هوک: شواهدی دربارهٔ خروج تاکتیکی ایران از سوریه وجود دارد

هوک: ایران باید بین مذاکره یا فروپاشی اقتصادی یکی را انتخاب کند

هوک: کشتن سلیمانی فضای مناسبی برای رهایی از نفوذ ایران در عراق ایجاد کرد
هوک: کشتن سلیمانی فضای مناسبی برای رهایی از نفوذ ایران در عراق ایجاد کرد
TT

هوک: شواهدی دربارهٔ خروج تاکتیکی ایران از سوریه وجود دارد

هوک: کشتن سلیمانی فضای مناسبی برای رهایی از نفوذ ایران در عراق ایجاد کرد
هوک: کشتن سلیمانی فضای مناسبی برای رهایی از نفوذ ایران در عراق ایجاد کرد

علیرغم اینکه رژیم ایران میلیاردها دلار برای عملیات نظامی در سوریه تاکنون هزینه کرده‌است، برایان هوک نماینده ویژه امور ایران در وزارت خارجه آمریکا گفت «دولت آمریکا بر این باور است که ایران ضمن کاهش حضور نظامی، از جنگ در سوریه دست خواهد کشید».
هوک روز پنجشنبه (۲۲ مه) در گفتگو با نشریه فارین پالیسی افزود «آمریکا شاهد خروج تاکتیکی نیروهای ایرانی از سوریه و نیز خروج شبه نظامیان مسلحی است که در کنار نیروهای رژیم بشار اسد در استان ادلب، آخرین مرکز استقرار گروه‌های اپوزیسیون سوریه جنگیدند».
برایان هوک افزود: «شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد شور و اشتیاق رژیم ایران برای نبردهای نیابتی در خاورمیانه فروکش کرده‌است».
 کووید ۱۹ جان بیش از هفت هزار نفر در ایران را گرفت. این در حالی است که مقام‌های آمریکایی گمان می‌کنند آمار قربانیان بسیار بیشتر از این است.
 وزیر دفاع اسرائیل هفته پیش اعلام کرد نیروهای ایرانی در حال خروج از سوریه هستند اما او مدرکی در این باره ارائه نداد. یک نماینده مجلس ایران هم گفته است «حدود ۳۰ میلیارد دلار در جنگ برای حمایت از اسد پول دادیم».
نماینده ویژه امور ایران در وزارت امور خارجه آمریکا دربارهٔ کرونا که اقتصاد ایران را به زانو درآورده و تأثیر این ویروس بر اوضاع نظامی کشور تاکید کرد «ایران اعلام کرد هفت هزار نفر بر اثر پاندومی کرونا جان خود را از دست داده‌اند. رفتار مشابه ایران و چین در این باره مشهود است. افرادی که در این دو کشور آمار دقیق منتشر می‌کنند بازداشت می‌شوند. پزشکانی را دیدیم که اخراج شدند و افرادی که واقعیت را گفتند و تهدید شدند. رژیم ایران واقعیت را به خصوص در اوایل شیوع ویروس از مردم پنهان کرد. این نظام به مرموز بودن شناخته شده و با رویکرد شفاف با مردم ایران و نیز جهان مشکل دارد. شواهدی دربارهٔ خروج تاکتیکی نیروهای ایرانی از سوریه وجود دارند. سوریه و روسیه به دلایل خروج نیروهای ایرانی از سوریه واقف هستند. آمریکا و جامعه جهانی خروج نیروهای ایرانی را به عنوان پیش شرط ارائه کمک برای بازسازی سوریه مطرح کردند. ایران از سوریه برای تهدید اسرائیل و گذرگاهی برای حفظ روابط با حزب‌الله لبنان استفاده می‌کند. طرف‌های متعددی خواهان گذار به سوی سناریوی پس از جنگ در سوریه هستند اما رژیم ایران مانعی بر سر تحقق این هدف به‌شمار می‌رود؛ بنابراین، رژیم ایران می‌داند که دلایل روزافزونی برای خروج از سوریه و حرکت به سوی فرایند سیاسی برای دوران پس از نبرد وجود دارد».
فارین پالیسی در ادامه از هوک می پرسد: به دنبال تحریم‌های پیاپی آمریکا در قالب فشار حداکثری که آخرین نمونه آن تحریم وزیر کشور ایران و چندین مقام ارشد این کشور بود پرسش این است که کدام بخش‌ها در ایران هنوز تحریم نشده. بخش‌های اقتصادی فراوانی در ایران در دوره ریاست جمهوری ترامپ تحریم شدند. هوک در پاسخ به این سؤال گفت «وزیر امور خارجه آمریکا دو سال پیش دربارهٔ استراتژی جدید دربارهٔ ایران پس از خروج از برجام صحبت کرد. ما گفتیم که در کنار مردم ایران هستیم و از رژیم ایران خواستیم تا کشتار مردم را متوقف کند. رژیم بیش از ۱۵۰۰ نفر را کشت و هزاران نفر زخمی و حدود ۸۰۰۰ تا ده هزار نفر روانه زندان و هزاران تن زخمی شدند. ۱۲ مقام ایرانی به دلیل دست داشتن در نقض حقوق بشر تحریم شدند. وزیر کشور یکی از آنها بود. او فرمان تیراندازی به سمت شرکت کنندگان در تظاهرات مسالمت آمیز داد. ۲۳ کودک از جمله یک فرد ۱۲ ساله کشته شدند. قضات و قوه قضائیه را با جریمه‌های مالی و عدم صدور گذرنامه مجازات کردیم. ایران با توجه به نفوذ اقتصادی آمریکا در جهان مورد تحریم‌های بیشتری قرار خواهد گرفت».
این نشریه با ابیان اینکه مقام‌های آمریکایی و دولت جدید عراق در ماه ژوئن گفتگو می‌کنند، می پرسد: اولویت‌های مورد نظر واشنگتن از عراق دربارهٔ ایران چیست؟ برایان هوک در پاسخ گفت: «رژیم ایران از دوره رهبری آیت الله خمینی به سلطه جویی و افزایش نفوذ در همه کشورهای خاورمیانه گرایش دارد. این رویکرد را در کشورهایی مثل لبنان و سوریه و عراق دیدیم. سیاست ما کاهش نفوذ ایران در منطقه خاورمیانه و کمک به این کشورها برای رهایی از دخالت‌های ایران است. حمایت‌های فراوانی از مردم عراق انجام شده‌است. گمان می‌کنم یکی از مسائلی که نخست‌وزیر روی آن دست می‌گذارد همان احیای حاکمیت و استقلال عراق از دخالت‌های ایران است».
هوک افزود «معتقدم مرگ قاسم سلیمانی فضای مناسبی برای مردم عراق ایجاد کرد تا از دولتی برخوردار شوند که نماینده منافعشان باشد نه منافع رژیم ایران».
فارین پالیسی در ادامه از هوک می پرسد: دولت آمریکا گمان می‌کند رژیم ایران می‌تواند یک رژیم عادی باشد. دولت ترامپ بارها اعلام کرد که می‌خواهد رژیم ایران مثل یک رژیم عادی رفتار کند. اما چطور رژیمی که خود را انقلابی معرفی می‌کند می‌تواند عادی رفتار کند؟ برایان هوک در پاسخ گفت: «می‌دانیم که رژیم حاکم نماینده مردم ایران نیست. ایران کشور فقیری نیست. ایران کشور ثروتمندی است که دزدان در آن حکومت می‌کنند. این رژیم ۴۱ سال است که مردم خود را غارت می‌کند. مردم ایران به شدت خواهان تغییر اوضاع هستند. در تظاهرات ماه نوامبر پارسال تظاهرات مردم خواهان تغییر را دیدیم. مردم از رفتار خلاف قانون رژیم در کشورهای جهان به ستوه آمدند. ایران در سطح بین‌المللی منزوی شده‌است. رژیم ایران می‌داند که با بحران مشروعیت و اعتبار در داخل کشور روبرو است. ما با افزایش فشارهای اقتصادی و انزوای سیاسی رژیم به دنبال ایجاد فرصت برای مردم ایران هستیم تا از این طریق خواستار تشکیل رژیم مردمی شوند. از این رو، در جریان اعتراضات نوامبر در ۳۱ استان هیچ شعاری علیه پرزیدنت ترامپ یا آمریکا بلند نشد. مردم ایران می‌دانند خود رژیم عامل اصلی مشکلات اقتصادی شان است؛ نه آمریکا و نه تحریم‌های آمریکا. از این رو، پرزیدنت ترامپ تمایل دارد رژیم ایران به سر میز مذاکرات بیاید تا با گفتگو و مذاکره بتوان به یک معامله واقعی و جامع دست یافت. معامله ای که همه تهدیدهای رژیم ایران برای صلح و امنیت را در بر می‌گیرد».
هوک افزود: «ما نفوذ لازم برای انجام چنین معامله ای داریم. فشار حداکثری کنونی بیش از فشارهای پیش از برجام است. ما از موفقیت سیاست خارجی مان بسیار راضی هستیم چرا که قدرت بازدارندگی را احیا کردیم و در کنار مردم ایران ایستادیم و ایران را از لحاظ دیپلماتیک منزوی کردیم. ما با اطمینان از سیاست کنونی در همین مسیر حرکت می‌کنیم».
این نشریه می پرسد: با گذشت دوسال از خروج دولت ترامپ از برجام در ۲۰۱۸ آمریکا تا چه اندازه به یک معامله هسته ای دیگر که برنامه موشکی و قدرت‌های دیگر ایران در آن لحاظ گردد نزدیک شده‌است؟ برایان هوک در پاسخ گفت: «رژیم ایران باید به این سؤال پاسخ دهد. پرزیدنت ترامپ همواره خواهان مذاکره با رژیم ایران بود؛ بنابراین سؤال دربارهٔ اینکه به یک معامله دیگر نزدیک هستیم یا نه را باید از رژیم ایران پرسید. رژیم ایران باید دیپلماسی ما را با دیپلماسی پاسخ دهد نه تهدید و باج خواهی هسته ای. می‌دانیم که رژیم ایران بدون فشار اقتصادی و انزوای دیپلماتیک و تهدید به بازدارندگی نظامی در حد معقول و دفاع از منافعمان مذاکره نخواهد کرد. این را هم می‌دانیم که ما این سه عامل را اجرا کردیم و همین، امکان دست یابی به معامله مورد نظرمان را افزایش می‌دهد».
برایان هوک اضافه کرد: «ما در حال اجرای سیاست خود برای فشار حداکثری هستیم و در این میان رژیم ایران را به‌طور بی‌سابقه ای از دسترسی به درآمدهایش محروم کردیم. حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران گفت تحریم‌های آمریکا برای رژیم ۲۰۰ میلیارد دلار هزینه داشت. این مسئله مهم است چرا که ایران بزرگترین حامی تروریسم و سامی ستیزی در جهان است. این رژیم اینک دستش بسته شده. مدارا با رژیم ایران کاهش یافته‌است. از این رو، رژیم حالا آسیب بیشتری از پیامدهای این رویکرد می‌بیند».
برایان هوک گفت: دولت آمریکا موفق به تضعیف رژیم ایران شد.
او افزود «نمی توان گفت توانمندی‌های رژیم ایران برای فعالیت‌های تروریستی به آسانی و بدون هزینه از بین رفته‌است. هیچ‌کس نمی‌تواند این توانمندی را ریشه کن کند. اما با این حال رژیم ایران و گروه‌های نیابتی آن اینک ضعیف تر از سه سال پیش هستند؛ بنابراین، ایران دو گزینه دارد؛ اینکه به رویکردشان ادامه دهند و شاهد فروپاشی اقتصاد و نیاز مالی گروه‌های نیابتی شان باشند. ما به سیاست کنونی ادامه می‌دهیم چرا که این رویکرد جواب داد. عجله ای نداریم. سیاست خوبی در پیش گرفته‌ایم. این رژیم ایران است که باید تصمیم بگیرد کی به میز مذاکره می‌آید».



ابهام درباره زمان صدور احکام سنگین ایران علیه دو تبعه فرانسوی

نومی کوهلر (در میانه)، خواهر سسیل کوهلر، زندانی در ایران، در یک نشست خبری در پاریس سخن می‌گوید. در کنار او وکلای پرونده، مارتن برادل و شیرین اردکانی، حضور دارند (AFP)
نومی کوهلر (در میانه)، خواهر سسیل کوهلر، زندانی در ایران، در یک نشست خبری در پاریس سخن می‌گوید. در کنار او وکلای پرونده، مارتن برادل و شیرین اردکانی، حضور دارند (AFP)
TT

ابهام درباره زمان صدور احکام سنگین ایران علیه دو تبعه فرانسوی

نومی کوهلر (در میانه)، خواهر سسیل کوهلر، زندانی در ایران، در یک نشست خبری در پاریس سخن می‌گوید. در کنار او وکلای پرونده، مارتن برادل و شیرین اردکانی، حضور دارند (AFP)
نومی کوهلر (در میانه)، خواهر سسیل کوهلر، زندانی در ایران، در یک نشست خبری در پاریس سخن می‌گوید. در کنار او وکلای پرونده، مارتن برادل و شیرین اردکانی، حضور دارند (AFP)

وزارت خارجه فرانسه سرانجام روز پنج‌شنبه تأیید کرد که «دو تبعه اروپایی» که اخیراً به اتهام جاسوسی برای فرانسه و اسرائیل به احکام سنگین زندان محکوم شده‌اند، همان دو شهروند فرانسوی سیسیل کولر و ژاک پاریس هستند که از ماه مه ۲۰۲۲ در ایران بازداشت‌اند.

از روز سه شنبه تا پنج‌شنبه، محافل رسمی فرانسه سکوت اختیار کردند و رسانه‌های فرانسوی نیز – برخلاف رویه معمول خود – خبر صدور حکم را نادیده گرفتند، گویی توصیه‌ای از جایی برای سانسور موضوع صادر شده باشد.

سپس «پاسکال کونفاور»، سخنگوی وزارت خارجه فرانسه، در نشست خبری هفتگی خود گفت:
«می‌خواهم به‌ویژه یادآور شوم که هم‌میهنان ما سیسیل کولر و ژاک پاریس بیش از سه سال است که در ایران زندانی‌اند. دو روز پیش، به شکل خودسرانه، به احکام بسیار طولانی محکوم شدند. اتهامات مطرح‌شده علیه آنان هیچ پایه‌ای ندارد و ما خواهان آزادی فوری‌شان هستیم. فرانسه از هیچ تلاشی برای حمایت از آنان دریغ نخواهد کرد و این هفته نیز دیداری کنسولی برای ارائه حمایت انجام شد.»

«گروگان‌های دولتی» در ایران

بیانیه وزارت خارجه فرانسه هم‌زمان شد با نشست خبری خانواده‌های این دو زندانی که پاریس آنان را «گروگان‌های دولتی» می‌خواند. هدف از نشست، هشدار نسبت به وخامت وضعیت جسمی و روانی آنان و تأکید بر این بود که «زندگی‌شان در خطر است».
«نومی»، خواهر سیسیل کولر، گفت که این دو ابتدا در زندان اوین و سپس در زندانی با مکان نامعلوم نگهداری شده‌اند.

با این حال، این گفته با اطلاعیه وزارت خارجه تناقض داشت، زیرا وزارتخانه تأیید کرد که مقام‌های فرانسوی اخیراً ملاقات کنسولی داشته‌اند، به‌این معنا که از مکان نگهداری آنان اطلاع دارند. همچنین تماس تصویری میان زندانیان و خانواده‌هایشان برقرار شده است.
به گفته «نومی»، این تماس که «تحت نظارت شدید» انجام شد، تنها هشت دقیقه طول کشید و به گفته او، «ندای استغاثه» دو زندانی بود. دختر ژاک پاریس گفت: «پدرم به من گفت، دارم مستقیماً به مرگ نگاه می‌کنم.»

تصویر ترکیبی از دو گروگان فرانسوی، سسیل کوهلر و ژاک پاریس (AFP)

به‌دلیل چنین شرایطی، خانواده‌ها خواستار مداخله فوری دولت فرانسه برای آزادی آنان شدند. «نومی» گفت: «هر روز اضافیِ زندان، دولت فرانسه را در برابر سرنوشت آنان مسئول‌تر می‌کند.»

مقام‌های فرانسوی تأکید دارند که آزادی «دو گروگان» از اولویت‌های اصلی پاریس است، اما خانواده‌ها از تصمیم دولت در پس‌گرفتن شکایت از ایران در دیوان بین‌المللی دادگستری انتقاد کردند و آن را «گسست اعتماد» با دولت دانستند.
دیوان بین‌المللی در ۲۵ سپتامبر اعلام کرده بود که فرانسه شکایت خود را پس گرفته و تحقیقات متوقف شده است.

این تصمیم تنها یک روز پس از دیدار امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه، با مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، در نیویورک و در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل اتخاذ شد؛ دیداری که پرونده گروگان‌ها و برنامه هسته‌ای ایران در دستور کار آن بود.
مکرون، علی‌رغم تنش‌های هسته‌ای، تنها رهبر غربی بود که با پزشکیان دیدار کرد و سپس در پیامی در پلتفرم «ایکس» نوشت که از وی خواسته است دو شهروند فرانسوی را آزاد کند.

زمان صدور احکام

عوامل متعددی باعث طرح پرسش‌هایی درباره زمان صدور احکام سنگین (۳۱ و ۳۲ سال زندان) علیه دو فرانسوی متهم به جاسوسی شده است؛ زیرا این تصمیم در حالی اعلام شد که نشانه‌هایی از پیشرفت در مذاکرات برای آزادی آنان وجود داشت.

عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، در ۱۱ سپتامبر گفته بود که «تبادل زندانیان ایران و فرانسه در مراحل پایانی است» و این تبادل شامل آزادی مهدیه اسفندیاری، تبعه ایرانی زندانی در فرانسه، در برابر زندانیان فرانسوی در ایران خواهد بود.
در آن زمان، فرانسه سه زندانی در ایران داشت: کولر، پاریس و لینارت مونترلوس، شهروند فرانسوی-آلمانی که در ۱۶ ژوئن بازداشت و در ۸ اکتبر آزاد شد.

ایران در ۶ اکتبر نیز ابراز امیدواری کرده بود که تبادل به‌زودی انجام شود، در حالی که پاریس هم از «پیشرفت در مذاکرات» خبر داده بود؛ اما تنها یک هفته بعد احکام سنگین صادر شد.

کولر و پاریس در برابر اسفندیاری

مهدیه اسفندیاری، دانشجوی ایرانی مقیم لیون، در ۲۸ فوریه به اتهام «تبلیغ تروریسم در فضای مجازی» و انتشار مطالب توهین‌آمیز بازداشت شد.
سخنگوی قوه قضائیه ایران، اصغر جهانگیری، ۱۴ مهر گفت اتهامات بی‌اساس است و ایران خواستار آزادی او بدون قید و شرط است.

دادستانی پاریس اعلام کرد محاکمه اسفندیاری ژانویه ۲۰۲۶ برگزار خواهد شد. در مقابل، احکام سنگین علیه کولر و پاریس در دادگاه بدوی تهران صادر شده و قابل تجدیدنظر است.

منبعی حقوقی به «الشرق الأوسط» گفت: ایران معمولاً هیچ تبادلی را پیش از محاکمه انجام نمی‌دهد، و همین احکام سنگین شاید نشانه نزدیک‌بودن پایان پرونده یا ورود آن به مرحله تعیین‌کننده‌ای باشد.

دیپلماسی گروگان‌ها

به‌گفته منابع غربی، ایران از «دیپلماسی گروگان‌ها» به‌عنوان ابزار فشار سیاسی استفاده می‌کند. در حال حاضر، دست‌کم ۲۰ تبعه غربی در زندان‌های ایران به‌سر می‌برند.
ژان نوئل بارو، وزیر خارجه فرانسه، بارها هشدار داده بود که نحوه رفتار ایران با گروگان‌های فرانسوی بر مواضع پاریس در پرونده‌های دیگر، از جمله پرونده هسته‌ای، تأثیر خواهد گذاشت.

تهران آشکارا خواهان مبادله‌ای تازه با پاریس است و لحن اظهارات عراقچی و جهانگیری نیز این را تأیید می‌کند. به گفته منابع، این اقدام ایران ادامه همان الگویی است که در تبادل زندانیان با بلژیک، سوئد و دیگر کشورها نیز به کار برده شده بود.

فرانسه نیز از دهه ۱۹۹۰ تاکنون بارها با چنین رفتارهایی از سوی ایران مواجه شده است؛ جایی که گروگان‌گیری عملاً به ابزاری برای چانه‌زنی و کسب امتیازات سیاسی بدل می‌شود.


وزیر خارجه ایران: خلع سلاح حزب‌الله طرحی اسرائیلی است

عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، می‌گوید خلع سلاح حزب‌الله یک طرح کاملاً اسرائیلی است (عکس: علی خمج)
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، می‌گوید خلع سلاح حزب‌الله یک طرح کاملاً اسرائیلی است (عکس: علی خمج)
TT

وزیر خارجه ایران: خلع سلاح حزب‌الله طرحی اسرائیلی است

عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، می‌گوید خلع سلاح حزب‌الله یک طرح کاملاً اسرائیلی است (عکس: علی خمج)
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، می‌گوید خلع سلاح حزب‌الله یک طرح کاملاً اسرائیلی است (عکس: علی خمج)

عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، گفت موضع پادشاهی عربی سعودی در قبال حملات اخیر علیه تهران «بسیار عالی» بوده است. او اظهار کرد که ریاض در این بحران از ایران و مردم ایران حمایت کرده است.

عراقچی در گفت‌وگویی مفصل با روزنامه «الشرق الاوسط» که به‌زودی منتشر می‌شود، تأکید کرد ایران آماده از سرگیری مذاکرات هسته‌ای با ایالات متحده، مشروط بر دریافت تضمین‌های عدم تجاوز است.

او هم‌زمان احتمال درگیری تازه با اسرائیل را رد نکرد و تأکید کرد کشورش برای همه شرایط آماده است. او افزود گزینه نظامی شکست‌خورده است.

وزیر خارجه ایران توضیح داد که نشست وزیران خارجه کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی درباره تحولات غزه، همراه با صدور بیانیه‌های خوب و تصمیمات مهم بود. اما به گفته او، نکته اصلی این است که «مردم غزه بیش از بیانیه و تصمیم، به حمایت عملی نیاز دارند. پیش از هر چیز به غذا، آب و دارو نیاز دارند و سپس به صلح، عدالت و پایان اشغالگری».

عراقچی اتهام مداخله ایران در امور لبنان را رد کرد و گفت کشورش همانند دیگر کشورها دیدگاه‌های خود را بیان می‌کند. او اظهار کرد موضوع سلاح حزب‌الله به خود حزب و دولت لبنان مربوط است، اما «طرح خلع سلاح آن کاملاً اسرائیلی است».

عراقچی گفت ایران از وحدت سرزمینی سوریه، حفظ حاکمیت و مرزهای آن حمایت می‌کند و با هرگونه تلاش برای تقسیم این کشور مخالف است. او اضافه کرد تاکنون هیچ تماسی با دولت جدید سوریه برقرار نشده است.

در پاسخ به پرسشی درباره تهدید بستن تنگه هرمز، وزیر خارجه ایران تأکید کرد سیاست رسمی ایران «کاملاً روشن» است و بر صلح و آرامش در منطقه حیاتی خلیج تأکید دارد. او گفت: «ایران کشوری تولیدکننده و صادرکننده نفت است و اقتصادش به میزان زیادی بر آن متکی است، بنابراین می‌خواهد که کشتیرانی برای همه آزاد باشد».

عراقچی فاش کرد اسرائیل در جنگ اخیر تلاش کرد نبرد را به منطقه خلیج بکشاند و «جنگ نفتی» به راه بیندازد، اما به گفته او، تهران همه تلاش خود را کرد تا جنگ به خلیج کشیده نشود.


رایزنی‌های سیاسی میان مصر و ایران برای توسعه روابط دوجانبه

کنفرانس خبری میان وزیران امور خارجه مصر و ایران در قاهره («وزارت امور خارجه مصر»)
کنفرانس خبری میان وزیران امور خارجه مصر و ایران در قاهره («وزارت امور خارجه مصر»)
TT

رایزنی‌های سیاسی میان مصر و ایران برای توسعه روابط دوجانبه

کنفرانس خبری میان وزیران امور خارجه مصر و ایران در قاهره («وزارت امور خارجه مصر»)
کنفرانس خبری میان وزیران امور خارجه مصر و ایران در قاهره («وزارت امور خارجه مصر»)

مصر و ایران توافق کردند مسیر بررسی و شناسایی ظرفیت‌های روابط دوجانبه را ادامه دهند.
وزیر خارجه و مهاجرت مصر، بدر عبدالعاطی، در یک نشست خبری مشترک با همتای ایرانی‌اش، عباس عراقچی، در قاهره در روز دوشنبه اعلام کرد: «مسیر جدیدی برای مشورت‌های سیاسی بین دو کشور آغاز شده که در سطحی پایین‌تر از وزیران خارجه برگزار خواهد شد و ابعاد مختلف روابط دوجانبه را بررسی خواهد کرد.»

عباس عراقچی روز دوشنبه به قاهره سفر کرد و با رئیس‌جمهور مصر، عبدالفتاح السیسی، دیدار داشت. همچنین دو نشست، یکی دوجانبه و دیگری گسترده‌تر، با وزیر خارجه مصر، بدر عبدالعاطی برگزار کرد. این دیدارها به‌عنوان نشانه‌ای از حرکت روابط دو کشور به‌سوی گام‌های نزدیک‌تر تلقی شد.

بر اساس بیانیه رسمی دفتر ریاست‌جمهوری مصر، السیسی و عراقچی «بر اهمیت ادامه مسیر فعلی برای بررسی چشم‌اندازهای توسعه مشترک روابط بین دو کشور تأکید کردند.»

وزیر خارجه مصر در این نشست خبری گفت که گفتگوها «بر لزوم گسترش روابط دوجانبه تمرکز داشت، با در نظر گرفتن نگرانی‌های هر دو طرف»، و تأکید کرد که «تمایل متقابل برای توسعه روابط وجود دارد.» او افزود که دیدارهای متقابل دو طرف «نشان‌دهنده تحول مثبتی در روابط دوجانبه است.»

از سوی دیگر، عباس عراقچی در این نشست خبری گفت: «این چهارمین دیدار من با رئیس‌جمهور السیسی است و بیش از ۱۰ دیدار نیز با وزیر خارجه مصر داشته‌ام. این نشان می‌دهد که کشورم چقدر به گسترش روابط با مصر اهمیت می‌دهد.»

او اضافه کرد: «اراده‌ای برای توسعه روابط و گسترش همکاری‌ها در عرصه‌های سیاسی، اقتصادی و دیگر زمینه‌ها وجود دارد.» عراقچی ادامه داد: «ما اراده‌ای داریم برای تقویت روابط و رفع موانع آن. مسیر اکنون بیش از هر زمان دیگری برای توسعه روابط باز است.»

وی همچنین به «ادامه گفت‌وگوهای سیاسی و توافق بر افزایش مبادلات تجاری و همکاری در چارچوب سازمان‌های بین‌المللی، به‌ویژه در موضوعات منطقه‌ای» اشاره کرد و گفت: «سطح اعتماد بین قاهره و تهران هیچ‌گاه تا این حد بالا نبوده است.»

ایران و مصر در سال ۱۹۷۹ روابط دیپلماتیک خود را قطع کردند و پس از ۱۱ سال، تنها در سطح کاردار روابط را از سر گرفتند. در دو سال گذشته، چندین دیدار میان وزیران دو کشور برای بررسی امکان توسعه روابط انجام شد. در مه ۲۰۲۳، دولت ایران به وزارت خارجه دستور داد تا گام‌هایی برای تقویت روابط با مصر بردارد.

افزون بر دیدارهای وزرای خارجه، دیدار میان السیسی و رئیس‌جمهور فقید ایران، ابراهیم رئیسی، در نوامبر ۲۰۲۴ در ریاض نیز از جمله نقاط عطف در این مسیر بود.

هدی رؤوف، استاد علوم سیاسی و رئیس بخش مطالعات ایران در مرکز مطالعات استراتژیک مصر، به روزنامه «الشرق الاوسط» گفت: «سفر عراقچی به قاهره با هدف تداوم گفت‌وگوها و بررسی امکان نزدیکی بیشتر میان دو کشور انجام شده، به‌ویژه در شرایطی که ایران در سال‌های اخیر تلاش‌هایی برای بهبود روابط انجام داده و مصر نیز با احتیاط به این موضوع نگاه کرده است.»

او افزود: «این سفر حاکی از تحول مثبت در روابط و نشانگر گام‌هایی عملی در جهت نزدیکی بیشتر دو کشور در آینده است، به‌ویژه در زمینه گردشگری و تجارت، و نیز همکاری در پرونده‌های منطقه‌ای، به‌ویژه جنگ غزه و امنیت دریای سرخ.»

در دیدار میان السیسی و عراقچی، تحولات شتاب‌زده منطقه بررسی شد. رئیس‌جمهور مصر بر موضع کشورش مبنی بر رد گسترش دایره درگیری تأکید کرد و هشدار داد که «تشدید بحران ممکن است به جنگی فراگیر در سطح منطقه بینجامد که پیامدهای خطرناکی برای امنیت و منابع کشورهای منطقه خواهد داشت.» او همچنین بر اهمیت مذاکرات جاری بین ایران و آمریکا تأکید کرد.

السیسی همچنین خواستار «توقف فوری درگیری‌ها در نوار غزه و ارسال کمک‌های انسانی» شد و تأکید کرد که «بازگشت وضعیت عادی در تنگه باب‌المندب و دریای سرخ ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است.»

عبدالعاطی و عراقچی در مشورت‌های سیاسی خود، علاوه بر روابط دوجانبه، به وضعیت در غزه، سوریه، لبنان، امنیت دریایی در دریای سرخ و مذاکرات ایران و آمریکا پرداختند.

وزیر خارجه مصر بر لزوم «حفظ آزادی کشتیرانی در دریای سرخ و بازگرداندن آرامش به منطقه» تأکید کرد و گفت: «مصر بیشترین آسیب را از تنش‌های نظامی منطقه دیده است.» او همچنین از توافق اخیر یمن و آمریکا و تأثیر مثبت احتمالی آن بر امنیت دریایی و تجارت جهانی استقبال کرد.

عراقچی نیز گفت: «مذاکرات درباره یمن و دریای سرخ به‌طور جزئی بررسی شد» و تأکید کرد که «حوثی‌ها همانند حماس و حزب‌الله گروه‌هایی مستقل هستند که تصمیمات خود را مستقل از تهران می‌گیرند.» او افزود: «حملات حوثی‌ها علیه اسرائیل و در حمایت از فلسطین است.»

از نوامبر ۲۰۲۳، حوثی‌ها در حمایت از غزه، به کشتی‌ها در دریای سرخ حمله کرده‌اند. این حملات موجب اختلال در تجارت جهانی و کاهش شدید درآمدهای کانال سوئز شده است.

عبدالعاطی همچنین گزارش همتای ایرانی‌اش درباره نتایج پنج دور مذاکرات میان ایران و آمریکا بر سر برنامه هسته‌ای ایران را شنید و ابراز امیدواری کرد که این گفت‌وگوها به موفقیت برسد و «راه‌حلی مسالمت‌آمیز، جامع و پایدار برای کاهش تنش‌ها و برقراری آرامش در منطقه حاصل شود.»

او تأکید کرد که مصر مصمم است از هرگونه تنش و آشوب بیشتر در منطقه جلوگیری کند، چراکه این منطقه هم‌اکنون نیز با بحران‌های بزرگی دست‌وپنجه نرم می‌کند. عبدالعاطی گفت که قاهره کاملاً از مذاکرات برای کاهش تنش حمایت می‌کند و این مذاکرات را «فرصتی مناسب برای جلوگیری از تشدید بحران» دانست و از نقش مثبت عمان در این زمینه تمجید کرد.

او افزود: «در صورت وقوع درگیری نظامی، همه بازنده‌اند. این گزینه‌ای عاقلانه نیست. مصر همواره تأکید کرده که راه‌حل‌ها باید سیاسی باشد و نگرانی‌های همه طرف‌ها را در نظر بگیرد.»