بازار ارز و سکه ایران دوباره ملتهب شد؛ اوج تلاطم نرخ‌ها

نيويورك تايمز
نيويورك تايمز
TT

بازار ارز و سکه ایران دوباره ملتهب شد؛ اوج تلاطم نرخ‌ها

نيويورك تايمز
نيويورك تايمز

گزارش‌های رسیده از ایران حاکی است که قیمت هر سکه طلا رکورد تازه ای برجای گذاشته و به هفت میلیون و ۳۶۵ هزار تومان رسید. دلار نیز روی عدد ۱۷ هزار و ۸۰۰ تومان قرار گرفت تا میزان رشد ۳ روز ابتدای هفته آن به ۹۰۰ تومان برسد.
بر اساس این گزارش‌ها، قیمت طلا امروز بالا رفت و هر گرم طلا ۱۸ عیار، به ۷۴۰٬۶۰۰ (هفتصد و چهل هزار و ششصد) تومان رسید که نسبت به روز قبل، افزایش ۳٫۴۲ درصدی داشته‌است.
 سکه بهار آزادی طرح جدید که سال ۸۹ با قیمت ۳۲۵ هزار تومان معامله می‌شد در اردیبهشت امسال به قیمت ۷ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان رسیده‌است.
صرافی‌های بانک‌ها امروز دوشنبه قیمت دلار را برای فروش به مردم، ۱۷ هزار و ۲۰۰ تومان اعلام کرده‌اند. این صرافی‌ها دلار را از مردم با قیمت ۱۷ هزار و ۱۰۰ تومان خریداری می‌کنند. این در حالی است که بانک مرکزی قیمت دلار رسمی را ۴٬۲۰۰ تومان اعلام کرده‌است.
مقام‌های ایران در زمینه علت این افزایش اظهار نظرهای مختلفی بیان کرده‌اند.
عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی ایران در یادداشتی در صفحه اینستاگرام خود نوشه است که «انتظار دلار ۱۷ هزار تومانی به این زودی را نداشتیم».
همتی «تداوم فشار حداکثری، شیوع ویروس کرونا و تعطیلی سه‌ماهه بسیاری از فعالیت‌ها و کاهش قیمت نفت و سایر فرآورده‌های نفتی و تهدیدات جدید آمریکا» را از دلایل این افزایش می‌داند.
با این حال رئیس کل بانک مرکزی در روزی که دلار بازار آزاد به کانال ۱۸ هزار تومانی نزدیک تر شد، با پذیرش دشوار بودن شرایط، وعده داد که ثبات به بازارها باز خواهد گشت.
از سوی دیگر، محمد کشتی آرای نایب رئیس اتحادیه طلا و جواهر ایران در گفت‌وگو با خبرگزاری تسنیم، دلیل افزایش قیمت سکه را گرانی ارز و طلا دانسته‌است.
در همین ارتباط، کمال سیدعلی معاون ارزی اسبق بانک مرکزی ایران در گفتگو با تجارت‌نیوز نیز می‌گوید: «قیمت واقعی دلار ۱۷۵۰۰ تومان نیست اما شرایط خاصی که در کشور به علت قیمت فروش نفت و کاهش درآمدهای ارزی بانک مرکزی به وجود آمده و از سوی دیگر بحرانی که به علت مسایل سیاسی ایجاد شده موجب شد انتظارات تورمی افزایش پیدا کند».
بازار خودرو نیز همچنان در التهاب و سردرگمی به سر می‌برد، به طوری که ستاد تنظیم بازار هنوز لیست نهایی قیمت خودروهای داخلی را اعلام نکرده‌است.
در این میان، روزنامه دنیای اقتصاد گزارش داد که پای پلیس امنیت اقتصادی ناجا هم به گرانی در بازار خودرو باز شده و عوامل امنیتی «با عوامل ایجاد اخلال در این بازار برخورد خواهند کرد».
دولت ایران در پی این التهاب در بازارهای ایران، مجبور به عزل وزیر صنعت، معدن و تجارت خود شده بود، امروز توپ قیمت‌گذاری خودرو را به زمین شورای رقابت واگذار کرده‌است.
دخالت دولت در تصمیم‌گیری برای قیمت خودرو در «بازار» و تعمیم قیمت‌گذاری دستوری در خودروسازی به بازار اخیراً انتقاد کارشناسان و ناظران را به همراه داشته‌است



نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
TT

نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)

با وجود هیاهوی پیش از مذاکرات اروپا و ایران در ژنو، این مذاکرات بدون ارائه طرح یا نقشه راه جدیدی برای پرونده هسته‌ای برگزار شد. برخلاف تبلیغات رسانه‌های نزدیک به حکومت ایران، مذاکرات نه تنها به مسائل هسته‌ای محدود نبود، بلکه به روابط نظامی ایران و روسیه نیز پرداخت. این موضوع را دو دیپلمات ارشد اروپایی به "الشرق الأوسط" تأیید کردند.

یکی از دیپلمات‌های اروپایی اذعان کرد که دیدار میان مقامات ایرانی و اروپایی در ژنو نشان داد که اختلافات میان طرفین در چندین زمینه رو به افزایش است.

دیپلمات دیگری پیش‌تر گفته بود که این دیدارها بخشی از تلاش برای حفظ کانال‌های گفت‌وگو با ایران است. وی افزود که این جلسات جامع خواهد بود و تصمیم‌گیری درباره نحوه برخورد با مسئله هسته‌ای ایران به پس از مشخص شدن سیاست‌های دولت ترامپ در آغاز سال آینده موکول خواهد شد.

ادامه نشست‌های نیویورک در ژنو

به گفته منابع "الشرق الأوسط"، این نشست‌ها از پیش برنامه‌ریزی شده بود و در ادامه گفت‌وگوهایی بود که در سپتامبر گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک انجام شد. در آن نشست‌ها، تمرکز بر موضوعات هسته‌ای ایران و همکاری نظامی ایران و روسیه بود.

روز جمعه، مدیران سیاسی وزارت‌خانه‌های خارجه فرانسه، بریتانیا و آلمان با مجید تخت روانچی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه ایران، دیدار کردند. این نشست‌ها پس از ملاقات مقامات ایرانی با انریکه مورا، میانجی اروپایی در مذاکرات هسته‌ای، برگزار شد.

مورا در پلتفرم «ایکس» (توییتر سابق) نوشت که این نشست «صریح» بوده و او از ایران خواسته است تا همکاری نظامی خود با روسیه را متوقف کند و همچنین بر ضرورت یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای و پایان دادن به مداخلات منطقه‌ای ایران تأکید کرده است.

در مقابل، غریب‌آبادی در واکنش به اتحادیه اروپا در توییتی نوشت: «اروپا به دلیل نبود اعتماد و مسئولیت‌پذیری، بازیکن جدی‌ای نیست.» او همچنین سیاست‌های عمومی اتحادیه اروپا را مورد انتقاد قرار داده و رفتار آن را «غیرمسئولانه» توصیف کرد.

غریب‌آبادی پس از دیدار با نمایندگان تروئیکای اروپایی، نوشت که گفت‌وگوها بر پرونده هسته‌ای و رفع تحریم‌ها متمرکز بوده و ایران به منافع مردم خود پایبند است و دیپلماسی و گفت‌وگو را ترجیح می‌دهد. او تأکید کرد که توافق شد کانال‌های دیپلماتیک در آینده نزدیک باز بماند.

 

فرصت مکانیزم ماشه؟

نشست‌های ژنو تنها چند روز پس از آن برگزار شد که فرانسه، بریتانیا و آلمان پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران را به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردند که به تصویب رسید. این قطعنامه، ایران را به دلیل عدم همکاری با آژانس و افزایش غنی‌سازی اورانیوم محکوم کرد.

ایران نیز با اعلام برنامه خود برای نصب هزاران سانتریفیوژ جدید، به این اقدام واکنش نشان داد.

با این حال، یک دیپلمات اروپایی به "الشرق الأوسط" گفت که بحث درباره فعال کردن مکانیزم ماشه یا «اسنپ‌بک» هنوز زود است.

بریتانیا نیز پیش‌تر اشاره کرده بود که ممکن است از این مکانیزم استفاده کند و در بیانیه‌ای گفت: «ما همچنان به استفاده از همه اقدامات دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای متعهدیم، از جمله استفاده از مکانیزم ماشه در صورت لزوم.»

مکانیزم ماشه امکان بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را به دلیل نقض تعهدات هسته‌ای در توافق 2015 فراهم می‌کند. این توافق توسط ایالات متحده در سال 2018، در دوره نخست ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ترک شد.

ایران از بازگشت ترامپ به استراتژی «فشار حداکثری» و تلاش برای فعال کردن مکانیزم ماشه نگران است. همچنین، تهران بیم آن دارد که قدرت‌های اروپایی نیز این مکانیزم را فعال کنند.

هیاهوی بی‌دلیل

با وجود همه این مباحث، نشست‌های ژنو تنها به پرونده هسته‌ای محدود نبود. یک دیپلمات اروپایی گفت که این جلسات طبق برنامه پیش رفته و او «هیاهوی رسانه‌ای اغراق‌آمیز» پیش از این نشست‌ها را درک نمی‌کند.

پیش‌تر، یکی از مقامات ایرانی به «رویترز» گفته بود که اگر ایران و تروئیکای اروپایی بتوانند «نقشه راه» توافق هسته‌ای را تدوین کنند، آمریکا تصمیم خواهد گرفت که توافق 2015 را احیا کند یا آن را کنار بگذارد.

این توافق در اکتبر سال آینده منقضی می‌شود و جامعه بین‌المللی باید مذاکراتی برای توافق جدید با ایران آغاز کند. دیپلمات‌های اروپایی گفته‌اند که توافق فعلی قابل احیا نیست اما می‌تواند مبنایی برای مذاکرات آتی باشد.