اختلافات ارتش ایران و «سپاه» علنی شد

مصاحبه خبرگزاری ایرنا پایگاه خبری دولت ایران با دریادار حبیب‌الله سیاری معاون هماهنگ‌کننده ارتش این کشور، به دلیل انتقاد بی‌سابقه از دخالت «سپاه» در اقتصاد، سیاست و جعل تاریخ، تنها دقایقی بعد از انتشار بدون هیچ توضیحی از خروجی سایت حذف شد، تا موجی از واکنش‌ها و گمانه زنی‌ها را به همراه داشته باشد.

این اظهارات و حذف آنها که دوباره بحث مسئولیت‌ها و محدودیت‌های نیروهای نظامی ایران را پیش کشیده‌است، به اعتقاد برخی، تلاشی برای خروج از زیر سایه سپاه یا دست کم نارضایتی بخشی از فرماندهان ارتش از بها ندادن به این نیروی نظامی است.

چند هفته پس از کشته‌شدن دست‌کم ۱۹ تن از پرسنل نیروی دریایی بر اثر آنچه شلیک اشتباهی ناو جماران به ناوچه کنارک عنوان شد، خبرگزاری دولتی ایرنا مصاحبه ای با حبیب‌الله سیاری انجام داد که وی در آن از تبعیض‌های موجود نسبت به ارتش، و امکانات و اقدامات تبلیغاتی سپاه پاسداران و بسیج به‌طور تلویحی انتقاد کرده بود. سیاری گفته بود که اینگونه رفتارها خلاف اصول نظامی است.

سیاری گفته‌است که ورود به عرصه سیاست و اقتصاد برای نیروهای مسلح آسیب‌زاست. او همچنین از صدا و سیما به خاطر بی‌اهمیت نشان دادن نقش ارتش در جنگ انتقاد کرده و آن را دستگاه تبلیغاتی بی‌وجدان علیه ارتش خواند.

در این میان، برخی از رسانه‌های داخلی ناخرسندی فرمانده‌هان ارشد سپاه از جمله محسن رضایی و فرمانده ستاد مشترک نیروهای مسلح را دلیل حذف فیلم کامل مصاحبه عنوان کرده‌اند.

- دربارهٔ سیاری

دریادار حبیب‌الله سیاری که در سال ۱۳۳۴ در استان فارس به دنیا آمد، در سال ۱۳۵۳ به ارتش ایران پیوست و از تکاوران نیروی دریایی بود. او از سال ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۶ فرمانده نیروی دریایی بود و پس از آن به معاونت فرماندهی ارتش منصوب شد.

او سابقه حضور در جنگ ایران و عراق را دارد و گفته می‌شود در بازپس‌گیری خرمشهر و آبادان نقش داشته‌است.

رسانه‌های نزدیک به رهبر ایران «اعزام بیش از ۵۰ ناوگروه به آب‌های آزاد با هدف مقابله با پدیده دزدی دریایی خلیج عدن و تأمین امنیت خطوط کشتی‌رانی ایران» را از نکات قابل توجه سیاری در طول مدت فرماندهی خود عنوان کردند.

مهرماه ۹۶ سیاری به عنوان فرمانده نیروی دریایی ارتش ایران در راس هیاتی برای شرکت در سمپوزیوم قدرت‌های دریایی مدیترانه موسوم به RSS عازم ونیز شد. این اولین سفر یک مقام عالی‌رتبه نظامی ایران به اروپا بعد از انقلاب ۵۷ بود که بازتاب قابل توجهی در رسانه‌های جهان پیدا کرده بود.

دریادار سیاری یکی از رسانه‌ای‌ترین فرماندهان نیروهای مسلح ایران نیز به‌شمار می‌رود.

او در ماه‌های آخر سال ۹۸ به کاهش بودجه ارتش از طرف دولت ایران انتقاد کرده بود و گفته بود این بودجه برای تأمین نیازهای جاری ارتش کافی نیست و همچنین زیرساخت‌های فرسوده ارتش با سابقه ۵۰ ساله نیاز به نوسازی دارند.

ارتش طبق گفته سیاری در حال حاضر در حدود ۷۵هزار نفر کمبود نیروی انسانی دارد.

- واکنش‌ها به سیاری

سخنان سیاری و حذف آنها از خبرگزاری ایرنا، بازتاب قابل توجهی در شبکه‌های اجتماعی داشت، در عین حال، به استثنای یک مورد، به صفحه اول روزنامه‌های ایران چاپ ۱۳ خرداد راهی نداشته‌است.

برخی احتمال این را داده‌اند که شاید سیاری به دنبال حضور در سیاست است. برخی اما ماجرای ناوچه کنارک را مطرح کردند و به این اشاره داشتند که سیاری با این حرف‌ها به دنبال آن است که آن اتفاق را به حاشیه ببرد.

جمعی از محافظه کاران و چهره‌های نزدیک به سپاه انتقادات تندی را متوجه فرمانده ارشد ارتش کردند که تا حدودی روشنگر دلیل حذف ویدئوی مصاحبه از خروجی سایت ایرناست.

محمود رضوی تهیه‌کننده سینمایی نزدیک به سپاه، دربارهٔ اظهارات سیاری گفته «امیر عزیز، اگر علت پر رنگ بودن سپاه به نسبت ارتش در رسانه وسینما را می‌خواهید بدانید فقط کافی است، تعداد حضور فرماندهان ارشد سپاه در سرصحنه فیلم‌ها در کنار سینماگران را با تعداد حضور امرای ارتش مقایسه کنید، جلسات خصوصی به کنار، هنرمند با تعامل به تأثیر در آفرینشش می‌رسد نه با دستور از بالا».

غلامحسین اسلامی فرد جانشین مدیرعامل ایرنا در زمان احمدی‌نژاد و مدیر ارتباطات و اطلاع‌رسانی نمایندگی ولی فقیه در حج و زیارت در سال ۸۶ نیز ایرنا را به تفرقه افکنی متهم کرده‌است. او در توییتر خود با گفتن این عبارت که (فاین تذهبون) نوشته: «ایرنا که باید نبض نظام در داخل و دست بزن نظام در خارج باشد حالا با انجام مصاحبه با سردار عزیز سیاری عامل تفرقه بین برادران عزیز ارتش و سپاه می‌شود».

خبرنگار روزنامه خراسان نیز مدعی شده فیلم به دلیل یک ناهماهنگی کوچک در ایرنا منتشر شده و به این دلیل ظرف ۲۰ دقیقه بعد از انتشار حذف شده‌است.

یک کاربر اصولگرای توییتر در اظهار نظری ماجرای بوئینگ اوکراینی را در کنار ناوچه کنارک گذاشته و تلویحاً ارتش را مسئول این دو حادثه خوانده‌است.

برخی کاربران به امیر سیاری توصیه کرده‌اند که «در تله شیطنت رسانه‌ها قرار نگیرد» چرا که برخی رسانه‌ها کارشان «فتنه‌انگیزی و اختلاف‌افکنی بین ارتش و سپاه» است.

یکی از فعالان اصولگرای توییتر نیز اتهام مشابهی را متوجه ایرنا کرده و گفته «مصاحبه‌کننده دنبال مسائل دیگری بود که امیر بدان توجهی نکرد».

برخی کاربران توییتر مدعی شده‌اند که سیاری بعد از سفر به ونیز برای شرکت در اجلاسی از فرماندهی نیروی دریایی ارتش کنار گذاشته شده‌است.

جمعی از کاربران شبکه‌های اجتماعی تصویر پروفایل خود را در حمایت از امیر سیاری تغییر داده و عکس او را گذاشته‌اند.

روزنامه هفت صبح که گفته می‌شود نزدیک به جریان رحیم مشایی دستیار احمدی‌نژاد است، ضمن تیتر کردن «گلایه امیر»، اظهارات سیاری را غافلگیرکننده توصیف کرد.

در خارج از ایران نیز، علی افشاری نزدیک به اصلاح طلبان در این باره نوشته: «حرف‌های سیاری کم سابقه است و نشانگر شدت یافتن اعتراضات داخلی ارتش است که تا کنون کمتر رسانه‌ای شده‌است. از سوی دیگر این سخنان را می‌توان بازتاب شرایط سیاسی جدید کشور نیز دانست که به موازات تشدید ابرچالش‌ها و زوال مشروعیت نظام، ارتش می‌کوشد تا از زیر بار تحقیر و تبعیض ساختاری ۴۰ساله خود را ببیرون بکشد».

او اضافه کرده: «بدین ترتیب سخنان سیاری این امیدواری را پدیدمی‌آورد که شرایط جدید سیاسی و افزایش نارضایتی‌ها در جامعه و گسترش تقاضا برای تغییرات ساختاری سیاسی باعث شود ارتش از لاک انفعال بیرون آمده و خود را در یک مرحله تدریجی آماده ایفای نقش تاریخی کند».

- آینده سیاری

موضوع وجود دو نهاد نظامی در کشور و ورود سپاه به فعالیت‌های اقتصادی بارها توسط چهره‌های مختلف مطرح شده و مورد بررسی قرار گرفته‌است. اما این نخستین بار است که یک فرمانده ارشد نظامی دربارهٔ آن صحبت می‌کند.

ورود سپاه به فعالیت‌های اقتصادی با مجوز علی خامنه‌ای و از میانه دهه ۷۰ آغاز شد و اکنون برآورد می‌شود که سپاه در کنار بنیادهایی که به‌صورت مستقیم زیر نظر رهبر ایران قرار دارند و روسای آن اغلب از میان فرماندهان سپاه منصوب می‌شوند، کنترل حدود ۶۰ درصد اقتصاد ایران را در اختیار دارند.

پیش از این، سرلشکر عبدالرحیم موسوی فرمانده کل ارتش ایران از حضور سپاه پاسداران در عرصه‌های اقتصادی دفاع کرده بود.

از سوی دیگر، حذف حرف‌های حبیب‌الله سیاری از ایرنا بازار گمانه‌زنی در مورد آینده حرفه‌ای او را نیز داغ کرده‌است.

برخی کاربران می‌گویند هیچ بعید نمی‌دانند که او در روزهای آینده در ویدیویی از گفته‌هایش ابراز پشیمانی کند و عذر بخواهد. اشاره آنها به اعترافات و عذرخواه‌های اجباری در ایران است که اخیراً برخی از آنها در شبکه‌های اجتماعی منتشر شدند.

 برخی نیز نوشتند ممکن است مانند برخی دیگر از نظامیان که در این سالها لب به انتقاد گشودند او نیز خانه‌نشین شود و از سمتش کنار گذاشته شود.