سرکوب زندانیان سپیدار اهواز؛ شورش به زندان شیبان رسید

سرکوب زندانیان سپیدار اهواز؛ شورش به زندان شیبان رسید
TT

سرکوب زندانیان سپیدار اهواز؛ شورش به زندان شیبان رسید

سرکوب زندانیان سپیدار اهواز؛ شورش به زندان شیبان رسید

در ادامه شورش‌های سریالی در زندان‌های ایران، زندانیان بند مردان زندان سپیدار اهواز شامگاه دوشنبه ۱۱ فروردین شورش کردند و برای مدتی کنترل زندان را به دست گرفتند، امروز و همزمان با ۱۲ فروردین نیز برخی خبرهای غیررسمی حکایت از شورش و اعتراض زندانیان در زندان مرکزی اهواز در شیبان و شنیده شدن صدای تیراندازی می‌کند.
به گزارش شاهدان محلی این اعتراضات به دلیل بدعهدی مسئولان زندان در اعطای مرخصی به زندانیان و وحشت از ابتلا به کرونا صورت می‌گیرد.
در برخی از فیلم‌ها صدای همهمه و فریاد از درون زندان همراه با صدای تیراندازی به گوش می‌رسد و در همان حال به تدریج شعله آتش از درون ساختمان زندان سپیدار بزرگ‌تر می‌شود.
در فیلم‌هایی که در شبکه‌های اجتماعی از شورش در زندان سپیدار اهواز منتشر شده، می‌توان به وضوح دید که بخشی از ساختمان زندان در آتش می‌سوزد.
برخی از منابع غیررسمی، از «کشته شدن ۳ تن از نیروهای امنیتی، فرار ۷۰ تن از زندانیان و کشته شدن دو زندانی در حین فرار» خبرداده اند. تاکنون هیچ منبع رسمی ای این گزارش را تأیید نکرده‌است.
سردار حیدر عباس‌زاده فرمانده انتظامی استان خوزستان در مصاحبه با خبرگزاری رسمی (ایرنا) خبر شورش در بند دو زندان سپیدار اهواز، وقوع حریق و سرکوب معترضان را تأیید کرد و گفت: «با حضور پر قدرت نیروهای انتظامی در محل زندان سپیدار در حال حاضر آرامش کامل در تمامی بندهای این زندان حاکم است و قطعاً با افرادی که محرک ناآرامی در این زندان بوده‌اند برخورد قانونی خواهد شد. تعدادی از زندانیان اقدام به سوزاندن چند سطل زباله در درون این زندان کردند که عوامل امنیتی و انتظامی حاضر در زندان این آتش‌سوزی‌های محدود را هم مهار کردند».

سرکوب شدید زندانیان معترض
منابع آگاه در اهواز در گفتگو با «الشرق الاوسط» از سرکوب شدید زندانیان معترض به وضعیت نامناسب بهداشتی در زندان سپیدار اهواز توسط نیروهای امنیتی خبر می‌دهند.
این منابع ادامه دادند: در اثر درگیری میان دو طرف و آتش زدن بخش‌هایی از زندان برخی از زندانیان کشته و برخی دچار خفگی شدند.
این منابع به نقل از شاهدان عینی از شنیده شدن صدای تیراندازی در محوطه زندان خبر می‌دهند.
به گفته آنها، شب گذشته راه‌های منتهی به زندان با حضور نیروهای امنیتی و تک تیراندازها بسته شده بود.

محاصره زندان شیبان توسط سپاه پاسداران
زندانیان زندان شیبان به دلیل نبود امکانات بهداشتی، شیوع بیماری کرونا و ندادن مرخصی به زندانیان اعتراض کردند اما با تیراندازی و شلیک گاز اشک اور توسط نیروهای امنیتی مواجه شدند.
فعالان شبکه‌های اجتماعی گزارش دادند زندان هم‌اکنون توسط نیروهای سپاه محاصره است.
عضو خانواده یکی از زندانیان زندان شیبان اهواز در این باره می‌گوید: «در حال گفتگوی تلفنی با پدرم بودم که صدای شلیک را شنبدم او به من گفت: به طرف ما گاز اشک آور شلیک کردند. در این هنگام صدای پدرم را نشنیدم و شخص کنار او به دوستش گفت؛ او را بگیر حالش بد شد».
این منبع می‌گوید: نمی‌دانم پدرم زخمی یا به طرف او گاز اشک اور شلیک شده‌است.

اعتراض فعالان حقوق بشر
در این میان فعالان حقوق بشر از کشته شدن تعدادی از زندانیان زندان سپیدار خبر می‌دهند و خواستار الزام حکومت ایران به رعایت حقوق زندانیان شدند.
کریم دحیمی فعال حقوق بشر در این باره به «الشرق الاوسط» می‌گوید: طبق اطلاعات میدانی دقیق از اهواز، زندان سپیدار در شرق اهواز و در منطقه ای تقریباً مرفه واقع است و اکثر منازل نزدیک به این زندان را منازل کارمندان شرکت‌ها و به ویژه کارکنان زندان و دایره حمایت از زندانیان تشکیل می‌دهند.
باتوجه به اهمیت این منطقه و فرار کارکنان زندان، نیروهای امنیتی بلافاصله اقدام به محاصره زندان و منطقه اطراف آن کردند، اما طبق اطلاعات واصله زندان از شب گذشته تا صبح امروز به دست زندانیان افتاده بود.
او اضافه می‌کند: مسئله فرار زندانیان تاکنون برای منابع ما قطعی نشده‌است، اما سرکوب شدید از سوی نیروهای امنیتی صورت گرفته و تعدادی کشته و زخمی شدند.
این فعال حقوق بشر با محکومیت سرکوب زندانیان، خواستار الزام حکومت ایران توسط نهادهای بین‌المللی به رعایت حقوق زندانیان شد.



راهی به‌سوی مذاکره: ایران و آمریکا چگونه به این لحظه رسیدند؟

یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)
یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)
TT

راهی به‌سوی مذاکره: ایران و آمریکا چگونه به این لحظه رسیدند؟

یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)
یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)

امروز، شنبه، در سلطان‌نشین عمان، گفت‌وگوهایی میان ایران و ایالات متحده برگزار شد، به عنوان تلاشی برای احیای مذاکرات متوقف‌شده درباره برنامه هسته‌ای شتاب‌گرفته تهران.

با این حال، دو طرف حتی پیش از آغاز مذاکرات بر سر شکل و مکانیزم آن اختلاف دارند. در حالی‌ که رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، اصرار دارد مذاکرات به‌صورت مستقیم انجام شود، عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران، اعلام کرده که کشورش فقط از طریق واسطه و به‌صورت غیرمستقیم با فرستاده آمریکا در امور خاورمیانه، استیو ویتکوف، گفت‌وگو خواهد کرد.

گرچه این اختلاف ممکن است ظاهری به نظر برسد، اما معنا و پیامدهای عمیقی در خود دارد. مذاکرات غیرمستقیم تاکنون هیچ پیشرفتی به همراه نداشته، به‌ویژه از زمانی که ترامپ در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش پس از سه سال از امضای توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۵، از آن خارج شد.

دو زن ایرانی در کنار نقاشی ضد آمریکایی بر دیوار سفارت سابق ایالات متحده در مرکز تهران در حال قدم زدن هستند (رویترز)

در ۸ مه ۲۰۱۸، ترامپ سند خروج از برجام را امضا و آن را علنی کرد.

از آن زمان، ترامپ تحریم‌های جدیدی علیه ایران اعمال کرده و آن را بخشی از استراتژی «فشار حداکثری» خوانده است. او بارها تأکید کرده که گزینه نظامی همچنان روی میز است، هرچند مرتب از امکان رسیدن به توافق جدید سخن گفته. ترامپ در همین راستا، پیامی به رهبر ایران، علی خامنه‌ای (۸۵ ساله) ارسال کرده است.

در مقابل، خامنه‌ای هشدار داده که هرگونه حمله به ایران با پاسخ مشابه و شدید روبه‌رو خواهد شد.

در ادامه، نکات کلیدی درباره این پیام، برنامه هسته‌ای ایران، و تنش‌های مداوم میان تهران و واشنگتن از زمان انقلاب ۱۹۷۹ ارائه می‌شود:

چرا ترامپ پیام فرستاد؟

ترامپ پیام خود را در ۵ مارس به خامنه‌ای فرستاد و روز بعد در یک مصاحبه تلویزیونی گفت: «برایشان نوشتم و گفتم: امیدوارم به مذاکره فکر کنید، چون اگر مجبور به اقدام نظامی شویم، فاجعه‌بار خواهد بود.»

ترامپ پس از بازگشت به کاخ سفید تلاش دارد روند مذاکرات را پیش ببرد، در حالی‌ که تحریم‌ها را تشدید کرده و تهدید می‌کند که آمریکا یا اسرائیل ممکن است تأسیسات هسته‌ای ایران را هدف قرار دهند.

ترامپ یادداشتی را که برای خروج از توافق هسته‌ای ایران در تاریخ ۸ مه ۲۰۱۸ امضا کرده است، به نمایش می‌گذارد (آسوشیتدپرس)

او در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش نیز پیام مشابهی ارسال کرده بود که با واکنش تند خامنه‌ای روبه‌رو شد. با این حال، پیام‌های پیشین ترامپ به رهبر کره شمالی، کیم جونگ اون، به دیدارهای مستقیمی انجامید، گرچه این دیدارها به توافقی درباره برنامه هسته‌ای و موشک‌های بالستیک کره شمالی که توانایی هدف‌گیری خاک آمریکا را دارند، نینجامید.

پاسخ ایران چه بود؟

رئیس‌جمهور ایران، مسعود پزشکیان، مذاکره مستقیم با آمریکا را رد کرد و در نشست هیئت دولت گفت: «ما از گفت‌وگو فرار نمی‌کنیم، اما تجربه‌های گذشته نشان داد وعده‌های توخالی، ریشه بحران‌ها بوده است. طرف مقابل باید برای اعتمادسازی، جدیت نشان دهد.»

رهبر ایران، خامنه‌ای نیز به سخنان ترامپ واکنش نشان داد و با لحنی تند گفت: «آن‌ها تهدید به آشوب می‌کنند، اما ما احتمال حمله خارجی را کم می‌دانیم. و اگر چنین حمله‌ای صورت گیرد، بدون شک پاسخ کوبنده‌ای خواهیم داد.»

اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، در پلتفرم «ایکس» نوشت: «تهدید علنی به بمباران از سوی رئیس یک کشور علیه ایران، نقض آشکار اصول صلح و امنیت بین‌المللی است. خشونت خشونت می‌آورد، صلح صلح می‌آورد. توپ در زمین آمریکاست تا مسیر را تعیین کند... و مسئولیت عواقبش را بپذیرد.»

رهبر جمهورى اسلامى ايران، علی خامنه‌ای، در خطبه‌های نماز عید فطر در تهران (رسانه ریاست جمهوری ایران)

در فضای رسانه‌ای نیز، روزنامه «تهران تایمز» نزدیک به دفتر خامنه‌ای ـ بدون ذکر منبع ـ گزارش داد که ایران «موشک‌هایی آماده کرده که می‌توانند اهداف آمریکایی را هدف قرار دهند». این گزارش هم‌زمان با استقرار بمب‌افکن‌های رادارگریز «بی-۲ اسپیریت» آمریکا در جزیره دیه‌گو گارسیا منتشر شد؛ جزیره‌ای که در برد حملات به ایران و همچنین حوثی‌های مورد حمایت تهران در یمن قرار دارد؛ نیروهایی که آمریکا از ۱۵ مارس حملات خود به آن‌ها را افزایش داده است.

چرا برنامه هسته‌ای ایران باعث نگرانی غرب است؟

با اینکه تهران همواره بر صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای خود تأکید کرده، اما اظهارات برخی مقام‌ها حاکی از آن است که ممکن است ایران در پی ساخت سلاح هسته‌ای باشد.

ایران اکنون در حال غنی‌سازی اورانیوم تا سطح ۶۰ درصد است؛ درصدی بسیار نزدیک به سطح مورد نیاز برای ساخت سلاح هسته‌ای، که هیچ کشور فاقد برنامه تسلیحات هسته‌ای، به آن دست نمی‌زند.

دو زن ایرانی در کنار نقاشی ضد آمریکایی بر دیوار سفارت سابق ایالات متحده در مرکز تهران در حال قدم زدن هستند (رویترز)

طبق توافق برجام در سال ۲۰۱۵، ایران مجاز بود اورانیوم را تا سقف ۳.۶۷ درصد و با ذخیره‌ای حداکثر ۳۰۰ کیلوگرم غنی‌سازی کند. اما آخرین گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان می‌دهد که ایران اکنون حدود ۸۲۹۴.۴ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده در اختیار دارد که بخشی از آن تا سطح ۶۰ درصد غنی‌سازی شده است.

نهادهای اطلاعاتی آمریکا برآورد می‌کنند که ایران هنوز ساخت سلاح هسته‌ای را آغاز نکرده، اما فعالیت‌هایی انجام داده که اگر تصمیم به ساخت سلاح بگیرد، مقدمات آن فراهم باشد.

در یک مصاحبه تلویزیونی، علی لاریجانی، مشاور رهبر ایران گفت: ایران توانایی ساخت بمب هسته‌ای را دارد، اما به‌دنبال آن نیست و با بازرسی‌های بین‌المللی مخالفتی ندارد. اما هشدار داد که اگر ایران مورد حمله آمریکا یا اسرائیل قرار گیرد، شاید چاره‌ای جز رفتن به‌سوی سلاح هسته‌ای نداشته باشد.

ریشه‌های تنش در روابط دو کشور چیست؟

در دوران حکومت شاه، محمدرضا پهلوی، ایران متحد راهبردی ایالات متحده بود. شاه سلاح‌های آمریکایی می‌خرید و به سازمان سیا اجازه داده بود ایستگاه‌های شنود مخفی برای جاسوسی از اتحاد شوروی برپا کند. در سال ۱۹۵۳، سازمان سیا در کودتایی نقش داشت که به برکناری نخست‌وزیر منتخب و تحکیم قدرت شاه انجامید.

اما در ژانویه ۱۹۷۹، شاه در پی اعتراضات گسترده مردمی از کشور گریخت و انقلاب اسلامی به رهبری روح‌الله خمینی، نظامی دینی در ایران برقرار کرد.

در نوامبر همان سال، دانشجویان به سفارت آمریکا در تهران حمله کردند و دیپلمات‌ها را ۴۴۴ روز به گروگان گرفتند که به قطع روابط دیپلماتیک بین دو کشور انجامید.

در جریان جنگ ایران و عراق در دهه ۱۹۸۰، بحران میان ایران و آمریکا تشدید شد، به‌ویژه در جریان «جنگ نفت‌کش‌ها» که در آن نیروی دریایی آمریکا اهداف ایرانی را بمباران کرد و به اشتباه یک هواپیمای مسافربری ایرانی را با ۲۹۰ سرنشین سرنگون ساخت.

از آن زمان، روابط ایران و آمریکا میان دشمنی شدید و فرصت‌های دیپلماتیک نادر در نوسان بوده است؛ مهم‌ترین نقطه امید، توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ بود. اما خروج یک‌جانبه ترامپ از آن توافق، موج جدیدی از تنش‌ها را آغاز کرد که همچنان منطقه را درگیر کرده است.

در آوریل ۲۰۱۹، ترامپ دستور داد نام سپاه پاسداران را در فهرست گروه‌های تروریستی جهانی قرار دهند. در پی آن، تنش‌ها در خلیج افزایش یافت.

بنر ضد آمریکایی در یکی از خیابان‌های تهران، ۸ آوریل ۲۰۲۵ (رویترز)

در ۳ ژانویه ۲۰۲۰، ترامپ دستور ترور قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس، را صادر کرد. خودرو حامل او و همراهانش در بغداد هدف حمله موشکی آمریکا قرار گرفت.

در پاسخ، سپاه پاسداران حمله موشکی به پایگاه عین‌الاسد انجام داد که محل استقرار نیروهای آمریکایی بود و منجر به زخمی شدن شماری از نظامیان شد.