلات منطقه‌ای ایران تأکید کرده است.

در مقابل، غریب‌آبادی در واکنش به اتحادیه اروپا در توییتی نوشت: «اروپا به دلیل نبود اعتماد و مسئولیت‌پذیری، بازیکن جدی‌ای نیست.» او همچنین سیاست‌های عمومی اتحادیه اروپا را مورد انتقاد قرار داده و رفتار آن را «غیرمسئولانه» توصیف کرد.

غریب‌آبادی پس از دیدار با نمایندگان تروئیکای اروپایی، نوشت که گفت‌وگوها بر پرونده هسته‌ای و رفع تحریم‌ها متمرکز بوده و ایران به منافع مردم خود پایبند است و دیپلماسی و گفت‌وگو را ترجیح می‌دهد. او تأکید کرد که توافق شد کانال‌های دیپلماتیک در آینده نزدیک باز بماند.

 

فرصت مکانیزم ماشه؟

نشست‌های ژنو تنها چند روز پس از آن برگزار شد که فرانسه، بریتانیا و آلمان پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران را به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردند که به تصویب رسید. این قطعنامه، ایران را به دلیل عدم همکاری با آژانس و افزایش غنی‌سازی اورانیوم محکوم کرد.

ایران نیز با اعلام برنامه خود برای نصب هزاران سانتریفیوژ جدید، به این اقدام واکنش نشان داد.

با این حال، یک دیپلمات اروپایی به "الشرق الأوسط" گفت که بحث درباره فعال کردن مکانیزم ماشه یا «اسنپ‌بک» هنوز زود است.

بریتانیا نیز پیش‌تر اشاره کرده بود که ممکن است از این مکانیزم استفاده کند و در بیانیه‌ای گفت: «ما همچنان به استفاده از همه اقدامات دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای متعهدیم، از جمله استفاده از مکانیزم ماشه در صورت لزوم.»

مکانیزم ماشه امکان بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را به دلیل نقض تعهدات هسته‌ای در توافق 2015 فراهم می‌کند. این توافق توسط ایالات متحده در سال 2018، در دوره نخست ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ترک شد.

ایران از بازگشت ترامپ به استراتژی «فشار حداکثری» و تلاش برای فعال کردن مکانیزم ماشه نگران است. همچنین، تهران بیم آن دارد که قدرت‌های اروپایی نیز این مکانیزم را فعال کنند.

هیاهوی بی‌دلیل

با وجود همه این مباحث، نشست‌های ژنو تنها به پرونده هسته‌ای محدود نبود. یک دیپلمات اروپایی گفت که این جلسات طبق برنامه پیش رفته و او «هیاهوی رسانه‌ای اغراق‌آمیز» پیش از این نشست‌ها را درک نمی‌کند.

پیش‌تر، یکی از مقامات ایرانی به «رویترز» گفته بود که اگر ایران و تروئیکای اروپایی بتوانند «نقشه راه» توافق هسته‌ای را تدوین کنند، آمریکا تصمیم خواهد گرفت که توافق 2015 را احیا کند یا آن را کنار بگذارد.

این توافق در اکتبر سال آینده منقضی می‌شود و جامعه بین‌المللی باید مذاکراتی برای توافق جدید با ایران آغاز کند. دیپلمات‌های اروپایی گفته‌اند که توافق فعلی قابل احیا نیست اما می‌تواند مبنایی برای مذاکرات آتی باشد.